Ar-A-Mach Na Càisge
B' e tachartas cudromach ann an eachdraidh na h-Èireann a bh' ann an Ar-a-mach na Càisge (Éirí Amach na Cásca ann an Gàidhlig na h-Èireann, Easter Rising sa Bheurla).
Thachair an t-ar-a-mach rè seachdain na Càisge ann an 1916. Thòisich e air Diluain na Càisge, 24 An Giblean 1916. An t-amas a bh’ aig na reubalaich, b’ e Èirinn a bhith ’na poblachd, neo-eisimeileach bhon Rìoghachd Aonaichte. Aig an àm seo, bha an Rìoghachd Aonaichte 'n sàs anns a’ Chogadh Mhòr. B' e sin an t-ar-a-mach a bu chudromaiche ann an Èireann bhon ar-a-mach ann an 1798.
Cha robh an t-ar-a-mach soirbheachail, agus chaidh na cinn-feadhna a chur gu prìosan is mu dheireadh thall gu bàs: Seumas Ó Conghaile, Pàdraig Pearse, Thomas MacDonagh, Eamonn Ceannt, Sean MacDiarmada, is deichnear eile. Ged nach do shoirbhich iad, b' i bun-stèidh cudromach a bh' anns an ar-a-mach airson oidhirpean eile anns an àm ri teachd.
Ar-a-mach na Càisge ann an Litreachas is Ealain
Bha cuid de na cinn-feadhna nan sgrìobhadairean: Pàdraig Pearse, Seumas Ò Conghaile, Thomas MacDonagh, Joseph Plunkett, agus Roger Casement.
Sgrìobh am bàrd Èireannach Uilleam Butler Yeats dàn ainmeil, "Easter 1916".
Bha am bàrd Somhairle MacGill-Eain a' toirt spèis mhòr do Sheumas Ó Conghaile, mar a chithear anns na dàin aige: "Àird-Mhusaeum na h-Èireann".
Tùsan
- Kirsty Lusk agus Willy Maley (deas.): Scotland and the Easter Rising (Luath Press, Dùn Èideann, 2016). Beurla.
This article uses material from the Wikipedia Gàidhlig article Ar-a-mach na Càisge, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Tha an t-susbaint seo ri fhaighinn fo CC BY-SA 4.0 mur eil an caochladh 'ga innse. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gàidhlig (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.