Mapudungun edo maputxe (mapudungun) Amerikako hizkuntza isolatua da, maputxeen hizkuntza.
| Maputxera | |
|---|---|
| Mapudungun | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| Lurralde eremua | Txile eta Argentina |
| Hiztunak | 100.000-200.000 |
| Eskualdea | Araucanía Biobío Santiagoko metropolitar eskualdea Los Ríos Los Lagos Neuquén Río Negro Chubut Santa Cruz |
| UNESCO sailkapena | 4: arrisku larrian |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza Araucanian (en)  | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | hizkuntza bakartua |
| Alfabetoa | latindar alfabetoa |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-2 | arn |
| ISO 639-3 | arn |
| Ethnologue | arn |
| Glottolog | mapu1245 |
| Wiki | arn |
| UNESCO | 1754 |
| IETF | arn |
| Endangered Languages Project | 7849 |
Egun, Txilen eta Argentinan 100.000tik gora hiztun bizi dira, gehienak Txilen. Horietatik, proportzioan, haurrak eta gazteak gutxi dira; gehienak helduak dira, transmisioa eten egin baita, batez ere hirira joan eta jatorrizko lurraldeetatik gehien sakabanatu diren familietan.
Duela gutxi arte, ez zen inon ofiziala izan, baina 2013tik ofiziala da, gaztelaniarekin batera, Txileko Galvarino komunitatean: bertan 9100 maputxe bizi dira.
Tipologia aldetik, ez zaio seniderik aurkitu, eta hizkuntza isolatutzat hartzen da. Hizkuntza eranskaria da, hitz batean hainbat lema eta morfema kateatzen baititu.
Eratorpena eta hitz-elkarketa ohikoak dira. Horrela, küdaw ('lana') oinarritzat hartuta, küdawfe 'langile' eta küdawwe 'lantokia' sortzen dira.
Lehen hamar zenbakiak: kiñe, epu, küla, meli, kechu, kayu, relqe/regle, pura, aylla, mari;
Erabilera gune hauek ditu:
Txilen hizkuntzak duen estatusa: 1993ko Txileko 19.253 “Lege indigenak” etnia moduan aitortzen ditu maputxeak eta 28. artikuluan hizkuntza indigenak aitortu, errespetatu eta babesteko zenbait neurri biltzen ditu, baina egun maputxe hizkuntza Galvarino eta Padre Las Casas komunetan bakarrik da ofiziala (2013az geroztik). Oraindik ez da hezkuntza sistema arautu ofizialetan erabiltzen (ez murgiltze ereduan, ezta elebidunean ere), nahiz eta “irakasle tradizionalak” deritzonek aldika maputxe hizkuntza ikastetxe batzuetara joan.
Esaldi bat: Epu pichikeche nütramlu mapudungun mew – Bi haur maputxe mapundungunez hitz egiten.
Datuak: Q33730
Multimedia: Mapudungun language / Q33730This article uses material from the Wikipedia Euskara article Mapudungun, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
