فەڕەنسیی کۆن

گواستنەوە لە لاتینییەوە بۆ فەرەنسی کۆن بە گۆڕانکاری زمانەوانی بەرچاو بوو، لەگەڵ کاریگەرییەکانی سەرچاوە جۆراوجۆرەکان. سێرمەنت دی ستراسبۆرگ لە ساڵی ٨٤٢ی زایینیدا ڕۆڵێکی گرنگی ھەبوو لە گەشەکردنی زمانی فەرەنسی کۆن، کە ئاماژەیە بۆ گۆڕانکاری بەرەو زمانە ڕەسەنەکان. ئەم قۆناغە سەرھەڵدانی زاراوە ناوخۆیییەکانی بەخۆیەوە بینی، ئەمەش بووە ھۆی جیاکردنەوەی زاراوەی «لانگو دی ئۆیل»ی باکوور و زاراوەی «لانگو دی ئۆک»ی باشوور کە ھەریەکەیان تایبەتمەندی فۆنۆلۆژی و وشەیی ناوازەیان ھەبوو.

فەڕەنسی
لقی	Oïl
لەدوای ئەو	Middle French
Linguistic typology	V2 word order، nominative–accusative language، syllabic language، fusional language
Has grammatical gender	feminine، masculine
سیستەمی نووسین	ئەلفوبێی لاتین
کۆدی زمانی ویکیمیدیا	fro
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

فەڕەنسی کۆن بە چەندین شێوەزاری جیاواز تایبەتمەند بوو، لەوانە پیکاردی، نۆرماندی، ئیل دی فەرەنسا، لۆرین، ئەنجۆ، پۆیتۆ، بۆرگۆندی، بێری لە گرووپی لانگو دی ئۆیل، و پرۆڤانس، ئۆڤێرن، گاسکۆنی، لانگودۆک لە زمانی لانگو دی. ئەم زاراوانە ڕەنگدانەوەی جیاوازییە ناوچەیییەکان بوون لە بێژەکردن و وشەسازیدا، کە بەشداربوون لە تابلۆی دەوڵەمەندی زمانەوانی فەرەنسی کۆن. دەنگی فەرەنسی کۆن دەتوانرێت لە ڕێگەی بەرھەمە ئەدەبییەکانی وەک «لا چانسۆن دی ڕۆلاند»ەوە ئەزموون بکرێت، کە وردەکارییەک لە فۆنێتیک و ڕیتمی زمانەکە دەدات. لەکاتێکدا کە فەرەنسی کۆن ڕەنگە ببێتە دژایەتی بۆ فێرخوازانی فەرەنسی مۆدێرن بۆ خوێندنەوەی ڕاستەوخۆ، بە تایبەت بەھۆی گۆڕانکاری لە بێژەکردن و وشەسازیدا بە تێپەڕبوونی کات، ئارەزومەندانی زمانەوانی و زانایان دەتوانن قووڵ ببنەوە بۆ ئەم زمانە مێژووییەوە بۆ ئاشکراکردنی نوانس و پەیوەندییەکانی بە فەرەنسی مۆدێرن.