Swakke Kearnkrêft
De swakke kearnkrêft (ek swakke krêft of swakke wikselwurking neamd) is ien fan de fjouwer fûnemintele natuerkrêften.
Yn it standertmodel fan de dieltsjesfysika wurdt de swakke kearnkrêft taskreaun oan de útwikseling fan de swiere W- en Z-bosoanen. It bekendste effekt fan de swakke kearnkrêft is bètaferfal (de emisje fan elektronen of positroanen troch neutroanen, dy't yn de atoomkearnen sitte en de dêrmei assosearre radioaktiviteit. It wurd swak slaat hjir op it feit dat de fjildsterkte fan de swakke kearnkrêft ûngefear 10-11 fan de sterkte fan de elektromagnetyske krêft en ûngefear 10-13 fan de sterkte fan de sterke kearnkrêft bedraacht.
De swakke kearnkrêft wurdt oerbrocht troch W-bosoanen (W+ en W-) en Z-bosoanen (Z0) en beynfloedet
- neutrino's
- laden leptoanen
- kwarks
De swakke kearnkrêft stelt leptoanen en kwarks (en harren antymatearje-tsjinhingers) by steat enerzjy, massa en lading mei elkoar út te wikseljen. Mei in fjildsterkte, dy't in faktor 109 lytser is as de sterke kearnkrêft bliuwt de ynfloed fan de swakke kearnkrêft beperkt ta yn de atoomkearn. Dizze lytse aksjeradius wurdt ferklearre troch de relatyf grutte massa/enerzjy fan de swakke dieltsjes (80 GeV). De swakke wikselwurking skeint de CP-symmetry.
Sjoch ek
- Elektroswakke wikselwurking
- Standertmodel — de standertteory fan de elemintêre dieltsjes en de fûnemintele natuerkrêften oas as de swiertekrêft.
Keppeling om utens
This article uses material from the Wikipedia Frysk article Swakke kearnkrêft, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ynhâld is beskikber ûnder CC BY-SA 4.0, at net oars neamd wurdt. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Frysk (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.