असमिया लिपि
असमीया लिपि 'पूर्वी नागरी' का एक रूप है जो असमिया के साथ-साथ बांग्ला और विष्णुपुरिया मणिपुरी को लिखने के लिये प्रयोग की जाती है। केवल तीन वर्णों को छोड़कर शेष सभी वर्ण बांग्ला में भी ज्यों-के-त्यों प्रयुक्त होते हैं। ये तीन वर्ण हैं- ৰ (र), ৱ (व) और ক্ষ (क्ष)।
असमीया वर्ण
स्वरवर्ण
| स्वरध्वनि | अन्तरराष्ट्रीय ध्वनिलिपि | प्रतिनिधि अक्षर / चिह्न | उदाहरण |
|---|---|---|---|
| অ | ɔ | অ | অসম, মৰম |
| অ' | o | অ' | অ'ত-ত'ত, ক'ত, ল'ৰা |
| আ | a | আ, া | আম, জাম |
| ই | i | ই, ঈ, ি, ী | ইন্দিৰা, ঈগল, চিহ্নযাত্ৰা, কীৰ্তন |
| উ | u | উ, ঊ, ু, ূ | উম, ঊণ, সুদূৰ |
| এ | ɛ | এ, ে | এক, এলান্ধু, বেল (ফল), তেল |
| এ' | e | এ, ে | এৰী-পলুবেল (Bell), ৰেল, ভেদ, বেদ |
| ও | ʊ | ও, ো | ওৰাং, ৰোহঘৰ, সোণাৰি |
| अक्षर | अक्षर का नाम | ক के साथ स्वरवर्ण चिह्न | चिह्न का नाम | IPA |
|---|---|---|---|---|
| অ | ক | /ɔ/, /kɔ/ | ||
| ' | উৰ্ধ কমা | (ক') | /ko/ | |
| আ | কা | আ-কাৰ | /ka/ | |
| ই | হ্ৰস্ব ই | কি | হ্ৰস্ব ই-কাৰ | /ki/ |
| ঈ | দীৰ্ঘ ই | কী | দীৰ্ঘ ঈ-কাৰ | /ki/ |
| উ | হ্ৰস্ব উ | কু | হ্ৰস্ব উ-কাৰ | /ku/ |
| ঊ | দীৰ্ঘ উ | কূ | দীৰ্ঘ ঊ-কাৰ | /ku/ |
| ঋ | ৰি | কৃ | ঋ-কাৰ | /kɹi/ |
| এ | কে | এ-কাৰ | /kɛ/ | |
| এ’ | কে’ | এ-কাৰ | /ke/ | |
| ঐ | অ'ই | কৈ | ঐ-কাৰ | /kɔi/ |
| ও | কো | ও-কাৰ | /kʊ/ | |
| ঔ | অ'উ | কৌ | ঔ-কাৰ | /kɔu/ |
व्यंजन वर्ण
| अक्षर | अक्षर का नाम | IPA |
|---|---|---|
| ক | /k/ | |
| খ | /kʰ/ | |
| গ | /ɡ/ | |
| ঘ | /ɡʱ/ | |
| ঙ | /ŋ/ | |
| চ | প্ৰথম চ | /s/ |
| ছ | দ্বিতীয় চ | /s/ |
| জ | বৰ্গীয় জ | /z/ |
| ঝ | /z/ | |
| ঞ | /j/ | |
| ট | মূৰ্ধণ্য ট | /t/ |
| ঠ | মূৰ্ধণ্য ঠ | /tʰ/ |
| ড | মূৰ্ধণ্য ড | /d/ |
| ঢ | মূৰ্ধণ্য ঢ | /dʱ/ |
| ণ | মূৰ্ধণ্য ণ | /n/ |
| ত | দন্ত্য ত | /t/ |
| থ | দন্ত্য থ | /tʰ/ |
| দ | দন্ত্য দ | /d/ |
| ধ | দন্ত্য ধ | /dʱ/ |
| ন | দন্ত্য ন | /n/ |
| প | /p/ | |
| ফ | /pʰ/~/ɸ/ | |
| ব | /b/ | |
| ভ | /bʱ/~/β/ | |
| ম | /m/ | |
| য | অন্তঃস্থ য | /z/~/j/ |
| ৰ | /ɹ | |
| ল | /l/ | |
| ৱ | ওঅ ব | /w/~/β/ |
| শ | তালব্য শ | /x/~/s/ |
| ষ | মূৰ্ধন্য ষ | /x/~/s/ |
| স | দন্ত্য স | /x/~/s/ |
| হ | /h/ | |
| ক্ষ | /kʰj/~/kːʰ/ | |
| ড় | ডৰে ৰ | /ɹ/ |
| ঢ় | ঢৰে ৰ | /ɹɦ/ |
| য় | অন্তঃস্থ য় | /j/ |
| ৎ | হসন্ত (খন্দ ত) | |
| ং | অনুস্বৰ | |
| ঃ | বিসৰ্গ | |
| ৺ | চন্দ্ৰবিন্দু |
युक्ताक्षर
| আখৰবোৰ | युक्ताक्षर |
|---|---|
| ক+ক | ক্ক |
| ঙ + ক | ঙ্ক |
| ল + ক | ল্ক |
| ষ+ ক | ষ্ক |
| স +ফ | স্ফ |
| ঙ + খ | ঙ্খ |
| স + খ | স্খ |
| ঙ + গ | ঙ্গ |
| ঙ + ঘ | ঙঘ |
| দ+ঘ | দঘ |
| শ + চ | শ্চ |
| চ + ছ | চ্ছ |
| ঞ +ছ | ঞ্ছ |
| ঞ+জ | ঞ্জ |
| জ + ঞ | জ্ঞ |
| ল +ট | ল্ট |
| ণ+ঠ | ণ্ঠ |
| ষ +ঠ | ষ্ঠ |
| ণ +ড | ণ্ড |
| ষ +ণ | ষ্ণ |
| হ +ন | হ্ন |
| ক +ষ | ক্ষ |
| প + ত | প্ত |
| স +ত | স্ত |
| ক +ত | ক্ত |
| গ + ন | ঘ্ন |
| ম + ন | ম্ন |
| শ +ন | শ্ন |
| স + ন | স্ন |
| হ + ন | হ |
| ত + থ | ত্থ |
| ন + থ | ন্থ |
| ন + দ | ন্দ |
| ব + দ | ব্দ |
| ম + প | ম্প |
| ল + প | ল্প |
| ষ+ প | ষ্প |
| স +প | স্প |
| ম+ফ | ম্ফ |
| ষ +ফ | স্ফ |
| দ+ব | দ্ব |
| ম +ব | ম্ব |
| হ + ব | হ্ব |
| দ +ভ | দ্ভ |
| ম +ভ | ম্ভ |
| ক +ম | ক্ম |
| দ+ম | দ্ম |
| হ +ম | হ্ম |
| ম + ম | ম্ম |
| ষ + ট | ষ্ট |
संख्या
| अंग्रेजी संख्या | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| असमिया संख्या | ০ | ১ | ২ | ৩ | ৪ | ৫ | ৬ | ৭ | ৮ | ৯ |
| असमिया नाम | शून्य | एक | दुइ | तिनि | चारि | पाच | छय | सात | आठ | न |
असमिया और बांग्ला लिपि के मुख्य भेद
| अक्षर | IPA | बांग्ला |
|---|---|---|
ৰ | ɹ | - (নাই) |
ৱ | w | - (নাই) |
ক্ষ | kʰj | - (নাই) |
संयुक्ताक्षर
असमिया में प्रयुक्त कुछ संयुक्ताक्षरों का स्वरूप नीचे की सारणी में दिया गया है-
| संयुक्त होने वाले व्यंजन | संयुक्त होने वाले वर्ण (देवनागरी में) | संयुक्त रूप (उच्चारण) |
|---|---|---|
| ক+ক | (क + क) | ক্ক क्क |
| ঙ + ক | (ङ + क) | ঙ্ক ंक |
| ল + ক | (ल + क) | ল্ক ल्क |
| ষ+ ক | (ष + क) | স্ক ष्क |
| স +ফ | (स + फ) | স্ফ स्फ |
| ঙ + খ | (ङ + ख) | ঙ্খ ंख |
| স + খ | (स + ख) | স্খ स्ख |
| ঙ + গ | (ङ + ग) | ঙ্গ ंग |
| ঙ + ঘ | (ङ + घ) | ঙঘ ंघ |
| দ+ঘ | (द + घ) | দঘ द्घ |
| শ + চ | (श + च) | শ্চ श्च |
| চ + চ্হ | (ca+cha) | চ্ছ ccha |
| ঞ +চ্হ | (ña+cha) | ঞ্ছ ñcha |
| ঞ+জ | (ña+ja) | ঞ্জ ñja |
| জ + ঞ | (ja+ña) | জ্ঞ jña |
| ল +ট্ | (la+ţa) | ল্ lţa |
| ণ+ঠ | (ņ+tḥa) | ণ্ঠ ņtha |
| ষ +ঠ | (şa+tḥa) | ষ্ঠ ştha |
| ণ +ড | (ņa+ḍa) | ণ্ড ņḍa |
| ষ +ণ | (şa+ņa) | ষ্ণ şņa |
| হ +ন | (ha+na) | হ hna |
| ক +ষ | (ka+ņa) | ক্ষ kņa |
| প + ত | (pa+ta) | প্ত pta |
| স +ত | (sa+ta) | স্ত sta |
| ক +ত | (ka+ta) | ক্ত kta |
| গ + ন | (ga+na) | ঘ্ন gna |
| ম + ন | (ma+na) | ম্ন mna |
| শ +ন | (śa+na) | শ্ন śna |
| স + ন | (sa+na) | স্ন sna |
| হ + ন | (ha+na) | হ hna |
| ত + থ | (ta+tha) | ত্থ ttha |
| ন + থ | (na+tha) | ন্থ ntha |
| ষ + থ | (şa+tha) | ষ্থ ştha |
| ন + দ | (na+da) | ন্দ nda |
| ব + দ | (ba+da) | ব্দ bda |
| ম + প | (ma+pa) | ম্প mpa |
| ল + প | (la+pa) | ল্প lpa |
| ষ+ প | (şa+pa) | ষ্প şpa |
| স +প | (sa+pa) | স্প spa |
| ম+ফ | (ma+pha) | ম্ফ mpha |
| ষ +ফ | (şa+pha) | স্ফ şpha |
| দ+ব | (da+ba) | দ্ব dba |
| ম +ব | (ma+ba) | ম্ব mba |
| হ + ব | ha+ba) | হ্ব hba |
| দ +ভ | (da+bha) | দ্ভ dbha |
| ম +ভ | (ma+bha) | ম্ভ mbha |
| ক +ম | (ka+ma) | ক্ম kma |
| দ+ম | (da+ma) | দ্ম dma |
| হ +ম | (ह + म) | হ্ম ह्म |
| ম + ম | (म + म) | ম্ম म्म |
सन्दर्भ
बाहरी कड़ियाँ
This article uses material from the Wikipedia हिन्दी article असमिया लिपि, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). उपलब्ध सामग्री CC BY-SA 4.0 के अधीन है जब तक अलग से उल्लेख ना किया गया हो। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki हिन्दी (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.