Βοεβοδάτο Λούμπλιν: βοεβοδάτο της Πολωνίας

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν, ή Επαρχία Λούμπλιν (πολωνικά: województwo lubelskie), είναι βοεβοδάτο (επαρχία) στη νοτιοανατολική Πολωνία. Δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999, από τα πρώην Βοεβοδάτα Λούμπλιν, Χέουμ, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα και (μερικώς) Ταρνόμπζεγκ και Σιέντλτσε, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που εγκρίθηκαν το 1998. Η περιοχή πήρε το όνομά της από τη μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του βοεβοδάτου, το Λούμπλιν, και το έδαφός της αποτελείται από τέσσερα ιστορικά εδάφη: το δυτικό τμήμα του βοεβοδάτου, με το ίδιο το Λούμπλιν, ανήκει στην Ελάσσων Πολωνία, το ανατολικό τμήμα της περιοχής του Λούμπλιν ανήκει στην Ερυθρά Ρουθηνία και τα βορειοανατολικά ανήκουν στην Πολεσία και την Ποντλάχια.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν
Σημαία Έμβλημα
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Πολωνία
Πρωτεύουσα	Λούμπλιν
Έκταση	25.114 km²
Πληθυσμός	2.151.836 (1  Ιανουαρίου 2014)
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν συνορεύει με το Βοεβοδάτο Κάτω Καρπαθίων στα νότια, το Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού στα νοτιοδυτικά, το Βοεβοδάτο Μασοβίας στα δυτικά και τα βόρεια, το Βοεβοδάτο Ποντλάσκιε κατά μήκος ενός σύντομου ορίου προς τα βόρεια, και τη Λευκορωσία και την Ουκρανία στα ανατολικά. Ο πληθυσμός της περιοχής το 2019 ήταν 2.112.216 κάτοικοι. Καλύπτει μια έκταση 25.155 χλμ².

Η πολωνική ιστορική περιοχή που περικλείει το Λούμπλιν και προσεγγίζει το Βοεβοδάτο Λούμπλιν όπως ήταν πριν από τους διαμελισμούς της Πολωνίας, είναι γνωστή ως Λουμπελστσίζνα (Lubelszczyzna). Οι επαρχίες με επίκεντρο το Λούμπλιν υπήρχαν σε μεγάλο μέρος της ιστορίας της Πολωνίας.

Η περιοχή ήταν, πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα από τα κορυφαία κέντρα του Ιουδαϊσμού στον κόσμο. Πριν από τα μέσα του 16ου αιώνα, υπήρχαν λίγοι Εβραίοι στην περιοχή, συγκεντρωμένοι στο Λούμπλιν, στον Καζίμιες Ντόλνι και ίσως στο Χέουμ, αλλά η ίδρυση νέων ιδιωτικών πόλεων οδήγησε σε μια μεγάλη κίνηση Εβραίων στην περιοχή για την ανάπτυξη του εμπορίου και των υπηρεσιών. Δεδομένου ότι αυτές οι νέες πόλεις ανταγωνίζονταν τις υπάρχουσες πόλεις για επαγγελματικούς λόγους, ακολούθησε ένα αίσθημα δυσαρέσκειας χαμηλής έντασης, μακράς διαρκείας, με αποτυχημένες προσπάθειες περιορισμού της εβραϊκής μετανάστευσης. Οι Εβραίοι έτειναν να εγκαθίστανται κυρίως στις πόλεις, με μόνο μεμονωμένες οικογένειες να δημιουργούν επιχειρήσεις στις αγροτικές περιοχές. Αυτή η αστική/αγροτική διαίρεση έγινε ένας άλλος παράγοντας που τροφοδότησε την αγανάκτηση των νεοαφιχθέντων οικονομικών ανταγωνιστών. Μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα, οι Εβραίοι αποτελούσαν σημαντικό μέρος του πληθυσμού στο Κράσνικ, στο Λουμπάρτουφ και στην Γουέντσνα.

Μέχρι τον 20ό αιώνα, οι Εβραίοι αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 70% του πληθυσμού σε έντεκα πόλεις και σχεδόν το 100% του πληθυσμού στο Λάστσουφ και στην Ιζμπίτσα. Η «Παλιά Πόλη» του Λούμπλιν περιείχε ένα διάσημο γεσίβα, εβραϊκό νοσοκομείο, συναγωγή, νεκροταφείο και καχάλ, καθώς και την Πύλη της Γκρόντζκα (γνωστή ως Εβραϊκή Πύλη).

Πριν από τον πόλεμο, ζούσαν 300.000 Εβραίοι στην περιοχή, η οποία έγινε ο τόπος του στρατοπέδου εξόντωσης Μαϊντάνεκ και του στρατοπέδου εξόντωσης Μπέλζεκ, καθώς και πολλών στρατοπέδων εργασίας (Τραβνίκι, Πονιατόβα, Μπούντζιν, Πουουάβι, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα, κ.α.) που παρήγαγαν στρατιωτικές προμήθειες για τη Βέρμαχτ και τη Λουφτβάφε). Αυτό ήταν κάποτε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα καταναγκαστικής εργασίας στην κατεχόμενη Ευρώπη, με περίπου 45.000 Εβραίους κρατούμενους. Επίσης, το στρατόπεδο εξόντωσης Σομπίμπουρ βρισκόταν στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν. Μετά τον πόλεμο, οι λίγοι Εβραίοι που επέζησαν εγκατέλειψαν σε μεγάλο βαθμό την περιοχή. Σήμερα υπάρχει σχετική αποκατάσταση περιοχών ιστορικού ενδιαφέροντος των Εβραίων και μια αύξηση του τουρισμού από Εβραίους που επιδιώκουν να δουν τις ιστορικές ρίζες των οικογενειών τους.

 

 

Το βοεβοδάτο περιλαμβάνει 48 πόλεις. Αυτές αναφέρονται παρακάτω κατά φθίνουσα σειρά πληθυσμού (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για το 2019):

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν χωρίζεται σε 24 πόβιατ: 4 πόβιατ πόλης και 20 πόβιατ γης. Αυτά χωρίζονται περαιτέρω σε 213 γκμίνα.

 

 

Οι προστατευόμενες περιοχές στο Βοεβοδάτο Λούμπλιν περιλαμβάνουν δύο εθνικούς δρυμούς και 17 πάρκα τοπίου.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του βοεβοδάτου ήταν 18,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας το 3,7% της πολωνικής οικονομικής παραγωγής. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ προσαρμοσμένο για αγοραστική δύναμη ήταν 14.400 ευρώ ή 48% του μέσου όρου της ΕΕ των 27 την ίδια χρονιά. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν 54% του μέσου όρου της ΕΕ. Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν είναι το βοεβοδάτο με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Πολωνία.

Εθνοτικός πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 2002:

• Πολωνοί - 2.171.415
• Ουκρανοί - 694

1. Βόιτσικ: 12.937
2. Μαζούρεκ: 9.644
3. Μάζουρ: 8.019

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1474-1795

 

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν (λατινικά: Palatinatus Lublinensis) ήταν διοικητική περιοχή της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας που δημιουργήθηκε το 1474 από τμήματα του Βοεβοδάτου Σαντόμιες και διήρκεσε μέχρι τους διαμελισμούς της Πολωνίας το 1795. Ήταν μέρος της επαρχίας (prowincja) της Ελάσσονος Πολωνίας.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1816-1837

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν ένα από τα βοεβοδάτα της του Πολωνίας του Συνεδρίου. Δημιουργήθηκε το 1816 από το διοικητικό τμήμα Λούμπλιν και το 1837 μετατράπηκε σε Κυβερνείο Λούμπλιν.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1919-1939

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν μία από τις διοικητικές περιοχές της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας του μεσοπολέμου. Στις αρχές του 1939 η έκτασή του ήταν 26.555 χλμ² και ο πληθυσμός του ήταν 2.116.200 κάτοικοι. Σύμφωνα με την απογραφή του 1931, το 85,1% του πληθυσμού ήταν Πολωνοί, το 10,5% Εβραίοι και το 3% Ουκρανοί.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1945-1975

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν ήταν διοικητική περιοχή της Πολωνίας μεταξύ 1945 και 1975. Το 1975 μετατράπηκε σε Βοεβοδάτα Χέουμ, Ζάμοστς, Μπιάουα Ποντλάσκα, Ταρνόμπζεγκ και Σιέντλτσε, και ένα μικρότερο Βοεβοδάτο Λούμπλιν.

Βοεβοδάτο Λούμπλιν 1975–1998

 

Το Βοεβοδάτο Λούμπλιν υπήρξε ως ένα από τα 49 βοεβοδάτα της Πολωνίας από το 1975 έως το 1998, όταν ενσωματώθηκε στο σημερινό (μεγαλύτερο) Βοεβοδάτο Λούμπλιν.

• Επίσημος ιστότοπος του Βοεβοδάτου Λούμπλιν
• Σελίδα του Ινστιτούτου Άνταμ Μιτσκιέβιτς για την εβραϊκή ιστορία στην περιοχή του Λούμπλιν