Loess: Haizeak garraiatu duen limo horixka, fina eta eskuarki kareharrizkoa
Loessa (Suitzako alemanieratik lösch) material geologiko sedimentario eolikoa da.
10 eta 50 mikrometro arteko tamaina duten partikula metaketen lupetz metaketek osatzen dute. Milaka urtean zehar, hauts erauntsiek garraiaturikoak dira. Hori kolorekoa da, labaingarria eta ez du estratifikaziorik. Batik bat silizioz, kaltzio karbonatoz (kareharria), detritu organiko finez eta buztinez eratuta dago. Nekazaritzarako, lurzoru sakon eta emankorra osatzen dute.
Klima idorreko lurraldeetan, loessaren metaketak eratzen dira landarediak, eskasa izan arren, bere finkatzea errazten duen tokietan. Klima hotzeko lurraldeetan, hautsa, lupetz ibai glaziareen bankuetatik erauzia izan da, eta, ondoren, glaziare inguruko lurraldeen elur geruza gainean utzia. Fenomeno honek, laugarren aroko glaziazio garaietan jarraitu duenez, 300 metrora arteko sendoera duten metaketa handiak sortu ditu europar lautada handian. Lurralde horretako tokirik emankorrena, hain zuzen ere, loessak eratuta dagoelako da hain emankorra.
Loess lurraldeetako hainbat tokitan, urak, metaketa hauen goiko geruzako karea disolbatu eta tarrasean eraman du denboran zehar, deskarbonatatu eta lehm bihurtuz.
Kanpo estekak
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Loess, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.