Endoderm

Druga dva sloja su ektoderm (vanjski sloj) i mezoderm (srednji).

Endoderm
Organi koji nastaju od endoderma
Detalji
Dani	16
Prekurzor	hypoblast
Identifikatori
Gray's	p.49
MeSH	A16.254.425.407
FMA	69071
Anatomska terminologija

Najznačajnije uloge su mu oblikovanje dviju cijevi tijela, dišne i probavne.

Tokom embriogeneze, ćelije migriraju prema unutrašnjosti, duž pracrijeva stvarajući unutrašnji sloj gastrule, od kojeg nastaje endoderm.

U početnoj fazi, endoderm se sastoji od spljoštenih ćelija, koje kasnije postaju stubolike.

Ruski biolog Heinz Christian Pander je prvi otkrio tri zametna sloje koji nastaju tokom emgriogeneze. Odbranio je doktorat iz zoologije na Univerzitetu u Wurzburgu 1817. Istraživanja u oblasti embriologije započeo je koristeći kokošja jaja, u čijim zamecima je otkrio ektoderm, mezoderm i endoderm. Zbog ovih otkrića, Pander se ponekad titulira kao "utemeljitelj embriologije". Istraživanja je nastavio analizama embrionskih listića kod različitih vrsta i proširio ovo načelo na sve kičmenjake. Do otkrić[a blastule. došao je Karl Ernest von Bear 1828.

Od endoderma nastaje cijeli probavni sistem, osim dijela usta [ždrijelo|i [ždrijela]], kao i završnog dijela pravog crijev – rektuma (koji su prekriveni izvedenicama ektoderma). Iz ovog sloja nastaju i ćelije koje oblažu sve žlijezde sa lučenjem u probavni sistem, uključujući jetru i gušteraču. Od njega postaju i epitel slušne cijevi i timpanske šupljine, dušnik, traheje, plućne ćelije, mokraćni mjehur i dio mokraćne cijevi, folikule štitnjače i timusa. Smatra se da ćelije pankreasa i jetre nastaju od zajedničkih matičnih ćelija. Kod čovjeka, tkiva i organi koji nastaju iz endoderma mogu se prepoznati već nakon pet sedmica embrionskog razvoja.

•  
  Presjek embriona
•  
  Presjek kroz jajašce sa ugrađenim transkripcijskim faktorom maternične decidua mreže

• Ektoderm
• Mezoderm
• Embriogeneza