حزب کارگزاران سازندگی ایران: حزب سیاسی ایرانی در جناح راست مدرن
حزب کارگزاران سازندگی ایران، که به بال راست اصلاحات معروف است؛ یک حزب انشعاب یافته از جناح راست سنتی است که توسط ۱۶ نفر از اعضای هیئت دولت اکبر هاشمی رفسنجانی، در آذر ۱۳۷۴ خورشیدی آغاز به کار کرد.
سنگ بنای حزب کارگزاران درست در مقطعی گذاشته شد که یک سال و نیم از عمر دولت دوم اکبر رفسنجانی باقی‌مانده بود. کارگزاران نخستین حزب سیاسی در ایران بود که در درون دولت شکل گرفت. هستهٔ اصلی حزب سازندگی را نیروهای سیاسی دولت اکبر هاشمی رفسنجانی تشکیل می‌دهند.
حزب کارگزاران سازندگی ایران | |
|---|---|
.jpg){kind=logo} | |
| دبیرکل | سید حسین مرعشی |
| سخنگو | سید حسین مرعشی |
| قائم‌مقام دبیرکل | علی هاشمی بهرمانی |
| رئیس شورای مرکزی | محسن هاشمی رفسنجانی |
| بنیان‌گذاران | فهرست |
| بنیان‌گذاری | ۲۷ دی ۱۳۷۴؛ به عنوان جمعی از کارگزاران سازندگی ایران۳۰ اردیبهشت ۱۳۷۷؛ به عنوان حزب کارگزاران سازندگی ایران |
| قانونی‌شده | ۲۵ مرداد ۱۳۷۸ |
| انشعاب از | جناح راست |
| ستاد | تهران، ایران |
| روزنامه | کارگزاران (۱۳۸۷–۱۳۸۴)سازندگی (اکنون–۱۳۹۶) |
| شاخه جوانان | سازمان جوانان |
| شاخه زنان | کانون زنان |
| مرام سیاسی | اصلاح‌طلبی فن‌سالاری عمل‌گرایی مردم‌سالاری اسلامی راست مدرنلیبرال دموکراسی |
| طیف سیاسی | راست‌گرا |
| دین | اسلام |
| وابستگی ملی | شورای هماهنگی جبهه اصلاحات (۱۳۹۹–۱۳۷۸)جبهه اصلاحات ایران (اکنون–۱۳۹۹) |
| رنگ رسمی | سرخ |
| شعار | عزت اسلامی، تداوم سازندگی، آبادانی ایران |
| دولت | ۰ از ۳۲ |
| مجلس | ۲ از ۲۹۰ |
| وبگاه | |
هیئت مؤسس
هیئت مؤسس حزب کارگزاران سازندگی ایران به شرح زیر است:
| نام | امضاءکنندگانِ بیانیهٔسال ۱۳۷۴ | متقاضیان تأسیسسال ۱۳۷۸ |
|---|---|---|
| محمدعلی نجفی |  | |
| مرتضی محمدخان | | — |
| سید محمد غرضی | | — |
| غلامرضا فروزش | | — |
| اکبر ترکان | | — |
| محمدرضا نعمت‌زاده | | — |
| عیسی کلانتری | | — |
| بیژن نامدار زنگنه | | — |
| غلامرضا شافعی | | — |
| محمداسماعیل شوشتری | | — |
| غلامحسین کرباسچی | | رد صلاحیت |
| سید محسن نوربخش | | |
| محمد هاشمی رفسنجانی | | |
| سید عطاءالله مهاجرانی | | |
| رضا امراللهی | | |
| سید مصطفی هاشمی‌طبا | | رد صلاحیت |
| علی هاشمی رفسنجانی | — | رد صلاحیت |
| فائزه هاشمی رفسنجانی | — | |
| سید حسین مرعشی | — | |
هیئت اجرایی
|
|
شورای مرکزی
هیئت رئیسه
|
|
|
|
|
|
|
اعضای غیرانتخابی
با صدور مجوز رسمی فعالیت حزب در مرداد ۱۳۷۸، هیئت مؤسس در شهریورماه اقدام به تعیین ۲۳ نفر به عنوان شورای مرکزی حزب نمود. خروج بعضی از اعضای شورای مرکزی، لزوم تعیین اعضای جدید شورای مرکزی را ایجاب می‌کرد اما ترمیم شورای مرکزی تا فروردین ۱۳۹۳ به تعویق افتاد.
|
|
اعضای منتخب کنگره
| نام | کنگرهٔ نخست۱۳۹۴ | کنگرهٔ دوم۱۳۹۶ | کنگرهٔ سوم۱۳۹۷ | کنگرهٔ چهارم۱۳۹۹ | کنگرهٔ پنجم۱۴۰۲ |
|---|---|---|---|---|---|
| اسحاق جهانگیری | | — | — | — | |
| غلامحسین کرباسچی | | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| سید حسین مرعشی | | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| فائزه هاشمی رفسنجانی | | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| رضا امراللهی | | | تثبیت قبلی | — | — |
| محمد قوچانی | | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| غلامعباس آقاعلیخانی | | | تثبیت قبلی | — | — |
| سید حسین هاشمی | | — | — | — | — |
| غلامرضا پناه | | | | تثبیت قبلی | علی‌البدل |
| هدایت‌الله آقایی | | | علی‌البدل | — | — |
| پروانه مافی | | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| معصومه کفایتی | | — | — | — | — |
| فرزانه ترکان | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| شهربانو امانی | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| سیده فاطمه مقیمی | | تثبیت قبلی | — | — | — |
| اسفندیار عشوری | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | — |
| مختار طاهریان | | تثبیت قبلی | علی‌البدل | — | — |
| محسن هاشمی رفسنجانی | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| سعید لیلاز | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | — |
| محمد عطریانفر | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| علی هاشمی رفسنجانی | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| جهانبخش خانجانی | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| سید محمود علیزاده طباطبایی | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| احمد نقیب‌زاده | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی | |
| لیلا دودمان | بازرس | بازرس | بازرس | — | — |
| سید مجتبی سادات‌محمدی | بازرس | — | — | — | — |
| محمد آقایی | بازرس | — | — | — | — |
| محمدمهدی بهزادیان | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| ناهید تاج‌الدین | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| سید عبدالله حسینی | — | | علی‌البدل | — | علی‌البدل |
| علی جمالی | — | | | تثبیت قبلی | |
| جلیل رحیمی جهان‌آبادی | — | | — | — | — |
| فاطمه سعیدی | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| سید علیرضا سیاسی‌راد | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| یدالله طاهرنژاد | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| محمدرضا علی‌حسینی | — | | تثبیت قبلی | — | علی‌البدل |
| بهرام فیاضی | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| طاهره میرساردو | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| سید افضل موسوی | — | | | تثبیت قبلی | علی‌البدل |
| علی‌محمد نمازی | — | | تثبیت قبلی | | تثبیت قبلی |
| عبدالرضا هاشم‌زائی | — | | تثبیت قبلی | — | — |
| طیبه اصفهانی | — | بازرس | بازرس | — | |
| حامد منتظری | — | — | | تثبیت قبلی | |
| فاطمه رمضان‌زاده | — | — | | تثبیت قبلی | — |
| لیلا خوشکام | — | — | | تثبیت قبلی | — |
| امیر اقتناعی | — | — | | تثبیت قبلی | |
| کامیبز مشتاق گوهری | — | — | | تثبیت قبلی | علی‌البدل |
| ابراهیم بای سلامی | — | — | علی‌البدل | — | — |
| ولی‌الله افخمی‌راد | — | — | علی‌البدل | | تثبیت قبلی |
| حسین عسگری | — | — | علی‌البدل | — | — |
| احمد حاتمی‌یزد | — | — | علی‌البدل | — | — |
| اسماعیل جبارزاده | — | — | علی‌البدل | — | — |
| عبدالرحیم کردی | — | — | علی‌البدل | — | — |
| امید عرب | — | — | بازرس | — | — |
| مصطفی پهلوانی | — | — | — | | تثبیت قبلی |
| محمود سعیدی‌زاده | — | — | — | | تثبیت قبلی |
| عبدالله شهنوازی | — | — | — | | تثبیت قبلی |
| کوروش دست‌پاک | — | — | — | — | |
| ناعمه علی‌نژاد | — | — | — | — | |
| محمدهادی جلیلی | — | — | — | — | |
| مجید صالحی | — | — | — | — | |
| ارسلان شهنی | — | — | — | — | |
| ابراهیم امینی‌پور | — | — | — | — | علی‌البدل |
| داریوش خسرویار | — | — | — | — | علی‌البدل |
| اسماعیل محمدی‌خواه آستانه | — | — | — | — | علی‌البدل |
| جواد پاریاد زنجانی | — | — | — | — | علی‌البدل |
| علی باخرد | — | — | — | — | بازرس |
| مهدی محبی | — | — | — | — | بازرس |
| بهروز نادری‌نسب | — | — | — | — | بازرس |
| تعداد آرای مأخوذه | — | — | ۳۴۶ | ۳۹۲ | — |
| تعداد واجدان حق رأی | — | — | — | ۵۸۹ | ۴۸۲ |
اعضای سابق
- استعفا
- محمد هاشمی رفسنجانی، معاون اجرایی رئیس‌جمهور (۱۳۸۰–۱۳۷۴)، استعفا در سال ۱۳۹۳.
- فوت
- سید محسن نوربخش، رئیس کل بانک مرکزی (۱۳۸۲–۱۳۷۳)، فوت در سال ۱۳۸۲.
- حسن حبیبی، رئیس کل بانک مرکزی (۱۳۸۰–۱۳۶۸)، فوت در سال ۱۳۹۱.
- اسماعیل جبارزاده، معاون سیاسی وزیر کشور (۱۳۹۷–۱۳۹۶)، فوت در سال ۱۴۰۰.
اعضای دارای مسئولیت‌های اجرایی
تاریخچه
در آذر ماه ۱۳۷۴ شانزده تن از وزیران، معاونان و نزدیکان اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهور وقت ایران، در بیانیه‌ای با عنوان «خدمت‌گزاران سازندگی» اعلام کردند در انتخابات مجلس پنجم فعالانه حاضر خواهند شد و فهرستی از نامزدهای مورد حمایت خود را معرفی خواهند کرد. این اقدام با واکنش منفی شدید جناح راست جمهوری اسلامی ایران رو به رو شد که این اقدام را دخالت قوهٔ مجریه در قوهٔ مقننه قلمداد کردند و وزرای امضاکنندهٔ بیانیه را تهدید به استیضاح نمودند و حتی طرح بررسی کفایت رئیس‌جمهور در مجلس را مطرح کردند.
در نهایت با فرمان رهبر جمهوری اسلامی، مبنی بر حضور نداشتن وزیران در این گروه، غائله فروکش کرد و با حذف ۱۰ وزیر، به یک جمع ۶ نفره کاهش یافت که شامل ۵ معاون رئیس‌جمهور و شهردار تهران می‌شدند، که با صدور بیانیه‌ای با عنوان «کارگزاران سازندگی» حضور خود را در عرصهٔ انتخابات اعلام کردند. این گروه با فشار شورای نگهبان فعالیت انتخاباتی خود را با عنوان «جمعی از کارگزاران سازندگی» سامان داد.
بدین ترتیب، حزب کارگزاران سازندگی ایران تأسیس شد. هر چند که محمدعلی نجفی، علاوه‌بر این ۶ نفر، در جلسات هیئت مؤسس شرکت می‌کرد. کارگزاران به دست محفلی از مدیران تأسیس شد که اغلب از ۳ استان کشور برخاسته بودند؛ کرمان، اصفهان و یزد. در روز تأسیس این حزب، مرعشی علاوه‌بر مدیران داخل دولت و اقوام نزدیک، از شماری از افراد چپ آن روز نظیر اسحاق جهانگیری، غلامرضا آقازاده، مهدی کروبی، سید محمد خاتمی و چند تن دیگر نیز دعوت به عمل آورد. اما از میان این جمع چهره‌های سرشناس چپ نظیر مهدی کروبی و محمد خاتمی به دلیل فعال بودن در مجمع روحانیون مبارز در آن جلسه و جلسات بعدی حزب حاضر نشدند. پس از اکبر هاشمی رفسنجانی که به عنوان پدر معنوی حزب خوانده می‌شد و اصلیتی کرمانی دارد، حسین مرعشی، فائزه هاشمی (دختر رئیس‌جمهور)، محمد هاشمی رفسنجانی (برادر رئیس‌جمهور)، علی هاشمی (برادرزاده رئیس‌جمهور)، محسن هاشمی رفسنجانی (پسر ارشد رئیس‌جمهور) و اسحاق جهانگیری نیز خاستگاهی کرمانی دارند. رضا امراللهی و فاطمه رمضان‌زاده نیز از منطقهٔ مجاور کرمان یعنی یزد وارد حزب شدند. پس از طیف مدیران کرمانی و یزدی، دومین حلقه پر نفوذ حزب را اصفهانی‌ها تشکیل می‌دهند که در این جمع دو نفر سرشناس ترند و هنوز هم به عنوان «مردان سایهٔ رفسنجانی» گردانندهٔ حزب هستند، این زوج غلامحسین کرباسچی و محمد عطریانفر هستند. گرچه هاشمی رفسنجانی خود در سال ۱۳۹۵ درگذشت. در تاریخ ۱۸ آبان ۱۴۰۰ شورای مرکزی جدید حزب حسین مرعشی را به عنوان دبیر کل انتخاب کردند و غلامحسین کرباسچی به عنوان دبیر کمیته سیاسی انتخاب شد. [ https://www.irna.ir/news/84535648/حسین-مرعشی-دبیرکل-حزب-کارگزاران-شد ]
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸)
هر چند غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸) از مهدی کروبی حمایت کرد اما حزب کارگزاران از نامزدی میر حسین موسوی حمایت کرد.
پس از اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری دهم حزب کارگزاران و اعضای آن در اعتراض به نتایج انتخابات، اقدام به نوشتن بیانیه‌هایی کردند. در قسمتی از این بیانیه در تیرماه ۱۳۸۸ آمده‌است: «مایهٔ تأسف و تأثر گردید اینکه در اوج شکوه و عظمت سیاسی ملت ایران، پاره‌ای جزم اندیشی‌ها، بی‌تدبیری‌ها، خودخواهی‌ها و ناسپاسی‌ها، این نعمت بزرگ را به نقمت، اعتماد عمومی را به بی‌اعتمادی و فرصت‌ها را به تهدید تبدیل کرد.» حزب کارگزاران سازندگی در این بیانیه از مسئولان انتقاد کرده و گفته‌است «انتظار می‌رفت مسئولان کشور، اعتراضات به حق مردم را تحمل و به جای برخوردهای خشن و غیرقانونی با مردم و دستگیری و زندانی کردن فعالان سیاسی بی‌گناه، با صدور مجوزهای قانونی، اعتراضات را به مسیر صحیح هدایت و به پیشنهاد مراجع بزرگ تقلید و شخصیت‌های سیاسی، برای تشکیل یک هیئت حکمیت ملی و بی‌طرف در بررسی نتایج انتخابات ترتیب اثر می‌دادند.»
دستگیری اعضای حزب
شمار زیادی از اعضای حزب کارگزاران سازندگی نظیر هدایت آقایی، محمد عطریانفر، فائزه هاشمی، روشنک سیاسی، آیدا مصباحی، جهانبخش خانجانی، مرتضی الویری و حسین مرعشی پس از اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری دهم زندانی شدند.
سازمان جوانان
سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران به صورت رسمی در سال ۱۳۹۹ تاسیس شد و تاکنون پس از یک دوره دو ساله هیئت موسس -از سال ۹۷ تا ۹۹- دو دوره توسط شورای جوانان اداره شده است.
چارت تشکیلاتی این سازمان تابع چارت حزب کارگزاران سازندگی ایران بوده و از جمله ارکان آن می‌توان به دبیر، هیات رئیسه، قائم مقام، معاونت‌ها و کمیته‌های این سازمان اشاره کرد.
سازمان جوانان همچنین دارای یک شورا می‌باشد که به نوعی شورای مرکزی این تشکیلات محسوب شده و اعضای آن با حکم دبیرکل حزب به مدت دو سال انتخاب می‌گردند.
جامعه مخاطب این سازمان، دانشجویان و دانشگاهیان، فعالین سیاسی، مدنی، رسانه‌ای و اقتصادی جوان می‌باشد.
رویکرد گفتمانی سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی مبتنی بر آزادی، توسعه و خوشکامی جوانان از طریق مشارکت حداکثری و شناسایی نیروهای انسانی جوان و پرورش آنان می‌باشد.
این سازمان در دوره اول تاسیس خود در سال ۱۳۹۹ با چشم اندازی رو به آینده و سعی در تثبیت خود به عنوان نهادی تاثیرگذار برای جوانان در حزب کارگزاران سازندگی ایران و فضای سیاسی کشور، به تلاش برای جذب جوانان در حوزه‌های مختلف که با کمک آنان به پیشبرد گفتمان آزادی‌خواهانه‌ی اصلاحی در کشور بپردازد، اقدام کرد.
از جمله اقدامات صورت گرفته توسط سازمان جوانان، می‌توان فعالیت های پژوهشی و رسانه ای مانند تهیه پادکست‌های آموزشی، انتشار صفحه جوان در روزنامه سازندگی و برگزاری برنامه های گفت‌وگو با محوریت دغدغه‌های جوانان]] نام برد. همچنین برگزاری جلسات متعدد با چهره‌های مختلف سیاسی، حضور اعضا در کنگره و شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی و امور اجرایی همچون برگزاری مراسم افطاری با حضور فعالین سیاسی و جوانان در ماه رمضان، پویش سراسری اهدای خون، حضور در آسایشگاه سالمندان جنگ تحمیلی و راه‌اندازی دفاتر استانی، از جمله اقدامات انجام شده توسط سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران بوده است.
سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران پس از درگذشت مهسا امینی بیانیه‌ای صادر کرد که در آن این رخداد دلخراش را از سه منظر مورد بررسی و واکاوی قرارداد.
همچنین در آبان ماه ۱۴۰۱ گفت و گویی از سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران با تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس منتشر شد که اعتراضات ایران تا آن زمان را تحلیل و موشکافی کرده بود.
در آذر سال ۱۴۰۱ نیز سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران، دو ویژه‌نامه مرتبط با روز دانشجو خود را در صفحه جوان روزنامه سازندگی -سازندگی جوان- منتشر کرد.
گفتنی‌است دوره دوم شورای سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی در بهار ۱۴۰۱ شروع به فعالیت کرد.
لازم به ذکر است دبیری سازمان جوانان حزب کارگزاران سازندگی ایران در هر دو دوره بر عهده کوروش دست‌پاک بوده و محمدرضا ستاری ریاست شورای مرکزی این سازمان در دوره دوم را برعهده دارد.
اهداف و شعارهای حزب
این حزب دستیابی به فضای باز اقتصادی و توسعهٔ پایدار اقتصادی را به عنوان زمینه‌ساز رسیدن به آزادی‌های سیاسی و اجتماعی می‌داند. در هنگام تأسیس این حزب، شعار رسمی حزب: «عزت اسلامی، تدوام سازندگی، آبادانی ایران» بیان شد.
تریبون‌ها
سخنگو
سخنگوی رسمی این حزب سید حسین مرعشی است.
روزنامهٔ کارگزاران
روزنامهٔ کارگزاران اولین تریبون رسمی این حزب بود. این روزنامه در ۱۱ دی ۱۳۸۷ ه.ش به دلیل انتشار بیانیهٔ دفتر تحکیم وحدت پیرامون جنگ غزه که به جز اسرائیل، حماس را به علت سوءاستفاده از غیرنظامیان و حکومت ایران را به‌خاطر تجهیز حماس محکوم کرده بود، توسط هیئت نظارت بر مطبوعات توقیف شد. قرار بود این انتشار این روزنامه با سازوکار نو مجدداً از سال ۹۳ آغاز شود؛ که هرگز آغاز نشد.
روزنامه سازندگی
در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۶ ه.ش نخستین شمارهٔ هفته‌نامهٔ سازندگی به عنوان ارگان رسمی حزب کارگزاران سازندگی به سردبیری محمد قوچانی منتشر شد. پس از آن هفته‌نامه تبدیل به روزنامه شد و اکنون اکبر منتجبی سردبیری روزنامه سازندگی را برعهده دارد.
گروه مطبوعاتی هم‌میهن
هفته‌نامهٔ صدا، مهرنامه، سیاست‌نامه، ماهنامهٔ تجربه و ... از جمله زیرشاخه‌های گروه مطبوعاتی هم‌میهن که محمد قوچانی سردبیری و مدیریت آن را برعهده داشت و ارگان‌های غیررسمی حزب محسوب می‌شوند.
یادداشت
پانویس
منابع
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به حزب کارگزاران سازندگی ایران در ویکیگفتاورد موجود است. |
- وبگاه راه نو
- بیبیسی
- سایت خبری تحلیلی جوان فردا
- وبسایت رسمی حسین مرعشی
- محمد مهدی تقوی (۲۴ خرداد ۱۳۸۸)، «کالبد شکافی حزب کارگزاران»، روزنامه کیهان، ش. ۱۹۳۸۵، ص. ۱۲
- حزب کارگزاران سازندگی ایران اسلامی
پیوند به بیرون
- وبگاه راه نو (وبگاه رسمی حزب کارگزاران سازندگی)
- سایت خبری تحلیلی جوان فردا (وبگاه شاخه جوانان حزب کارگزاران سازندگی)
- حزب کارگزاران سازندگی ایران اسلامی (پایگاه اطلاعرسانی حزب کارگزاران سازندگی ایران)
This article uses material from the Wikipedia فارسی article حزب کارگزاران سازندگی ایران, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.