37: Bloavezh

 

Impalaeriezh roman

• Impalaer : Tiber (Tiberius Caesar Divi Augusti Filius Augustus), adalek an 19 Eost 14; aet da Anaon ar 16 Meurzh 37, oajet a 78 bloaz, e Misena. An an istorourien a chom en arvar war rezon ar marv (cf Zosso & Zingg, p. 16). Er c'hañv-di Aogust eo laket e ludu)
• Deroù ren Kaligula (Caius Julius Caesar Germanicus) oajet a 25 bloaz (16 Meurzh 37 / 24 Genver 41)
• Koñsuled : Cn(eus) Acerronius Proculus & C(aius) Petronius Pontius Nigrinus
  • Makron, prefed ar pretordi a laka lazhañ Tiber dre an tag e Campania (16 Meurzh). Caius, mab Germanicus brudet, zo anavezet hep poan da impalaer gant ar Sened ha gant al lu (Caligula, botezig, zo ul lesanv milourel). Klañv-bras e kouezh en diskar-amzer.
  • 18 Meurzh: en desped da youl Tiber eo lakaet Kaligula da Impalaer: ar Sened roman a freuz e destamant hag embann a ra Caligula impalaer.
  • Klask a ra Kaligula bezañ doueekaet (taol esae kentañ ur ur priñs o ren): lezenniñ a ra war kement tachenn zo hag embann a ra soñjoù barn groñs. Sevel a ra a-enep ar Sened ha kregiñ a ra da gas lod d'ar marv krenn-ha-krak evit bezañ feuket e veurdez. En em harpañ a ra war ar varc'heien, ar werin, lu ar Roen hag al luskadoù relijiel a sav a-du gant e raktresoù divarvelezh. Dizemglev zo etre an Impalaer hag ar Sened.
• Kaset kêr Antiokia e Siria d'an traoñ gant ur c'hren-douar.
• Herod Agrippa Iañ, roue ar Yuzevien (37-44).
  • Goude ur vuhez diroll e tap Herod Agrippa Iañ, mab da Aristobulus, gounid tu Kaligula a ro dezhañ tetrarkiezh kozh Fulup hag Abila.
• Marullus, prokulator Jude, Samaria hag Edom (37-41)
• Sant Stefan merzher kristen kentañ. Labezet eo evel enebour ar relijion.
• A-strew ez a an "hellenourien", a brezeg an aviel d'ar re n'int ket Yuzevien.

Breizh-Veur

• Cunobelinos, roue an Drinovanted hag ar Gatuvellauned (c. -10/+40)  

• Degemer a ra Farizian Paol Tars kelennadurezh Jezuz, e Damask, dre un diskuliadur (bloavezh gwirheñvelañ). E 39 e teu da vezañ Sant Paol.
• Krouet eo gant Sant Pêr Iliz reizhkredennek Siria (deiziad hengounel)

• Suetonius Paulinus a gemer penn un englask war ar Sahara.

• Aulus Celse a sav un holloueziadur mezegel.
• Savidigezh tour-tan Boulogne-sur-Mer (37-41).
• Savidigezh galeoù (temploù war-neuñv ?) al lenn Nemi, nepell eus Roma, evit Kaligula.

• Flavius Josephus, istorour yuzev.
• 15 Kerzu : Neron, impalaer roman, en Antium.

• 16 Meurzh : Tiber, impalaer roman, taget gant Makron.
• 1 Mae : Antonia Minor, merc'h da Marcus Antonius hag Octavia Minor, ha mamm-gozh Caligula.
• Merzherenti Sant Stefan, meinataet.
• Marbod a zo anvet da roue ar Varkomanned.

• Roll ar Pennoù Stad e 37

• M.-N. Bouillet : Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie. L. Hachette et Cie. Paris. 1863
• François Zosso & Christian Zingg : Les empereurs romains. 27 av. J.-C. - 476 ap. J.-C. Errance. Paris. 1994