Przemyśl: Urbo en nuntempa Pollando

Ĝi estas administra centro de samnoma distrikto Przemyśl, kvankam mem al ĝi ne apartenas ĉar estas urbo kun rajtoj de distrikto. La urbo elformiĝis en subo de la monto Zamkowa (fortikaĵo) ĉe la kruciĝo de la Karpatoj kaj la baseno Sandomierz. La urbo nun estas foira centro, kie ankaŭ funkcias ligno- kaj metalprilaboraj uzinoj. Fine de junio 2016 ĝi havis 62 485 loĝantojn.

Panoramo de Przemyśl

Przemyśl
Flago	Blazono
eksterdistrikta urbo en Pollando • urbo
Ĝemelurboj Paderborn • South Kesteven • Lvivo • Truskavec • Kamjanec-Podilskij • Eger • Humenné • Mostiska vd
DMS
Mapo
Genitivo de la nomo	Przemyśla
Provinco	Antaŭkarpatio
Distrikto-rajta	Jes
Distrikto	Distrikto Przemyśl
Komunumo	Komunumo Przemyśl
Speco de komunumo	Urba
Urba komunumo	Jes
Fondita en	en la 10-a jarcento (antaŭ 981)
Urborajtoj	1389
Koordinatoj	, 22° 46′ O 49.78333333333322.76666666666749° 47′ N, 22° 46′ O
Areo	44 km²
Loĝantaro	62485 (en junio 2016)
Loĝdenso	1 542 loĝ./km²
Poŝtkodo	37-700 do 37-720
Telefona antaŭkodo	(+48) 16
Aŭtokodo	RP
Estro	Wojciech Bakun
Titolo de estro	Prezidanto de urbo
Adreso de estraro	Rynek 1
Retpoŝto de estraro	[email protected]
Poŝtkodo de estraro	37-700
Telefono de estraro	(016) 678 68 20
Fakso de estraro	(016) 678 64 49
Poŝto de estraro	[email protected]
Ĝemelaj urboj	(Germanio) Paderborn (Unuiĝinta Reĝlando) South Kesteven (Hungario) Eger (Ukrainio) Lvivo (Ukrainio) Truskavec (Ukrainio) Kamieniec Podolski
Komunuma retejo	http://www.przemysl.pl
v • d • r

En la pratempoj tie estis konstruita fortikaĵo, kiu kontrolis la vojon tra la Karpatoj. La teritorio estis objekto de konflikto inter Pollando kaj la princlandoj Haliĉ kaj Lodomerio. Komence tiuj lastaj disponis pri ĝi, sed en 1340 ekposedis ĝin la Pola Reĝlando. La urbo ricevis urbajn rajtojn kaj komercajn privilegiojn en 1389 kaj tiel iĝis kultura kaj komerca centro de la provinco.

 

La fortikaĵo defendis la polajn teritoriojn en la 15-a - 16-a jarcentoj kontraŭ atakoj el la sudo. Je la divido de Pollando, la teritorion ricevis Aŭstrio en 1772, sed post la unua mondmilito ĝi revenis al Pollando (1918)

Komence de la dua mondmilito (1939–1940), la urbon dividis la germana-sovetunia limo.

18.01.1943: Komandanto de ukraina polico pafmortigis ekster la urbo 9 judojn.

La urbo, unu el la plej malnovaj en Pollando, estis atakita kaj detruita en ambaŭ mondmilitoj.

• Katedralo de Przemyśl, romkatolika baziliko kaj arkiepiskopa sidejo

• Paderborn, Germanio
• Lvovo, Ukrainio
• Eger, Hungario
• Humenné, Slovakio

kaj aliaj

• Helene Deutsch, poldevena usona psikoanalizisto kaj kolego de Sigmund Freud
• Hieronymus Mannsfeld, politikisto
• Janusz Kurtyka, pola historiisto kaj prezidanto de la Instituto pri Nacia Memoro
• Moseo Schorr, pola rabeno kaj orientalisto
• Ryszard Siwiec, sinbruliĝinto kontraŭ invado en Ĉeĥoslovakion de armeoj de la Pakto de Varsovio

Jerzy Motylewicz, Społeczeństwo Przemyśla w XVI i XVII wieku (Socio de Przemyśl en la 16-a kaj 17-a jarcenroj), Eldono de Uniwersytet Rzeszowski, 2005, Rzeszów ISBN 83-7338-162-7

• oficiala retejo
• http://www.muzeumsecesji.pl/podroz_pliki/przemysl.html%7C^{[rompita ligilo]} Secesia Przemyśl
• [1] Neoficiala pago de la fortreso – helpema pri organizado de ekskurso laŭ J.Maziarz
• [2] - Interreta gvidilo tra Przemyśl