Αρτιοδάκτυλα

Αρτιοδάκτυλα Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: 55–0Ma ΠροЄ Є O Σ Δ Λ Π Τ Ι Κ Πγ Ν Πρώιμο Ηώκαινο-σήμερα
Δεξιόστροφα από κορυφή: Αμερικανικός βίσονας, Αραβική καμήλα, Αγριόχοιρος, Όρκα, Κόκκινο ελάφι, Καμηλοπάρδαλη
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia) Υπερσυνομοταξία: Δευτεροστόμια (Deuterostomia) Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata) Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia) Υφομοταξία: Θηριόμορφα (Theriiformes) Υπερτάξη: Οπληφόρα (Ungulata) Τάξη: Αρτιοδάκτυλα (Artiodactyla)
Υποτάξεις
Τυλόποδα Αρτιοδάβυλα Συίνα Κητομηρυκαστικά Μηρυκαστικά Ιπποποταμόμορφα Ιπποποταμίδες Κητώδη Μυστικήτη Οδοντοκήτη

Σε αντίθεση με τα Περισσοδάκτυλα οπληφόρα χαρακτηρίζονται από άρτιο αριθμό δακτύλων στις οπλές, συνήθως δύο ή τέσσερα. Είναι μεγαλόσωμα φυτοφάγα ζώα και εκπροσωπούνται σήμερα από έναν μικρό αριθμό ειδών. Υπάρχουν περίπου 220 είδη αρτιοδάκτυλων περιλαμβάνοντας τα γουρούνια, τα πέκαρι, τα ελάφια, τις φάλαινες, τα λάμα, τους τράγουλους, τις καμηλοπαρδάλεις, τις αντιλόπες, τα πρόβατα, τις κατσίκες, τους ιπποπόταμους και τις καμήλες.

Ταξινόμηση

• Τάξη Αρτιοδάκτυλα/Κλάδος Κηταρτιοδάκτυλα
  • Υποτάξη Τυλοποδα
    • Οικογένεια †Ανοπλοθηριίδες?
    • Οικογένεια †Καινοθηριίδες
    • Οικογένεια †Μερυκοιδοδοντίδες
    • Οικογένεια †Αφριοχοιρίδες
    • Οικογένεια Καμηλίδες: καμήλες και λάμα (6 είδη)
    • Οικογένεια †Ορομερυκίδες
    • Οικογένεια †Ξιφοδοντίδες
  • Κλάδος Αρτιοφάβυλα
    • Υποτάξη Συίνα
      • Οικογένεια Συίδες: γουρούνια (19 είδη)
      • Οικογένεια Ταυασσίδες: peccaries (four species)
      • Οικογένεια †Σανιθηριίδες
  • Κλάδος Κητομυρηκαστικά
    • Κλάδος Κητανκοδοντάμορφα
      • Γένος †Ανδρεόσαρκος?
      • Οικογένεια †Εντελοδοντίδες
      • Υποτάξη Χιππόμορφα
        • Υπεροικογένεια Διχοβουνοίδια – παραφυλετικά των Κητωδών και των Ραοελλιδών
          • Οικογένεια †Διχοβουνίδες
          • Οικογένεια †ΧΕλοχυίδες
          • Οικογένεια †Χοιροποταμίδες
          • Οικογένεια †Κεβοχοιρίδες
          • Οικογένεια †Μιξτοθηριίδες
        • Ανθυποτάξη Κητώδη: φάλαινες (περίπου 90 είδη)
          • Μικροτάξη †Αρχαιοκήτη
            • Οικογένεια †Πακικητίδες
            • Οικογένεια †Αμπουλοκητίδες
            • Οικογένεια †Ρημινγτονοκητίδες
            • Οικογένεια †Βασιλοσαυρίδες
          • Μικροτάξη Μυστικήτη: μπαλενοφόρες φάλαινες
            • Υπεροικογένεια Μπαλενοίδια: αληθινές φάλαινες
              • Οικογένεια Μπαλενίδες: μεγάλες αληθινές φάλαινες (4 είδη)
              • Οικογένεια Νεομπαλενίδες: πυγμαίες αληθινές φάλαινες (1 είδος)
            • Υπεροικογένεια Μπαλενοπτεροίδια: μεγάλες μπαλενοφόρες φάλαινες
              • Οικογένεια Μπαλενοπτερίδες: λεπτόπλατα ρόρκουαλ και μεγάπτερη φάλαινα (8 είδη)
              • Οικογένεια Εσχριτσιίδες: γκρίζα φάλαινα (1 είδος)
          • Μικροτάξη Οδοντοκήτη: οδοντοφάλαινες
            • Υπεροικογένεια Δελφινοίδια: ωκεάνια δελφίνια, φώκαινες, και άλλα
              • Οικογένεια Δελφινίδες: ωκεάνια σωστά δελφίνια (38 είδη)
              • Οικογένεια Μονοδοντίδες: Αρκτικές φάλαινες: ναρβάλ και μπελούγκα (2 είδη)
              • Οικογένεια Φωκαινίδες: φώκαινες (6 είδη)
            • Υπεροικογένεια Φυσητηροίδια: φυσητήρες
              • Οικογένεια Κογιίδες: μικροί φυσητήρες (2 είδη)
              • Οικογένεια Φυσητηρίδες: φάλαινα φυσητήρας (1 είδος)
            • Υπεροικογένεια Πλατανιστοίδια: ποτάμια δελφίνια
              • Οικογένεια Ινιίδες: Νοτιοαμερικάνικα ποτάμια δελφίνια (2 είδη)
              • Οικογένεια Λιποτίδες: δελφίνι του ποταμού Γιανγκτσέ (0 ή 1 είδος, πιθανόν εξαφανισμένο)
              • Οικογένεια Πλατανιστίδες: Νοτιοασιάτικο ποτάμιο δελφίνι (1 είδος)
              • Οικογένεια Ποντοποριίδες: Δελφίνι της Λα Πάτα (1 είδος)
            • Υπεροικογένεια Ζιφιοίδια
              • Οικογένεια Ζιφιίδες: ραμφοφάλαινες (22 είδη)
              • Οικογένεια †Ραοελλίδες
        • Ανθυποοτάξη Ανκόδοντα
          • Οικογένεια †Ανθρακοθηριίδες – παραφυλετικά με τις Ιπποποταμίδες
          • Οικογένεια Ιπποποταμίδες: Ιπποπόταμοι (2 είδη)
    • Κλάδος Μηρυκαστικόμορφα
      • Υποτάξη Μηρυκαστικά
        • Ανθυποτάξη Τραγουλίνα
          • Οικογένεια †Αμφιμερυκίδες
          • Οικογένεια †Προδρεμοθηριίδες
          • Οικογένεια †Πρωτοκερατίδες
          • Οικογένεια †Υπερτραγουλίδες
          • Οικογένεια †Πραιτραγουλίδες
          • Οικογένεια Τραγουλίδες: τράγουλοι (6 είδη)
          • Οικογένεια †Αρχαιομερυκίδες
          • Οικογένεια †Λοφιομερυκίδες
        • Ανθυποτάξη Πεκόρα
          • Οικογένεια †Γελοκίδες
          • Οικογένεια †Παλαιομερυκίδες
          • Οικογένεια Αντιλοκαπρίδες: Αντιλοκάπρα (1 είδος)
          • Οικογένεια †Κλιμακοκερατίδες
          • Οικογένεια Καμηλοπαρδαλίδες: οκάπι και 4 είδη καμηλοπαρδάλων (5 είδη σύνολο)
          • Οικογένεια †Οπλιτομερυκίδες
          • Οικογένεια Ελαφίδες: ελάφια (49 είδη)
          • Οικογένεια †Λεπτομερυκίδες
          • Οικογένεια Μοσχίδες: μοσχέλαφοι (7 είδη)
          • Οικογένεια Βοοειδή: αγελάδες, βούβαλοι, αιγώδη, αντιλόπες, και άλλα (135 είδη)