فهرست انتخابات‌های ریاست مجلس شورای اسلامی

نمایندگان مجلس در آغاز هر دوره، با انتخاب هیئت رئیسه موقت، بررسی اعتبارنامه‌های نمایندگان منتخب را آغاز می‌کنند و پس از آنکه اعتبارنامه حداقل دوسوم نمایندگان به تصویب رسید، انتخابات هیئت رئیسه دائم انجام می‌شود. به جز دورۀ نخست که به علت عدم تدوین آیین‌نامه داخلی، بدون هیئت رئیسه موقت شروع به کار کرد، در دوره‌های بعدی مجلس، هیئت رئیسه موقت نمایانگر ترکیب هیئت رئیسه دائم مجلس بود چرا که در بیشتر اجلاسیه‌ها، انتخابات هیئت رئیسه دائم و موقت با تغییر اندکی انتخابی مواجه بود به طوری که در اکثر دوره‌ها، اعضای هیئت رئیسه تنها با کم و زیاد شدن چند رأی در انتخابات هیئت رئیسه دائم، در سمت خود ابقاء شده‌اند. این روند از سال ۱۳۹۷ با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس تغییر کرد و هیئت رئیسه موقت حذف شد. بنابراین فقط دوره‌های دوم تا دهم دارای هیئت رئیسه موقت بودند.

در مقایسه میان اجلاسیه‌های اول و دوم دوره‌های مختلف مجلس مشاهده می‌شود که علی لاریجانی در دوره‌های هشتم و دهم با کسب ۲۳۷ رأی، بیشترین رأی مثبت را از نمایندگان گرفته است. رتبه بعدی از آن اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره سوم و محمدباقر قالیباف در دوره یازدهم است، که هر دوی آنها توانستند ۲۳۰ رأی را به خود اختصاص دهند. علی‌اکبر ناطق نوری در مجلس پنجم در فاصله اجلاسیه اول تا دوم، توانست ۶۵ رأی مثبت بیشتر در سبد رأی خود کسب کند. او رکورددار بالاترین کسب رأی در مقایسه اجلاسیه‌های دوم و اول، در میان رئیسان مجلس است. پس از او هاشمی رفسنجانی در مجلس سوم قرار دارد. هاشمی رفسنجانی نیز در اجلاسیه دوم از مجلس سوم، ۴۳ رأی بیشتر نسبت به اجلاسیه اول کسب کرد. سکوی سوم در این روند مقایسه‌ای، به نام علی لاریجانی است. لاریجانی در اجلاسیه دوم مجلس نهم توانست ۴۰ رأی بیشتر را با خود همراه سازد. در این میان، غلامعلی حداد عادل رئیس مجلس هفتم با بیشترین ریزش آرا همراه شده بود. او همچنین رکوردار کسب رأی منفی از نمایندگان در اجلاسیه دوم در میان ادوار مجلس است. حداد عادل در سال اول مجلس هفتم، با ۲۲۶ رأی به ریاست رسید. وی هر چند در انتخابات سال دوم مجلس هفتم هم موفق شد ریاستش را تمدید کند، اما سبد رأی‌اش در سال دوم کمی سبک‌تر شد. حداد عادل در اجلاسیه دوم توانست تنها ۱۶۰ نماینده را با خود همراه کند، که گویای تمدید ریاست با ۶۶ رأی کمتر است. همچنین محمدباقر قالیباف تاکنون ثابت‌ترین آراء را با ۲۳۰ رأی داشته است که ناشی از ترکیب یک‌دست مجلس و توافقات درون‌جناحی است.

بررسی انتخابات‌های دوره‌های مختلف مجلس نشان می‌دهد نماینده‌ای که در روز نخست هر دوره، به ریاست مجلس می‌رسد، تا روز پایانی مجلس نیز در این جایگاه باقی می‌ماند و پیروز انتخابات ریاست مجلس در روز نخست، پیروز این رقابت در رأی‌گیری اجلاسیه‌های دوم، سوم و چهارم نیز خواهد بود. در یک مورد استثنایی که درون دورهٔ چهارسالهٔ مجلس، مجلس شاهد ریاست دو رئیس متفاوت بود، علت ناتوانی رئیس روز نخست در حفظ کرسی ریاست در انتخابات اجلاسیه‌های بعد نبود بلکه که اکبر ‌هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس اجلاسیهٔ دومِ مجلس سوم، به عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد و با توجه به کناره‌گیری او از نمایندگی مجلس، مهدی کروبی نایب‌رئیس اول وقت با رأی نمایندگان به عنوان رئیس جدید انتخاب شد. به‌جز این استثنا، حتی در دوره‌هایی که تعداد چهره‌های شاخص و مدعی کرسی ریاست، بیش از یک نفر بوده نیز کسی که از نخستین رقابت به عنوان فرد پیروز خارج شده، تا پایان چهارسال در همان جایگاه باقی‌مانده و سه نوبت دیگر نیز رقیب سرسختش را کنار زده است. علی لاریجانی با ۱۵ پیروزی، و اکبر هاشمی رفسنجانی با ۱۲ پیروزی در انتخابات‌های ریاست مجلس، رکورددار هستند. هر دوی آن‌ها، تمام دوران نمایندگی خود را به عنوان رئیس مجلس سپری کردند. مهدی کروبی تنها رئیس مجلس است که در دوره‌های مجزا (دوره‌های سوم و ششم) به ریاست رسید. همچنین علی‌اکبر ناطق نوری، تنها رئیس مجلس است که پیش از رسیدن به ریاست مجلس، سابقهٔ شکست در انتخابات (در برابر مهدی کروبی) داشته و نیز غلامعلی حداد عادل تنها رئیس مجلس است که در انتخابات‌های دوره‌های بعدتر (در برابر علی لاریجانی) شکست خورد. انتخابات‌های برگزارشده برای ریاست مجلس در تمام اجلاسیه‌های دوره‌های دوم، چهارم، ششم و هشتم، تنها با یک نامزد برگزار شد.