गोंयचें पर्यटन

पर्यटन हो थंयचो मुखेल वेवसाय. पर्यटन सामान्यपणान दर्यावेळांनी चलता आनी अंतर्गत वाठारांत पर्यटनाचो वावर कमी प्रमाणांंत आसा. परदेशी पर्यटक, भोव करून युरोपांतले, गोंयांत शियांच्या दिसांनी येतात. हाचें उरफाटें भारतीय पर्यटक गिमांत आनी पावसाळ्यांत व्हडा संख्येन येतात. गोंयांत 2.29% भायल्या देशांतले भोंवडेकार आयले (2011 वर्सांत) हें ल्हान राज्य भारताचे पश्चीम दर्यादेगेर वसता, महाराष्ट्र आनी कर्नाटक राज्यांच्या शिमांनी बांदलां आनी पुर्विल्ली पुर्तुगेजांची वसाहत म्हूण जगभर फामाद आसा. पर्यटन हो गोंयच्या अर्थीक वेव्हाराचो कणो जावन आसा..

पुर्तुगेजांची 450 वर्सांपरस चड राजवट आनी लॅटिन संस्कृतीचो छाप आशिल्ल्यान परदेशी भोंवडेकारांक गोंयांत एक वेगळेंच चित्र दिश्टी पडटा. आमच्या देशी भोंवडेकारांचें मुखेल आकर्शण जावन आसा, बाँ जिजस बाझिलिका, फोर्ट आग्वाद, मेणाचें म्युझियम. भारतीय संस्कृताय आनी दायज संग्रहालय. गोंयच्यो इगर्जो आनी कॉन्वेंटां संवसारीक वारसो थळां म्हुण युनोस्कोन जाहीर केलां. 2013 वर्स मेरेन गोंय हें भारती आनी परदेशी भोंवडेकार, चडकरून ब्रिटनच्या भोंवडेकारांचें, जे बजेट खर्चान वभोंपी आसात, तांचे आवडीचें थळ आसलें. राज्याक आशा आसा फाव ते बदल करून उंच प्रतीचे भोंवडेकार गोंयात आकर्षीत जावचे म्हुण, यत्न चालू आसा. 24 नोव्हेबर 2017 त डेल्टा कॉर्प लिमिटेड हांणी पयलें कॅसीनो खेळ प्रशिक्षण दिवपी कोर्स सेंटर गोंयांत स्थापून, भारतांत हे बाबतींत गोंय पयलें थारलें.

गोंयचे बीच 125 कि.मीटराची दर्यादेग व्यापून आसा. दक्षिण आनी उत्तर गोंयचो दर्यादेगेचो वाठार चड व्यापारी आस्थापनांनी आनी पर्यटन थळांनी भरिल्लो आसा, जंय चड प्रमाणात कमी आनी मध्यम बजेटांतले भोंवडेकार पर्यटन थळांनी रावतात. दक्षिण गोंयांत चड वयल्या बजेटांतले भोंवडेकार हॉटेलांनी आनी खाजगी बीच आसात थंय येवन रावतात हाका आडवाद म्हळयार दक्षिण गोंयांतलो पाळोळें बीच, जंय मुळाव्यो रावपाच्यो सुविदा आसात आनी जंय व्हडा प्रमाणात भोंवडेकार भेट दितात. जशेजशे उत्तरेकडेन आनी दक्षिणेकडेन गेल्यार, बीच चड प्रमाणात भोंवडेकार अेकांतात ?? आसा. कांय चड फामाद बीच आसात:कोलवा,कळंगुट,बागा आनी आनी हणजुणा.ह्या बीचांचेर शॅक्स आसात जंय ताजें दर्याचें नुस्तें खावपाक मेळटा, आनी सोरो वा हेर पिणां पियोवपाक मेळटा. गिरायकांक आकर्शीत करपााक कांय शॅक्स खासा कार्यावळी घडोवन हाडटात.

पेडणे

• केरी बीच
• कालाचा बीच
• हरमल बीच
• मांद्रें बीच
• आसवें बीच
• मोरजे बीच

बार्देश

• शापोरा बीच
• वागातोर बीच
• वझरी बीच
• हाणजूण बीच
• बागा बीच
• कळंगुटेबीच
• कांदोळी बीच
• सिकेरी बीच
• कोको बीच
• कुेगदवेलींबीच

तिसवाडी

• मिरामार बीच
• करंजाळें बीच
• दोनापावल बीच
• बांयगिणी बीच
• बांबोळी बीच
• शिरदोन बीच

मुरगांव

• बोगमाळो बीच
• बायणा बीच
• हंसा बीच
• होलान्त बीच
• कासावली बीच
• वेळसांव बीच

साष्ट

• आरोसी बीच
• उत्तर्डा बीच
• मार्जाेर्डा बीच
• बेताळबाटी बीच
• कोलवा बीच
• सरनाबाटीं बीच
• बाणावले बीच
• वार्का बीच
• कावेलोसीं बीच
• मोबोर बीच
• बेतुल बीच
• कणगिणी बीच

काणकोण

• काबदराम बीच
• काकोलें बीच
• धरवळें बीच
• कोला बीच
• आगोंद बीच
• पाळालें बीच
• पाटणे बीच
• राजबाग बीच
• तळपणे बीच
• गालजीबाग बीच
• पोळें बीच

गोंय सरकारान दर्या विमान सेवा प्रायोगीक पध्दतीन मांडवी न्चेहंयर 23 मे 2015 क सुरू केली. ह्या उपरांत पावस ज सोंपतकच ही सेवा 2015 त पासून सुरू जाली.

 

बोंडला अभयारण्य, भगवान महावीर अभयारण्य, मोलें राष्ट्रीय उद्यान, खोतीगांव अभयारण्य, म्हादय अभयारण्य आनी नेत्रावळी अभयारण्य,हीं गोंयचे जैवविविधतायेची पोसवण करता. कोले, रानदुकर, आनी देशांतर करपी सवणीं गोंयच्या रानांनी पळोवंक मेळटात. एफिफावना किरकिरो, मनी, कीर आसात. धबधबो, भारतांतलो उंचायेन पांचवो, फामाद दूधसागर आनी ताची उंचाय 310 मी. आसा आनी तो भगवान महावीर अभयारण्यांत गोंय-कर्नाटकाचे शिमेर आसा.

फामाद डॉ. सलीम अली पक्षी अभयारण्य, चोडणा बेटाचेर आसा. अभयारण्या बरोबरच आनीक अेक मुद्दम पळोवपासारकें ठिकाण म्हळ्यार ऑलिव्ह रिडले कांसवांचें प्रजनन जावपी मेारजी बीच पेडण्यां (उत्तर गोंय) आनी गालजीबाग बीच काणकोणांत (दक्षिण गोंय). कांसव, भारती रानवटी जीण अधिनियमाच्या परिशिष्टाखाला येता. मोरजी बीचार दर वर्सा सप्टेंबर ते एप्रिल मेरेन वेगवेगळे तरेचीं भटकीं सुकणीं येतात. मोरजेचे तेंववाळा (??) वेळेरूय वेगवेगळया तरांचीं सुकणीं येतात. आंतरराष्ट्रीय थरावेले सुकणीं पळोवपी पंगड हें पळोवपाखातीर ह्या वाठारांत टुर काडटात.

गोंयात खूप तरेची वस्तुसंग्रहालयां आसात.

• गोंय राज्य वस्तुसंग्रहालयाची(7) स्थापना जाली 1996 त. ताची स्थापना करपाफाटलो मुखेल हेत म्हळ्यार दायज वस्तूंचें केंद्रिकरण आनी वारसो सुवातींची जपणूक करप. हस्तकला वस्तू आनी सांस्कृतीक म्हत्व आशिल्लें, गोंयचो इतिहास आनी संस्कृतायेचें दर्शन घडोवपी हें संग्रहालय, गोंयची राजधानी पणजेंत मांडवीचे देगेर आदल्या सचिवालयाचे वास्तूंत वसलां.

•  

  दाबोळेंत आशिल्लो नेव्हल एवियेशन म्युझियम. हो ते तरेच्या भारतांतल्या पयल्या तीनांभितर आसपावता."Department of Tourism, Government of Goa, India - Naval Aviation Museum". goatourism.gov.in. Retrieved 12 July 2014."Warbirds of India - Naval Aviation Museum". warbirdsofindia.com. Archived from the original on 6 May 2014. Retrieved 12 July 2014..
• तशेंच पणजे मिरामाराक, गोवा सायन्स सेंटर आसा. ताचें उक्तावण डिसेंबर 2000त जाले. थंयसर विज्ञानीक आनी खगोलशास्त्र मळावेलीं अजापां पळोवंक मेळटात.
• पोरण्या गोंयां आशिल्लें आर्किऑलॉजिकल म्युझियम आनी पोर्ट्रेट गॅलरी–आर्किऑलॉजिकल सर्वे ऑफ इंडिया पळेता.
• म्युझियम ऑफ क्रिस्टीयन आर्टांत 16व्या शेंकड्यांतलीं चित्रां,शिल्पकला आनी धर्मीक वावरांतलीं वापराचीं रुप्याचीं आयदनां आसात.
• ॲन्सेस्ट्रल गोवा–लोटले (दक्षिण गोंय) हें ओंपलां कला, संस्कृती आनी पर्यावरणाक. ताची स्थापणूक गोंयचो इतिहास आनी गिरेस्त दायज सांबाळपाक केल्या. हो भव्य प्रकल्प(14) उबारपाक बारीक संशोधन, नियोजन आनी कठीन परिश्रम करचे पडल्यात. लोटलेंतल्या हया प्रकल्पाचें लोकार्पण 15 एप्रिल 1995 क जालें.. ह्या प्रकल्पाचें खाशेलेपण म्हळ्यार संत मिराबाय तंबोरो घेवन दिसता अशें–14मिटर × 4मिटर आकाराचें शिल्प, जें ग्रीसो रोमन पध्दतीन विन्न्यान तळप तासून घडयल्लें आसा लॅटरायट फातरीचेर. हें काम महेन्द्र ओसलीन आराउजो आल्वारीस हाणीं फक्त 30 दिसांभितर केलां..
• तशेंच बिग फूट क्रॉस संग्रहालय, लोटले ॲन्सेसट्रल गोआंत आसा. हांगासर वेगवेगळ्या तरांचे जगभरचे खुरीस आसात..
• पिलार सेमिनारीलागीं–पिलार दोंगुल्लेर पिलार वस्तुसंग्रहालय आसा. हें वस्तुसंग्रहालय फादर कॉस्त हाणीं स्थापन केल्लें, आनी हांतूंत दोंगुल्ले वेल्यो वेगवेगळ्या तरांच्यो वस्तू संग्रहीत केल्ल्यो आसात, त्यो आतां सेमिनरीच्या वस्तूसंग्रहालयांत दवरल्यात.(18)
• वॅक्स वर्ल्ड संग्रहालयाचें उक्तावण जालें 2008(19)त. तें पोरण्यां गोंयां आसा, तांतूंत मेणाचे पुतळे आसात. हे पुतळे श्रीजी भास्करन हाणी घडयल्यात., हें वस्तूसंग्रहालय तांचें निजी, आनी तांणींच भारतांतलें पयलें मेणाचें संग्रहालय उटी, तमिळनाडू मार्च 2007 वर्सा(19)स्थापन केलें.
• गोवा चित्र हें व्हिक्टर ह्युगो गॉमिश हाणी स्थापलां, हें एथ्नोग्राफीक संग्रहालय जें बाणावले आसा, तांतूंत गोंयच्या पुर्विल्ल्या शेती आवदांचो आस्पाव आसा तशेंच गोंयच्यो हेर प्राचीन कलाकृती आसात..

पर्यटन क्षेत्रांतलें भोंवडेकारांचें आनीक अेक आकर्शण म्हणल्यार वारसो घरां . पुर्तुगेजांनी 450 वर्सांवयर केल्ल्या राजवटकेंतलीं कांय व्हडलीं घरां आतां हॉटेलानी रूंपातर केल्लीं आसात आनी ब–याच घरांनी आजूनय लोक रावतात. हांतूंतलीं कांय लोकप्रिय दायजा घरां.

फेर्नान्दीश घर ताका ‘व्हडलें घर’ कोटा अशेंय म्हण्टात, हें चांदरचें दायज घर वास्तुकलेचें एक अजाप जावन आसा.

मिनेजीस ब्रागांझा घर– चांदरा, बांदिल्लें सुमार 1730 त. अेकावेळार तें लुइज द मिनेझिस ब्रागांझा, त्रिश्तांव द ब्रागांझा कुन्हा, बियात्रिज द मिनेझिस ब्रागांझ, आनी तिची भयण बेर्ता मिनेझिस ब्रागांझ हांचे मालकेचें आसलें.

विवियान कुतिन्ह घर जें फतोड्ड्यां आसा,तें गोंयच्या कांच घरांभितर खाशेलें आसा जंय सोबिवंत आजुलेजो टायल वापरल्यात..

गोंयचे भुंयेंत बरेच किल्ले आसात. सतराव्या शेंकड्यांतलो फोर्ट तेरेखोल, पुर्तुगेज मुस्तींतलो फोर्ट आग्वाद, रेइश मागुश, शापोरा फोर्ट हे कांय नांव घेवपा सारके आसात .

पर्यटन खात्याचें प्रशासन, पर्यटनमंत्री, सचिव आनी पर्यटन संचालक (मँथ्यु समुचल ??) करतात. हेर जाळवणदार जावन आसा गोंय पर्यटन विकास कॉर्पोरेशन (गोंय सरकारचो उपक्रम) आनी ट्रॅवल आनी टुरिझम असोसियेशन ऑफ गोवा. प्राची देसाय हाची नेमणूक केल्या गोंयच्या पर्यटनाचो चेहरो म्हुण.

गोंय पर्यटन विकास म्हामंडळ (GTDC) पर्यटनाकडेन लग्नीक व्यावसायीक वावर करता, पर्यटकांखातीर आवडीच्यो सुवाती पळोवप आनी दर्यासफारी घडोवन हाडप. त्याभायर हें म्हामंडळ 12 हॉटेलां (राबित्याच्यो 525 कुडी)चें व्यवस्थापन करता.