ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་མཆན་དཔྱད་རགས་བསྡུས།

བེ་རི་འཇིགས་མེད།

གཅིག །རྩོམ་པ་པོ་རྒྱལ་པོ་དགའ་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་དཔྱད་པ། 1.དགའ་བ་འཕེལ་ལམ་ཧརྵའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས་ངོ་སྤྲོད།

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནི་འཕགས་བོད་གཉིས་ཀར་གལ་ཆེ་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་ཆ་ཤིག་ཤིག་ཡིན་པས།་འདིར་ཞིབ་ཙམ་འབྲི་བར་འདོད་དེ།དེ་ཡང་དགའ་བ་སྐུ་དངོས་ཀྱི་ཞལ་མཇལ་ཞིང་གསུང་ཐོས་པར་མ་ཟད།མི་ལོ་མང་པོའི་རིང་ལ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བཀའ་ཡི་མདུན་ན་འདོན་གྱི་གོ་གནས་བཟུང་མྱོང་བ་དང་།ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ཤེས་བྱ་ལ་ད་ལྟ་ཡང་སྙན་གྲགས་ཆེར་ལྡན་པ་མབྷཊྚས་མཛད་པའི་(ཧརྵའི་སྤྱོད་པ)ཞེས་པ་དེ་དང་།རྒྱ་ནག་ཐང་གི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་ཐང་ཤན་ཙང་གི་(ནུབ་ཕྱོགས་འགྲིམས་པའི་ལམ་ཡིག) གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲིག་རྒྱུ་ཡིན།གོང་གསལ་དེབ་དང་པོ་དེ་ནི་ད་ལྟར་ཡང་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་ཁྲ་ལྷམ་མེར་ཡོད་པར་མ་ཟད།དེའི་དཔྱད་བརྗོད་དང་འགྲེལ་བཤད་ཀྱང་དུ་མ་དབྱིན་ཧིན་སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀའི་ཐོག་ནས་མཇལ་དུ་ཡོད།ཧརྵའི་སྤྱོད་པ་དེ་ཉིད་ལས་གལ་གནད་ཆེ་བ་རྣམས་ལོ་ཙཱ་བ་ཟླ་བས་དོན་བསྒྱུར་གནང་བ་དང་།དེའི་དཔྱད་བརྗོད་ཁག་ནས་ཀྱང་དོན་གནད་མི་ཉུང་བ་ཞིག་དོན་བསྒྱུར་གནང་དུ་བཅུག་པ་དང་།ཕྱི་མ་ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ནི།བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀའི་ཡིག་ཐོག་ནས་རག་པ་མ་ཟད།རྒྱ་ཡིག་རྙིང་པ་ལ་དེང་མཆན་གསར་པ་བཏབ་ནས་ཧ་ཅང་གོ་བདེ་ཉན་སླ་བྱས་ཡོད་པ་དང་།བོད་དཔེ་མི་བཟང་མགོན་པོ་སྐྱབས་ཀྱི་བསྒྱུར་བ་དེ་བཞིན་འཇའ་པན་གྱི་དྲ་རྒྱ་ནས་ཡིག་འཇུག་ཟིན་པ་(ཡིག་ནོར་ཧ་ཅང་མང)ཡང་གློག་ཀླད་ནས་རག་པ་དང་།གཞན་ཡང་ཧརྵའི་སྐབས་ཀྱི་རྡོ་བརྐོས་ཡི་གེ་དང་དངུལ་ཊམ་སོགས་ད་ལྟར་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་ཁག་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྲིགས་པའི་རྒྱ་གར་མཁས་པའི་རྩོམ་ཆོས་དང་བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་བསྒྱུར་རྩོམ་གནང་བའི་ཁུངས་ལྡན་ཁག་གི་ཡིག་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས།ཧརཥའི་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཞིབ་ཚའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས་འབྲི་བའི་སྤོབས་པ་སྐྱེས། དེ་ཡང་དང་པོར་ཡིག་ཆ་དེ་དག་གི་ཁུངས་དང་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ་སྔོན་དུ་ཞུ་ན། 1.ཧརྵའི་སྤྱོད་པ་ནི།སློབ་དཔོན་བཱན་བྷཏྟིས་ཧརྵའི་ཞལ་དངོས་སུ་མཇལ་བ་མ་ཟད་དེའི་མདུན་ན་གདོན་གནང་མྱོང་བས་དངོས་ཡོད་གཏམ་གྱི་རང་བཞིན་བྱས་ནས་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ།ཁོང་གིས་རང་ཉིད་དགའ་བ་འཕེལ་དང་འབྲེལ་བ་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཐད།འདི་ལྟར་བྲིས་སྣང་སྟེ།སློབ་དཔོན་གྲོང་ན་ཡུན་རིང་མ་འཕྲད་པའི་ཉེ་བའི་གཉེན་དང་བརྩེ་བའི་གྲོགས་ཀྱི་ཚོགས་དང་གྲོགས་བཞིན་སྣང་བ་སྐྱིད་པའི་ཉི་མོ་ཞིག་ན། དབང་ཕྱུག་གནས་ ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་གི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ (हर्षवर्धन)་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ནུ་བོས་བརྫངས་པའི་ཕོ་ཉ་ཞིག་སླེབས། ཁོང་གི་རིགས་མི་གཅིག་པོའི་ནུ་བོས་ལན་བྱས་པར་ནང་དུ་གདན་དྲངས། སློབ་དཔོན་གྱིས་ཕོ་ཉ་ལ་དྲིས་པས་ཕོ་ཉས་ནག་པོས་སྤྲིངས་པའི་འཕྲིན་དེ་ཕྱག་ན་ཕུལ་བཞིན་ནག་པོའི་ལན་ཡང་དེ་ལྟར་ཞུས། གུས་པས་ཁྱོད་ནི་ལས་དབང་གི་ཉེ་གྲོགས་ཞིག་ཏུ་སེམས། ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་མ་ཤེས་བཞིན་ལ་ལས་རྒྱལ་པོ་རྣ་ལུང་ན་དབྱེན་བཅུག འོན་ཀྱང་ཁོ་བོས་དེ་ནི་ཞེ་སྡང་བའི་གཏམ་ཕྲ་མ་ལས་དོན་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པར་ཤེས། ཀུན་གྱིས་དེ་ལྟར་ཕྲ་མ་བཅུག་པར་རྒྱལ་པོ་བློ་དོགས་པར་གུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་བདེན་དཔང་དྲངས། དེར་བརྟེན་ད་ནི་ཕོ་བྲང་ན་ངེས་པར་བཀོད་པ་ལས་མི་གདའ་བས་དེ་གར་རེམས་ཀྱི་འབྱོན་པར་ལེགས་ཞེས་གསོལ། དེ་ན་སློབ་དཔོན་གྱིས་བདག་ནི་ཁྱིམ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ལས་ཆད། རྒྱལ་པོའི་དཔོན་དབང་ལ་སོགས་པའི་གནས་ལུགས་ནི་མ་ཤེས། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་དགོངས་ན་བདག་ཉེས་ཆེ། ཕོ་བྲང་གི་བྱ་བ་ནི་བདག་ལས་མ་ཡོང་། ཕོ་བྲང་གིས་སྔར་བྱས་པའི་དྲིན་ཡིན་ཞེས་བདག་ལ་ནི་མ་བྱུང་། བྱིས་པའི་དུས་དཀའ་ཡང་དེ་ནི་ལོ་རྒས་པའི་ཚེ་སྔར་ཕོ་བྲང་ལ་འབྲེལ་བའི་གནས་ལུགས་གཅིག་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་སེམས་ལ་མི་འཆར། བདག་ལ་རིག་པའི་གནས་ལ་མཁས་པའི་སྙན་གྲགས་ནི་མེད། མཛངས་པའི་སྤྱོད་པ་ནི་དེ་བས་མེད། གཞན་རྒྱལ་བློན་རྣམས་ལ་མཁས་པའི་སྤྲེལ་ལད་ནི་བདག་གིས་མ་ཤེས། འོན་ཀྱང་ནག་པོས་ཇི་ལྟར་བཀའ་བཀུག་པ་བཞིན་མ་འབྱོན་ན་དེ་བས་ཉེས། དེ་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྷག་པའི་ལྷ་ཞི་བ་ལ་གསོལ་འདེབས་བཞིན་ཕོ་བྲང་ལ་འབྱོན་པའི་གྲབས་སྒྲིག ནམ་སང་གི་ཉིན་མོ་སློབ་དཔོན་རང་ཉིད་ཀྱི་བྲམ་ཟེའི་ཆོ་གའི་བྱ་བ་འཕྲོར་མི་ལུས་པར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྲུབ་ནས། གྲོང་པའི་སྙིང་ཉེ་དང་རྒན་རྒོན་སྤུན་གྲོགས་ཡོད་དོ་ཅོག་སྨོན་ལམ་སོགས་འཁུར་བཞིན་ཕོ་བྲང་གི་ཕྱོགས་སུ་འཆད། དེ་གར་ཕོ་བྲང་སྒོ་ཆེན་པོའི་མདུན་ལམ་ན་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མི་འདྲའི་ཕོ་ཉ་དང་རྐྱེས་ལ་སོགས་པ་གྲལ་སྟར་སྒྲིག་ནས་ཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་ཡོད། དེ་ནས་ཕོ་ཉ་དེ་སྔོན་དུ་སོང་ན་སློབ་དཔོན་དེ་གར་འབྱོར་བའི་འཕྲིན་བྱས་པ་རྒྱལ་པོའི་གང་དུ་གདན་དྲངས། དེ་གར་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་ (हर्षवर्धन)དང་འཕྲད། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་པོས་ཅི་བཱ་ཎ་ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ནམ། ཇི་ལྟར་བདག་གི་བྱིན་རླབས་མ་བསྩལ་བར་དུ་བདག་གང་ཟག་འདི་ལ་ངོ་འཕྲད་བྱ་རྒྱུ་མིན་ཟེར། བཱ་ཎས་རྒྱལ་པོ་དགོངས་པ་མ་རྟོགས་ནས་འཕྲལ་དུ་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ་ཁྱོད་ཀྱི་གཏམ་འདི་ཅི་རེད། ཅི་ཁྱོད་བདག་ལ་ཡིད་མི་འཚལ་ལམ། ཡང་ན་ཁྱོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་གཞན་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་འགྱུར་བ་ཡིན། ཡང་ན་ཁྱོད་ཉིད་གཞན་གྱི་དབང་དུ་སོང་ནས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་ཡིན། བདག་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་འཕྱ་བ་དང་སྨད་རྭ་མཛད་པ་ནི་འོས་པ་མེད། བདག་ནི་བྲམ་ཟེའི་ཁྱིམ་བཱཏྶྱཱན་ཡི་བརྒྱུད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། བྲམ་ཟེ་ཆོ་ག་ཡོངས་སུ་གྲུབ། རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ལ་ཡང་བསླབས། ཆོས་དང་འཐུན་པའི་སྤྱོད་པ་བསྐྱངས་བཞིན་ཁྱིམ་པའི་བྱ་བ་ལ་བཞུགས། དེར་བརྟེན་རྒྱལ་པོ་ཁྱོད་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟ་བུ་སེམས་རབ་ཏུ་ཞི་བ། དམྱལ་བའི་འཆི་བདག་ལྟ་བུ་དབང་བཙན་པ། མཚོ་བདུན་དང་གླིང་ཕྲན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དབང་དུ་བསྐུར་བའི་སྟོབས་སྦྱོར་ལྡན་ཡང་། ད་དུང་གང་ཟག་ཁོ་བོ་ལྟ་བུར་བློ་དོག་ལ་སྙིང་ཞུམ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི། མཁས་མཛངས་བློ་གྲོས་ཅན་གྱི་རང་གཤིས་ནི་སྒམ་པ་དང་གཟབ་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཁོ་བོར་བློ་དོག་ན་རིམ་པས་ཁྱོད་ཀྱི་ཁོ་བོ་སྐོར་ལ་ཤེས་ངེས་པས་གནས་སྐབས་འདིར་ཁྱོད་ཁོ་བོར་ཐུགས་འཚལ་དགོས་མེད་པ་ཞུ་ཞེས་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་ནས་རྒྱལ་པོའི་སྙན་དུ་གསོལ། དེ་ལྟར་ཉི་མ་ཞུས་ནས་རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་ན་ལོག་པ་དང་བཱ་ཎ་ཡང་རང་གནས་སུ་ལོག བཱ་ཎ་རང་གནས་སུ་འབྱོར་ནས་རྒྱལ་པོས་རང་ཉིད་ཕོ་བྲང་ན་འབོད་ནས་ཆེས་བསྟོད་དེ་ལྟ་བུ་གནང་ཡང་ད་དུང་རང་ཉིད་རྒྱགས་པའི་དབང་དུ་སོང་ན་རྒྱལ་པོ་ལ་ངན་ཁ་བསྐྱལ་ཚུལ་འདི་དངོས་ཡོད་སྤྱོད་པ་དང་མ་འཐུན་ནོ་སྙམ་ནས་སེམས་ཤིན་ཏུ་འགྱོད། དེ་ནས་བཱ་ཎ་ཡིས་ད་ནི་ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་གང་འདོད་པ་བཞིན་བདག་གིས་གཉེན་བཀུར་བྱ་བ་ལས་བྱིས་བའི་སྣང་བ་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་དབང་དུ་མི་སོང་བར་བྱ་བའོ་ཞེས་དམ་བཅའ་བྱས། དེའི་ཕྱི་ཉིན་རྒྱལ་པོ་སླར་འཕྲད་པར་ཁོང་གིས་རྒྱལ་པོས་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་ལྟར་བྱས་པས་རྒྱལ་པོ་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་འགུ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་ལ་གདན་དྲངས་ལ་ནོར་དང་དབང་ལ་སོགས་པའི་རྔན་པ་གྱ་ནོམ་པ་བསྩལ། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་ལ།ཇི་ལྟར་རྩོམ་པའི་ཚུལ་ནི་འོག་ཏུ་དགའ་བ་འཔེལ་གྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ངོ་སྤྲོད་དུ་གསལ་བ་ལྟར་ཡིན། རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་འདི་ཉིད་ཁུངས་བཅོལ་ས་གལ་ཆེར་བརྩིས་ཞིང་།ཨཅརྱ་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་གྲུབ་་ཀྱིས་ཀྱང་།ཁུངས་གཉིས་པ་ནི་སྙན་ངག་པ་བྰྭབྷཊྚས་མཛད་པའི་ཧརྵའི་རྣམ་ཐར་དེ་ཡིན་ལ་བྷཊྚ་ནི་ཧརྵ་རྒྱལ་པོའི་འཁོར་ཚོགས་ནང་དུ་ཡང་ཡོད་པ་ཞིག་སྟེ།ཁོང་གིས་མཛད་པའི་ཧརྵའི་རྣམ་ཐར་དེ་དེང་དུས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ལྟར་མཛད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཆ་ཚང་གྲལ་རིམ་བསྟར་ཆགས་སུ་མེད་ཀྱང་ཡིག་ཆ་གཞན་ལས་ཅུང་ཟད་གནས་ཚུལ་མང་བ་ཡོད།དཔེ་དེབ་འདིའི་ནང་ཧརྵའི་མི་རབས་གོང་མའི་བྱུང་ཚུལ་དང་།སྐུ་ཚེའི་སྟོད་ཀྱི་མཛད་རིམ་དང་།ཁོང་གི་སྲིང་མོ་རཱཇཤྲཱི་དེ་དགྲ་བོའི་ལག་ནས་བསྐྱབས་པའི་བར་གྱི་དཔའ་བའི་མཛད་རྗེས་བཅས་འཁོད་ཡོད་པ་རེད།དཔེ་དེབ་འདི་བཞིན་མཛད་པ་པོ་དེས་རང་གི་རྗེ་བོ་ལ་ཕུལ་བྱུང་གི་བསྟོད་པ་བྱེད་ཆེད་སྙན་ངག་གི་ལམ་ནས་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་མཛད་པ་ཆ་ཚང་བ་བཀོད་མི་འདུག་པས་བརྩམས་འཕྲོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན།དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཁུངས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན།ཞེས་གསུངས་འདུག 2.ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ནི།ཐང་སན་རང་ཉིད་འཕགས་ཡུལ་ས་གནས་གང་སར་དངོས་སུ་ཕེབས་མྱོང་བ་དང་།རང་ཉིད་སྐུ་དངོས་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་དང་དངོས་སུ་མཇལ་འཕྲོད་བྱུང་བ་མྱོང་བ་མ་ཟད།ཕན་ཚུན་ཧ་ཅང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན།ཁོང་གི་ལམ་ཡིག་ཏུ།བདག་ཐང་སིང་སྐད་གཉིས་པའི་ཐ་ཤལ་དེ་ཀར་ཡོད་པའི་སྐབས་ཤིག་ཆོས་འཁོར་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་ཐུག་པས། ཀ་མ་རུ་བའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞུས་[57b6]སྟེ། ན་ལ་ནྡྷ་ལའི་དགོན་པར་རྒྱང་པེན་གྱི་སློབ་དཔོན་འགའ་འབྱོར་བྱུང་བ་བལྟར་ཕྱིན་པས། རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མ་དང་མཇལ་བསྙུན་དྲི་སོགས་མཛད་ཅིང་བག་ཕེབས་པར་མཛད། རིམ་གྱིས་མ་ཧཱ་ཙི་ན་ཞེས་པའི་[57b7]ཡུལ་ཕྱོགས་གང་དུ་ཡོད་ཟེར་བས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་དྲི་བཞིབ་ཏུ་མཛད་པས་དགྱེས་པ་ཆེན་པོ་མཛད་དོ། །ཨ་ལ་ལ་ཧོ༔ ཡུལ་དེའི་སྐྱེ་བོ་དག་བསོད་ནམས་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉི་ལྟ་[58a1]བུའི་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་འཕྲད། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་རོལ་ཞིང་མི་ཚེ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱིད་པ་མཐོང་། འཇིག་རྟེན་འདིར་ཤིན་ཏུ་འཕྲད་དཀའ་བ་དང་ཕྲད་[58a2]པ་ཤིན་ཏུ་ཡང་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའོ།། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། འདི་ལ་རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་ཁུངས་བཅོལ་ས་དང་གདེངས་འཇོག་ཆེན་པོ་གནང་བ་ཡིན་ཏེ།ཨཅརྱ་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་གྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་།ཧུཝེནསྰངྒ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྐོར་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།ཕྱི་ལོ་༦༣༠དང་༦༤༤བར་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་པ་རེད།དགུང་ལོ་༢༦སྐབས་ཁོང་རྒྱ་ནག་ལས་ཐོན་ཏེ་སྔར་རྒྱ་ནག་གི་གནས་སྐོར་བ་ཕྰ ཧྱཱན་ཕེབས་ལམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་དབུས་ཨེཤིཡྰ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར།ཁོང་ནི་ཆོས་རྒྱལ་དགའ་བ་འཕེལ་དང་འབྲེལ་བ་ཐག་ཉེ་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཁོང་ལ་གུས་བཀུར་ཆེན་པོ་ཞུས་ཡོད་པ་རེད།ཧུཝེནསྰངྒ་ནི་དཔལ་ནཱལནྡྲ་ལ་སློབ་ཕྲུག་དང་དགེ་རྒན་གཉིས་ཀའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པར་གྲགས།ཁོང་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཝཱཏཱཔྰི་དང་ཀཱ ཉྩཱི་སོགས་ཡུལ་མང་པོར་ཕེབས་ནས་རང་ཡུལ་དུ་ཕྱིར་ལོག་སྐབས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཁག་དང་།རིང་བསྲེལ་དུ་མ་བསྣམས་ཕེབས་ཐུབ།ཁོང་ནི་སྲོག་ལྡན་དང་སྲོག་མེད་ཚང་མ་ལ་ཐུགས་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོང་གི་ལམ་ཡིག་རྒྱ་ནག་སྐད་དུ་ཅི་ཡུ་ཀི་ཞེས་པ་དེ་ཁུངས་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན།ཁོང་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས་པ་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་བྱུང་རབས་རྩད་འཚོལ་ཆེད་མིན་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འཚོལ་དུ་ཕེབས་པ་ཡིན་ན་ཡང་།ཁོང་གི་ལམ་ཡིག་དེས་བྱུང་རབས་ཤེས་པར་ཤིན་ཏུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་ཞིང་།ཁུངས་ཡིད་རྟོན་འཕེར་བ་ཡིན།ཁོང་གིས་རྒྱལ་པོ་ཧརྵ་དང་ཁོང་གི་འཛིན་སྐྱོང་སྐོར་བྲིས་ཡོད་པར་མ་ཟད་གྲོང་ཁྱེར་ཁག་དང་།གྲོང་གསེབ་ཁག་དང་།དཔལ་འབྱོར་དང་།ཆོས་དང་།སྤྱི་ཚོགས་གི་གནས་སྟངས་དང་།ཕུན་ཚོགས་དང་།མི་དམངས་ཀྱི་གོམས་གཤིས་སྐོར་ཞིབ་གསལ་བྲིས་འདུགཁོང་རྒྱ་གར་དུ་ལོ་མང་པོར་བཞུགས་ཏེ་གསན་བསམ་སོགས་གནང་ནས་ཚུར་ཕེབས་སའི་ལམ་དེ་ག་རང་ནས་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕྱིར་ལོག་གནང་བ་རེད། ཅེས་པའི་འགྲེལ་གནང་འདུག 3.སྐབས་དེའི་རྐོས་རིས་དང་ཊམ་ཀའི་རི་མོ་ཁག་སོགས་ནི།མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཨཅཱརྱ་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་སྒྲུབ་ཀྱི་འཕགས་ཡུལ་ལོ་རྒྱས་ལས།ཧརྵའི་སྲིད་དབང་སྐབས་ཀྱིས་བརྐོས་བྲིས་འགའ་ཤས་ཀྱང་ཡོད་པ་ནི། མདྷུཝན་གྱི་བྱང་བུའི་བརྐོས་བྲིས་དང་། སོནཔཏ་ ཡི་བརྐོས་བྲིས་དང་། བནསཁརཱ་བྱང་བུའི་བརྐོས་བྲིས་བཅས་ནི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་ ཞིང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་པུལཀེཤིན་གྱི་ཨཡིཧོལ་ (Aihole) བརྐོས་ཡིག་ལས་ཀྱང་ ཧརྵའི་སྲིད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་སྐོར་གསལ་ཐུབ། ཧརྵའི་སྐབས་ཀྱི་དོང་ཙེ་ཁག་ཀྱང་རྒྱལ་རབས་དེའི་ཁུངས་གཏུགས་ས་བྱེད་ཆོག། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན།

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ལོ་རྒྱུས། དང་པོ།པུཥྱབྷཱུཏི་སྟེ་རྒྱས་པའི་འབྱུང་གནས། ཧརྵ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཐོག་མར་གསར་འཛུགས་གནང་མཁན་ནི།པུཥྱབྷཱུཏི་སྟེ་རྒྱས་པའི་འབྱུང་གནས་ཞེས་པ་དེ་ཡིན།དེ་ནི་ཆོས་ལུགས་དབང་ཕྱུག་པའི་རྗེས་འབྲངས་ཡིན་པ་བཤད།རྒྱལ་རྒྱུད་དེ་ནས་རིམ་པར་བརྒྱུད་པའི་ཁྲོད་ནས་མཚན་སྙན་དབང་ཐང་ཆེ་ཤོས་ནི་པྲབྷཱཀརཝརྡྷན་སྟེ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་ཉིད་ཡིན།དེ་ལ་མི་དམངས་ཚོས་ལྷག་པའི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཞེས་པའི་མཚན་གནས་ཕུལ། ས་ཁྱོན་མི་ཆུང་བ་ཞིག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་ཡོད་ཀྱང་དེའི་སྐོར་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་གསལ་འཁོད་པའི་ཡིག་ཆ་རྙེད་སོན་བྱུང་མེད།དེ་ལ་སྲས་གཉིས་དང་སྲས་མོ་གཅིག་བྱུང་བ་ནི་རཱཛྱཝརྡྷན་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་དང་། ཧརྵཝརྡྷན་སྟེ་དགའ་བ་འཕེལ་གཉིས་དང་། སྲས་མོ་རཱཇཤྲཱི་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་བཅས་ཡིན།

གཉིས་པ།མེས་པོ་མེ་ཏོག་འཕེལ། འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་གཉིས། མེ་ཏོག་འཕེལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མེས་པོ་དང་པོ་ཡིན། ཆོས་ལུགས་དབང་ཕྱུག་གི་རྗེས་འཇུག་ཡིན། དེར་བརྟེན་ཁོང་གི་དུས་སུ་མི་དམངས་རྣམས་ཀྱང་ཁོང་ལྟར་དབང་ཕྱུག་གི་རྗེས་འཇུག་ཏུ་གྱུར། དེ་བཞིན་འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཡང་དབང་ཕྱུག་གི་རྗེས་འཇུག་ཡིན་པས། ནམ་ཞིག་རྒྱལ་པོ་ལྷ་མོའི་ལྷ་ཁང་རྙིང་པའི་བྱང་གི་ཕྱོགས་སུ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་སྐབས་དེར་འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་དབང་ཕྱུག་གི་གཟུགས་སུ་དངོས་སུམ་དུ་མཇལ། དེ་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་དགའ་དད་གུས་གསུམ་ལྡན་པའི་ཕན་ཚུན་མཛའ་བཤེས་སུ་གྱུར། འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་གྱིས་སྒྲུབ་པའི་བྱ་བ་མཐའ་དག་ལ་རྒྱལ་པོ་མེ་ཏོག་འཕེལ་གྱིས་རམ་འདེབས་གནང་། དེ་བས་ནམ་ཞིག་ལྷ་མོ་དཔལ་མོ་བརྙེས་ནས་རྒྱལ་པོར་མཆོག་བསྩལ་བའི་སྐབས།རྒྱལ་པོས་འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་གྱི་གྲུབ་པ་བརྙེས་པའི་མཆོག་སློང་། དེ་ལྟ་བུའི་བློས་བཏང་གི་བསམ་པ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ལྷ་མོ་དཔལ་མོ་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་བརྙེས་ནས་ཁྱོད་ལ་སྔར་གྱི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བའི་ཟླ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན། མདོར་ན་རྒྱལ་པོ་མེ་ཏོག་འཕེལ་གྱི་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་པ་བཟང་པོ་ཁོ་ན་ལྷུར་ལེན་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་བ་དང་། འཇིགས་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཀྱང་གྲུབ་པ་བརྙེས་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་རྗེས་འཇུག་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། གསུམ་པ། འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་དང་གྲགས་ལྡན་མ། རྒྱལ་པོ་མེ་ཏོག་འཕེལ་གྱི་རྒྱུད་པའི་ཁྲོད་ནས་རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྙིང་སྟོབས་ཆེན་པོ་ཞིང་། ཁོང་གི་དུས་སུ་སི་ནྡྷ། དྲི་ཟའི་གནས། གུ་རྫ་ར། ལཱ་ཊ་དང་། མཱ་ལ་བ་ལ་སོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས། སྔར་དབང་ཕྱུག་གི་གནས་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་དེ་ཕྱིས་སུ་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་ནས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒོ་བྱང་དང་།དབུ་རྨོགས་ཐོགས། རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཇི་ཙམ་གྱིས་དབང་ཐང་བཙན་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་སྙིང་རྗེའི་རང་གཟུགས་ཅན་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གིས་མཱ་ལ་བཱ་ཡི་རྒྱལ་པོ་བཅོམ་པའི་རྗེས།རྒྱལ་པོ་དེའི་གཞོན་ནུ་རྣམས་ལ་གནོད་འཚེ་བསམ་པ་ཙམ་ཡང་བཅངས་མེད། ཁོང་གི་བཙུན་མོའི་མཚན་ལ་གྲགས་ལྡན་མ་ཞེས་བྱ། དགའ་བའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྟོགས་བརྗོད་འདིའི་ནང་དུ་ཆུང་མའི་རྣམ་འགྱུར་གཤའ་མ་དེ་གྲགས་ལྡན་མའི་ངོ་ཐོག་ནས་ར་སྤྲོད་གནང་ཡོད། གྲགས་ལྡན་མ་ལས་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་དང་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ། རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་བཅས་མིང་སྲིང་གསུམ་བཙས། རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་གྱིས་རང་གི་བུ་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་མཽ་ཁ་རིའི་རིགས་ལས་ཆད་པ་མཛེས་པའི་གོ་ཆ་ཞེས་བྱ་བའི་བུ་རྒན་པ་གཟའ་ཡི་གོ་ཆའི་ཆུང་མར་བྱིན། དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་རང་གི་བུ་རྒན་པ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ཧཱུཎའི་དམག་ལ་རྫངས། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་ཡང་མཉམ་དུ་ཕྱིན། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་རྔོན་ལ་དགའ་བས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་འདབས་སུ་རྔོན་བྱས་ནས་བཞུགས། དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང་ཉེ་བས།ཁོང་གི་ཆུང་མ་གྲགས་ལྡན་མ་སེམས་སྡུག་ཆེན་པོས་རང་གི་མཛའ་བོ་མ་གཤེགས་པའི་སྔོན་དུ་ལྕེབས། དེ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དུ་ཆུང་མའི་བྱ་སྤྱོད་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད། དེ་ནས་མཐར་(སྤྱི་ལོ 605) རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་འདས། བཞི་པ། རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ། དགའ་བའི་སྤྱོད་པའི་ནང་དུ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ནི་ཡབ་ཡུམ་གྱི་བཀའ་ལ་བརྩི་པ། ཕུ་ནུའི་མཛའ་གཤེས་ལ་བརྩེ་བ་ཟབ་པ། གཡུལ་སར་ལ་དཔའ་མཛངས་ལྡན་པའི་ཕོ་རབ་ཅིག་ཡིན་པ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད། རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ཁོང་གི་ཡབ་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་ཧཱུ་ཎའི་བཙན་འཛུལ་ལ་ཕར་རྒོལ་བྱེད་པའི་དམག་སར་ཕྱིན་པ་དང་། གཅུང་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་ཡང་མཉམ་དུ་ཡོད་ཀྱང་ཁོང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་འདབས་སུ་རྔོན་བྱས་ནས་མཐར་ཕྱིར་ཕོ་བྲང་དུ་ལོག སྐབས་དེར་རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་བསྙུན་གཞི་ལྕི་མོས་ཟིན། དེ་དོན་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་རང་གི་ཕུ་བོ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ལ་ཕོ་ཉ་མངགས་ནས་རིམ་གྱིས་ཕྱིར་ལོག། འོན་ཀྱང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བློ་ངོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོས་ཡབ་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཤེས་ན།སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟར་ངེས་པར་འབྱུང་ནས་དབེན་གནས་སུ་གཤེགས་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པའི་བློ་དྭོགས་འདྲ་མི་འདྲ་དུ་མ་བྱུང་ཚུལ་སོགས་ཀྱིས། ཕུ་ནུའི་མཛའ་བཤེས་ཟབ་མོ་ཡོད་པ་མཚོན་ནུས་པ་དང་། ད་དུང་དོགས་པ་དེའི་ཐོག་ནས་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ཉིད་ཀྱང་དང་པོ་ཉིད་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་དད་པ་དང་དང་བ་གཙང་མ་ཡོད་པ་དེ་ཡང་མཚོན་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་སྔའི་དཔེ་རྙིང་ཞིག་གི་ནང་དུ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་དེ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་བཤད་མོད། འོན་ཀྱང་དངོས་སུ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་དེ་གཡུལ་ས་ནས་ཕྱིར་འཁོར་བ་དང་རང་གི་ནུ་བོ་དགའ་བ་འཕེལ་ལ་ད་ནི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ཁྱོད་ཀྱིས་བཟུང་།བདག་ནི་ད་ནས་བཟུང་ལུས་ལ་གོ་ཆ་མི་ཐོགས་གོ་ཞེས་སྨྲས་ནས་མཚོན་ཆ་དོར། དེའི་ཚེ་སླར་ཡང་ཕོ་ཉ་ཞིག་བྱུང་ནས་ཡབ་རྒྱལ་པོ་དངོས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཚུལ་དང་། མཱ་ལ་བའི་རྒྱལ་པོ་མ་རུངས་པ་དེས་གཟའ་ཡི་གོ་ཆ་བཅོམ་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཡང་རྒྱལ་ས་ཀཱ་ནྱ་ཀུ་བྫའི་བཙོན་དུ་བཟུང་ཞེས་སྙན་དུ་གསོལ། དེ་ཐོས་པས་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་ཏེ་རང་གི་ནུ་བོ་དགའ་བ་འཕེལ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁྲི་བཟུང་།བདག་གིས་མཱ་ལ་བའི་རྒྱལ་པོའི་རིགས་དང་བཅས་པ་བཅོམ་ནས་ཕྱིར་ལོག་པར་བྱའོ༎ ཞེས་གསུངས།དེ་ལ་ནུ་བོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་བདག་ཀྱང་ཕུ་བོ་དང་མཉམ་དུ་གཡུལ་སར་འཁྲིད་པར་བྱ་ཞེས་ཞུ་བ་ཕུལ། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱིས་ནུ་བོ་ལ།ཁྱོད་ནི་ཕོ་བྲང་ན་བཞུགས་ཤིག།བདག་ངེས་པར་དུ་དགྲ་བོ་ཡོངས་སུ་བཅོམ་ནས་དུས་ཀྱི་རྭ་བ་ལ་མི་འདའ་བར་ཕྱིར་འཁོར་ངེས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་གཡུལ་ས་ལ་ཆས་སོ༎ རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ཡང་མཱ་ལ་བའི་བློན་པོ་ཞིག་གིས་བསླུ་བྲིད་ཀྱིས་སྲོག་འཕྲོགས་སོ༎ རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོ་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་དད་པ་ཧ་ཅང་ཆེ་བས།ཁོང་གཡུལ་སར་འདས་པ་ཐོས་མ་ཐག་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་ཆགས་སེམས་མེད་པར་གང་མགྱོག་ཅི་མགྱོག་གིས་བློན་པོ་མ་རུངས་པ་དེའི་སྲོག་ལ་རྒོལ་ཐུབ་ན་བདག་རང་ཉིད་འཆི་བའི་འཇིག་པ་ལ་ནམ་ཡང་མི་ཞུམ་ཟེར། དེ་ལྟར་དགའ་བའི་སྤྱོད་པའི་ནང་དུ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་བློ་དྲི་མས་མ་འབག་པ་མཛའ་བརྩེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་གསལ་པོ་གནང་ཡོད། ལྔ་པ། དགའ་བ་འཕེལ། སྔར་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མེས་པོ་དང་པོ་མེ་ཏོག་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་དཔལ་མོས་ཁྱོད་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ལ་དགའ་བའི་ཟླ་བ་ལྟ་བུ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་རྒྱལ་པོ་ཞིག་བྱུང་བ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་གིས་ཟིན་པ་ལྟར་དགའ་བ་འཕེལ་ནི་སྔར་ནས་ལུང་གིས་ཟིན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་ཐུབ། དཔེར་ན་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་ཡིས་ཡུམ་གྲགས་ལྡན་མའི་ལྷུམས་སུ་བཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་སུ་གྲགས་ལྡན་མའི་བློ་ལ་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ཆུས་འཁྲུས་ཤིག་བྱ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་། དེ་བས་དེའི་འཇུག་ངོགས་ན་འཆམ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་ངོ་མཚར་ཅན་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བ་དང་། ད་དུང་དགའ་བ་འཕེལ་མ་བཙའ་བའི་གོང་ནས་བྲམ་ཟེའི་རྩིས་མཁན་ཞིག་གིས་ལུང་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། དགའ་བ་འཕེལ་དེ་ཆུང་བྱིས་པའི་དུས་ནས་བློ་སྟོབས་ཆེ་བ་གཡུལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་བྱུང་བ། རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོ་ཧཱུ་ཎའི་དམག་ཏུ་བརྫངས་པ་ལ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་རང་ཉིད་ཀྱང་མཉམ་འགྲོ་བའི་གསོལ་བ་འདེབས་པས་རྒྱལ་པོས་བཀའ་ཐོབ། དེའི་སྐབས་སུ་དགའ་བ་འཕེལ་ནི་བྱིས་པ་ལོ་༡༤ནས་༡༥བར་མཚམས་ཤིག་ཡིན། རང་ཉིད་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་གཡུལ་ལ་དགའ་བ་དང་། དཔའ་སྟོབས་ཆེ་བའི་རང་གཤིས་ཀྱིས་ཕུ་བོའི་མཉམ་དུ་ཆས་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཡབ་བསྙུན་གཞི་བཞེས་པ་ནས་བཟུང་དགའ་བ་འཕེལ་དེ་བྱིས་པའི་སྤྱོད་པ་དོར་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་རྣམ་འགྱུར་ཞིག་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། སྤྱིར་རང་ཉིད་བྱིས་རྩེད་ཀྱི་སྣང་བ་ཞིག་འཁུར་ནས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་འདབས་ནས་རྔོན་རྒྱབ་ནས་སྡོད་པའི་སྐབས་ཡབ་སྙུན་གཞི་བཞེས་པ་ཐོས་པ་དང་འཕྲལ་དུ་རྒྱལ་ཁང་ལ་ལོག་པ་དང་། ལམ་བར་དུ་ཡབ་དང་དེ་མ་ཉིད་དུ་འཕྲད་རྒྱུའི་སྨོན་ལམ་དང་རེ་འདུན་འབའ་ཞིག་ལས་གཞན་གྱི་བསམ་པ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་དེ་ནས་ཕ་མ་དང་བུ་ཕྲུག་གི་མཛའ་བརྩེ་རྣམ་འགྱུར་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། དགའ་བ་འཕེལ་ཕོ་བྲང་ལ་འབྱོར་བ་དང་འཕྲལ་དུ་སུ་ཥེ་ཎ་ཞེས་བྱ་བའི་སྨན་རྗེའི་དྲུང་ནས་ཡབ་ཀྱི་བསྙུན་གཞི་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པ་དང་། དེ་ལ་སུ་ཥེ་ཎ་གྱིས་སྙན་པོའི་གསལ་བཤད་བྱས་ཏེ་དགའ་བ་འཕེལ་ཡབ་ཀྱི་དྲུང་དུ་སོང་། ཁོང་གིས་ཡབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཞན་པོ་ཡོད་པ་མཇལ། ཡབ་ཀྱིས་དགའ་བ་འཕེལ་མཐོང་བ་དང་། ཀྱཻ་བུ། ཁྱོད་སྐུ་རིད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པར་བླུན་པོས་དགའ་བ་འཕེལ་ཉིན་གསུམ་ཟ་འཐུང་གི་ཁོམ་པ་མ་བྱུང་བར་རྒྱལ་ཁང་དུ་ཕྱིར་ལོག་གོ་ཞེས་གསོལ་བས་ཡབ་མགྲིན་པ་བསྣག་བཞིན་ནམ་ཁྱོད་ཟ་མ་བཟས་བ་དུས་དེའི་ཚེ་བདག་ཀྱང་ནད་གསོ་བའི་སྨན་སྤྱད་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་སྨྲས། དེ་ནི་ཕས་བུ་ལ་བརྩེ་བའི་གསལ་བཤད་ཞིག་ཡིན་ཟེར། ཕ་བཟང་གྱི་བུ་བཟང་ནི་འདི་ལྟ་བུའི་དཔེར་འོས་པ་ཞིག་ཡིན་ཟེར། མ་ཟད་སྨན་དཔྱད་པ་ར་སཱ་ཡ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེས་རྒྱལ་པོ་བསྙུན་གཞི་ལྕི་མོས་ཟིན་པར་མ་བཟོད་ནས་རང་ཉིད་མེའི་ནང་ལྕིབས་སོ༎ ད་དུང་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་ཡིས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐོག་མར་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་ཡུམ་གྲགས་ལྡན་མ་མེ་ལ་ལྕེབས་ལ་སོགས་པའི་མྱ་ངན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་དེ་ཁོང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གྲོང་བློན་འབངས་རིགས་དང་འཚོ་ཐབས་ཀྱི་རིས་སུ་མ་འཆིས་པ་ཀུན་གྱིས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མྱ་ངན་ལ་བལྟས་ནས།ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་གཟབ་མོ་གནང་ཡོད། དེ་བས་རང་གི་ཕུ་བོ་དམག་ལ་བཞུགས་པ་ཁོང་གི་འཕྲིན་སྤྲིངས་པའི་རྗེས།ཕྱིར་མ་འཁོར་བའི་བར་གྱི་དུས་མཚམས་དེའི་ནང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བློ་ངོར་ཕུ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལྟར་དབེན་པའི་ནགས་ཁྲོད་དུ་གཤེགས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་འཆར་འདྲ་མི་འདྲ་བ་བྱུང་བ་ཡང་།ཕུ་ནུའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་པ་ཡོད་པ་མཚོན་ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད་ཟེར། སློབ་དཔོན་གྱི་དགའ་བའི་སྤྱོད་པའི་ནང་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་ཕ་མ་ཕུ་ནུ་ལ་སོགས་ཀུན་ལ་གུས་བརྩེ་ཆེ་བའི་བཟང་སྤྱོད་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་དགའ་བ་འཕེལ་དེ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཐབས་གནང་་ཡོད་དོ༎ དེ་ལྟར་སྔར་དགའ་བའི་འཕེལ་གྱི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོ་ལ་བསམ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བཟུང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཕུ་བོ་དམག་ནས་ཕྱིར་ཡབ་ཀྱི་གམ་དུ་འཁོར་བ་དང་། རང་ཉིད་ཀྱི་བྲོ་བོར་ནས་རྒྱལ་གཞེས་ཀྱང་དགའ་བ་འཕེལ་ལ་བཏད། འོན་ཀྱང་མཐར་ཁྱིམ་གྱི་གོ་ཆ་བཀུམ་པ་དང་།རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་དགྲ་བོས་བཟུང་བ་ཤེས་ནས་ནུ་བོ་ལ་རང་ཉིད་དམག་ཏུ་འགྲོ་བའི་བགྲོས་གླེང་། ནུ་བོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཀྱང་མཉམ་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཞུ་བ་འབུལ་ཀྱང་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱིས་ཁྱོད་མི་དགོས་པར་བདག་གིས་དགྲ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་ཏེ་ནུ་མོ་ཕྱིར་འཁྲིད་ཡོང་བའི་དམ་བཅའ་བྱས། ངལ་བ་སྤུ་ཙམ་མེད་བཞིན་དུ་དགྲ་རྣམས་ཀུན་བཅོམ་ན་ཡང་ཕ་རོལ་གྱི་བླུན་པོའི་བསླུ་བྲིད་འོག་ཏུ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱི་སྲོག་ཤོར། དེ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཤེས་པ་དང་། འཕྲལ་དུ་དམག་ཏུ་ཆས། ལམ་བར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཞིག་དང་གཞལ་མཇལ་ནས་དགེ་འདུན་དེའི་སློབ་མས་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ག་ལ་བའི་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཞུས། དགའ་བ་འཕེལ་འཕྲལ་དུ་དེ་གར་ཕེབས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཕྱིར་ཕོ་བྲང་དུ་འཁྲིད་ཡོང་། དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་མཆོག་ནས་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་ལ་ལེགས་པར་རྟགས་ནས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་འཇིགས་པ་བྲལ་བ། བློ་སྟོབས་ཆེ་བ། རང་གི་ལས་ལ་བརྩོན་པ། ཀུན་ལ་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ར་སྤྲོད་གསལ་པོ་གནང་ཡོད། སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་ནས་དགའ་བའི་སྤྱོད་པ་ཞེས་མཛད་པ་དེས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དགའ་བ་འཕེལ་སྣང་བརྙན་བཟང་པོ་ཞིག་སྐྲུན་པ་ཡིན་ཟེར་དེ་ནི་ནོངས་ལས་མ་འདས། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ན་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་ནི་རྒྱ་གར་གཞན་དག་དང་མི་འདྲ་བ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་ཆོས་ལུགས་དང་གྲུབ་མཐའ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་འཛིན་གྱི་བསམ་པ་དང་འབྲལ་བ། ཀུན་ལ་བུ་གཅིག་ལྟར་བྱམས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་མིན་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎས་རང་དགའ་ཕྱོགས་འཛིན་གྱིས་འཁྱོག་བཤད་དེ་འདྲ་ཡང་མཛད་མི་སྲིད། དགའ་བ་འཕེལ་ལ་བསྟོད་པ་དེ་ལྟར་མཛད་པ་དེ་ཡང་རང་བཞིན་ཡིན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་དེའི་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཁོང་གི་སྤྱོད་པའི་ངོ་སྤྲོད་ཇི་ལྟར་གནང་བ་དེ་ནས་མཚོན་ཐུབ། སློབ་དཔོན་བཱ་ཎས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྟངས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དེ་རྒྱུད་ནས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཡོད་དོ་ཅོག་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་པ་ཊའི་རི་མོ་ལྟར་གསལ་པོ་ཆགས་ཡོད། དྲུག་པ། རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ། ཁོ་མོ་ནི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ནུ་མོ་ཡིན། ཁོ་མོ་ཆུང་བྱིས་པའི་དུས་ནས་ཟློས་གར་ལ་སོགས་པའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བྱང་ཆུབ་པ་ཞིག་དང་། འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་གྱིས་གཟའ་ཡི་གོ་ཆའི་ཆུང་མར་སྟེར། རྒྱལ་པོ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། ཁོ་མོར་ཡང་བྱོས་ཉེས་ནང་ལྷུང་ནས་དགྲས་བཙོན་དུ་བཟུང་། མཱ་ལ་བའི་རྒྱལ་པོ་གཟའ་ཡི་གོ་ཆ་བཀུམ་ནས་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཀཱ་ནྱ་ཀུ་བྫ་ཞེས་བྱའི་བཙུན་ཏུ་བཅུག འོན་ཀྱང་ཁོ་མོ་དེ་ནས་ཐར་སྟེ་བི་ནྡྷྱཱ་ཅ་ལ་ཞེས་བྱ་བའི་ནགས་ཚལ་དུ་ཕྱིན་ནས་མེར་ལྕེབས་པར་བརྩམ་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་དེ་གར་འབྱོར། རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོའི་དང་འཕྲད་པས་སྨྲེ་ངག་འདོན་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོ་བའི་གནས་ཚུལ་དག་ཞུས། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་མཆི་བ་ལྷུང་བཞིན་བློ་སྟོབས་སྐྱེས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་པ་བཟུང་ཞིག་ཞེས་སྨྲས། སྤྱིར་དེའི་དུས་སུ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་དེ་ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་གྱི་གནས་སུ་འགྱར་བ་སྐབས་ཤིག་དང་དེ་བས་འཆི་ལ་ཁད་པའི་སྐབས་ན་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྲོག་ལས་ཐར་བ་བྱས་མོད། འོན་ཀྱང་ཁོ་མོ་བཙོན་ལས་ཕྱིར་བྲོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ལས་འདས་པའི་ཁྱོ་བོའི་ཆ་ལ་བུད་མེད་ཞིག་གི་སྤྱོད་པ་བཟུང་ནས་མེ་ལ་ལྕེབས་པའི་སླད་དུ་ཡིན། འདི་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ད་བར་བུད་མེད་ཚུལ་བཟང་པོ་ཅག་གིས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པའི་རིག་གཞུང་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་། དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོས་དེ་ལྟ་བུའི་རིག་གཞུང་འདི་ལ་སྲུང་སྐྱོབས་དང་གུས་བརྩི་ཞུས་པའི་རྣམ་འགྱུར་གསལ་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་ཟེར། མཐར་ནང་པའི་དགེ་སློང་ཉིན་བྱེད་བཤེས་གཉེན་དང་འཕྲད་པས་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་དགའ་བ་འཕེལ་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁོང་གི་དྲུང་དུ་སྡོད་ཆོག་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ། བུད་མེད་ཡུག་ཟ་མ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གཙང་མ་སྲུང་བའི་ལས་ལྷག་པའི་འགན་འཁྲི་གཞན་གང་མེད་ཟེར། འོན་ཀྱང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་སྔ་ས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོའི་དགྲ་ལན་སློག་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་ཕུལ་ཟིན་པས་དགེ་སློང་ཉིན་བྱེད་བཤེས་གཉེན་ལ་ཇི་ལྟར་དགྲ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་དུས་དེ་ཉིད་དུ་རང་ཉིད་དང་རང་ཉིད་ནུ་མོ་གཉིས་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་གམ་དུ་ངུར་སྨྲིག་གི་གོས་འཆང་བར་འགྱུར་གྱིས་ད་མ་ཡིན་ནོ་ཟེར་བས་དེ་ལ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཅང་སྨྲ་མ་ནུས་པར་ལུས་སོ༎ དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎས་མཛད་པའི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྟོགས་བརྗོད་དེ་བཞིན་སྙིང་པོར་བསྡུས་ནས་བཀོད་པའི་དུམ་མཚམས་དེ་ཙམ་ན་རྫོགས་སོ༎

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་འདི་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་བྲིས་པ། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་འདི་ནི། སློབ་དཔོན་སྙན་ངག་པ་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་ཡིས་བརྩམས་པ་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་དེབ་གཉིས་ཏེ། དགའ་བའི་སྤྱོད་པ་དང་། ཀ་དམྦ་རཱི་གཉིས་ལས་སྔ་མ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་ཁོང་གི་སྐུ་ཚེ་སྟོད་ལ་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན། རྩོམ་པའི་ལོ་ཚིགས་ཚོད་དཔག་བྱས་ན་སྤྱི་ལོ་༦༠༧་ཡན་མན་ལ་བརྩམས་གྲུབ་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་སྟེ། བསྟན་བཅོས་འདིའི་ནང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་མེས་པོ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་རང་གི་གཅུང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་མ་ལ་ཡའི་ནགས་ཁྲོད་ནས་སྐྱོབ་པའི་བར་སྙན་འཇེབས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་གསལ་བར་བསྟན་ཅིང་། དེའི་ཚུན་ཆད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་གཟི་བརྗིད་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་དམག་ཐབས་དེ་དག་ཚིག་འབྲུ་གཅིག་ཀྱང་མི་གསལ་བས་སོ༎ རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དགའ་བའི་སྤྱོད་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་༦༠༧ཡན་ཆད་ཡོངས་སུ་བརྩམས་གྲུབ་པ་ཐག་གཅོད་ཐུབ་སྙམ། དགའ་བའི་སྤྱོད་པ་ཇི་ལྟར་རྩོམ་པ་དང་། ཅིའི་ཕྱིར་བརྩམས་པ། དུས་ནམ་ཞིག་བརྩམས་པ་བཅས་ཀྱི་སྐར་ལ། གཞུང་དེ་ཉིད་ཀྱི་དཔྱད་བརཛྷོད་ལས།དེ་ནས་ནམ་ཞིག་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོང་ན་ཕྱིར་ལོག་པའི་ཚེ་གཉེན་ཉེ་འདུ་དང་གྲོགས་ཁྱིམ་མཚེས་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བ་ཆེན་པོས་བ སུ་བ་མཛད། དེ་གར་ཁོང་གིས་ཁྱོད་རྣམས་སྔར་བཞིན་བྲམ་ཟེའི་ཆོ་ག་དང་མཆོད་པའི་བྱ་བ་རྣམས་རྒྱུན་གཏར་གྲུབ་བཞིན་འཆིས་སམ་ཞེས་པ་ལ་གྲོང་གི་མི་དང་གཉེན་ཉེ་འདུ་ཚོས་འཆིས་ལགས་སོ་ཞེས་ཞུས། དེ་ལྟར་སྙན་ངག་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཞིན་སྦྱོང་ལགས་སམ་དྲིས་པས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཟེར། དེ་ལྟར་མཚན་གཅིག་ན་ཁོང་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འཛོམས་ནས་ཕན་ཚུན་གྱི་གཏམ་བྱེད་པའི་ཚེ་གྲོང་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་བཱ་ཎ་ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བའི་ལྷའི་རྣམ་ཐར་ཤེས་སམ། ཤེས་ཚེ་འདི་གར་གྲོང་གི་མི་རྣམས་ལ་འཆད་དུ་གསོལ་ཞེས་རེ་བ་སྟོན། དེ་ལ་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བདག་གིས་ད་ལྟ་ནི་མ་ཤེས་པས་ཞུ་ཚོད་མ་འཁྱེལ་ཞེས་ལན་ཐོབས། དེ་ནས་ནམ་ཕྱི་ཉིན་དེ་རང་ལ་ཁོང་གི་ད་ནི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ (हर्षवर्धन)་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཞིག་ངེས་བརྩམས་དགོས་པར་དགོངས་ན། རང་ཉིད་འབད་པ་ཡོད་དགུ་རྩ་དྲུག་སྟོན་བཞིན་དགའ་བའི་སྤྱོད་པ (हर्षचरितम्)་ཞེས་བྱ་བའི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་ཐོག་ལ་སྙན་ངག་གི་རྟོགས་བརྗོད་འདི་མཛད། སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་(བྷག་ར་ཐ་)དབང་ཕྱུག་གནས་སྟེ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྒྱལ་ས་ནས་རང་གི་ཕ་ཡུལ་གྲོང་གསེབ་ཆུང་ཆུང་དེར་ཕྱིར་ལོག་རྗེས། གྲོང་མི་རྒན་གཞོན་ཚོས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དྲིས་པས། དེས་རྒྱུད་བསྐུལ་བྱས་ནས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་འདི་འབྲི་འདོད་སྐྱེས་ཤིང་བྲིས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ནི་དགའ་བ་འཕེལ་ཁྲི་ལ་འཁོད་ནས་རང་གི་སྲིང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་སྐྱོབ་ཅིང་མཱ་ལ་ཝ་ལ་དམག་འཐབ་དངོས་གཞི་མགོ་འཛུགས་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ་བྱས་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ་སྟེ། དེའི་ཕན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་མི་གསལ་བས་སོ༎ འཕོང་བ་ཞིག་ལ་དེའི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་འཕྲོ་འཐུད་ནས་འབྲི་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་མ་བྱས་པ་བསྐྱུར་ནས། ཀ་ད་མྦ་རཱི་རྟོག་སྒྲུང་འབྲི་རྒྱུར་མགོ་འཐོར་སོང་བ་དེས་དེའི་ཕན་ཆད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་གཞུང་འདི་ནས་རྙེད་ཐབས་མེད་པར་གྱུར།

རྒྱལ་པོ་ཧརྵ་ཝརྡྷན་རྒྱལ་པོ་དགའ་འཕེལ་གྱི་རྣམ་ཐར།། (སྤྱི་ལོ་588-647)

རིགས།རྒྱལ་རིགས། ཡབ།འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ། ཡུམ།གྲགས་ལྡན་མ། མཚན།ཧརྵཝརྡྷན་སྟེ།དགའ་བ་འཕེལ།དགའ་བའི་དཔལ།ཤྲཱི་ལ་སཱུརྱ།ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མ། འཁྲུངས་འདས། (588- 647) གོ་གནས།རྒྱལ་པོ། རྒྱལ་ས་རྙིང་པ།ཐྰནེཤྭར། (དེང་སང་གི་་་་) རྒྱལ་ས་གསར་པ།ཀནྣོོཇི། (དེང་སང་ཌེར་གདོང།) ཤེས་ཚོད།སྙན་ངག་པ།སྒྱུ་རྩལ་བ།ཆབ་སྲིད་པ།དམག་དོན་པ། ཆོས་ལུགས།སངས་རྒྱས་པ། སྤུན་མཆེད།གཅེན་པོརཱདྲཝརྡྷན་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་དང་།གཅུང་མོ་སྲས་མོ་རཱཇཤྲཱི་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ། རིགས་སྲས།མེད། མཛད་རྗེས།རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ཕལ་ཆེ་བ་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་འཛུགས་བྱས་པ།ན་ལན་དྲ་དགོན་པ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་བསྒྱུར་ཏེ།ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མཁས་པ་མང་པོ་གསོ་བསྐྱངས་བྱས་པ།སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་ཧ་ཅང་ཆེན་མོ་བཏང་པ།རྒྱ་དཀར་ནག་དབར་རྒྱལ་ཁབ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ན་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་གསར་འཛུགས་བྱས་པ་བཅས་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས། ཧརྵ་ནི་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་རྒྱལ་གར་དུ་སྐུ་དབང་དང་སྙན་གྲགས་ཆེས་ཆེར་ལྡན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཉག་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན།ཁོང་ནི་ཡབ་འོད་ཟེར་འབྱུང་གནས་འཕེལ་དང་།ཡུམ་གྲགས་ལྡན་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ།རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཐྰནེཤྭར་ཐྰནེཤྭར་ཟེར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་(དེང་དུས་ཀྱི་དིལླཱིའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཀུརུཀྵཏྲ་ཡི་ཉེ་འགྲམ་ན་ཡིན)དུ།སྤྱི་ལོ 688 ལོར་འཁྲུངས།ཁོང་ལ་སྐུ་མཆེད་གཉིས་པ་ལས་གཅེན་པོ་ནི་རཱདྲཝརྡྷན་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ནི་སྤྱི་ལོ་ 686 ལོར་དང་།གཅུང་མོ་རཱཇཤྲཱི་སྟེ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ནི་སྤྱི་ལོ 689 ལོར་འཁྲུངས།སྐུ་ན་ཆུང་དུས་ནས་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དག་ལ་མཁས་པར་བསླབས།སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཞན་ལས་ཆེ།ཡབ་ཀྱི་དད་མོས་གནང་ས་དབང་ཕྱུག་པའི་ཆོས་ལ་དད་པ་དང་དག་སྣང་སྦྱངས།སྐབས་དེར་ཧུ་ཎའི་བཙན་འཛུལ་རིམ་པར་བྱས་པའི་སྐྱོན་གྱིས་གུབྟའི་གཅིག་གྱུར་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཉམས་ནས་རྒྱ་གར་ལྷོ་བྱང་སོ་སོར་རྒྱལ་ཕྲན་བཅུ་ཕྲག་དུ་མར་གྱེས་པའི་སྐབས་ཡིན་ཞིང་།དབུས་དང་བྱང་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཕྲན་ཚོའི་ནང་ནས་སྟོབས་འབྱོར་ཅུང་ཟད་ཆེ་བའི་གྲས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནི་ཧརྵའི་ཡབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཀནནྣོོཇའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཡིན།དེར་བརྟེན་ཡབ་ཀྱིས་སྲས་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་ཀནནྣོོཇའི་རྒྱལ་པོ་(གྲྀཧཝརྨཎ་མོོཁརི་)ཁྱིམ་གྱི་གོ་ཆ་ཞེས་པ་དེའི་བཙུན་མོར་བྱིན་ཏེ།འཕགས་ཡུལ་དབུས་བྱང་གི་རྒྱལ་པོ་སྟོབས་ཆེ་ཤོས་གཉིས་བར་ཕན་ཚུན་གཉེན་འབྲེལ་བ་བྱས།ཡབ་རྒྱལ་པོ་འོད་བྱེད་འཕེལ་སྐུ་ཚེ་འཕེན་པ་རྫོགས་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་ཏེ།སྤྱི་ལོ 605 ལོར་ཧུ་ཎས་སླར་ཡང་བཙན་འཛུལ་བྱས་བྱུང་བར།ཡབ་ཀྱི་བཀའ་ལྟར་རང་གི་གཅེན་པོ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་དང་མཉམ་དུ་དྲག་དམག་གི་མགོ་ཁྲིད་དེ་དམག་སར་ཐོན།འོན་ཀྱང་བཅེན་པོས་བདེ་འཇགས་ཆེད་དམག་སར་དངོས་སུ་མ་ཁྲིད་པར་རི་ཧི་ལ་མ་ཡར་བཞག།གཅེན་པོ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱིས་ཧུཎ་མི་རིགས་ཀྱིས་བཙན་འཛུལ་མཐར་བསྐྲོད་ཀྱི་དམག་འཐབ་བྱས་པས་རྒྱལ་ཁ་རླབས་ཆེར་ཐོབ་ཀྱང་།རྒྱལ་གཞིས་སུ་ཡབ་འོད་བྱེད་འཕེལ་དང་ཡུམ་གཉིས་ཀ་ཚེ་ཡི་འཕེན་པ་རྫོགས།ལོ་དེར་སྲས་ཆེ་བ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་ཡབ་ཀྱི་གསེར་ཁྲི་ལ་འཁོད།དེ་ནས་མི་རིང་བར་མྰལཝཱའི་རྒྱལ་པོ་དང་བངྒཱལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཤཤཱངྐ་སྟེ་རི་བོང་ཡན་ལག་(ཟླ་བ་)ངན་འབྲེལ་བྱས་ཏེ།སྲས་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོའི་མཛའ་བོ་ཀནནྣོོཇའི་རྒྱལ་པོ་ཁྱིམ་གྱི་གོ་ཆ་བཀྲོངས།བཙུན་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཡང་ནགས་སུ་བྲོས་བྱོལ་དུ་འགྲོ་དགོས་བྱུང་།དེའི་དགྲ་ཤ་ལེན་ཆེད་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱི་དྲག་པོའི་དམག་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མྰལཝཱའི་རྒྱལ་པོ་ཕམ་པར་བྱས།སྟབས་མ་ལེགས་པར་རི་བོང་ཡན་ལག་གིས་མགོ་འདོགས་ཞུས་ཁུལ་གྱིས་གསོལ་སྟོན་ལ་དུག་བཏང་པས།རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་སྤྱི་ལོ 606 ལོར་གློ་བུར་དུ་སྐུ་གཤེགས།དེར་བརྟེན་སྲས་ཆུང་བ་དགའ་བ་འཕེལ་འདི་དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ལས་མ་ལོན་ཞིང་།རྒྱལ་པོ་གནང་འདོད་མེད་བཞིན་དུ་སྤྱི་ལོ 606 ལོར་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ལ་འཁོད་དགོས་བྱུང་།ཁོང་རྒྱལ་ཁྲི་ལ་འཁོད་མ་ཐག་ཏུ་རང་གི་ཕུ་བོའི་དགྲ་ཤ་རྩོད་པའི་དམག་ཇུས་བཏིང་།སྲིང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་ལྷོ་ཕྱོགས་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་ཀྱི་ནགས་གསེབ་ཏུ་ཉེན་ཡོལ་ཕྱིན་ནས་རང་སྲོག་འདོར་བའི་བྱ་བ་ལས་བསྐྱབས་ནས་འཁྲིད་པ་དང་།སྲིང་མོའི་མཛའ་བོ་ཀནནྣོོཇའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་འགན་ཡང་བཞེས་འདོད་མེད་བཞིན་དུ་བཞེས་དགོས་བྱུང་།ཐྰནེཤྭར་དང་ཀནནྣོོཇ་གཉིས་སྦྲེལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་འཛུགས་བྱས།སྐབས་དེར་དགེ་སློང་ཞིག་མཇལ་བ་དེ་ནས་རང་ཉིད་རིག་བྱེད་ཆོས་ལུགས་པ་ཡིན་ཡང་དེ་ནས་བཟུངས་ནང་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས།སྤྱི་ལོ་ 606 ནས་ 612བར་དགའ་བ་འཕེལ་རང་ཉིད་དངོས་སུ་དམག་དཔུང་ནང་ཞུགས་ཏེ།མི་ལོ་དྲུག་གི་རིང་ལ་ལན་ཡག་བཞི་པའི་དྲག་པོའི་དཔུང་དམག་ཆེན་པོས་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་བར་དུ་བསྐྱོད་དེ།པཾཇྰབ་དང་།ཀཱརྫཀུབྔ་དང་།བངྒཱལ་དང་།མིཐིལྰ་དང་།ཨུརཱིསྰ་བཅས།རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་དབང་དུ་བསྡུས། (དེ་ལྟ་ན་ཡང་རི་བོང་དབང་པོ་དེ་འཕྲལ་དུ་མེད་པར་བཟོས་པ་ཡིན་མིན་གསལ་པོར་མ་བསྟན་ལ།བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་ཚོའི་བཞེད་པ་ལྟར་ན།དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་རི་བོང་དབང་པོ་དེ་ཀནནྣོོཇ་དང་།མགདྷ་ནས་འཕྲལ་དུ་ཕྱིར་བསྐྲོད་བྱས་ཤིང་སྤྱི་ལོ 637 ཙམ་ལ་རི་བོང་ཡན་ལག་གྲོངས་པའི་རྗེས་བངྒཱལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་དབང་དུ་བསྡུས་པ་ཡིན་གྱི་རེད་ཅེས་གསུང་ཚུལ་འདུག)དེ་ལས་གཞན་ཡུལ་ཀཱམརྰུཔ་སྟེ་དེང་སང་ཨསམ་གྱི་རྒྱལ་པོ་བྷཱསྐརཝརྨན་སྟེ་ཉི་མའི་གོ་ཆ་དང་།མྰལཝཱའི་རྒྱལ་པོ་དེཝགུཔྟ་སྟེ་སྦས་པའི་ལྷ་ཡང་གཡུལ་འགྱེད་མ་དགོས་པར་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མངའ་འོག་གི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་གྱུར།སྤྱི་ལོ་ (613 –620) བར་ཧ་ཅང་དྲག་སྤྱོད་ཛ་དྲག་མ་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་གུཇརཱཏི་རྒྱལ་པོ་མཻཏྲཀ་ཡང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཕམ་པར་བྱས་ནས་མངའ་འོག་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་རྒྱལ་ཕྲན་དུ་བཞགཝལླབྷཱིའི་རྒྱལ་པོ་དྷྲུཝསེན་སྟེ་འཇིག་མེད་སྡེ་ཡང་དམག་འཁྲུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཕྱི་སྲིད་དབང་བསྒྱུར་དང་རང་དབང་རྒྱལ་པོར་བསྐོས།དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་བལ་ཡུལ་གྱི་ས་ཁྱོན་གང་འགའ་ཡང་དབང་དུ་བསྡུས་པར་མངོན། དེ་རྗེས་བལ་ཡུལ་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཏེ་ནེེ་པལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས(ད་ལྟའི་བལ་ཡུལ་ཆ་ཚང་བ་མིན)།དེ་རྗེས་སིདྷུའི་རྒྱལ་ཁམས་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཀྱང་རྒྱལ་ཕམ་དབྱེ་ཐག་མ་ཆོད་པར་ཕན་ཚུན་འདྲ་མཉམ་དུ་གནས། སྤྱི་ལོ་ 620 ལོ་ནས་དཔལ་ལྡན་དགའ་བ་ལྷས་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་ཌཀྐན་ཡུལ་དུ་འཇུག་གིས་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་བར་དུ་རྒྱ་སྐྱེད་བྱས།ད་དུང་མུ་མཐུད་མངའ་རིས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཀྱང་ཏཱཔྟི་གཙང་པོའི་འགྲམ་དུ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཅྰལུཀྱའི་རྒྱུད་པ་པུལཀེཤིིན་གཉིས་པས་འགོག་རྒོལ་ཤུགས་ཆེར་བྱས་པས་ཕམ་ཉེས་ཚབས་ཆེར་ཐེབས་ཏེ་དམག་མཚམས་བཞག་དགོས་བྱུང་།དེ་སྔོན་རྒྱ་གར་ཡོངས་རྫོགས་དབང་བསྒྱུར་གནང་རྒྱུའི་རེ་བ་དང་འཆར་གཞི་ཡང་དེ་ནས་མཚམས་འཇོགས་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁམས་ཞི་བདེས་ཡོངས་སུ་སྐྱོང་རྒྱུའི་མགོ་བཙུགས། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཚེ་མཇུག་ཙམ་ན་ཁོང་གི་མངའ་རིས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཨསམ་(ཀཱམརྰུཔ)།ཤར་ལྷོར་ཨུརྰིསྰ་(ཨོ་རི་སའི་རྫོང་ཞིག་གི་མིང་)ནས་གཾཇྰམ་བར།ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཏཱཔྟཱ་གཙང་པོ་བཊལ་བར།ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་གུཇརཱཏ།ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཝི་ཀེ་སིམིཐ་ (Dr. V K Smith) ཡིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན་ནུབ་ཕྱོགས་མྰལཝཱ་བར་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་ཡོད་ཟེར། ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཤར་པཾཇྰབ་ཀྱི་ཇོལེནདར་དང་།བྱང་ཕྱོགས་སུ་བལ་ཡུལ་བར་དུ་དབང་བསྒྱུར་བྱས།ད་དུང་ཀཱ་ཋིཡྰཝཱར་ལྟ་བུ་རྣམས་དགའ་བ་འཕེལ་གོང་མའི་མངའ་རིས་སུ་མ་གཏོགས་ཀྱང་ཁོང་གི་མངའ་ཐང་གི་དབང་བསྒྱུར་འོག་ཏུ་ཚུད་པར་བཤད། དེ་ལྟར་མངའ་རིས་རྒྱ་སྐྱེད་རྒྱ་ཆེར་མཛད་དེ་རྒྱ་གར་བྱང་ཤོག་ཡོངས་སུ་དབང་སྒྱུར་གནང་རྗེས།སྤྱི་ལོ 637 ཡན་མན་ལ་རང་གི་མེས་པོའི་རྒྱལ་ས་ཐྰནེཤྭར་(དེང་སང་གི་ཧ་རི་ཡ་ན)ནས་ཀནནྣོོཇ་(དེང་སང་ཌེར་ལྡོང་གི་ཉེ་འགྲམ)ལ་སྤོས།གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཉིད་རྒྱལ་ས་གཏེ་བ་བྱས།སྤྱི་ལོ (642) ལ་རྒྱ་ཡི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཐང་སན་ཙང་(ཧྱན་ཙང唐僧)དང་མཇལ་འཕྲོད་བྱུང་།དེའི་རྒྱུད་ནས་རྒྱ་ནག་ཐང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ལ་ཧ་ལས་ནས་གོང་མ་ཐང་ཐེ་ཙུང་དང་བཟང་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་བྱུང་།རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་བར་སྐྱེས་དང་ཕོ་ཉ་ཡང་་གཏོང་རེས་བྱས།འདི་ནི་རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་རྒྱལ་ཁབ་གཞུང་འབྲེལ་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དབུ་ཁྱུད་དང་པོ་དེ་ཡིན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ཐད།གུཔྟ་གོང་མའི་རྒྱལ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལ་དཔེ་བླངས་ཏེ།རྒྱལ་པོ་ཧརྵ་རང་ཉིད་འཛིན་སྐྱོང་ལྟེ་བའི་དབང་ཆ་བཟུང་ཞིང་།དབུས་གཞུང་གི་གཞུང་ཞབས་པ་ཚང་མ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསྐོ་བཞག་གནང་།དྲག་པོ་དཔུང་དམག་གི་སྤྱི་ཁྱབ་པ་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱིས་གནང་།ཁྲིམས་དང་།དམག་དོན།ཆབ་སྲིད།དཔལ་འབྱོར།འཛིན་སྐྱོང་ཀུན་རང་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ནས་གནང་བས།དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ནི་རྒྱལ་སྲིད་གཅིག་དབང་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ཡིན་ཟེར་ན་འགྲིགས།ས་གནས་ཁག་ལ་རང་སྐྱོང་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་གནང་།དེ་ལྟར་ན་ཡང་དབུས་སའི་དབར་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཁག་གི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ལྡན།ས་གནས་ཁག་ཏུ་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དང་ཧ་ལམ་འདྲ་བའི་འཛིན་སྐྱོང་ལྡན།རྒྱལ་ཁམས་སུ་ཆབ་སྲིད་དང་།དཔལ་འབྱོར།དམག་དོན།རིག་གནས།ལག་རྩལ་སོགས་གུབྟའི་སྐབས་ལྟར་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོར་བྱུང་།ལྷག་དོན་མཁས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་བཀུར།དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོས་གསུངས་པ་ལྟར་ན།དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་དེ་མཽརྱའི་གོང་མ་ཚོ་དང་།གུཔྟའི་གོང་མ་ཚོའི་རྒྱལ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་ལྟ་བའི་ཧ་ཅང་ཚགས་ཚུད་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་མིན་པར་བཤད། རང་ཉིད་ནང་པ་ཡིན་ཡང་།རྒྱལ་ཁམས་ཆོས་ལུགས་རིས་མེད་ཀྱིས་བསྐྱངས།འདིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཁྱབ་བརྡལ་གྱི་ཐབས་ཤེས་གང་ནུས་གནང་།ན་ལན་དྲ་དགོན་པ་རྒྱ་སྐྱེད་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་ཏེ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་བསྒྱུར།སློབ་གཉེར་་ཁང་དེར་ཚུད་པ་དཀའ་ཞིང་། ཚུད་རྗེས་སློབ་ཡོན་མི་དགོས་པ་དང་། གནས་ཁང་དང་ཟ་ཆས་སོགས་རིན་མེད་དུ་སྤྲོད། གཙུག་ལག་ཁང་དེར་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཆོས་དང་། སྒྲ་རིག་པ་དང་། ཚད་མ་རིག་པ་དང་། གསོ་བ་རིག་པ་དང་། སྐར་རྩིས་སོགས་སློབ་ཚན་མང་པོ་ལྡན། དེ་ན་རྒྱ་གར་ལྷོ་བྱང་གང་ས་དང་།་རྒྱ་ནགརི་པིན།ཀོ་རི་ཡ།ཤྲི་ལངྐ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནས་བསླེབས་པའི་སློབ་མ་ཡང་ཧ་ཅང་མང་།སྒྱུ་རྩལ་ཁང་བཟོའི་ཐད་ཧརྵས་གུཔྟའིི་ལུགས་སྲོལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཤིང་། དཔལ་ ནཱལེནྡྲ་ལ་རྡོ་སྐུ་མང་པོ་བཞེངས་ཡོད་པ་དང་། སིརཔུར་ལ་ཡོད་པའི་ལོཀེ་ཤྭལྷ་ཁང་ཡང་བཞེངས། དེས་མཚོན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་སོགས་ཕྱོགས་གང་སར་ལྷ་སྐུ་མང་པོ་བཞེངས།རང་གི་མིང་བྱང་ཡོད་པའི་གསེར་དངུལ་གྱི་དོང་ཙེ་མང་པོ་གསར་བསྐྲུན་བྱ་སཔ་ད་དུང་ཡང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད།འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཆེས་ཁྱབ་ཆེ་བའི་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་པ་ཚོས་རྒྱལ་པོའི་སྲོག་ལ་རྒོལ་བའི་ཇུས་ངན་འདོན་མཁན་ཡང་བྱུང་།ཁོང་གི་དུས་དུས་སུ་གཞུང་ལུགས་དང་སྒྱུ་རྩལ།ཁང་བཟོ་སོགས་ཡར་རྒྱས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་སོང་།རང་ཉིད་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁོང་གི་འཁོར་དུ་མཁས་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་།མཁས་པ་ཚོ་ལ་གཟིགས་རྟོགས་ཆེ།སྙན་ངག་མཁན་བྰྭབྷཊྚ་དང་།རྒྱའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཧྱན་ཙང་།ཨིཏྶིངྒ་སོགས་མང་པོ་བྱུང་།རང་རེ་ལོ་རྒྱུས་ལྟར་ན་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་ཡང་རྒྱལ་པོ་འདིའི་སྐབས་རྒྱ་གར་དུ་སློབ་གཉེར་ལ་ (634-640) བཞུགས་པའི་སྒང་ཡིན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་གསུམ་མཛད་ཡོད་པ་ནི་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་དང་།མཐོང་ན་དགའ་བའམ་ལྟ་ན་སྡུག་དང་།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་གསུམ་ཡིན།ད་དུང་ཁོང་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་ལ་བཞོན་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཚིག་ལྷུག་མ་ཞིག་ཀྱང་བརྩམས་ཡོད། མཐར་སྤྱི་ལོ་ 647 ལོར་དགའ་བ་འཕེལ་ཞི་བར་གཤེགས།ཁོང་ལ་རིགས་སྲས་མེད་པས་ཁོང་གཤེགས་མ་ཐག་བློན་པོ་ཨ་ཇུན་ཟེར་བས་རྒྱལ་སྲིད་དབང་བསྒྱུར་བྱས།ལོ་དེ་རང་ལ་རྒྱ་ཡི་ཕོ་ཉ་བ་འབྱོར་བའི་གདོང་ལ་ལེགས་སྐྱེས་མང་པོ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཕོ་ཉ་བས་ཨ་ཇུན་ལ་མ་སྟེར་བས།ཁོས་བཙན་ཤེད་ཀྱིས་འཕྲོགས།ཕོ་ཉ་བ་ཚོ་ཡང་བཟུང་ནས་བསད།དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་ཕོ་ཉ་བ་འགའ་བྲོས་ཐར་བ་བལ་ཡུལ་དུ་འབྱོར།བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་ལ་ཞུ་བ་ཕུལ་བས།སྲོང་བཙན་གྱིས་དམག་བཏང་ནས་ཨ་ཇུན་པྱོགས་ཕམ་པར་བྱས།མི་ཁྲི་ལྷག་བསད།སྟོང་ཕྲག་ལྷག་བཟུང་ནས་ཁྲང་ཨན་གོང་མའི་མདུན་དུ་བསྐྱལ།དེ་ནས་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱང་ལྷོ་ཕྱོགས་བཞིན་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་བུའི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་གྱུར། 4.དགའ་བ་འཕེལ་གསེར་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཚུལ། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གསེར་ཁྲི་ལ་འཁོད་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ་༦༠༦ལོ་ལ་ཡིན། ཁོང་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་འཁོད་དུས་རང་ལོ་༡༨ལས་སོན་མེད། ཁོང་ཉིད་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་འཁོད་པ་ཡང་བཀྲིས་ལམ་ལེགས་ལྟ་བུས་འཁོད་པ་ཞིག་མིན་པར། འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཁྲི་ལ་འཁོད་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་ཁྲི་ལ་འཁོད་པའི་སྔ་ལོ་སྟེ། སྤྱི་ལོ་༦༠༥ལོར་མཐའ་མཚམས་ནས་ཧུ་ཎའི་བཙན་འཛུལ་དམག་འཁྲུགས་ལངས། རང་གི་ཕུ་བོ་རྒྱལ་སྲིད་འཕེལ་གྱིས་མཐའ་མཚམས་ཞི་འཇག་གི་དཔུང་ཆེན་བཏེགས་པས་ཧུ་ཎ་མཐའ་བསྐྲོད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ། ཡིན་ནའང་སྟབས་མ་ལེགས་པར་ཕུ་བོ་དམག་སར་ཡོད་པའི་སྐབས་ཕོ་བྲང་དུ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀ་གློ་བུར་འདས་གྲོང་སོང་༎ ལོ་དེར་རང་གི་ཕུ་བོ་གསེར་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཀྱང་ཡུན་རིང་མ་འགོར་བར། མང་ག་ལའི་རྒྱལ་པའོི་ངན་བསྐུལ་འོག་མ་ལ་ཝའི་རྒྱལ་པོས་ཀནྣཽ་ཛའི་རྒྱལ་པོ་ཁྱིམ་གི་གོ་ཆ་བཀྲོངས། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་གཅུང་མོ་རྒྱལ་སྲས་དཔལ་མོ་ཀནྣཽ་ཛའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བཙོན་འཇུག་བྱས། དེར་བརྟེན་དཔུང་ཆེན་གཤམ་མོད། དམག་འཐབ་བྱེད་དགོས་མ་བྱུང་བར་མ་ལ་ཝཱི་རྒྱལ་པོ་སྐུ་དངོས་ཀྱིས་མགོ་འདོགས་བྱས་པས་རྒྱལ་ཁམས་ལས་སླ་པོའི་ངང་ནས་བླངས་ཀྱང་། དེའི་བློན་ཆེན་གཡོ་ཅན་མ་རུངས་པ་ཞིག་གིས་མགོ་འདོགས་འདུམ་འགྲིགས་ཀྱི་དུས་སྟོན་མཛད་སྒོའི་ཐོག་ཞལ་ཟས་ལ་དུག་བཏབ་ཏེ་ཕུ་བོ་རྒྱལ་སྲས་འཕེལ་གློ་བུར་དུ་བཀྲོངས། ཕྱིའི་དགྲ་མང་པ་དང་ནང་གི་རྐྱེན་ངན་བསྟུད་མར་འཕྲད་པས།མངའ་རིས་མི་དམངས་རྣམས་ནང་འཁྲུག་ཟིང་སློང་གི་མགོ་ཚུགས་ཏེ་རྒྱལ་སྲིད་འཐོར་བའི་ཉེན་ཁ་སླེབས་པ་དང་། བློན་ཆེན་པོ་པཱ་ཆི་ཡིས་གྲོས་མགོ་བཏོན་ཏེ་དགའ་བ་འཕེལ་གློ་བུར་དུ་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་བྱས། ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ལས། ད་ལྟའི་རྒྱལ་པོའི་མིང་ལ་ཧརྵ་བྷ་ར་ན་ཟེར། དེའི་ཕའི་མིང་ས་ར་ཀྱ་ར་བྷ་ན་ཟེར་རོ། །ཕུ་བོའི་མིང་ཧྲི་ཙ་[56a7]བྷ་ཏ་ན་ཟེར། རྒྱལ་པོ་འདིའི་བཅའ་ཁྲིམས་ལེགས་པས་རྒྱ་གར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཀྲྀ་ནུ་ཝ་རྞ་སྟེ་གསེར་སྙན་ཅན་ཞེས་པ་ཕྲག་དོག་སྐྱེས་ཏེ་རང་ལས་ལྷག་པས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་གནོད་ཀྱི་དོགས་ནས་བསླུ་[56b1]ཐབས་ཀྱིས་མཛའ་བོ་བྱས་ནས་དགའ་སྟོན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་མགྲོན་དུ་བོས་ཏེ་དུག་གིས་བཀུམས་སོ། །དེར་འབངས་རྣམས་ལ་བདག་པོ་མེད་པས་འཁྲུགས་པ་ལངས་ཤིང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་པཱ་ཆི་ཞེས་བྱ་བས་བགྲོས་བཏོན་[56b2]ཏེ། ཧརྵབྷ་ར་ན་རྒྱལ་པོར་དབང་བསྐུར། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན། ཁོང་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲིར་བཞུགས་པ་ཡང་བློན་ཆེན་པོ་ཚོས་རྒྱལ་སྲིད་གློ་བུར་དུ་འཐོར་ཞིག་འགྲོ་རྒྱུར་སྐྲག་ནས་གློ་བུར་ཛ་དྲག་གིས་ཁྲི་འདོན་བྱས་པ་ལས།རང་ཉིད་གསེར་ཁྲི་ལ་བཞུགས་རྒྱུའི་འདུན་པ་དེ་ཙམ་མེད་པར་བཤད། ཁོང་གིས་རང་ཉིད་གསེར་ཁྲིར་འཁོད་རྒྱུ་ཁ་ཐུག་ཞལ་བཞེད་མ་གནང་བར། སྔོན་དུ་གངྒའི་འགྲམ་ངོགས་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དུ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐུ་བརྙན་རྩ་ཆེ། འགག་ལ་ཐུག་དུས་ལུང་བསྟན་དངོས་སུ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་དྲུང་ནས་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པའི་རྗེས།གཞི་ནས་གསེར་ཁྲིར་འཁོད་རྒྱུ་ཞལ་བཞེས་གནང་པར་བཤད་དེ། ཐང་སན་ལམ་ཡིག་ལས། ཁོ་བོ་བསོད་ནམས་དམན་པས་ཡབ་ཀྱིས་དྭ་ཕྲུག་ཏུ་བོར། ཕུ་བོ་དགྲ་ལག་ཏུ་ཤོར་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བས་ནུས་སམ་མི་ནུས་གྱ་ཚོམ་དུ་མི་བྱེད་[56b3]པར། གཱངྒའི་འགྲམ་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ན་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དངོས་དང་འདྲ་བའི་སྐུ་བརྙན་བརྟགས་པ་སྟོན་པ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་ཕྱིན་ཏེ་བརྟགས་པ་བྱའོ་སྙམས་ཏེ། དེར་ཕྱིན་ཏེ་དམོད་བོར་བས་[56b4]ཞལ་དངོས་སུ་བསྟན་ནས་ཅི་འདྲི་ཟེར། དེར་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་རྫོགས་པར་གསོལ་བ་དང་། བཀའ་སྩལ་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་སྐྱེ་བ་སྔ་མར་རི་ནགས་འདིར་དཀའ་ཐུབ་སྤྱོད་པའི་དགེ་སློང་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་རྟུལ་ཞུག་[56b5]མ་ཞིག་མ་རལ་པས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེའི་མཐུ་ལས་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་པའི་སྐྱེ་བ་བླངས་པ་ཡིན་གྱིས། རྒྱལ་པོ་གསེར་སྙན་ཅན་གྱིས་ཕུ་བོ་བཀྲོངས་པར་མ་ཟད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབ་པར་བྱེད་པས། ཁྱོད་མྱུར་[56b6]བར་ཕ་ཤུལ་བཟུང་ཏེ་བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་ཅི་ནུས་ཀྱིས། རྒྱལ་པོ་བྱེད་ཀྱང་སེར་ཁྲི་ལ་མ་འདུག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་མིང་མ་འཛིན། ཁོ་བོས་མི་མངོན་པས་གྲོགས་བགྱིད་དོ་གསུངས་པའི་ལུང་[56b7]ཐོབ་སྟེ། རྒྱལ་སར་བསྡད་པའི་མཚན་ཤྲི་ལྷ་ཏི་རྱ་སྟེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མའོ། ། ཞེས་གསུང་པ་ལྟར་རོ༎ ད་དུང་ཧརྵའི་སྤྱོད་པ་ལས།སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚ་ཡིས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐོག་མར་བཤད་ཟིན་པ་ལྟར་ཡུམ་གྲགས་ལྡན་མ་མེ་ལ་ལྕེབས་ལ་སོགས་པའི་མྱ་ངན་གྱི་རྣམ་འགྱུར་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་དེ་ཁོང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་གྲོང་བློན་འབངས་རིགས་དང་འཚོ་ཐབས་ཀྱི་རིས་སུ་མ་འཆིས་པ་ཀུན་གྱིས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མྱ་ངན་ལ་བལྟས་ནས། ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པའི་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་གཟབ་མོ་གནང་ཡོད། དེ་བས་རང་གི་ཕུ་བོ་དམག་ལ་བཞུགས་པ་ཁོང་གི་འཕྲིན་སྤྲིངས་པའི་རྗེས། ཕྱིར་མ་འཁོར་བའི་བར་གྱི་དུས་མཚམས་དེའི་ནང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བློ་ངོར་ཕུ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལྟར་དབེན་པའི་ནགས་ཁྲོད་དུ་གཤེགས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་འཆར་འདྲ་མི་འདྲ་བ་བྱུང་བ་ཡང་། ཕུ་ནུའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་པ་ཡོད་པ་མཚོན་ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད་ཟེར། སློབ་དཔོན་གྱི་དགའ་བའི་སྤྱོད་པའི་ནང་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་ཕ་མ་ཕུ་ནུ་ལ་སོགས་ཀུན་ལ་གུས་བརྩེ་ཆེ་བའི་བཟང་སྤྱོད་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་དགའ་བ་འཕེལ་དེ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཐབས་གནང་ཡོད་པ་དེ་དག་དང་ཁོག་འདྲ། ཁོང་ཉིད་རྒྱལ་ཁྲིར་བཞུགས་འདོད་མེད་ཚུལ་སྐོར་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཡོངས་གྲགས་ཡིན་ཡང་། འགྲེལ་བརྗོད་མི་འདྲ་བ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་ནི་རང་གི་མེས་པོའི་སྲིད་ཁྲིར་འཁོད་འདོད་མེད་པའི་དོན་མིན་པར།རང་གི་གཅུང་མོའི་མཛའ་བོ་སྟེ་ཀཱནྱ་ཀུབྫ་ (ཀནྣཽ་ཛ)འི་རྒྱལ་པོ་ཁྱིམ་གྱི་གོ་ཆ་ཉིད་དགྲ་བོ་མ་ལ་ཝའི་བློན་པོས་བཀུམ་པའི་ཤུལ་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་མེད་པས།ཀནྣཽ་ཛའི་རྒྱལ་ཁབ་སིལ་བུར་མི་འཐོར་བའི་ཆེད་དུ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀའི་སྲིད་ཁྲི་གཅིག་ལྕོག་དགོས་ཚུལ་རེ་བ་བཏོན་པར།དེ་ལྟར་གནང་འདོད་མེད་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་བ་ཡོད་པ་སྣང་སྟེ། རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་ལས།དགའ་བ་འཕེལ་དེ་ཐོག་མར་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་རྒྱུའི་འདོད་པ་མེད་ཅེས་གསུངས་འདུག་པ་དེ་ལོ་རྒྱུས་མཁན་ཚོལ་རང་གི་སྲིང་མོའི་ཁྱོ་གའི་རྒྱལ་ཁམས་ཀནྣཽཇའི་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་འདོད་མེད་པ་ལ་གོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལས་རང་གི་ཡབ་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཐཱནེཤྭར་གྱི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་འདོད་མེད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་འདོད། ཅེས་གསུང་པ་ལྟར་རོ༎ ཁོང་གློ་བུར་གསེར་ཁྲིར་འཁོད་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི།མ་ལ་ཝའི་དོན་རྐྱེན་ཁྲོད་གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཁབ་ཐོབ་ཀྱང་། རང་གི་གཅེན་པོ་བཀྲོངས་མཁན་མ་ལ་ཝཱི་བློན་པོ་མ་རུང་བ་དེ་དང་།དེའི་ངན་པ་་རྒྱལ་ལང་བྱེད་མཁན་བྷངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་ལ་ཤ་འཁོན་རྩོད་རྒྱུ་དང་། རང་གི་གཅུང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཀནྣཽ་ཛའི་བཙོན་ཁང་ནས་བྲོས་བྱོལ་སོང་བ་དེ་ཉིད་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སླད་དུ་ཡིན།དམིགས་ཡུལ་གང་ཞིག་བཟུང་བ་དང་མཐུན་པར།་ཁྲི་ལ་འཁོད་མ་ཐག་ཏུ་ཁོང་གི་སྲིང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཀན་ནྣོཛའི་བཙོན་ལས་བྱོལ་ནས་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་ཀྱི་ནགས་གསེབ་ཏུ་བྲོས་ཡིབ་བྱས་པ་དེ་རང་སྲོག་འདོར་བའི་བྱ་བ་ལས་བསྐྱབས་ནས་འཁྲིད་ཐུབ་པ་དང་།མ་ལ་བ་ལ་དཔུང་འཇུག་གི་མགོ་འཛུགས་བྱས།དེ་རྗེས་་ཁོང་གིས་མེས་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཀནྣཽ་ཛའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀ་སིལ་བུར་མི་འཐོར་བའི་དོན་དུ་རྒྱལ་སྲིད་གཉིས་ཀ་སྡེབ་གཅིག་ཏུ་བསྐྱངས། 5.དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དམག་འཐབ་དང་འཛིན་སྐྱོང་།

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དམག་འཐབ་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ 606སྟེ་སྲིད་ཁྲི་ལ་འཁོད་མ་ཐག་ནས་དམག་འཐབ་མགོ་འཛུགས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན།དེ་ནི་གཞན་ལ་བཙན་འཛུལ་དང་འདོད་རྔམས་ཀྱིས་མ་ཡིན་པར།ཕུ་བོ་དང་ནུ་མོའི་དགྲ་ཤ་མི་རྩོད་ཀ་མེད་ཀྱིས་དམག་འཐབ་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་ཞུགས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྔ་པའི་མཇུག་ནས་ཧུཎའི་དམག་འཁྲུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ལས་གུཔྟའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཉམས་རྒུད་སོང་པ་དང་།རྒྱ་གར་ལྷོ་བྱང་གཉིས་སུ་སླར་ཡང་རྒྱལ་ཕྲན་སིལ་མའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོར་གྱུར།ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཧྱན་ཙང་རྒྱ་གར་ཕེབས་པའི་ལམ་ཡིག་ཏུ།སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་ལ་རྒྱལ་ཕྲན་བདུན་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པ་འཁོད་འདུགདེ་དག་རྒྱ་ནག་གི་ཀྲོན་གོ་དུས་རབས་སྐབས་ནང་བཞིན་ཕན་ཚུན་དམག་འཁྲུགས་བསྟུད་མར་ལངས་ཤིང་།གཅིག་གྱུར་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་མེད་ནས་མི་ལོ་བརྒྱ་པྲག་ལྷག་གི་རྗེས།གོང་མ་ཧརྵཝརྡྷན་སྟེ་དགའ་བ་འཕེལ་ཞེས་པ་འདི་ཉིད་བྱུང་ཞིང་།དེ་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཐྰནེཤྭར་(ལྡི་ལི་དང་ཉེ་བའི་Lucknowཡིན) ས་གནས་ཀྱི་པུཥརྡབྷཱུཏི་རྒྱུད་པ་ནས་ཡིན།ཐྰནེཤྭར་ཟེར་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དེང་དུས་ཀྱི་དིལླཱིའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཀུརུཀྵེཏྲ་ཡི་ཉེ་འགྲམ་དུ་ཡོད་པ་ཡིན།དེང་སང་དེ་ས་གནས་ཆེན་པོ་གང་ཡང་མིན་མོད།ཕྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་བདུན་པའི་ནང་གནད་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ས་ཞིག་ཡིན། ཁོང་རྒྱལ་སྲིད་ལ་འཁོད་མ་ཐག་ཆེས་ཛ་དྲག་གིས།རང་གི་སྲིང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་ཀྱི་ནགས་གསེབ་ཏུ་བྲོས་ཡིབ་ཏུ་གནས་པ་དེ་སྐྱོབ་པ་དང་།རང་གི་གཅེན་པོ་དང་།སྲིང་མོའི་ཟླ་བོ་གཉིས་གསོད་མཁན་ལ་དགྲ་ཤ་ལེན་རྒྱུ་དེ་རེད།དེར་བརྟེན་ཁོང་གིས་དཔུང་འཇུག་དང་པ་བྱེད་ས་ནི།མ་ལ་ཝའི་རྒྱལ་ཁམས་སུ་ཕལ་རྒོལ་གྱིས་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བའི་བློན་ངན་དེའི་ཕྱོགས་གཏོགས་དང་བཅས་པ་རྩ་མེད་རང་བཞིན་གྱིས་རྡུང་བརྡེགས་བཏང་བ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། རྒྱ་གར་བྱང་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་དམག་ཆེ་དྲང་རྒྱུའི་མགོ་འཛུགས་བྱས། དམག་འཁྲུགས་ཀྱི་དུས་ཡུན་ནི་སྤྱི་ལོ་༼༦༠༦ནས་༦༡༢༽བར་མི་ལོ་དྲུག་གི་རིང་ལ་ཡིན། དམག་འཁྲུག་བྱ་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཙོ་བོ་ནི་པཱཾ་ཛྭ་སོགས་ལྔ་ཡིན། དམག་གི་ཆ་རྐྱེན་དང་གོ་མཚོན་དཔུང་གྲངས་ནི་གླང་པོ་ཆེའི་དམག་༥༠༠༠རྟ་དམག་༢༠༠༠༠རྐང་དམག་༢༠༠༠༠ཙམ་ཡོད་ཅིང་། མི་ལོ་དྲུག་གི་རིང་ལ་དམག་འཁྲུག་བསྟུད་མར་བྱས། དེའི་རིང་དམག་མི་ཚོའི་ལུས་ནས་ཁྲབ་མི་ཕུད། རྟའི་སྒ་མི་བཤུས་པའི་ཚད་ཀྱིས་དྲག་འཐབ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་ཙམ་དབང་དུ་བསྒྱུར། དེའི་སྐོར་ཧྱན་ཙང་གི་ལམ་ཡིག་ལས།ལན་ཅིག་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མས་ཕུ་བོའི་ཤ་ཁོན་ལེན་པར་བསམ་ཏེ་གླང་པོ་ཆེ་ལྔ་སྟོང་རྟ་ཁྲི་ཕྲག་གཉིས། དཔུང་བུ་[57a1]ཆུང་ཁྲི་ཚོ་གཉིས་བཏེགས་ཏེ་རྒྱ་གར་པ་ནས་བཟུང་མ་རུང་མ་དད་པའི་ལོག་སྲེད་ཅན་རིས་མེད་པར་དམག་རྒྱབ་ཆིབས་ཀྱི་སྒ་མི་བསལ་དམག་མིའི་གོ་ཆ་མི་བགྲོལ་བར་ལོ་དྲུག་གི་རིང་[57a2]བཏུལ་པར་མཛད་པས། རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་ལྔ་ཀ་དབང་དུ་བསྔུས་མངའ་འོག་ཏུ་བཅུགས་ཏེ། གླང་པོ་ཆེའི་དཔུང་རྟ་པ་ཁྲི་ཕྲག་འབུམ་འཕེལ་བར་གྱུར་ཏོ་ དེ་ནས་བཟུང་ལོ་སུམ་ཅུའི་རིང་ལ་གོ་མཚོན་མི་བསྒྲུལ་[57a3]རྒྱལ་ཁྲིམས་ཞི་དུལ་བདེ་འཇགས་ཀྱིས་གནས་སོ། ། ཞེས་གསུང་། ལམ་ཡིག་དེའི་ནང་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་ལྔ་ཞེས་པ་ནི་གོང་དུ་གསལ་བའི་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་པོ་དེ་ཡིན་པ་རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་ཚིག་མཛོད་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་མཛོད་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གསལ་ཡོད། འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་ལས་ཀྱང་།དགའ་བ་འཕེལ་དེ་ཉིད་དྲག་པོའི་དཔུང་དམག་ཆེན་པོ་དང་བཅས་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་བར་དུ་བསྐྱོད་དེ་ལོ་དྲུག་ཙམ་ གྱི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་དབང་དུ་བསྡུས་པ་དེ་ལྔ་ནི། པཾཇྰབ་དང་། ཀཱནྱ་ཀུབྫ་དང་། བངྒཱལ་དང་། མིཐིལྰ་དང་། ཨུརཱིསྰ་བཅས་རེད། ། ཞེས་གསལ། དམག་འཐབ་གཡུལ་འགྱེད་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་རྒྱལ་པོ་འདི་ཉིད་དམིགས་བསལ་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་གཞན་ལས་མཁས་པའི་བློ་གྲོས་ལྡན་ཚུལ་ཡང་སྙན་ངག་མཁས་ཁོང་གི་མདུན་ན་འདོན་བཱ་ཎ་བྷ་ཊྚའི་ཧརྵའི་སྤྱོད་པའི་ནང་འཁོད་པ་ལྟར་ཡིན། གོང་གསལ་དུས་རབས་བདུན་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་པོ་དེ་དག་གི་ས་གནས་གང་དང་གང་དུ་ཡིན་པའི་ངོས་འཛིན་རགས་ཙམ་ཞུ་ན། ༡ ཀཱནྱ་ཀུབྫ་ནི། ༢ པཱཾ་ཛ་བ། ༣ བངྒ་ལ། ༤ མི་ཐི་ལཱ། ༥ ཨུ་རི་སཱ། བཅས་ཡིན་ཞིང་།དེ་དག་གི་ས་གནས་ངོ་སྤྲོད་ནི་འོག་ཏུ་རེ་རེ་བཞིན་གསལ་བར་བཀོད་ཡོད་པས་དེ་ལ་གཟིགས་དགོས། དེ་ཡང་ཐོག་མ་རང་གི་སྲིང་མོའི་མཛའ་བོ་རྒྱལ་པོ་ཁྱིམ་གྱི་གོ་ཆའི་རྒྱལ་ས་ཀཱ་ནྱ་ཀུ་བྫའམ་ཀནྣཽ་ཛཱི་གྲོང་ཁྱེར་དེ་བཞིན་བངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་ཟླ་བའི་ཡན་ལག་གིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་པ་དེ་ཉིད་མཐའ་བསྐྲད་བཏང་སྟེ།ཀ་ནྣཽ་ཛའི་རྒྱལ་ཁམས་རང་དབང་སླར་གསོ་བྱས་པ་དང་ཆབས་གཅིག རྒྱལ་པོ་དེའི་རྒྱལ་སྲས་མེད་པས་བློན་འབངས་ཚོའི་འདོད་པ་བཞིན་རྒྱལ་སྲིད་འཐོར་ཞིག་མི་འགྲོ་བའི་ཆེད།ཀནྣཽ་ཛ་དང་སྠཱ་ནེ་ཤྭ་ར་གཉིས་ཀའི་སྲིད་དབང་་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་དབང་དུ་བསྒྱུར། དེ་ནས་རིམ་པར་བཞིན་རྒྱལ་ཕྲན་གཞན་དང་གཞན་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་བསྟུད་མར་མཁའ་དབྱིངས་སུ་བསྒྲེངས། མི་ལོ་དྲུག་གི་ནང་རྒྱལ་ཕྲན་བཞི་གཅིག་གྱུར་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གསར་འཛུག་བྱས། གོང་དུ་རྒྱལ་ཕྲན་ལྔ་ཞེས་པ་བངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་ཀ་ནྣཽ་ཛ་ནས་གཡུལ་སར་རྡུང་བརྡེགས་དང་ཕམ་ཉེས་ཚབ་ཆེར་བཏང་སྟེ་ཕྱིར་བངྒ་ལའི་ཡུལ་དུ་མཐའ་བསྐྲད་བྱས་པ་ལས་ཁོ་པའི་རྒྱལ་ས་དང་རྒྱལ་སྲིད་འཕྲོགས་པའི་དོན་མིན་པར་ཤེས་དགོས། གོང་གསལ་རྒྱལ་ཁམས་དེ་དག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་རྗེས། སྤྱི་ལོ་༦༡༢ནས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དམགས་ཤུགས་དེ་སྔོན་ལས་ལྡབ་མང་པོས་ཆེ་བར་གྱུར་ཏེ། གླང་ཆེན་གྱི་དམག་འབུམ་ཕྲག་དང་རྟ་དམག་འབུམ་ཕྲག་བར་འཕེལ་ཏེ། ཧྱན་ཙང་གིས་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག་ལས།རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་ལྔ་ཀ་དབང་དུ་བསྔུས་མངའ་འོག་ཏུ་བཅུགས་ཏེ། གླང་པོ་ཆེའི་དཔུང་རྟ་པ་ཁྲི་ཕྲག་འབུམ་འཕེལ་བར་གྱུར་ཏོ།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ༎ དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དམག་དཔུང་གི་ངོ་བོ་དང་སྒྲིག་འཛུགས།ཆ་རྐྱེན་བཅས་ཀྱི་ཐད།དགའ་བ་འཕེལ་ལ་དཔུང་དམག་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ནང་རྟ་དམག་དང་། གླང་ཆེན་དམག་སྡེ་དང་། རྐང་དམག་བཅས་ཡོད། དཔུང་དམག་དེ་ཚོ་ལ་སྦྱོང་བརྡར་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་པ་དང་། དངུལ་ཕོགས་འཆར་ཅན་ཆག་མེད་སྤྲོད་སྲོལ་ཡོད། མདོར་ན་དམག་འཁྲུག་གི་ཡོ་ཆས་དང་དཔུང་དམག་ལེགས་པོ་ཡོད། ཧྱན་ཙང་གི་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག་ལས་ (སྤྱི་ལོ་༦༡༢) ནས་དམག་མཚམས་བཞག་སྟེ། དེ་ནས་བཟུང་ལག་ཏུ་མཚོན་མི་འཆང་ལུས་ལ་ཁྲབ་མི་གོན། རྟ་ལ་སྒ་མི་བརྒྱབ་པའི་སྒོ་ནས་ཞི་བདེའི་ལྷིང་འཇགས་ཀྱིས་སྐྱོང་ཚུལ་བཤད་དེ། དེ་ཉིད་ལས།དེ་ནས་བཟུང་ལོ་སུམ་ཅུའི་རིང་ལ་གོ་མཚོན་མི་བསྒྲུལ་[57a3]རྒྱལ་ཁྲིམས་ཞི་དུལ་བདེ་འཇགས་ཀྱིས་གནས་སོ། ། ཞེས་འཁོད་པ་ནི་དེ་སྔོན་མི་ལོ་དྲུག་གི་རིང་ཛ་དྲག་དམག་འཁྲུག་དང་བསྡུར་ན་ལྷིང་འཇག་གི་ཚོད་དུ་བཤད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དེ་ནས་བཟུང་དམག་འཁྲུག་གཏན་ནས་མ་བྱས་པའི་དོན་མིན་ཏེ། །ཧྱན་ཙང་དང་ཧརྵ་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་བའི་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ་ (༦༤༢) ཡིན། དེ་ནི་དགའ་བ་འ་ཕེལ་གྱི་དམག་འཁྲུག་ལོ་དྲུག་བྱས་པའི་རྗེས་སྤྱི་ལོ་༦༡༢ནས་བརྩིས་པའི་ལོ་སུམ་ཅུ་སོང་བ་ཡིན་པས། གོང་གིས་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་རིང་ལ་ཞེས་པ་ཡིན་ལ། དེའི་རིང་དམག་འཐབ་བསྟུད་མར་བྱས་ཀྱང་། སྐབས་དང་སྟོབས་ལ་བསྟུན་ནས་དམག་འཁྲུག་ཡང་ཡང་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་གཞན་དང་གཞན་ནས་གསལ། དེ་རྗེས་གུ་ཛ་རཱ་ཏི་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཏེ་དབང་དུ་བསྡུས།ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ས་གནས་རང་སྐྱོང་གི་གོ་གནས་སྤྲོད་ནས་བཞག དེ་ནས་བལླ་བྷིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཏེ་ཆམ་ལ་ཕབ། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་མེད་སྡེ་ལ་ཁྲིམས་མགོ་རང་སྐྱོང་གི་རྒྱལ་ཕྲན་རྒྱལ་པོའི་གོ་གནས་སྤྲད། དེར་ལྟར་༦༢༠ཡན་མན་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ཕལ་ཆེ་བ་དབང་བསྒྱུར་བྱས། སྤྱི་ལོ་༦༢༠ནས་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་ས་ཁྱོན་ཡོངས་རྫོགས་དབང་བསྒྱུར་གནང་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་ཀྱིས་དཔུང་ཆེན་ལྷོ་ལ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་མགོ་འཛུགས་བྱས། ལྷོ་ཕྱོགས་ཌཀྐནའི་ཡུལ་དུ་དམག་འཐབ་ཐོག་མར་དེ་བྱས་ནས་ཡུལ་དེ་དབང་བསྒྱུར་བྱས། དེ་རྗེས་དཔུང་ཆེན་ལྷོ་ཕྱོགས་རི་བོ་འབིགས་བྱེད་ཀྱི་བར་དུ་བསྐྱོད་དེ། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཅལཀྱའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱས་ཀྱང་། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་པུལཀེཤིན་གཉིས་པས། ཚུར་རྒོལ་གྱི་དྲག་འཐབ་ཤུགས་ཆེར་བྱས་པས། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དཔུང་ཆེ་ལ་ཕམ་ཉེས་ཚབ་ཆེར་ཐེབས། དེ་སྔོན་བྱང་ཕྱོགས་ནས་གཡུལ་སར་བསྟུད་མར་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་པའི་ཁེངས་པ་དྲེགས་པ་ཡང་རྫོགས་ལྒང་ཕུག་སུབས་པ་ལྟར་གྱུར།དེ་ནས་བཟུང་གཞན་ལ་བཙན་འཛུལ་གྱི་དམག་འཐབ་བྱེད་མཚམས་བཞག་ཏེ། མཽ་རྱའི་རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོ་ཀ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བར་ཚེ་སྨད་ཞི་བ་ཁོ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་བསྐྱངས། སྤྱི་ལོ་༦༣༧ལོར་བངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་ཟླ་བའི་ཡན་ལག་གྲོངས་པ་དང་བངྒ་ལའི་དམག་འཁྲུགས་མི་དགོས་པའི་སྒོ་ནས་དབང་དུ་བསྡུས།

6.དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མངའ་རིས་རྒྱ་ཁྱོན།

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མངའ་རིས་དེ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཚོད་ཀྱང་ག་ཚོད་ཡོད་མེད་གཏན་གཏན་ཤེས་པར་དཀའ་སྟེ་ལོ་རྒྱུས་སམ།བྱུང་རབས་སྨྲ་བ་ཚོའི་བཞེད་པ་མི་མཐུན།དེ་ལྟ་ན་ཡང་བྱུང་རབས་མཁས་པ་མཁས་དབང་ཝི་ཀེ་སིམིཐ་(Dr. V K Smith) མཆོག་གིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ནུབ་ཕྱོགས་མྰལཝཱ་བར་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་ཡོད་འདུགགང་ལྟར་དཔལ་ལྡན་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཆེ་ཤོས་སྐབས་ནི་ཁོང་གི་རྒྱལ་སྲིད་མཇུག་རྫོགས་ཉེའི་སྐབས་ཡིན་ཞིང་།དེ་དུས་ཀྱི་ས་ཁྱོན་ཕྱོགས་མཚམས་ཁག་གི་ས་མཚམས་རག་ཙམ་བཤད་ན། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཨསམ་ཀཱམརཱུཔ། ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཏཱཔྟཱ་གཙང་པོ་བཊལ། ལྷོ་ཤར་དུ་ཨུརྰིསྰ།གཾཇྰམ་(ཨུ་རུ་ས)བར། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་གུཇརཱཏ། ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་པཾཇྰབ་ཀྱི་ཇོལེནདར། བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་བལ་ཡུལ། བྱང་ཤར་གྱི་ས་མཚམས་བངྒལ།བཅས་ཡིན། ས་གནས་དེ་དག་གི་ངོས་འཛིན་དང་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ་ཞུ་ན། ༡ ཀཱ་མ་རུྰ་པ།कामरूप ཀཱ་མ་རཱུ་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ནང་གསལ་བ་ལྟར་ཏུ་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་ཨ་སམ་མངའ་སྡེའི་གྲོང་ཁྱེར་རྙིང་པ་དེ་ཡིན། ད་ལྟ་ཨ་ས་མ་ཡི་གུ་བཱ་ཧཱ་ཊཱི་गुवाहाटी དང་ཏེ་ཛ་པུར་तेजपुर ཞེས་བྱ་བ་ཀཱ་མ་རུྰ་པ་བཅས་གསུམ་ལ་གོ་བ་ཡིན། གྲོང་པ་འདི་ཀོ་ཆུ་མོ་ཡ་ཀླུང་གཙང་པོའི་རྒྱུན་བྲ་ཧྨ་པུ་ཏྲ་ब्रह्मपुत्रनदीཞེས་བྱ་བའི་ཆུ་བོ་བར་དང་། བཾ་གཱ་ལའི་བྱང་རྒྱུད། उत्तरीबंगालབཾ་གླཱ་དེ་ཤཱི་बांग्लादेशཞེས་བྱ་བ་ཡུལ་དེའི་ཆ་ཤས་འགའ་རེའི་བར་དུ་ཆགས་པ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་སྐབས་སྔར་གྱི་གྲོང་པ་དེ་མེད་པར་གྱུར་ནས་ད་ཆ་གྲོང་པ་ཆུང་ཆུང་འགའ་ཤས་ལ་བགོ་ཆ་ཐེབས་ཏེ་ཡོད། དུས་རབས་བཅོ་ལྔའི་སྐབས་སུ་ཁ་ཆེའི་དམག་अलाउद्दीनहुसैनशाह སླེབས་པ་དང་དེའི་སྐབས་ཀྱི་དངུལ་ཀྲམ་ལ་ཀ་མྲུའམ་कम्रु ཀ་མྲུ་ད྄་कम्रुद् ཞེས་ཡོད་པ་གསལ། ད་ཆ་ཀཱ་མ་རཱུ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་རྒྱ་ཨ་ས་མ་གྱི་གྲོང་དལ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དེ་ལ་དགའ་བྱེད་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་ནང་དུ་པྲཱ་གྫྱོ་ཏི་ཙྷ་प्राग्ज्योतिच्ह ཞེས་འཐོན་གྱི་ཡོད། མ་ཟད་ས་ཆ་འདིའི་སྐོར་སྔར་གྱི་ཕྱི་རྒྱལ་མཁས་པ་རྒྱ་གར་དུ་ཡོང་བ་དཔེར་ན་པོ་ཏོ་ལེ་མ་Ptolemy ཡིས་མཛད་པའི་ས་ཁམས་རིག་པ་Geographia ཞེས་བྱ་བ་དེབ་དེའི་ནང་ཀི་རྷཱ་དཱི་Kirrhadia ཞེས་དང་། ད་ལྟ་ཨི་ལཱ་ཧཱ་བཱ་ད་इलाहाबादལ་ཡོད་པའི་དུས་རབས་བཞི་པ་རྒྱ་མཚོ་སྦས་པའི་समुद्रगुप्तསྐབས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཐོག་ཏུ་ཡང་ཀཱ་མ་རཱུ་པ་ཞེས་གསལ་གྱི་ཡོད། དུས་རབས་བདུན་པ་རྒྱའི་བཙུན་པ་ཧྱན་ཙང་རྒྱ་གར་ལ་སླེབས་པའི་སྐབས་སུ་ཀཱ་མ་རཱུ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཡུལ་དེ་རྒྱལ་པོ་སྣང་བྱེད་གོ་ཆའི་དབང་འགྱུར་འོག་ཡོད། ༢ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཏཱཔྟཱ་གཙང་པོ་བཊལ། ༣ལྷོ་ཤར་དུ་ཨུརྰིསྰ།གཾཇྰམ་(ཨུ་རུ་ས)བར།ཨོ་ཌི་ཤཱओड़िशाओडिशा རྒྱལ་ས། བྷུ་བ་ནེ་ཤྭ་ར།भुवनेश्वर གྲོང་པ་ཆེ་ཤོས། བྷུ་བ་ནེ་ཤྭ་ར།भुवनेश्वर མི་འབོར། ༤༡༩༧༤༣༥༨ སའི་མཐོ་ཚད།༢༦༩།༢ २६९.२ /किमी² སའི་རྒྱ་ཁྱོན།༡༥༥།༧༠༧ १५५,७०७किमी² གྲོང་སྡེ། ༣༠ ཡུལ་སྐད། ཨོ་ཊི་ཨཱ། ཨོ་ཊི་ཤཱ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་སྔར་གྱི་མིང་ལ་ཨུ་ཊི་སཱ་ཞེས་ཀུན་ལ་གྲགས་པ་དང་། རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱ་མཚོའི་ངོགས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ཞིག་ཡིན། མངའ་སྡེ་དེའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་ཛྷཱ་ར་ཁཾ་ཊ་झारखंड དང་། བྱང་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ནུབ་བཾ་གཱ་ལ། पश्चिमबंगाल ལྷོ་ཡི་ཕྱོགས་སུ་ཨཱཾ་དྷྲ་མངའ་སྡེ་आंध्रप्रदेश དང་། དེ་སྔར་རྨ་བྱའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་अशोक ཀྱིས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་༢༦༡སྐབས་སུ་དབང་འགྱུར་བྱས་པའི་ཀ་ལིཾ་ག་कलिंग ཞེས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་རང་ཆགས་ཡོད། ད་ལྟའི་ཨུ་རི་སའི་མངའ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་དེ་དངོས་སུ་སྤྱི་ལོ་༡༩༣༦སྤྱི་ཟླ་༤ཚེས་༡གཏན་འབེབས་ཆགས་པ་ཞིག་ཡིན། ཨོ་ཊི་ཤ་ཞེས་པའི་ཡུལ་སྐད་དེ་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་ནས་སྐད་ཐོག་ནས་བེད་སྤྱོད་མང་ཤོས་ཀྱི་སྐད་ཞིག་ཡིན། མངའ་སྡེ་དེ་རྒྱ་མཚོའི་ངོགས་སུ་ཆགས་པས་གྲུ་ཁའི་གཞི་རྒྱ་ཆེ། གྲོང་སྡེའི་ནང་དུ་ཞིང་ལས་འདེབས་ཚུགས་ཡོད་ན་ཡང་འཐོན་ཁུངས་ཆུང་ཆུང་ཡིན། འོན་ཀྱང་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གཙང་པོ་ཆེན་པོ་དང་། ཆུ་བོ་བྲཱ་ཧྨ་ནཱི། ཆུ་བོ་སཱ་ལཾ་དཱི་དང་། གཙང་པོ་བཻ་ཏ་ར་ཎཱི་ཡོད་སའི་ས་ཕྱོགས་སུ་ཞིང་ལས་འདེབས་ཚུགས་ཀྱི་འཐུན་ཁུངས་ཆེན་པོ་ཡོད། མངའ་སྡེ་དེའི་འདེབས་ཚུགས་ཀྱི་འཐུན་ཁུངས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆུ་འབྲས་ཆགས་ཡོད། མངའ་སྡེའི་ནང་ནས་མི་ཉུང་ས་ཕལ་ཆེ་བ་རི་བོས་སྐོར་བ་ཤ་དག་ཡིན། མངའ་སྡེ་དེའི་ནང་ནས་དེ་བ་མཱ་ལཱི་ཞེས་བྱ་བའི་ས་ཁོངས་དེ་མཐོ་ཤས་ཆགས་ཡོད། དེའི་མཐོ་ཚད་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་སྤྱི་ལི་༡༦༧༢ཡོད། མངའ་སྡེའི་དེ་ལ་རྒྱུན་གཏན་ནས་རླུང་འཚུབ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་ཡོད། རླུང་འཚུབ་ཆེ་ཤོས་དེ་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ལོའི་ཟླ་༡༠ཚེས་༡ཡིན་རིམ་པ་ལྔ་པ་བར་བརྒྱབ་ཡོད། དེའི་སྐབས་སུ་གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་མ་ཟད་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་མི་གྲངས་༡༠༠༠༠ལྷག་ལ་ཤི་སྐྱོན་བྱུང་ཡོད། ཨུ་རི་ས་མངའ་སྡེའི་སཾ་བ་ལ་པུར་संबलपुर ཞེས་བྱ་བ་དེ་གར་ཆུ་རྫིང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད། ཆུ་རྫིང་དེ་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་ཆུ་རྫིང་ཆེ་ཤོས་དེ་ཆགས་ཡོད། ཡུལ་འཁོར་སྤྲོ་འཆམ་འགྲོ་སའི་ས་ཆ་མང་པོ་ཡོད། དེ་དག་གི་ནང་ནས་པུ་རི་དང་ཀོ་ཎཱ་རྐ། कोणार्क བྷུ་བ་ནེ་ཤྭ་ར་भुवनेश्वर གཙོ་བོ་ཡིན། དེ་དག་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་གསེར་གྱི་ཟུར་ཁ་གསུམ་པ་ཞེས་འབོད་པ་ཡིན། པུ་རི་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་པ་དེའི་ནང་གི་འཇིག་རྟེན་མགོན་པའི་ལྷ་ཁང་जगन्नाथमंदिर དང་དེ་ལ་གནས་མཇལ་བ་དེ་ཡོངས་གྲགས་ཡིན། ཀོ་ཎཱ་རྐ་གྲོང་པའི་ཉི་མའི་ལྷ་ཁང་सूर्यमंदिर མཇལ་མཁན་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་ཡོད། ཚངས་པའི་གྲོང་ब्रह्मपुर ཞེས་བྱ་བ་དེའི་འགྲམ་གྱི་ཛཽ་ག་དཱ་ཞེས་བྱ་བ་ས་གནས་དེ་ལ་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་རྡོ་རིང་དང་། ཀ་ཊ་ཀ་ས་གནས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་རྙིང་པ། དེ་གཉིས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཏུ་གསལ་བའི་གནའ་བོའི་ཤུལ་བཞག་གནད་འགག་ཆེན་པོ་ཁག་གཉིས་ཡིན། མངའ་སྡེ་དེའི་མིང་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ།ཨོ་ཊི་ཤཱ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་འདི་ཀོ་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྒྲ་ཨོ་ཊྲ་ཞེས་བྱ་བ་ཨོ་ཊྲའི་ཡུལ་ལས་བྱུང་། ཨོ་ཊྲ་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་ཨོ་ཊྲ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དེའི་སྐོར་ནང་པའི་ལེགས་སྦྱར་དང་པཱ་ལཱི་ཡི་སྒྲ་ཨོ་ཊྲ་དང་ཨོ་དྡཱ་ཀ་དང་། ཡུ་ནཱ་ནཱི་ཡི་སྐད་ཀྱི་ནང་དུ་ཨོ་རེ་ཊ་ས་ओरेटस (Oretes) ཞེས་འཁོད་ཡོད། རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་དུ།ཨུ་རི་སའི་དེ་པཽ་ནྡྲ། पौन्द्र ཨུ་ཏྐ་ལ། उत्कल མེ་ཀ་ལ། मेकल ཀ་ལིཾ་ག་कलिंग དང་ཨཱཾ་དྷྲ་आंध्र བཅས་གསལ་གྱི་ཡོད། ༤ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་གུཇརཱཏ། (ཀཱ་ཋིཡྰཝཱར་ལྟ་བུ་རྣམས་དགའ་བ་འཕེལ་གོང་མའི་མངའ་རིས་སུ་མ་གཏོགས་ཀྱང་ཁོང་གི་མངའ་ཐང་ལ་ངོས་ལེན་ཞུས་ཡོད་ཚོད།) ༥ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་པཾཇྰབ་ཀྱི་ཇོལེནདར། པཾ་ཛཱ་བ། (पंजाब) པཾ་ཛཱ་བ་ཞེས་བ་ས་འདི་སྔར་རྒྱ་གར་དང་ཨཱི་རཱ་ན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པའི་མཚམས་ཞིག་ལ་གོ་བ་དང་། དེ་གར་སྔར་རྨ་བྱའི་རྒྱལ་རྒྱུད་དང་། བཻ་ཀྚྲི་ཡ་ན། ཡུ་ནཱ་ནཱི། ཤ་ཀ། ཀུ་ཥཱ་ཎ་དང་། སྦས་པའི་རྒྱལ་རྒྱུད་བཅས་རིམ་པས་འཛིན་མྱོང་བ་ཡིན། དུས་རབས་བར་པའི་སྐབས་སུ་ཁ་ཆའི་དབང་འགྱུར་འོག་ལྷུངས་བ་དང་། དེ་གར་ག་ཛ་ན་བཱི། གོ་རཱི། ཀི་ལ་ཛི། ཏུ་ག་ལ་ཀ ལོ་དཱི་དང་། མུ་ག་ལ་བཅས་ཀྱི་དབང་འཛིན་བྱས་ཡོད། དེ་ནས་རིམ་པས་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་དང་བཅུ་དྲུག་གི་སྐབས་སུ་སི་ཁ་བླ་མ་ནཱ་ན་དེ་བ་नानकदेवཞེས་བྱ་བ་དེ་བྱུང་བ་དང་། དེས་མི་རྣམས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་གཅིག་འགྱུར་བསམ་བློའི་བློ་སྦྱོང་གི་ཆོས་བསྟན། དེ་ཡང་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་འགྲིག་པའི་ས་དེ་དག་དངོས་སུ་ཕྱིར་སྟོན་དང་མེད་པ་བཟོ་ཆེད་དུ་ཡིན་ཟེར། དེ་ནས་སི་ཁ་ཡི་བླ་མ་བཅུ་པ་གོ་བིཾ་ད་སིྃ་ཧ་गोविंदसिंहཞེས་བྱ་བ་དེས་ཁཱ་ལ་སཱ་खालसाཞེས་བྱ་བའི་ཆོ་ག་ཞིག་གསར་གཏོད་མཛད། རིམ་པས་མུ་གོ་ལ་ཡིས་བཙན་གནོན་འོག་ནས་འགྱེན་ལངས་ཀྱིས་པཾ་ཛཱ་བཱི་ཞེས་བྱ་བའི་རང་བཙན་ལུང་པའམ་མངའ་སྡེ་ཞིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས། དེ་སྔ་ཕར་སི་फ़ारसी ཞེས་བྱ་བའི་ལུང་པ་དེའི་མཁས་པ་ཞིག་གིས་པཾ་ཛཱ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ལུང་པ་དེའི་རྒྱལ་པོ་ར་ཎ་ཛིཏ་སིཾ་ཧ་रणजीतसिंहཞེས་བྱ་བ་དེས་ལུང་པ་དེ་ལྷ་ཡུལ་དང་མཉམ་པར་བྱས་སོ་ཞེས་བྲིས་འདུག། དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་དེ་དགོངས་པ་རྫོགས་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༨༤༩ལོར་དབྱིན་ཇིས་དབང་བསྒྱུར་བྱས། རྨ་བྱའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཟླ་བ་སྦས་པ་དང་པོ་དུས་རབས་སྤྱི་སྔོན་གྱི་ལོ་ (322-298) བར་དེའི་སྐབས་སུ་རོ་མ་ནས་སེ་ལཱུ་ཀ་ས་ཡི་དམག་བྱུང་སྟེ་མཐར་པཾ་ཛ་བ་བར་དུ་སླེབས་ཞེས་པའི་ཐ་ཚིག་དེ་རང་ངོས་འཛིན་བྱས་ནས་པཾ་ཛཱ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སྔར་གྱི་དྲི་ཟའི་གྲོང་དང་།དེའི་ཉེ་འཁོར་སིནྡྷུའི་ས་ཁྱོན་ལ་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཁག་ལ་གོ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་འདྲའོ༎ དེ་དངོས་སུ་ད་ཆ་རྒྱ་གར་གྱི་གཙོ་བོ་བྱང་རྒྱུད་ཁག་དང་པཱ་ཀི་སྟ་ན་ནང་གི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་གོ་བ་ཡིན་པ་དེ་ཤེས་པར་བྱོས་ཤིག ༦བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་བལ་ཡུལ།

༧བྱང་ཤར་གྱི་ས་མཚམས་བངྒཱ་ལ། ཡུལ་བངྒཱ་ལ།बंगाल རྒྱལ་ས་ཆེ་ཤོས་དེ་ལ་ཀོ་ལ་ཀཱ་ཏཱ་ཞེས་བྱའོ༎ སའི་གོ་ལའི་ཐིག་ཚད།23.34° N 88.22° E འམ 23.42° N 90.22° E ཡུལ་སྐད། བཱཾ་གླཱ ས་ཆའི་སྤྱིར་རྒྱ་ཁྱོན། 45,110कीमी མི་འབོར། (2001)209,468,404[1][2] སའི་མཐོ་ཚད། 951.3/km²[1][2] ལེགས་སྦྱར་སྒྲ་ལ་ཨཾ་ག་འམ་བཾ་ག་अंग, वंगཞེས་བྱ་བ་གཞུང་ཁག་ལས་གསལ། བྱང་ཤར་དང་ལྷོའི་མཚམས་ཀྱི་ཨེ་ཤི་ཡའི་ཡུལ་གྲུ་ཞིག་དང་། ད་ལྟའི་ཆ་ལ་བཾ་གཱ་ལ་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་བཱཾ་གླཱ་དེ་ཤ་ཞེས་བཾ་གཱ་ལ་ཡི་ཤར་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པ་ཞིག་དང་། ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཡོད་པ་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཞིག་སྟེ་ནུབ་བཾ་གཱ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དེ་ཡང་བཾ་གཱ་ལཱིའི་མངའ་སྡེའི་གྲོང་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་སྔར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཁག་དང་དབྱིན་ཇིའི་བཙན་འཛུལ་གྱི་སྐབས་སུ་ཉེ་འཁོར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཏྲི་པུ་རཱ་དང་། ཨུ་རི་སཱ། བི་ཧཱ་ར་བཅས་ལ་ཤོར། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས།མནའ་བོའི་དུས་སུ་བཾ་གཱ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་དབུས་འགྱུར་འཆང་मगध དང་། ཨཾ་གའི་अंग གྲོང་གི་མངའ་ཁོངས་ཡིན། དུས་རབས་བར་པའི་སྐབས་སུ་དི་ལླཱི་दिल्ली མངའ་ཁོངས་སུ་གྱུར། 7. དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཆོས་ལུགས།

དགའ་བ་འཕེལ་ནི་ཆོས་ལུགས་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན། སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་ལྷོ་བྱང་དབུས་ཤར་བཞིར་རྒྱལ་ཕྲན་བདུན་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པའི་ནང་དུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱང་གང་འཚམ་དར་མོད། ནང་པའི་ཆོས་རྒྱུད་གཙོ་རྒྱུད་གཙོ་བོར་འཛིན་མཁན་རྒྱལ་ཕྲན་བཞི་ལྔ་ཙམ་ཡོད་པ་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐའི་རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་ནས་གསལ་བ་ལྟར་ཡིན། སྐབས་དེར་རྒྱལ་ཕྲན་ཁག་གི་རྒྱལ་པོ་དང་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་མང་ཆེ་བ་ནི་དབང་ཕྱུག་དང་། ཁྱབ་འཇུག་པ། ཚངས་པ་བ་བཅས་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་ཀྱི་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་པ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་བ་པ་(གཅེར་བུ་པ་)དང་སངས་རྒྱས་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཡོད། དེ་སྔོན་མཽ་རྱའི་དུས་རབས་སྐབས་སངས་རྒྱས་པ་ཧ་ཅང་མང་ན་ཡང་གུཔྟའི་དུས་རབས་སྐབས་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་རྒྱལ་ཁབ་གཞུང་འབྲེལ་ཆོས་ལུགས་སུ་རྩིས་པས་གཞན་རྣམས་མུ་མཐུད་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན། འོན་ཀྱང་གུཔྟའི་རྒྱལ་རྒྱུད་རིམ་བྱོན་གྱིས་རྒྱལ་བ་དང་སངས་རྒྱས་པའི་རྗེས་འབྲངས་ཚོ་རྩ་མེད་རང་བཞིན་གྱི་རྡུང་བརྡེགས་མ་བཏང་བ་མ་ཟད། དེ་དག་ཀྱང་རྒྱ་གར་བའི་རིག་གཞུང་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་རྩིས་ཏེ། རྒྱལ་བ་པ་དང་སངས་རྒྱས་པའི་མཁས་པ་ཚོ་ལའང་གདེང་འཇོག་ངེས་ཅན་གནང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་མེད་དུ་སོང་མེད་ཅིང་། (ནང་པ་རྩ་མེད་དུ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གཏོང་མཁན་དེ་གདུལ་བའི་གཞུང་བླ་མ་དང་དམ་པ་གཉིས་ཀྱི་འཇུག་བྱང་དུ་འཁོད་པ་བཞིན་རྒྱལ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱས་པའི་བཤེས་གཉེན་ पुष्यमित्रམཽརྱའི་རྒྱལ་པོ་མཐའ་མ་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་བཀྲོངས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་དུ་འཁོད་པ་དེ་རང་ཡིན།) ད་དུང་དེ་དག་གི་རྒྱུད་འཛིན་མཁས་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྱུང་བའི་སྐུ་དྲིན་ལས་ཧརྵ་དུས་རབས་སྐབས་སུའང་ནང་པའི་ཆོས་གཞིས་དང་དགོན་སྡེ། ལྷ་ཁང་རྒྱུད་འཛིན་མཁས་པ་མང་པོ་བཅས་རྒྱ་གར་ལྷོ་བྱང་ཤར་དབུས་གང་སར་ཡོད་པའི་སྐོར། ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་དང་། རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། ཧརྵའི་ཕ་མེས་སྐབས་དབང་ཕྱུག་པ་ཡིན་ཡང་རང་ཉིད་སངས་རྒྱས་པའི་ནང་དུ་ཞུགས་པའི་དུས་ཚིགས་དེ་སྐུ་ཚེ་སྟོད་སྨད་གང་གི་སྐབས་སུ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ལྟར་ན། སྐུ་ན་ཆུང་དུས་ནས་སངས་རྒྱས་པའམ་ཡང་ན་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལ་དད་པ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ་སྟེ། ཧརྵ་དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་(སྤྱི་ལོ་༦༠༦༽པའི་སྐབས་གློ་བུར་དུ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ལ་འཁོད་རྒྱུའི་བློན་འབངས་ཚོས་རེ་བ་བཏོན་པར། བློ་ཐག་མ་ཆོད་ནས་ཆུ་བོི་གངྒའི་འགྲམ་ངོགས་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དུ་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐུ་བརྙན་དྲུང་དུ་ལུང་བསྟན་ཞུས་པས། དེས་རྒྱལ་པོ་གནང་ནས་བསྟན་པ་སྤེལ་བ་དང་འགྲོ་བ་བྱམས་ཀྱིས་སྐྱོང་དགོས་པའི་ལུང་བསྟན་གནང་བ་གཞི་བཟུང་གིས་རྒྱལ་པའི་ཁྲི་ལ་འཁོད་ཚུལ་གསུང་སྣང་བས་སོ༎ དེ་ཉིད་ལས། ད་ལྟའི་རྒྱལ་པོའི་མིང་ལ་ཧརྵ་བྷ་ར་ན་ཟེར། དེའི་ཕའི་མིང་ས་ར་ཀྱ་ར་བྷ་ན་ཟེར་རོ། །… … དེར་འབངས་རྣམས་ལ་བདག་པོ་མེད་པས་འཁྲུགས་པ་ལངས་ཤིང་བློན་པོ་ཆེན་པོ་པཱ་ཆི་ཞེས་བྱ་བས་བགྲོས་བཏོན་[56b2]ཏེ། ཧརྵབྷ་ར་ན་རྒྱལ་པོར་དབང་བསྐུར་བར། དེས་སྨྲས་པ་ཁོ་བོ་བསོད་ནམས་དམན་པས་ཡབ་ཀྱིས་དྭ་ཕྲུག་ཏུ་བོར། ཕུ་བོ་དགྲ་ལག་ཏུ་ཤོར་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བས་ནུས་སམ་མི་ནུས་གྱ་ཚོམ་དུ་མི་བྱེད་[56b3]པར། གཱངྒའི་འགྲམ་ན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ན་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དངོས་དང་འདྲ་བའི་སྐུ་བརྙན་བརྟགས་པ་སྟོན་པ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་ཕྱིན་ཏེ་བརྟགས་པ་བྱའོ་སྙམས་ཏེ། དེར་ཕྱིན་ཏེ་དམོད་བོར་བས་[56b4]ཞལ་དངོས་སུ་བསྟན་ནས་ཅི་འདྲི་ཟེར། དེར་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་རྫོགས་པར་གསོལ་བ་དང་། བཀའ་སྩལ་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་སྐྱེ་བ་སྔ་མར་རི་ནགས་འདིར་དཀའ་ཐུབ་སྤྱོད་པའི་དགེ་སློང་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་རྟུལ་ཞུག་[56b5]མ་ཞིག་མ་རལ་པས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེའི་མཐུ་ལས་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་པའི་སྐྱེ་བ་བླངས་པ་ཡིན་གྱིས། རྒྱལ་པོ་གསེར་སྙན་ཅན་གྱིས་ཕུ་བོ་བཀྲོངས་པར་མ་ཟད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྣུབ་པར་བྱེད་པས། ཁྱོད་མྱུར་[56b6]བར་ཕ་ཤུལ་བཟུང་ཏེ་བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་ཅི་ནུས་ཀྱིས། རྒྱལ་པོ་བྱེད་ཀྱང་སེར་ཁྲི་ལ་མ་འདུག་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་མིང་མ་འཛིན། ཁོ་བོས་མི་མངོན་པས་གྲོགས་བགྱིད་དོ་གསུངས་པའི་ལུང་[56b7]ཐོབ་སྟེ། རྒྱལ་སར་བསྡད་པའི་མཚན་ཤྲི་ལྷ་ཏི་རྱ་སྟེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ༎ འདི་ནི་མི་ཐོག་དང་དུས་རབས་དེ་རང་ལ་བྲིས་པ་དང་། འབྲི་མཁན་རྒྱའི་མཁས་པ་ཧྱན་ཙང་ནི། རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་སྟངས་དངོས་ཡོད་རིག་པ་རྩ་ཆེར་འཛིན་ནས་འབྲི་མཁན་ཞིག་ཡིན་པས། ཁོང་གིས་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆའི་བརྗོད་དོན་ཕལ་ཆེ་བ་ད་ལྟའི་བར་ར་འཕྲོད་ཐུབ་པ་དང་། དངོས་ཡོད་དང་ཧ་ཅང་ཉེ་པོ་ཡིན་པ་དུས་རབས་ཀྱི་བྱུང་བ་སྨྲ་བ་ཚོས་ཆ་འཇོག་ཆེན་པོ་གནང་དང་གནང་བཞིན་པ་འདིའི་ཐོག་ནས་ར་འཕྲོད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། གོང་གསལ་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་དེར་གཞི་བཟུང་བྱས་ན་ཧརྵ་དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་(སྤྱི་ལོ ༦༠༦)པའི་སྐབས་ནས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་པ་ཡིན་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་ར་སྤྲོད་གསལ་པོ་བཟོ་ཐུབ་སྙམ།

རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ་ནི། ཧརྵ་དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་(སྤྱི་ལོ་ 606) པར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོ་རྒྱལ་སྲིད་འཁོད་མ་ལ་ཝཱི་བློན་པོ་མ་རུང་པས་བཀྲོངས་པའི་དགྲ་ཤ་ལེན་པ་དང་། རང་གི་གཅུང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཀ་ནྱ་ཀུ་བྫའི་བཙོན་ནས་བྲོས་ཏེ་ག་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་པ་དེ་འཚོལ་བའི་ཆེད། དཔུང་ཆེན་བཏེགས་ནས་མ་ལ་ཝཱའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བཤེགས་པའི་ལམ་བར་ནས་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ནས་ཡིན་པའི་དགེ་སློང་ཉིན་བྱེད་བཤེས་གཉེན་དང་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་བ་དང་། དེས་གཅུང་མོ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་ཉེན་གཡོལ་ལ་སླེབས་ཡོད་ཚུལ་དང་། ཕྱིས་ནས་གཅུང་མོ་དང་དགའ་བ་འཕེལ་མིང་སྲིང་གཉིས་ཀ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལེན་དགོས་ཚུལ་གསུང་པར། རང་ཉིད་གནས་སྐབས་ཕུ་བོ་དང་ནུ་མོའི་དགྲ་ཤ་ལེན་རྒྱུའི་ཛ་དྲག་གི་དུས་སྐབས་ཡིན་པས་གནས་སྐབས་དེ་ལྟར་མི་འོང་ཡང་། ཕྱིས་ནས་དེ་ལྟར་ཞུ་རྒྱུའི་ཞལ་བཞེས་གནང་ཞེས་གསལ་བ་འདི་ལ་ལྟོས་ན། དེ་དུས་ནང་པའི་ཆོས་ལ་ཞུགས་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་དང་པོ་དེ་བཞག་པ་ཡང་ཡིན་སྲིད་སྙམ། ལོ་རྒྱུས་འདི་ནི་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པའི་ནང་དུ་གསལ་བ་ལྟར་དེའི་དོན་བསྡུས་ལས། རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་བཤད་པའི་སྐབས། … …མཐར་ནང་པའི་དགེ་སློང་ཉིན་བྱེད་བཤེས་གཉེན་དང་འཕྲད་པས་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་དགའ་བ་འཕེལ་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་དྲུང་དུ་སྡོད་ཆོག་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ། བུད་མེད་ཡུག་མོ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གཙང་མ་སྲུང་བ་ལས་ལྷག་པའི་འགན་འཁྲི་གཞན་གང་མེད་ཟེར། འོན་ཀྱང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་སྔ་ས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུ་བོའི་དགྲ་ལན་སློག་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་ཕུལ་ཟིན་པས། དགེ་སློང་ཉིན་བྱེད་བཤེས་གཉེན་ལ་གང་གི་ཚེ་དགྲ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དེའི་ཚེ་རང་ཉིད་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་ནུ་མོ་གཉིས་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་གམ་དུ་ངུར་སྨྲིག་གི་གོས་འཆང་བར་འགྱུར་གྱིས། ད་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ་ཟེར་བས་དེ་ལ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་མོ་ཅང་སྨྲ་མ་ནུས་པར་ལུས་སོ༎ ཞེས་འབྱུང་ལྟར་རོ༎ དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྤྱོད་པ་ནི། ཧརྵ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་ཀྱི་དུས་རང་གི་མདུན་ན་འདོན་བཱ་ན་བྷཊྚིས་དུས་རབས་དེ་རང་ལ་བྲིས་པ་ཡིན་པས་ཅིས་ཀྱང་ནོར་མི་སྲིད། ཡང་ལོ་རྒྱུ་སྨྲ་བ་ཁ་ཅིག་གིས། ཐང་གི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་ཧྱན་ཙང་དང་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་རྗེས། ཧྱན་ཙང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ལས་ནང་པར་གྱུར་ཚུལ་བཤད་མཁན་ཡང་ཡོད་པ་བཤད་མོད། དེ་ནི་མི་བདེན་སྟེ། ཁོང་གཉིས་ཐེངས་དང་པོ་མཇལ་བ་ནི་སྤྱི་ལོ་༦༤ ༢ལོར་ཡིན། མཇལ་འཕྲད་གནང་ས་ཡང་ཆུ་བོ་གངྒའི་འགྲམ་དུ་རྒྱལ་པོ་ཧརྵས་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་མཆོད་ཆེན་པོ་ཞི་གནང་བའི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་པོ་མཇལ་ཁ་ཞུས་པས་ཞལ་བཞེས་ཐོབ་སྟེ། དངོས་སུ་མཇལ་བའི་སྐལ་བཟང་ཐོབ། དེ་དུས་ནས་ཧརྵས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་གནང་མཁན་ཡིན་པ་ལམ་ཡིག་དེ་རང་ན་གསལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། བདག་ཐང་སན་སྐད་གཉིས་པའི་ཐ་ཤལ་དེ་ཀར་ཡོད་པའི་སྐབས་ཤིག་ཆོས་འཁོར་ཆེན་པོ་ཞིག་དང་ཐུག་པས། ཀ་མ་རུ་བའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཞུས་[57b6]སྟེ། ན་ལ་ནྡྷ་ལའི་དགོན་པར་རྒྱང་པེན་གྱི་སློབ་དཔོན་འགའ་འབྱོར་བྱུང་བ་བལྟར་ཕྱིན་པས། རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མ་དང་མཇལ་བསྙུན་དྲི་སོགས་མཛད་ཅིང་བག་ཕེབས་པར་མཛད། རིམ་གྱིས་མ་ཧཱ་ཙི་ན་ཞེས་པའི་[57b7]ཡུལ་ཕྱོགས་གང་དུ་ཡོད་ཟེར་བས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་དྲི་བཞིབ་ཏུ་མཛད་པས་དགྱེས་པ་ཆེན་པོ་མཛད་དོ། །ཨ་ལ་ལ་ཧོ༔ ཡུལ་དེའི་སྐྱེ་བོ་དག་བསོད་ནམས་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉི་ལྟ་[58a1]བུའི་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་འཕྲད། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་རོལ་ཞིང་མི་ཚེ་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱིད་པ་མཐོང་། འཇིག་རྟེན་འདིར་ཤིན་ཏུ་འཕྲད་དཀའ་བ་དང་ཕྲད་[58a2]པ་ཤིན་ཏུ་ཡང་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའོ། །ཞེས་འབྱུང་ལྟར་རོ༎ ཡང་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཁ་ཅིག་གིས་སློབ་དཔོན་ཡོན་ཏན་འོད་དང་། མཇལ་འཕྲད་བྱུང་རྗེས་ཧརྵ་ནང་པར་གྱུར་ཚུལ་འཁོད་པའང་ཚོད་དཔག་ཙམ་ལས་གཏན་ཚིགས་ཡང་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས་གང་ཡོད་བརྗོད་དུ་མེདཧརྵ་ཡོན་ཏན་འོད་དང་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་ནས་ནང་པར་ཞུགས་མིན་ཐད། ཡོན་ཏན་འོད་ནི་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ལས་སྡེ་སྣོད་གསུམ་ཀ་གསན་མྱོང་བའི་སློབ་མ་ཡིན་ཞིང་དབྱིན་གཉེན་ནི་རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་ནང་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བཞི་པ་དང་ལྔ་པའི་མི་ཡིན་པ་གསལ་ཏེ། རྒྱ་གར་ནང་པའི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལས། ཁོང་གི་བྱུང་བའི་སྐོར་ལ་སློབ་དཔོན་ཀུན་གྱི་བཞེད་པ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་པ་ནི་མེད། ཁོང་དུས་རབས་བཞི་པ་ནས་དྲུག་པའི་བར་ལོ་དུས་འདྲ་མིན་ནང་དུ་གཏན་འབེབས་བྱེད་རྒྱུའི་གྲབས་མང་པོ་བྱས་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱའི་བཙུན་པ་ཧྱན་ཙང་དང་ཨིཏྶིཾཧ་གཉིས་པོའི་ལམ་ཡིག་ནང་དུ་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་སྐོར་མང་པོ་བགྲངས་ཡོད། གཞོན་ནུ་འཚོ་དང་ཇཱིཝནཱི་ཀཱར་གཉིས་པོས་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར་གཉིས་པ་ལས་དང་པོ་མཇལ་རྒྱུ་མེད།འོན་ཀྱང་དེབ་གཉིས་པ་དེ་ནི་ད་ཆ་རྒྱ་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནས་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གང་གི་དབྱིན་སྐད་དུ་ཕབས་བསྒྱུར་གནང་མཁན་ནི་ཉི་ཧོང་གི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཏཱཀཱཀུསུ་དང་། རྒྱའི་བཙུན་པ་ཧྱན་ཙང་གི་འདོད་པ་གཞི་བཟུང་བྱས་ནས་སློབ་དབྱིག་གཉེན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་པ་སྤྱི་ལོ་༥༡༠ལོའི་ནང་དུ་ཁས་ལེན་བྱས་པ་དང་། མཻཀྶ་མཱུལར་གྱི་འདོད་པ་གཞི་བཟུང་བྱས་ན་བརྒྱ་ཕྲག་དྲུག་པའི་མཇུག་ཙམ་དུ་འདོད། ཏཱཀཱཀུསུ་ཡིས་མཛད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་ས་ཞེས་པའི་ནང་དུ་སྤྱི་ལོ་༣༩༠ནས་༤༧༠བར་དུ་བཞེད། ཉི་ཧོང་གི་མཁས་པ་ཡུ་ཨོཇཱིཧཱརཱ་ཡིས་བརྒྱ་ཕྲག་ལྔ་པའི་མཇུག་དུ་འདོད་ལ། མེགྡྲོནལ་ཡི་འདོད་པ་གཞི་གཟུང་བྱས་ན་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་པར་འདོད་པར་ཌྷཱགྚར་ཝིདྱཱབྷཱུཥཎ་དང་ཌྷཱགྚར་སྨིཐ། ཌྷཱགྚར་ཝིནཡཏོཥ་ བྷཊྚཱཅཱརྱ་བཅས་ཀྱིས་འདི་ཉིད་འཐད་པར་བཤད། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་ཕུ་བོ་སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་རྒྱ་ནག་པོའི་སྐད་དུ་སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོང་གིས་བསྒྱུར་པ་དེ་བཞིན། སྤྱི་ལོ་༤༠༠སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་པ་དང་། སློབ་དཔོན་པརམཱརྠ་མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་རྣམ་ཐར་ལས།ཡུལ་གཡུལ་མེད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ་ཡིན་པར་ཤེས། སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་། ཤཾཀར་སྭཱམཱི། དབང་ཕྱུག་ནག་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་ཐར་རྒྱ་ནག་པོའི་སྐད་དུ་སྒྱུར་པ་པོ་སློབ་དཔོན་པརམཱརྠ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་༥༤༦ལོར་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་གསལ་བས། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ནི་གཞུང་བྱེད་པ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔ་རོལ་དུ་བྱུང་བ་དེང་གི་མཁས་པ་མང་པོས་སྔར་གྱི་བཤད་པ་ལ་གཞི་བྱས་ནས་ངེས་འཛིན་པ་ནི། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ནི་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་པའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའོ༎ ཞེས་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་གཞུང་དང་དེའི་འགྲེལ་པའི་ནང་དུ་སློབ་དཔོན་མིའུ་ཐུང་གིས། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ནི་རྒྱལ་པོ་ཟླ་བ་སྦས་པའི་བུའི་བློན་པོ་ཡིན་པར་བཤད་ལ། ཟླ་བ་སྦས་པ་ནི་སྦས་པའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཟླ་བ་སྦས་པ་དང་པོ་འདི་ཡིན་པར་བཤད།དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ནི་དགུང་ལོ་བརྒྱད་བཅུ་བཞུགས་པའི་མཚམས་ཚོད་ཐུབ་པ་དང་། དུས་ཚིག་སྤྱི་ལོ་༢༨༠ནས་༣༦༠བར་མཚམས་སུ་འདོད་ན་འོས་ཤིང་འཚམས་པར་སེམས།ཞེས་འཁོད་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཆེ། ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་འཁྲུངས་འདས་ཐད་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་འཁྲུངས་འདས་ལོ་ཚིགས་ལ་ཚད་ཐིག་བྱས་ན་གསལ་བཤད་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། སྤྱིར་དབྱིག་གཉེན་གྱི་འདས་འཁྲུངས་ལོ་ཚིགས་ལ་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་ཧ་ཅང་མང་ཡང་། དོན་དངོས་ལ་བབ་ན་དུས་རབས་གསུམ་པ་ནས་བཞི་པའི་ནང་དུ་ངེས་པ་ཚད་དཔག་བྱེད་ཐུབ། འདིར་ཁོང་གི་འཁྲུངས་འདས་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་འགའ་ཞིག་བགྲངས་ན། ཉི་ཧོང་གི་མཁས་པ་ཨུ་ཨིས། བྱམས་པ་མགོན་པོ།སྤྱི་ལོ་༢༧༠ནས་༣༥༠270-350 A.D. འཕགས་པ་ཐོགས་མེད།སྤྱི་ལོ་༣༡༠ནས་༣༩༠310-390 A.D. སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན།སྤྱི་ལོ་༣༡༠ནས་༤༠༠310-400 A.D. སློབ་དཔོན་བློ་གྲོས་བརྟན་པའི་དུས་ཚིགས་ཕྱི་ལོ་༥༡༠ནས་༥༧༠བར་ངེས་པ་བྷ་ལ་བྷིའི་རྒྱལ་པོ་གུ་ཧ་སེ་ནས་(King Guhasena of Valabhi. Ruled from 558 to 566 A.D.)སློབ་དཔོན་བློ་བརྟན་ལ་དགོན་པ་བཞེངས་པར་བརྐོས་ཡིག་ཏུ་གསལ་བ་ལ་རྟེན་ནས་ཤེས་ནུས།སློབ་དཔོན་དེ་གཉིས་དབྱིག་གཉེན་གྱི་དངོས་སློབ་མ་ཡིན་རུང་ལྟ་གྲུབ་གཅིག་པའི་རྒྱུད་འཛིན་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་དང་དུས་རབས་ཀྱང་བར་ཐག་དེ་ཙམ་རིང་པོ་མེད་པས་དེ་ལ་བརྟེན་ཀྱང་གོང་གི་དེ་མི་འོས་པ་མེད།འོན་ཀྱང་དྭོགས་པ་གཞན་ཞིག་ནི་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་འདས་རྗེས་ནས་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་བལྟམས་པ་དང་། ཚིག་སྟོང་འདས་རྗེས་བལྟམས་པ་དང་།ལོ་དགུ་བརྒྱད་འདས་རྗེས་བལྟམས་པ་བཅས་ཁག་གསུམ་བྱུང་བར་མ་ཟད་རྒྱལ་པོ་སྲས་གྲགས་པ་བཤེས་གཉེན་གྱི་མཛོད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་རྒྱལ་སྲས་མ་ལས།སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་སྔ་མའོ༎(Vrddhacarya-Vasubandhu) རི་པིན་མཁས་པ་ཕོ་རར་ཝར་ཡིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན། བྱམས་པ་མགོན་པོ།སྤྱི་ལོ་༣༠༠Maitreyanatha um 300 N. U. Z. འཕགས་པ་ཐོགས་མེད།སྤྱི་ལོ་༣༡༥ནས་༣༩༠Asanga um 315-390 N. U. Z. དབྱིག་གཉེན་སྔ་མ།སྤྱི་ལོ་༣༢༠ནས་༣༨༠Vasubandhu der Alter um 320-380 N. U. Z. དབྱིག་གཉེན་ཕྱི་མ།སྤྱི་ལོ་༤༠༠ནས་༤༨༠Vasubandhu der Junger um 400-480 N. U. Z. ཉི་ཧོང་མཁས་པ་ཧི་ཁ་ཐས། བྱམས་པ་མགོན་པོ།སྤྱི་ལོ་༣༥༠ནས་༤༣༠350-430 A.D. འཕགས་པ་ཐོགས་མེད།སྤྱི་ལོ་༣༩༥ནས་༤༧༠395-470 A.D. སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན།སྤྱི་ལོ་༤༠༠ནས་༤༨༠400-480 A.D. གཏན་འབེབས་བྱས་པ་འདི་བཞིན་འཐད་པར་མངོན་ཞིང་།གོང་དུ་བཤད་པའི་སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་དུས་རབས་དང་གུང་བསྒྲིགས་ནའང་འཚམས་པར་མ་ཟད་སློབ་དཔོན་དོན་དམ་པའི་འགྱུར་གྱི་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་རྣམ་ཐར་དུ་གུཔྟའི་རྒྱལ་པོ་ཝི་ཀ་མཱ་དི་ཏྱ་དང་། རྒྱལ་པོ་བཱ་ལཱ་དི་ཏྱ་གཉིས་ཀས་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་མཆོད་གནས་སུ་བཀུར་བར་གསལ་ཞིང་།རྒྱལ་པོ་དེ་གཉིས་གུཔྟའི་རྒྱལ་པོ་ལྔ་པ་སྐེམ་བྱེད་སྦས་པ་ (ca 455-467 A.D.)དང་བདུན་པ་མི་ཡི་སེངྒེ་སྦས་པ་(467-473 A.D.)གཉིས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཅིང་། རྒྱལ་པོ་དེ་དག་གི་དུས་རབས་དང་གུང་བསྒྲིགས་ན་་གོང་གི་དུས་རབས་དེ་ཉིད་མི་འཚམས་པ་གང་ཡང་མེད། ལར་ནས་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གཉིས་ཡོད་པའི་སྐོར་ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤ་ཡིས་ཀྱང་བཞེད།ཁོང་གིས་མཛད་པའི་དབུ་མའི་མན་ངག་ལས།སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་རེ་རེ་མཛད་དེ།སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་དང་།དྷ་རྨ་ཀཱི་རྟི་ལ་སོགས་པས་ཚད་མའི་གཞུང་རྒྱས་པར་མཛད་དོ༎སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོབ་དང་།སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་ལྷ་དང་།དབྱིག་བཤེས་དང་།དབྱངས་སྒྲོགས་དང་།ཡིད་འོང་ལ་སོགས་པས་ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ལུང་རྒྱས་པར་མཛད་དོ༎སློབ་དཔོན་དགེ་སྲུངས་དང་།ཆོས་མཆོག་དང་།དབྱིག་གཉེན་སྔ་མ་ལ་སོགས་པས་ཉན་ཐོས་མདོ་སྡེ་པའི་གཞུང་རྒྱས་པར་མཛད་དོ༎སློབ་དཔོན་ཐོགས་མེད་དང་།དབྱིག་གཉེན་དང་། བློ་བརྟན་དང་།ཤེས་རབ་འབྱུང་གནས་སྦས་པ་དང་།ཀ་ལིང་ཀ་དང་།ལྷ་དབང་བློ་དང་།དགེ་བསྙེན་བཙུན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་ནི་རྣམ་བཅས་རྣམ་མེད་ཀྱི་གཞུང་རྒྱས་པར་མཛད་དོ༎ ཞེས་གསུངས་པས་སོ༎ ཐང་སན་ཙང་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག་ཏུ་འབྱུང་བའི་དབྱིག་གཉེན་ནི། ཐོགས་མེད་ཀྱི་སྐུ་མཆེད་ཡིན་པའི་དབྱིག་གཉེན་དང་མཚན་འདྲ་བ་ཙམ་ལས་མི་གཅིག་ཡིན་ཐབས་མེད་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྤྱི་ཁོག་ཤེས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན་གསལ་བཤད་མ་ཞུས་ནའང་མཁྱེན་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན། དེས་ན་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐའི་རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་དུ། ཧརྵ་དུས་སྐབས་སུ་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་འགྲོ་དོན་འཕེལ་བའི་སྐབས་ཡིན་པ་དང་། ཧརྵའི་བླ་མ་གནང་རབས་སོགས་དེ་ཉིད་ལས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཡོན་ཏན་འོད་ནི། ཡུལ་བཅོམ་བརླག་ཏུ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་སུ་སྐྱེས། རིག་བྱེད་དང་བསྟན་བཅོས་མཐའ་དག་ལེགས་པར་བྱང་བ་ཕྱིས་དེ་ཉིད་ཀྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་ཏུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང་བསྙེན་པར་རྫོགས་ནས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དབྱིག་གཉེན་གྱི་དྲུང་དུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་དུ་མ་ལ་ཡང་མཁས་པར་སྦྱངས།… …ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱལ་པོ་ཤྲཱི་ཧརྴའི་བློན་པོ་མ་ཏངྒ་རཱ་ཛ་ཞེས་བྱ་བ་ལན་ཅིག་རྒྱལ་པོའི་ཆད་པས་མིག་ཕྱུང་བ་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སོར་ཆུད། རྒྱལ་པོའི་བླ་མར་གྱུར་པས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཡོ་བྱད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་འདུ་བ་བྱུང་ཡང་དེ་མ་ཐག་ཐམས་ཅད་དགེ་བར་བསྒྱུར་ཏེ། རང་ཉིད་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་ལས་ཉམས་པ་མི་མངའ་འོ། ། ཞེས་འཁོད་པ་མ་ཟད་ད་དུང་། ཕྱོགས་གླང་དང་བློ་གྲོས་བརྟན་པ་སོགས་ཀྱང་དུས་སྐབས་དེར་ཡོད་པའི་བཟོ་འདྲ་བཀོད་པ་འདི་དག་ལ་ལོ་ཚིགས་བརྡར་དོད་ཀྱིས་བརྩད་བཅད་ན་ཁུངས་ལུང་གང་ཡང་རྙེད་རྒྱུ་མེད། རང་རེ་བླ་མ་ཏཱ་ར་ན་ཐ་རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཧ་ཅང་གསན་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། སྐབས་རེར་འུད་བཤད་འདི་འདྲ་གནང་བ་ཐེངས་རེ་གཉིས་ནི་ཡང་ཡང་འབྱུང་བས། ཤ་གཟུགས་གསོན་པོ་ཟ་རྐྱང་མི་རུང་བ་ཡང་དྲན་གསོ་མི་གཏོང་ཐབས་མེད་རེད། ཧརྵ་ཡོན་ཏན་འོད་དང་འབྲེལ་བ་བྱུང་མིན་ཇི་ལྟར་ཡང་། ནང་བསྟན་ལ་སྲི་ཞུ་རྒྱ་ཆེར་ཞུས་ཚུལ་རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་ལས། སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་སོགས་ཀྱི་དུས་ཀྱི་གཏམ། ཞེས་པའི་ལེའུར། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དབྱིག་གཉེན་གྱི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་ཙམ་གྱི་དུས་ན། རྒྱལ་པོ་ཟབ་མོའི་ཕྱོགས་འདས་པའི་འོག་ཏུ་ནུབ་ཕྱོགས་མ་རུའི་ཡུལ་དུ་སྐྱེས་པ་རྒྱལ་བོ་ཤྲཱི་ཧརྴ་ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་བྱུང་སྟེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར། ཕྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་དད་པ་ཐོབ་སྟེ་སློབ་དཔོན་ཡོན་ཏན་འོད་བླ་མར་བཀུར་བ་ཞིག་བྱུང༌། ཞེས་དང་།

 སློབ་དཔོན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་འབངས་ཞེས་པའང་ལེགས་ལྡན་དང་དུས་མཉམ་པ་ཙམ་ཡིན་ཞིང༌། ཨོ་ཌི་བི་ཤར་བྲམ་ཟེ་བྷ་དྲ་པཱ་ལི་ཏ་ཞེས་བྱ་བའི་ཀྱང་བསྟན་པ་ལ་བྱ་བ་ཆེར་བྱས་སོ། །དེ་དག་ལས། རྒྱལ་པོ་ཤྲཱི་ཧརྴ་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པའི་ཚེ་ཀླ་ཀློའི་ཆོས་རྣམས་ནུབ་པར་འདོད་པས། (ཁ་ཆེ་ཆོས་ལུགས་རྩ་མེད་བཏང་)དེ་ནས་སྡིག་པ་སྦྱོང་བའི་དོན་དུ་མ་རུ་དང༌། མ་ལ་ཝ་དང༌། མེ་ཝ་ར་དང༌། པི་ཏུ་ཝ་དང༌། ཙི་ཏཱ་ཝ་ར་ཞེས་པའི་ཡུལ་རྣམས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་རེ་རེ་བཞེངས། དགེ་སློང་སྟོང་ཕྲག་རེ་རེའི་འཚོ་བ་སྦྱར་ཞིང་ཆོས་ཤིན་ཏུ་དར་བར་བྱས་སོ། །ཞེས་འབྱུང་ཞིང་། དབྱིག་གཉེན་དང་ཕྱོགས་གླང་། ཡོན་ཏན་འོད། ལེགས་ལྡན་འབྱེད་རྣམས་ཧརྵ་དང་དུས་རབས་གཅིག་པའི་བཟོ་འདྲ་བོ་བྱས་ནས་བཀོད་པ་འདིར་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་ཁོག་ཤེས་མཁན་ཞིག་གིས་བལྟས་ནས་དགོད་མོ་གཏིང་ནས་མི་འཆོར་ཀ་མེད་ཡིན་ཡང་། འདིས་ཧརྵས་ནང་བསྟན་ལ་སྲི་ཞུ་ཇི་ལྟར་ཞུས་པའི་ཁུངས་སུ་རུང་སྟེ། ཧྱན་ཙང་གི་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག་དང་བཤད་པ་ཕྱོགས་མཐུན་པས་སོ། ། 

ཧརྵའི་དུས་སྐབས་སུ་རྒྱལ་ཁམས་དེར་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཁྱབ་བརྡལ་དང་། རྒྱལ་པོ་རང་གི་ཆོས་ལུགས་དུས་སྟོན་གྱི་མཛད་སྒོ་ཇི་ལྟར་སྐྱོང་མིན་ཐད། ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ལས། ༈ གཱངྒའི་འགྲམ་ན་མཆོད་རྟེན་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་རེ་རེའི་དཔངས་སུ་ཁྲུ་བརྒྱ་ཕྲག་རེ་ལྷག་པ་བཞེངས་སོ། །རྒྱ་གར་ཕྱོགས་ལྔའི་[57a5]གཙུག་ལག་ཁང་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་ཞིག་གསོས་མཛད་ལམ་འཕྲང་སྲང་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འགག་ས་བསལ་ཡོན་པོ་བསྲང་རྡིབ་རལ་གསོལ། ལམ་ཐག་རིང་ཐུང་ཀུན་གྱི་མི་རྣམས་ངལ་གསོས་པའི་གནས་རྣམས་སུ་[57a6]ལྡིང་ཁང་ར་བ་དང་བཅས་པ་ལ་བཟའ་བ་དང་བཏུང་བ་དང་། མལ་ཆ་དང་གསོ་སྨན་གྱི་ལས་བྱེད་བཅས་ལོ་ལྔ་རེ་ནས་གསར་རྙིང་བརྗེས་པ། མཚོན་ཆའི་རིགས་མ་གཏོགས་མི་སྦྱིན་པ་མེད་དོ། ། ལོ་བཞིན་ཚོགས་[57a7]ཆེན་རེ་ཚོགས་ནས་དེའི་སྐབས་སུ་བཤགས་བསྔམ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་གསོ་སྦྱོང་དང་། ཆོས་འདོན་དང་བགྲོ་གླེང་དང་ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ལ་གང་ལ་གང་ནུས་རྣམས་སོ་སོར་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། འཆད་ཉན་གྱི་མཁན་(པོ་)ཆེས་[57b1]མཁས་པ་དང་དཀའ་ཐུབ་ཆེས་བཟོད་པ་རྣམས་སེང་ཁྲི་ལ་བཞུགས་སུ་བཅུགས་ཏེ་ཞལ་ཟས་དང་ཡོ་བྱད་རྣམས་(རྒྱལ་པོ་)རང་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱག་གིས་འབུལ་བ་སོགས་བཀུར་གཟོས་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་དང་། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཕྲན་དང་བློན་[57b2]ཆེན་རྣམས་ཀྱང་བློ་དང་སྤྱོད་པ་རྣམས་རྒྱལ་པོ་དང་མཚུངས་སོ། ། ལག་པ་སྦྲེལ་ཞིང་མལ་གཅིག་པ་མཛད་ཅིང་དགེ་བའི་གྲོགས་སུ་འབོད་ཅིང་བཞུགས་ཁྲི་ཡང་ཐུན་མོང་དུ་མཛད་དོ། ། དེ་དག་ལས་གཞན་པ་མཇལ་བ་དང་གཏམ་[57b3]འདྲི་བ་སོགས་གཏན་ནས་མི་མཛད་ཅིང་། འཕྲད་དགོས་པ་བྱུང་ཚེ་ལོ་ཙཱ་བཅུག་ནས་གཏམ་འདྲི་བར་མཛད་དོ། ། དབྱར་ཟླ་གསུམ་ཆར་བའི་དུས་མ་གཏོགས། ཟླ་བ་གཞན་རྣམས་ལ་འདྲའོ། ། དེ་ལྟར་མཐར་ཆགས་སུ་འཇག་[57b4]སྤྱིལ་ལ་གནས་པ་མང་ཞིང་། ཞལ་ཟས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་བཤམས་ཏེ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་སྡོམ་པའི་དགེ་འདུན་ཅིག་ཁྲི་དང་བྲམ་ཟེ་རིག་བྱེད་པ་ལྔ་བརྒྱ་དང་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་དོ། ། ཉིན་བཞིན་དུས་གསུམ་དུ་དགོས་པའི་ཐུན་གཉིས་སུ་ཆོས་[57b5]སྤྱོད་ཁོ་ནས་འདའ་ཞིང་། ཐུན་གཅིག་ལ་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་མཛད་པའོ། །ཞེས་དང་། ལན་ཅིག་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉིས་ཕོ་བྲང་གཡོན་གྱི་གནས་སུ་ཕྱིར་ལྡོག་པར་བརྩམས་པ་ན། གདྒཱའི་འགྲམ་དུ་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་སྔ་མ་ལྟར་མཛད། ཡུལ་སོ་སོ་ནས་[58a3]འདུས་པའི་རྒྱལ་ཕྲན་ཉི་ཤུ་ལྷག་འདུས་གདྒཱའི་གཡས་ལོགས་ཀྱི་བསྐྱེད་ཚལ་ནས་བཟུང་གྲོང་ཁྱེར་སྐེད་གཡོན་ལ་ཐུག་པའི་བར་ཚུལ་ཉི་དང་ཀུ་མ་ར་གཉིས་ཀྱིས་དཔུང་ཚོགས་ཡན་ལག་བཞིའི་མི་མཆོག་དམན་འབྲིང་[58a4]གསུམ་སྐྱེད་པ་བུད་མེད་རྒན་གཞོན་དར་མ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མས་རོལ་མོ་ཤེས་མཁན་གྱིས་འབུད་བརྔུད་བསྒྲེང་བ་དང་དཀྲོལ་བ་དང་། རོལ་མོ་སིལ་སྙན་གྱི་རིགས་སྣ་ཚོགས་པ་དཀྲོལ་ཞིང་། འགའ་ཞིག་གདྒཱའི་ཆུ་ལ་[58a5]གྲུར་ཞུགས་ནས། རྒྱལ་མཚན་དང་བ་དན་དང་གདུབ་དང་རྔ་ཡབ་དང་དར་དཔྱངས་དང་བཀྲ་ཤིས་ཁྲ་རིང་དང་། དོ་ཤལ་དང་དོ་ཤལ་ཕྱེད་པ་དང་སྣ་ཚོགས་པའི་འཕྱང་འཕྲུལ་ཟ་ར་ཚགས་ཐོགས་པ་དང་། འགའ་ཞིག་གིས་[58a6]ཆུ་སྐྱེད་ཐང་སྐྱེད་གང་ཡང་རུང་བ་དང་། དར་ཟབ་ལས་བཅོས་པ་བསྒྲེང་དེ་བཞིན་བདུག་སྤོས་དང་། ཕྱེ་ཕུར་དང་བརྡའ་བ་དང་རེངས་བུར་བྱས་པ་སོགས་སྤོས་ཀྱི་རིགས་དང་། འབྲུ་མར་དང་རྩི་མར་གྱི་སྒྲོན་མེ་[58a7]ཤུབས་ཅན་དང་རྫེན་པ་དང་། དྲི་བཟང་གི་སྨན་སྣའི་འདམ་རིན་པོ་ཆེའི་སྣོད་དུ་བླུགས་པ་དང་། འབྲས་ཆན་དང་ཐུག་པ་དང་འཁུར་བ་སོགས་དང་གཡོས་སུ་སྦྱར་བ་དང་། དཀར་གསུམ་མངར་གསུམ་དང་ཤིང་ཏོག་གི་[58b1]རིགས་སོགས་ལ་སྦྱར་བའི་ཞལ་ཟས་སྣ་ཚོགས་པ་མཆོད་པའི་རྒྱུན་བྱེད་བཞིན་པའོ། ། ཡུལ་འདིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་གི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ནི། སྟོན་པའི་གསེར་སྐུ་བོང་ཚད་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚད་དང་མཉམ་པ་དོ་ལེ་ལ་སྤྱན་[58b2]དྲངས་ཏེ། གཡས་ལོགས་སུ་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉིས་ལྷ་དབང་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཆ་ལུགས་ཀྱིས་གདུགས་དཀར་པོ་ཐོགས། གཡོན་རོལ་ན་རྒྱལ་པོ་ཀུ་མ་ར་མེས་པོ་ཚངས་པའི་ཆ་ལུགས་ཀྱི་རྔ་ཡབ་དཀར་པོ་ཐོགས། གཞན་[58b3]གཞོན་ནུ་དང་གཞོན་ནུ་མ་བཞིན་སྔུག་པ་མང་པོས་ལྷའི་བུ་བུ་མོའི་ཆ་ལུགས་བཟུང་བ་མང་པོས་མདུན་དུ་བདར། དེ་སྐབས་ཟླ་བ་གཉིས་པའི་དཀར་པོ་ཚེས་གཅིག་ནས་བཟུང་། ལོ་རྒས་པ་དང་དགེ་སློང་དང་བྲམ་ཟེ་རྣམས་[58b4]དང་ངན་སློང་གི་རིགས་ལ་ཡར་མཆོད་མར་སྤྱིན་གང་ལ་གང་འོས་ཀྱིས་ཚིམས་པར་བྱ་བ་སོགས་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །ལམ་བར་ལ་ཡང་རྒྱང་གྲག་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་ལ། ངལ་གསོ་བའི་གནས་འཇག་མ་ལ་བྱས་པའི་[58b5]གུར་ཁང་ར་བ་རྒྱན་བཀོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་སྤྲས་པ་རེ་དང་། འགྲོ་ཚུལ་ཀྱང་ཉིན་སྟར་སྔ་མ་དང་འདྲ་ལ། དེ་ཚེ་རྒྱལ་པོའི་ཉེ་འཁོར་དུ་དགེ་སྦྱོང་གཙང་མ་ཤ་སྟག་ཞམ་རིང་བྱེད་ཅིང་། ཆོས་ཀྱི་གཏམ་མཛད་བཞིན་ལ།[58b6]ནུབ་ཅིག་འཇག་སྤྱིལ་ལ་མེ་ཤོར་བ་ཚབ་ཆེ་བས་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉིས་མཆོག་གསུམ་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་བདེན་སྟོབས་བརྗོད་པས་མེ་རང་ཞིར་སོང་ཞིང་། མཆོད་རྫས་འགའ་ཞིག་སོགས་ཀ་ཙའི་རིགས་མ་གཏོགས་[58b7]མི་ལ་གནོད་པ་ཅི་ཡང་མ་བྱུང་ངོ་། །ཞེས་འབྱུང་བས་གསལ་བ་མཚོན་ཐུབ་པ་ཡིན། རྒྱལ་པོ་འདིས་རྒྱ་གར་བའི་ཆོས་ལུགས་ཀུན་ལ་རིས་མེད་ཀྱིས་མཐོང་ཆེན་གནང་ཚུལ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་མཛོད་དུའང་གསལ་བར་བཀོད་འདུག་པ་ལྟར་ཡིན་མོད། དེ་ལྟ་ནའང་སངས་རྒྱས་པ་ལ་བཀུར་བཟོས་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་དེས་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་པ་ཁག་གཅིག་འདོད་པ་མ་ཁེངས་པའི་རྣམ་པ་ཡང་། ཡང་ཡང་ཡོང་གི་ཡོད་པ་མ་ཟད། བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་པ་འགའ་རེའི་རྒྱུད་སྐུལ་འོག་གྱེན་ལོངས་དང་ཟིང་སློང་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་ཡང་བྱུང་འདུག་སྟེ། ཐེངས་གཅིག་གངྒཱའི་འགྲམ་དུ་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པའི་དུས་སྟོན་དུ་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པའི་རྩྭའི་སྤྱིལ་བུ་མང་པོ་བཅས་པར་དུས་སྟོན་དུ་ཕྱོགས་མཐའི་མི་ཧ་ཅང་མང་པོ་འདུས་པའི་མཚན་མོ་ཞིག་ལ་དེ་དག་མེ་ལ་སྲེག་མཁན་བྱུང་བས་མཚོན། མི་བསད་མེ་རྒྱག་དང་རྒྱལ་པོ་ལྐོག་གསོད་གཏོང་རྒྱུའི་རྫབ་ཆེན་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་བྱུང་ཚུལ་ཐང་སན་ལམ་ཡིག་ཏུ་གསལ་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ནུབ་ཅིག་འཇག་སྤྱིལ་ལ་མེ་ཤོར་བ་ཚབ་ཆེ་བས་རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉིས་མཆོག་གསུམ་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་བདེན་སྟོབས་བརྗོད་པས་མེ་རང་ཞིར་སོང་ཞིང་། མཆོད་རྫས་འགའ་ཞིག་སོགས་ཀ་ཙའི་རིགས་མ་གཏོགས་[58b7]མི་ལ་གནོད་པ་ཅི་ཡང་མ་བྱུང་ངོ་། ། དེ་སྐབས་བློ་བུར་ངུ་མི་རྒོད་ཅིག་རལ་གྲི་བཟུང་ནས་བྱུང་སྟེ་ཚུལ་ཉི་ལ་གཟས་པར་བརྩམས་པ་ན། རྒྱལ་པོའི་བཞིན་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང་གསུང་ཀྱང་སྟབ་སྟོབ་མེད་པར་ཞབས་[59a1]འབྲང་གི་གྱད་ཀྱིས་མི་རྒོད་དེ་བཅིངས་ནས་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་དུ་ཁྲིད་པར། རྒྱལ་ཕྲན་རྣམས་དང་བློན་པོན་མཐའ་དག་གིས་མི་རྒོད་འདི་མ་བསད་ན་རྒྱལ་ཁྲིམས་རལ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཞུག་ཀྱང་།[59a2]རྒྱལ་པོ་ཚུལ་ཉིས་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་འདྲི་དགོས་གསུངས་སྟེ་དྲིས་ཙ་ན། རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་བསམ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་མཛད་འཕྲིན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་འདི་ལྟ་བུ་ལ་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་བཟོད་ནས་བདག་ལྟ་བུའི་གླེན་པ་ལ་[59a3]ཀ་ཅ་མང་པོའི་བརྔན་བྱིན་པས་ཁས་སླངས་ཏེ། ཐོག་མར་འཇག་སྤྱིལ་མེ་རྒྱབ་ཏེ་སྦར་པས་མི་མང་པོ་སྟབ་སྟོབ་བྱེད་པས་གླགས་རྙེད་པས་རྒྱལ་པོ་བཀྲོང་ཞིག་ཞེས་བཏང་བ་ལྟར་དོན་འགྲུབ་ངེས་སྙམ་པ་ཕྱི་པའི་བྲམ་ཟེ་[59a4]རྣམས་ཀྱིས་བསླུས་པས་ནོངས་ཟེར་རོ། ། རྒྱལ་པོས་མི་གཞན་གྱིས་བསླུས་པས་ཁོ་རང་གིས་ཉེས་པ་མིན་གསུངས། དེའི་བགྲོས་ཀྱི་གཏེ་བོ་ཞིག་དང་བྲམ་ཟེ་ལྔ་བརྒྱ་རྒྱ་གར་གྱི་ཁོངས་སུ་མི་གཏོགས་པའི་[59a5]མཐའ་འཁོབ་ཏུ་སྤྱུགས་སོ། །དེ་ནས་རྒྱལ་པོ་རང་གནས་སུ་ལོག་གོ །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། ། རང་རེའི་བླ་མ་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐས་ཧརྵ་སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་དུ་གསར་དུ་དར་མགོ་ཚུགས་པའི་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ལ་རྩ་མེད་རང་བཞིན་གྱི་རྡུང་བརྡེབས་གཏོང་བའི་ཆེད། མགོ་སྐོར་བསླུ་བྲིད་ཀྱིས། ཆོས་ལུགས་པ་དེ་ཚོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡད་སའི་གནས་ཁང་དང་ཟ་འཐུང་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། ཐམས་ཅད་སྡེབ་གཅིག་ལ་མེ་བསྲེགས་བཏང་བས་གཅིག་ཙམ་བྲོས་ཤོར་བ་ལས། ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལུས་སོང་ཚུལ་ཡང་གསུངས་འདུག་སྟེ། རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་ལས། རྒྱལ་པོ་ཤྲཱི་ཧརྴ་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་པའི་ཚེ་ཀླ་ཀློའི་ཆོས་རྣམས་ནུབ་པར་འདོད་པས། ཡུལ་མཽ་ལ་ཏ་ན་དང་ཉེ་བའི་ཡུལ་ཕྲན་ཞིག་ཏུ་མ་སི་ཏ་སྟེ་ཀླ་ཀློའི་དགོན་གནས་ཆེན་པོ་ཤིང་ཁང་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་བརྩིགས་ནས་ཀླ་ཀློའི་སྟོན་པ་མཐའ་དག་བོས། ཟླ་བ་མང་པོར་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟབས། དེའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྡུས། ཐམས་ཅད་མེ་ལ་བསྲེགས་པས་ཀླ་ཀློའི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཚིག་གོ །དེ་སྐབས་ཡུལ་ཁོ་རཱ་ས་ཎར་ཀླ་ཀློའི་ཆོས་ཤེས་པ་གཅིག་ཐགས་འཐག་ཅིང་ཡོད་དོ། །དེ་ལས་རིམ་གྱིས་མཆེད་པ་ནི་ཕྱིས་ཀྱི་ཀླ་ཀློ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་པོ་དེས་དེ་ལྟར་བསྣུབས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ལོ་བརྒྱར་ཉེ་བར་སྟག་གཟིག་སོག་པོའི་ཆོས་ལུགས་དེ་སྤྱོད་པ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་ངོ༌། །དེ་ནས་སྡིག་པ་སྦྱོང་བའི་དོན་དུ་མ་རུ་དང༌། མ་ལ་ཝ་དང༌། མེ་ཝ་ར་དང༌། པི་ཏུ་ཝ་དང༌། ཙི་ཏཱ་ཝ་ར་ཞེས་པའི་ཡུལ་རྣམས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་རེ་རེ་བཞེངས། དགེ་སློང་སྟོང་ཕྲག་རེ་རེའི་འཚོ་བ་སྦྱར་ཞིང་ཆོས་ཤིན་ཏུ་དར་བར་བྱས་སོ། །ཞེས་གསུངས༎ འདི་ནི་རང་རེ་བླ་མས་ཡིག་ཆ་དང་བཤད་སྒྲོས་ཇི་འདྲ་ཞིག་མཐོང་ཐོས་བྱུང་བ་མི་ཤེས། ཆོས་ལུགས་གཅིག་མེད་པ་གཏོང་ཆེད་མི་མང་པོ་དེ་འདྲ་མེ་བསྲེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་དེང་སང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་དང་ཁ་ཆེའི་ལོ་རྒྱུས་གང་དུའང་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་ཀྱང་མི་གསལ། སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོ་རང་ཉིད་ལྐོག་གསོད་གཏོང་མཁན་ལའང་ཚེ་ཐར་གཏོང་རྒྱུའི་བཟོད་སྒོམ་ཐུབ་མཁན། བཙོན་དུ་ཉེས་ཅན་བཙོན་པ་ནག་ཉེས་ཇི་ཙམ་ཆེ་ནའང་སྲོག་ཐག་ཆད་པ་གཏོང་མི་ཆོག་པའི་རྩ་ཁྲིམས་འཇོག་མཁན་ཞིག་གིས་མི་དེ་འདྲ་མང་པོ་སྡེབ་གཅིག་ལ་མེ་བསྲེགས་བཏང་བ་རེད་ཟེར་ན་གནས་ལུགས་དང་འཚམ་མིན་ཡང་མི་ཤེས་པས། དཔྱད་མི་བཟད་ཅིང་དཔྱད་ཀྱང་ཁུངས་ལུང་རྙེད་དུ་མེད་པའི་སུག་རྗེས་འདི་རིགས་ཁ་ཁར་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ན་དགའ་བར་སེམས་སོ༎ སྐབས་དེར་ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་གསར་དུ་མགོ་འཛུགས་མ་ཐག་ཡིན་པས་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དགའ་བསུ་མི་ཐོབ་པ་དང་། རྒྱལ་པོས་ཀྱང་དེ་ལ་དགའ་བསུ་ཞུས་མེད་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ་ཀྱང་སྡང་ཟུགས་ཀྱིས་མི་བསད་མེ་རྒྱག་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནི་ལྷ་སྒྲུང་རང་ལས་མ་འདས་པས་ནམ་ཡང་གཞི་འཛིན་བྱེད་མི་འོས། ཧརྵའི་དུས་སྐབས་སུ། ཁོང་གི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆ་ཤས་གྲོང་ཁྱེར་ཀན་ནྣོཇའི་ཉེ་འདབས་ཁོ་ནར་ཡང་སངས་རྒྱས་པའི་མཆོད་གཞིས་ཧ་ཅང་མང་བ་གསལ་ཏེ། སྐབས་དེ་རང་ལ་ས་གནས་དེ་དག་དུ་དངོས་སུ་སོང་ནས་བྲིས་པའི་ཐང་སན་བླ་མའི་ལམ་ཡིག་ལས། ༈ གྲོང་ཁྱེར་(ཀན་ནྣོཇ དེང་སང་ཌེ་ར་ལྡོང)དེའི་ནུབ་བྱང་གི་མཚམས་སུ་རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོ་ཀས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཡོད་པ། དེ་ནི་སྔོན་སྟོན་པ་ཞག་བདུན་ལ་[59a6]ཞབས་འཆགས་མཛད་དེ་ཆོས་གསུངས་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །དེའི་ལོགས་ན་འདས་སངས་བཞི་འདས་པའི་རྗེས་སྣང་། སྟོན་པའི་ཕྱག་སེན་དབུ་སྒྲ་བཞུགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཀྱང་ཡོད་དོ། ། ༈ དེའི་ལྷོ་[59a7]ངོས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་གསུམ་ར་བ་གཅིག་པ་འཇུག་སྒོ་སོ་སོ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྐུ་འདྲ་བཟོ་ཁྱད་དུ་འཕགས་ཞིང་། དགེ་འདུན་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། མངག་གཞུག་པ་དགེ་བསྙེན་གྱི་ཚོགས་བཅས་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་ཡོད།[59b1]སྟོནཔའི་ཚེམས་སྲིད་དུ་ཚོན་གང་དང་ཕྱེད་དུ་རིང་བ། དུས་དུས་སུ་མདོག་འགྱུར་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྒྲོམ་དུ་བཞུགས་སོ། །ཐག་ཉེ་རིང་གི་ཡུལ་ནས་སྐྱེ་བོ་མཆོག་དམན་རིས་སུ་མ་ཆད་པར་བལྟ་བའི་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་འདུས་པ། [59b2]དུས་བཟང་ལ་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་ཚོགས་པ་ན་སྒྲོམ་ཕྱེ་སྟེ་ཁྲི་མཐོན་པའི་སྟེང་དུ་བཞག་ནས་སྟོན་པ་ན་བལྟ་བ་སོ་སོའི་མཐོང་སྣང་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པ། དེ་བལྟ་བ་ལ་གསེར་ཊམ་རེ་བླངས་ཀྱང་མི་སུན་པར་འདུག་གོ །༈ དེ་ནས་[59b3]ཤར་ལྷོར་མི་རིང་བར་གཙུག་ལག་ཁང་ཞིག་ན་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་སྟབས་མ་དཔངས་སུ་ཁྲུ་སུམ་ཅུ་ལྷག་པ། དེའི་ཡང་ལྷོ་ངོས་སུ་ཕྱི་པའི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་སྣང་བརྙན་ཨི་ནྡྲ་ནཱི་ལ་ལས་གྲུབ་པ།[59b4]དེའི་ལྷ་ཁང་དང་སྟོན་པའི་སྐུ་བརྙན་བཞུགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གཉིས་ཚད་དང་མཉམ་པ། ཕྱག་དར་མཁན་དང་རྒྱུན་མཆོད་མཁན་རེ་ལྷ་འབངས་མི་ཁྱིམ་ཅིག་སྟོང་ཡོད་དོ། ། ༈ གདྒཱའི་ཤར་གྱི་འགྲམ་ན་སྐྱེད་མོས་[59b5]ཚལ་ཁོར་ཡུག་ཏུ་རྒྱང་གྲག་ཉི་ཤུ་ཙམ་ཡོད་པར་མེ་ཏོག་དང་ཤིང་ཏོག་གི་ནགས་ཚལ། ཆུ་མིག་འབབ་ཆུ་དང་མཚོ་དང་རྫིང་བུ་སོགས་ཀྱིས་གང་བ། མཚོ་དེའི་ནང་ངུ་དེའི་ཉེ་འཁོར་དུ་ཡོད་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ན་བྷུ་ཏི་ཀུ་ཊིའི་[59b6]གཟུགས་བརྙན་གསལ་པོར་འཆར་བ། ཡང་གདྒཱའི་ཤར་ལོགས་ན་ཕྱི་པའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་ཁང་བརྩེགས་དང་སྟེགས་བུ་མཐོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་ངོ་མཚར་ཁྱད་འཕགས་ཞིག་སྣང་ངོ་། །ཡང་གཙུག་ལག་ཁང་[59b7]གསུམ་ར་བ་གཅིག་ལ་སྒོ་ཐ་དད་པ་གསུམ་ཡོད་པ་ཅིག་ལ་དགེ་འདུན་ལྔ་བརྒྱ་ཙམ་ཐེག་དམན་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་སྨྲ་བ་ཁོ་ན་གནས་སོ། །དེར་མཆོད་རྟེན་ཅིག་དཔངས་སུ་ཁྲུ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་ལས་ལྷག་པ། རྨང་[60a1]གཞི་ཤིག་པ་ཅིག་མཆིས་པ་རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོ་ཀས་བཞེངས་པའོ། །ནང་དུ་སྟོན་པའི་རིང་སྲེལ་བཞུགས་སོ། །སྔོན་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནས་འདིར་ཉིན་ཞག་བདུན་བཞུགས་ཏེ་ཆོས་[60a2]གསུངས་འདས་སངས་རྣམ་བཞིའི་རྗེས་བཀོད་ཀྱང་སྣང་ངོ་། ། ༈ གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ནས་བྱང་དུ་ལེ་བར་གཉིས་གསུམ་འདས་པའི་ས་གདྒཱའི་འགྲམ་དང་ཉེ་བར་མཆོད་རྟེན་དཔངས་སུ་ཁྲུ་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག །སྔོན་[60a3]བདག་ཅག་གི་སྟོན་པས་ཉིན་ཞག་བདུན་དུ་ཆོས་གསུངས་པ་ན་འདྲེ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷགས་ཏེ་ཆོས་ཐོས་པས་འདྲེ་ལུས་སྤངས་ཏེ་ལྷར་སྐྱེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཅན་རྒྱལ་པོ་ཨ་ཤོ་ཀས་བཞེངས་པ་ཞིག་དང་། དེའི་ལོགས་ན་འདས་[60a4]སངས་རྣམ་བཞིའི་བཞུགས་ཁྲི་དང་རྗེས་བཀོད་ཅི་རིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྣང་ངོ་། །ཡང་དེའི་ལོགས་ན་སྟོན་པའི་སྐྲ་སེན་བཞུགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལས་གསལ་བར་ཤེས་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན། གོང་གསལ་ཧརྵའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྒྱ་གར་བའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྤྱི་བསྡོམས་ལྟ་བུར་ཨཅརྱ་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་གྲུབ་ཀྱིས། ཧརྵ་ཕྱི་ལོ་༦༤༢ལོར་ཀནྣཽཇ་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོ་ཞིག་སྡུ་བསྐོང་གནང་བ་དེར་རྒྱལ་སྲས་མང་པོ་དང་།སངས་རྒྱས་པ་དང་།རྒྱལ་བ་པ་དང་།།ཧིནྡཱུ་བཅས་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོ་འདུས།གསེར་ལས་བསྐྲུན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཞིག་བཞེངས།ཀནྣཽཇ་ལ་ཚོགས་པའི་འདུ་བ་ཆེན་པོ་དེའི་རྗེས་པྲཡཱག་ལ་ཡང་འདུ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱས།ཧརྵ་ཡིས་པྲ་ཡཱག་ལ་ལོ་ལྔ་རེའི་རྗེས་འདུ་བ་ཆེན་པོ་རེ་བསྡུ་བསྐོང་གནང་ཡོད་ཚུལ་ལོ་རྒྱུས་ལས་བཤད།འདུ་བ་དེ་ཚོའི་སྐབས་ཉི་མ་རེ་ལ་ལྷ་མི་འདྲ་བ་རེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ཤིང་།མཐར་ཧརྵ་རང་ཉིད་ཀྱིས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བར་བྱེད།དེ་ལ་བལྟས་ན་རྒྱལ་པོ་འདིས་ཆོས་ལུགས་ཚང་མ་ལ་ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་གཅིག་གྱུར་གྱིས་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཞིག་གསར་བཏོད་གནང་ཐབས་བྱས་པ་དང་།དེར་མ་ཟད་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་འདིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་དེ་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཞིག་གནང་བའི་ཐབས་ཤེས་བྱས་ཡོད་པ་རེད།འོན་ཀྱང་སྐབས་དེར་ཡུལ་དུ་ཆོས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཐད་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ཤུགས་ཆེ་བའི་སྐབས་ཡིན་ཚོད།བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཐེག་ཆེན་དེ་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་།ཐེག་དམན་གྱི་ཆོས་ཉམས་པའི་སྐབས་ཡིན་ཞིང་།རྒྱལ་བ་པའི་ཆོས་དེ་ས་ཁུལ་འགའ་ཤས་སུ་ཆེ་བ་ཙམ་གནས། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དོན་ལ་གནས་པར་སེམས།

8.　དགའ་བ་འཕེལ་བཤེགས་རྗེས་ཀྱི་དོན་སྐྱོན།

དེ་ལྟར་འཕགས་ཡུལ་བྱང་ཕྱོག་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད། མཐར་དགུང་ལོ་ དྲུག་ཅུ་པ (647) ལོར་གློ་བུར་དུ་ཞི་བར་གཤེགས། ཁོང་ཞི་བ་གཤེགས་རྗེས་ཁོང་ལ་རྒྱལ་སྲས་མེད་པས་བློན་འཁོར་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ལ་ཧབ་ཐོབ་བརྒྱབ་ནས་རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་སུ་འཁྲུགས། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་དམག་ཤུགས་ཆེ་བའི་བློན་པོ་ཨརྫུ་ན་(སྲིད་སྒྲུབ་)ཟེར་བ་དེའི་དམག་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཧརྵའི་རྒྱལ་ཁམས་ཕལ་ཆེ་བ་བཅད་བཟུང་བྱས། དེ་སྔོན་རྒྱལ་པོ་ཧརྵ་གསོན་པའི་སྐབས་བྲམ་ཟེ་ཞིག་རྒྱའི་གོང་མ་ལ་སྐྱེས་འབུལ་དུ་བརྫངས་ཡོད་པ་དེ་རྒྱ་ནག་ཏུ་འབྱོར་བར།ཅེང་ཀྭན་གྱི་ལོ་ཉེར་གཉིས་པ་(སྤྱི་ལོ 648 ) གོང་ནས་གསེར་ཡིག་པ་ཝང་ཧེན་ཙེ་བྱ་བ་རྟ་པ་སུམ་ཅུ་དང་བཅས་རྒྱ་གར་དུ་བཏང༌། དེ་དུས་ཧརྵ་གྲོངས་ཟིན་ཅིང༌། རྒྱལ་ཁམས་མི་བདེ་བའི་སྐབས་དང་འཕྲད། ཧརྵ་ལ་སྲས་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས། བློན་པོ་ཨརྫུ་ན་(སྲིད་སྒྲུབ་)བྱ་བ་ཞིག་ཁྲི་ལ་བསྡད་ཅིང༌། ནང་པ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་འཚེ་བར་བྱས། རྒྱའི་གསེར་ཡིག་པ་བཅོམ་སྟེ། དངོས་ཆས་རྣམས་འཕྲོག་ཅིང་འཁོར་ཕལ་ཆེར་བསད། ཝང་ཧེན་ཙེ་རང་ཉིད་ཟླ་བོ་འགའ་དང་བཅས་མཚན་ལ་བྲོས་ཏེ། བོད་ཀྱི་ཆབ་འབངས་སུ་ཡོད་པའི་བལ་ཡུལ་དུ་སླེབས་ནས། སྲོང་བཙན་ལ་སྐྱབས་བཙལ་བས། བོད་ཀྱི་བཙན་པོས་བོད་དམག་གོ་ཧྲག་ཆིག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་དང༌། བལ་དམག་རྟ་པ་བདུན་སྟོང་དང་བཅས་པ་རྒྱ་གར་དུ་བཏང༌། གསེར་ཡིག་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཧི་ར་ཧི་ཏ་ལ་སླེབས། དེ་དུས་ཉིན་གསུམ་ཙམ་ལས་འཐབ་མ་དགོས་པར་རྒྱལ་ས་གཙོ་བོ་བཟུང༌། རྒྱ་གར་པ་སུམ་སྟོང་ཙམ་སྐེ་བྲེགས་ཤིང༌། སྟོང་གཅིག་ཙམ་ཉེ་འཁོར་ན་ཆུ་ཀླུང་ཡོད་པའི་ནང་དུ་བསྐྱུར། རྒྱལ་པོ་ཨརྫུ་ན་བྲོས་ཏེ་ཤོར་བ་སླར་ཡང་དམག་གསར་པ་དག་ཁྲིད་ནས་འཛིང་དུ་བྱུང་ཡང༌། མཐར་བོད་རྣམས་ཀྱིས་ཁོ་ཕམ་སྟེ། གཉེན་ཚན་དང་བཅས་པ་གསོན་པོར་བཟུང་ནས་རྒྱའི་གོང་མའི་དྲུང་དུ་བརྫངས།གོང་མ་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས། ཐང་ཐེ་ཙུང་གྲོངས་པའི་སྐབས་སུ་ཡང༌། བང་སོའི་མདུན་ན་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་འདྲ་བརྙན་ཞིག་ཀྱང་བྱས་པ་དྲན་ཆེད་དུ་བཞེངས། བོད་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་བ་བསད་པ་དང་བཟུང་པའི་གྲངས་བསྡོམས་ཆིག་ཁྲི་སུམ་སྟོང་ཙམ་ལོངས་པ་བྱུང༌། བ་ཕྱུགས་སུམ་ཁྲི་ལས་མང་བ་ཙམ་འཁྱེར། ལྕགས་རི་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་ཙམ་བོད་འབངས་སུ་བཅུག དེ་ཐོས་ནས་རྒྱལ་པོ་ཨརྫུ་ནའི་དགྲ་ཟླ་ཀཱ་མ་རཱུ་པའི་རྒྱལ་པོ་ཀུ་མཱ་ར་ཞེས་བྱ་བ་མགུ་ནས། རྟ་ཕྱུགས་དང་དངོས་ཆས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་བོད་ལ་བརྫངས། ཡོའུ་ཧེའི་ལོ་དང་པོ་ (སྤྱི་ལོ 649)གོང་མས་སྲོང་བཙན་ལ་མག་པའི་ཆོ་ལོ་དང༌། དེ་ནས་མཚོ་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་གོ་ས་ཕུལ།(ཡུལ་གཞན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ལ་རྒྱའི་ཆོ་ལོ་ཕུལ་ནས། རིམ་གྱིས་དབང་དུ་འཇུག་པ་འདི་གནའ་དུས་རྒྱའི་སྲིད་ཐབས་ཡིན་པར་གྲགས།) དེའི་སྐོར་ཐང་ཡིག་གསར་མ་ལས།སྤྱི་ལོ་༦༤༨༼ས་ཕོ་སྤྲེའུ༽ཐང་ཐེ་ཙང་།ཀྲིན་ཀོན་ཁྲི་ལོ་ཉེར་གཉིས་པ།ཡུལ་ཝེ་ཧྲེད་ཧྥུའུ་ཀྲང་ཧྲིའི་ཐབས་ཡོད་པ་ཝང་ཞོན་ཚེ་བྱ་བ་ནུབ་ལྗོངས་སུ་མངགས་པ་ལ།དབུས་པ་རྒྱ་གར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ།ཁྲི་སྲོང་བཙན་ནས་ཧྲག་དམག་མངགས་ཏེ།ཝང་ཞོན་ཚེ་དང་ལྷན་དུ་ཕལ་རྒོལ་པ་ཕམ་པར་བྱས།བཟུང་དམག་རྩིས་སྤྲོད་དུ་འོངས། ཞེས་དང་།ཐང་ཡིག་རྙིང་མ་ལས་ཀྱང་།ཡུག་ཝེ་ཧྲེད་ཧྥུའུ་ཀྲང་ཧྲིའི་ཐབས་ཡོད་པ་ཝང་ཞོན་ཚེ་བྱ་བ་ནུབ་ལྗོངས་སུ་མངགས་ཀྱང་།དབུས་པ་རྒྱ་གར་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཅོམ།བྷོད་ནས་ཧྲག་དམག་བཏང་སྟེ་ཝང་ཞོན་ཚེ་དང་བསྡེབས་ནས་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་བཅོམ་ཞིང་།ཐང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ཕོ་ཉ་བ་མངགས་ཏེ་རྒྱལ་ཁའི་འཔྲིན་བཟང་ཞུས། ཞེས་གསལ། རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དུ་འཁོད་པའི་བོད་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས།_སྲིད་སྐྱོང་མེ་ལོང་ལས་བྱུང་བའི་བོད་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལས། ཀྲེན་ཀོན་ཁྲི་ལོ་ཉེར་གཉིས་པ། (སྤྱི་ལོ་ 648 པ) ཟླ་ལྔ་པའི་ཚེས་ཉེར་གསུམ་གྱི་ཉིན། གཡས་རུའི་ཝེ་ཧྲེའོ་ཀྲང་ཧྲི་ (རྒྱལ་སྲས་དམ་པའི་གཡས་རུའི་སྐུ་སྲུང་དམག་གི་ཀྲང་ཧྲི་དཔོན་པོ་) ཡི་གོ་ཐོབ་ཅན་ཝང་ཞོན་ཚེ་ཡིས་ཏི་ན་ཧྥུ་ཏིའི་རྒྱལ་པོ་ཨ་ལོ་ན་ཧྲུན་ལ་དམག་དྲངས་ནས་ཕམ་ཁ་ཆེན་པོ་བསྐུར། སྔར་རྒྱ་གར་དབུས་མའི་རྒྱལ་པོ་ཧྲི་ལོ་དབྱི་ཏོ་ དཔུང་སྟོབས་ཆེ་བས་རྒྱ་གར་གྱི་ཕྱོགས་བཞིའི་རྒྱལ་ཁབ་བཞི་པོས་གཙུག་ཏུ་བཀུར། ཝང་ཞོན་ཚེས་གོང་མའི་བཀའ་ལྟར་རྒྱ་གར་དུ་ཕོ་ཉེར་ཆས་པ་ན། རྒྱལ་ཁག་ཚང་མས་ཕོ་ཉ་མངགས་ཏེ་སྐྱེས་ཕུལ། ཏག་ཏག་སྐབས་དེར་ཧྲི་ལོ་དབྱི་ཏོ་ཚེ་ལས་འདས་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཟང་ཟིང་དུ་གྱུར་པ་དང་། བློན་པོ་ཨ་ལོ་ན་ཧྲུན་ གྱིས་རང་ཉིད་རྒྱལ་ཁྲིར་འཁོད་ཅིང་ཝང་ཞོན་ཚེར་རྒོལ་བའི་དམག་དངུལ་བཏང་། ཝང་ཞོན་ཚེས་འཁོར་འབངས་སུམ་ཅུ་ཁྲིད་ནས་དེ་དང་འཐབ་ཀྱང་ཁ་ཡ་མ་ཡོང་བར་ཚང་མ་ཕ་རོལ་པོས་འཇུས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱིས་ཕུལ་བའི་སྐྱེས་ཀྱང་མ་ལུས་པར་འཕྲོག ཝང་ཞོན་ཚེ་མཚན་མོ་བྲོས་ནས་ཐར་ཏེ་བོད་ཀྱི་ནུབ་རྒྱུད་མངའ་ཁོངས་སུ་སླེབས་ཤིང་། དེར་ཡི་གེ་བཏང་ནས་ཉེ་འཁོར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་དམག་དཔུང་བསྐངས་བོད་ཀྱིས་ཧྲག་དམག་ཆིག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་མངགས་ཤིང་། ནེ་པ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་རྟ་དམག་བདུན་སྟོང་ལྷག་བཏང་། ཝང་ཞོན་ཚེ་དང་ཕོ་ཉ་གཞོན་པ་ཅང་ཧྲི་རེན་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་དམག་དཔུང་ཁྲིད་དེ་རྒྱ་གར་དབུས་མའི་ཁྲ་པོ་ཧོ་ལོ་མཁར་ དུ་སླེབས། བསྟུད་མར་ཉིན་གསུམ་ལ་གཡུལ་བསྲེས་ཏེ་ཕལ་རྒོལ་ལ་ཕམ་ཁ་ཆེན་པོ་བསྐུར། མི་སུམ་སྟོང་ལྷག་གི་མགོ་བྲེགས། ཆུ་བོའི་གཞུང་ལ་བྲོས་ཏེ་དིམ་ནས་ཤི་བའང་ཁྲི་གཅིག་ཙམ་བྱུང་། ཨ་ལོ་ན་ཧྲུན་གྱིས་མཁར་བསྐྱུར་ནས་བྲོས་ཤིང་དམག་མི་ལྷག་ལུས་རྣམས་བསྡུས་ནས་ཡང་བསྐྱར་ཅང་ཧྲི་རེན་དང་འཐབ་ཀྱང་དེར་ཡང་དམག་ཕམ་སྟེ་ཨ་ལོ་ན་ཧྲུན་བཟུང་། དམག་དཔུང་ལྷག་མ་དག་གིས་དེའི་བཙུན་མོ་དང་རྒྱལ་བུ་གཙུག་ཏུ་བཀུར་ཅིང་ཆུ་བོ་ཆན་ཐོ་ཝེའི་ རྒྱུད་དུ་འགོག་སྲུང་བྱས། ཅང་ཧྲི་རེན་གྱིས་དམག་དཔུང་དྲངས་ཏེ་འཐབ་པས་བྱིངས་རྣམས་ཐོར་ཅིང་བཙུན་མོ་དང་རྒྱལ་བུ་ཟིན། ཕོ་མོ་ཆིག་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་འཇུས། དེར་བརྟེན་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་འཇིགས་སྣང་ཆེན་པོ་བྱུང་སྟེ་གྲོང་ཁྱེར་དང་ཆོ་སྡེ་ལྔ་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་ལྷག་མགོ་བཏགས། ཝང་ཞོན་ཚེས་ཨ་ལོ་ན་ཧྲུན་ཁྲིད་ནས་ཕྱིར་ལོག་པ་དང་གོང་མས་ཁོར་ཁྲའོ་སན་ཏ་ཧྥུ་ ཞེས་པའི་གོ་གནས་བསྩལ། (བམ་པོ་ 199--པའི་ཤོག་ངོས་ 11 པ། 6257 ---6258 བར) ཞེས་འཁོད་འདུག རྒྱ་གར་ནས་འཕྲོག་འོང་པའི་བ་ཕྱུགས་སུམ་ཁྲི་པོ་ནི་བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་དང་མ་འཕྲོད་པས་འཚོ་སྐྱོང་མི་ནུས་པའི་སྟབས་ཀྱིས་རྒྱུད་པ་སྤེལ་མ་ཐུབ། ཨ་རྫུ་ནའི་བཟུང་དམག་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་བྲམ་ཟེ་རྒན་པོ་ལོ་ན་བརྒྱ་དང་བཅུ་གསུམ་ལོན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་ཐང་གོང་མ་ཐང་ཐེ་ཙུང་གིས།ཁྱོད་ལོ་ན་མཐོན་པོ་དེ་འདྲ་བསྡད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པས།དེས་ང་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པས་ཡིན་ཟེར།དེ་ལ་གོང་མས་ཁྱོད་ཀྱིས་ངོས་ལ་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་མན་ངག་བསྟན་ན།སྲོག་ཁྲིམས་མེད་པ་བྱེད་ཆོག་གསུངས་པས།དེས་ཁས་བླངས་ཏེ་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་མན་ངག་ལ་དགོས་པའི་རྫས་དང་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་རིམ་པ་བཞིན་གོང་མ་ལ་ཕུལ།གོང་མས་ཡིད་ཆེས་བྱས་ཏེ་བྲམ་ཟེ་དེའི་བཀོད་པ་ལྟར་བྱས་པས།ཡུན་རིང་མ་འགོར་བར་ཟླ་ཤས་ཀྱི་རྗེས་ནས་གོང་མ་གློ་བུར་དུ་གྲོངས།ཞེས་ཧརྵའི་སྐོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་དྲ་ཐོག་ཏུ་མཐོང་ཡང་།རྗེས་ནས་ནག་བསུབས་བཏང་པའམ་སླར་ཡང་དྲ་བྱང་དེ་རྙེད་སོན་མ་བྱུང་།ལོ་ཚིགས་དང་སྦྲགས་ན་བདེན་པ་ཡིན་སྲིད་དེ།བཟུང་དམག་དེ་དག་སྤྱི་ལོ་(648) ལོ་མཇུག་ཐང་གི་རྒྱལ་ས་ཁྲན་ཨན་ལ་འབྱོར།སྤྱི་ལོ་ (649) ལོར་ཐང་གོང་མ་ཐང་ཐེ་ཙུང་གྲོངས་པ་ཐང་ཧྲིན་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀའི་ནང་དུ་འཁོད་པས་སོ།།འོན་ཀྱང་དགེ་ཆོས་ཀྱི་དེབ་དཀར་དང་།ཏང་གི་ཡིག་ཚང་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀར་དེ་དག་འཁོད་མི་འདུགཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ནང་དུའང་དེ་དག་མེད་པ་མ་ཟད།བོད་ཀྱིས་རྒྱ་གར་ལ་དམག་བྱས་ཚུལ་དེ་དག་ཀྱང་འཁོད་མི་འདུག། ཐང་ཡིག་གསར་པ་པོད་ 225 ཙམ་ཡོ་པ་དང་།ཐང་ཡིག་རྙིང་པ་པོད 200 བསྡོམས་པའི་གླེགས་བམ་ 425 ཙམ་གྱི་ནང་ནས་དེབ་ཐེར་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གི་ནང་དུ་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་སྲིད་སྙམ་ནས། ཁོ་བོས་འབྲེལ་ཡོད་གྲོགས་པོ་ཁག་གཅིག་ལ་དྲི་བཙད་བྱས་ཀྱང་།ཁོང་ཚོས་ཚིག་ཐག་ཆོད་པའི་ཐོག་ནས་གོང་གསལ་ཐང་བོད་ལོ་རྒྱུས་ནང་དུ་འཁོད་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གྲ་རྒྱས་པ་ཞིག་ཐང་ཡིག་ཏུ་མེད་པ་མ་ཟད།ཐང་གོང་མ་གྲོང་རྐྱེན་དེའི་སྐོར་ཐང་ཡིག་ཏུ་ཡོད་པ་མ་རེད།མི་མང་པོས་དེའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ནས་བལྟས་ཚར་བ་རེད་ཟེར།ཐང་ཡིག་ཇི་ཙམ་གྲ་རྒྱས་ནའང་ཐང་གི་ལོ་རྒྱུས་གལ་ཆེ་ཁ་ཤས་ད་དུང་སྟོང་ཆ་ལུས་པ་གསལ་ཏེ།དཔེར་ན།ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐབས་སུ།ཨ་རབ་དང་དམག་འཁྲུགས་བརྒྱབ་ཏེ་ཐང་གི་དམག་མི་སུམ་ཁྲི་ཙམ་བསད་པའི་སྐོར་ཨ་རབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་ཡང་།ཐང་ཧྲི་ནང་དུ་འཁོད་མེད་པས་མཚོན་ཐུབ།དེ་བཞིན་དུ་ཨ་རབ་དང་བོད་དབར་དམག་འཁྲུགས་བྱས་ཚུལ་ཨ་རབ་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་ཡང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དུ་འཁོད་མེད་པ་དང་།མེས་ཨོ་ཚོམ་ཀྱི་སྐབས་ (754) རྒྱ་ནག་གིས་ཐ་ལོན་ཌི་ལ་དམག་བྱས་དུས་བོད་མག་གིས་ཐ་ལོན་ལ་དམག་རོགས་ཚུལ་སོགས་ཀྱང་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་དུ་འཁོད་མེད་པ་སོགས།བོད་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྟོང་ཆ་གལ་ཆེ་མང་པོ་འགེང་རྒྱུ་ལུས་ཡོད་པ་ཡང་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན།

9. དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དུས་རབས་སྐབས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གི་མཚན་གཞུང་། དགའ་བ་འཕེལ་ནི།[༥༨༨ནས་༦༤༧]དུས་རབས་དྲུག་པའི་འཇུག་ནས་བདུན་པའི་དུས་དཀྱིལ་བར་གྱི་མི་ཡིན་ཞིང་།སྐབས་དེར་འཕགས་ཡུལ་དུ་ཅུང་གྲགས་ཆེ་བའི་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་ཁག་གཅིག་གི་མཚུན་གཞུང་རགས་ཙམ་བཀོད་ན།ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོར་ཕན་ཐོགས་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོང་སྲིད་སྙམ། ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ།[༦༠༠ནས་༦༦༠] ལྷ་དབང་བློ།[༦༥༠] ཤཱཀྱ་བློ།[༦༧༥] དུལ་བ་ལྷ།[༧༠༠] ཟླ་བ་གྲགས་པ།[༦༠༠ནས་༦༥༠] རིག་པའི་ཁུ་བྱུག་ཆེ་བ།[] ཞི་བ་ལྷ།[༦༥༠ནས་༧༠༠] སློབ་དཔོན་དགེ་མཛད་སེང་གེ[༦༣༧ནས་༧༣༥] བྷ་མ་ཧ། [6 དབྱུག་པ་ཅན། [

སྲོང་བཙན་འཁྲུངས།ཞེས་གསུངས་འདུག་པ་ཀུན་མཁྱེན་བུ་སྟོན་གྱི་བཞེད་པ་ལྟར་ཡིན།དེར་མ་ཟད་རྒྱལ་རབས་དེའི་ནང་དུ།རགས་པ་ཙམ་བྱས་ན།བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་དང་།རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཤྲཱིཧརེ་དང་།སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་དང་།ནག་མོ་ཁོལ་དང་།དབྱུག་པ་ཅན་དང་།ཁ་ཆེའི་སྟོན་པ་སྦྲང་རྩིའི་བློ་གྲོས་སོགས་དུ་མཚུངས་པ་ཡིན་ཚུལ་གསུངས་པ་སྤྱིར་མཁས་པའི་ལེགས་བཤད་དུ་སྣང་ཡང་།སྙན་ངག་མཁན་ནག་མོ་ཁོལ་ནི།གུཔྟའི་གོང་མ་ཟླ་བ་སྦས་པ་གཉིས་པའམ།རྣམ་གནོན་ཉི་མའི་ནང་འཁོར་དུ་ཡོད་པའི་རིན་ཆེན་མི་དགུའི་ནང་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་རབས་ཚད་ལྡན་ཐམས་ཅད་དུ་གསལ་བས་དེ་ནི་ཡེཤུའི་འདས་ལོ་༣༧༥ནས་༤༡༥བར་དུ་བྱུང་བ་ཡིན།ད་དུང་འདི་ལྟ་བུའི་བཤད་པ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱལ་རབས་ཐེབ་ཐེར་དཀར་པོར་བྲིས་འདུག་ཀྱང་དེ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ལོང་བས་གླང་མཇུག་འཛིན་པའི་ཚུལ་དུ་བྱ་མི་རུང་བ་མང་པོར་ཡོད་པར་མངོན་པས་དཔྱད་པར་འཚལ།

གཉིས། ཨེ་ཤི་ཡའི་རྩོམ་རིག་བྱུང་བ་སྤྱི་བཤད། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གླེང་གཞི། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་ཀྱང་ཟེར་ཞིང་། ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་དང་། ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རྩོམ་རིག་ཚུད་ཡོད། དེའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་བ་དང་། གྲུབ་འབྲས་ཆེ་བ། རྣམ་པ་མང་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉམས་འགྱུར་དང་གསར་རྩོམ་བྱ་ཐབས་བཅས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་གལ་ཆེའི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བ་རེད། ཤར་ཕྱོགས་ཞེས་པའི་བརྡ་རྟགས་འདི་ནི་ཐོག་མར་ས་ཁམས་ཚན་རིག་ལས་བྱུང་། ས་ཁམས་མཁས་ཅན་གྱིས་གཞུང་ཐིག་ནུབ་མ་༢༠་དང་གཞུང་ཐིག་ཤར་མ་༡༢༠ཡི་སྒོར་ཐིག་ལ་བརྟེན་ནས་ས་གཞི་རིལ་མོ་ཤར་ནུབ་ཕྱེས་སྒོར་གཉིས་དུ་འབྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་གི་ས་ཆ་ཕལ་ཆེ་བ་ཕྱེད་སྒོར་ཤར་མའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། རྩོམ་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་སྐབས་ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཞེས་པར་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གོ་དོན་མི་འདྲ་བ་ཚུད་ཡོད། མི་རྣམས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་ཡོ་རོབ་གླིང་དང་ཨ་མེ་རི་ཁ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་ལ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དང་། ཨེ་ཤ་ཡ་གླིང་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཅེས་འབོད་ཀྱི་ཡོད། དང་པོ། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་ནི་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་མགོ་ཡིན། ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་གཉིས་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་པ་དང་། འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་མགོ་ཡང་ཡིན། འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ས་ཆ་ཕལ་ཆེ་བ་ད་དུང་ཤེས་རྨོངས་ཀྱི་དུས་སུ་གནས་སྐབས། ཆུ་བོ་གཉིས་རྒྱུགས་ཁུལ་ (ཡིའུ་ཧྥ་ལ་དྷི་ཆུ་བོ་དང་དྷི་ཀ་ལི་སི་ཆུ་བོ) གྱི་གནའ་བོའི་པཱ་སྦི་ལུན་གྱི་མི་དང་། ཉི་རོ་གཙང་པོའི་འགྲམ་གྱི་གནའ་བོའི་ཨེ་ལྕགས་ད་ཀྱི་མི། ཧ་ཧའི་གཙང་པོ་རྒྱུགས་ཁུལ་གྱི་གནའ་བོའི་ཡ་ལི་ཨན་གྱི་མི་དང་། ཨེ་ཤ་ཡའི་ཤར་ཁུལ་གྱི་རྨ་ཆུ་དང་འབྲི་ཆུ་རྒྱུགས་ཁུལ་གྱི་གནའ་བོའི་རྒྱ་ནག་གི་མི་བཅས་རིམ་བཞིན་རུས་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དུས་མཇུག་དང་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དུས་འགོར་སླེབས་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ངོ་༤༠༠༠ནས་༢༠༠༠གི་སྔོན་དུ་གནས་བོའི་ཤར་ཕྱོགས་སྔ་རྗེས་སུ་པཱ་སྦི་ལུན་དང་། ཨེ་ལྕགས་ད། རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག་བཅས་མིའི་རིགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་ཆེན་མོ་བཞི་འབྱུང་ཁུལ་ཐོན་ཡོད་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ (སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས) དང་རྒྱ་གར་གྱི་ (རིག་བྱེད) སོགས་གནའ་བོའི་སྙན་ངག་ཕྱོགས་བསྡུས་ཐོན་ཡོད། དེ་དག་གིས་རྩོམ་རིག་གི་གསར་རྩོམ་ངག་ཐོག་ནས་ཡིག་ཐོག་ཏུ་གྱུར་བ་དང་། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་གསར་རྩོམ་ཉམས་མྱོང་ཆུ་ཚད་མཐོ་པོར་སླེབས་པ་མཚོན་ཐུབ། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་ཐད་ཐོབ་སྔ་ཤོས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡིན། གཞན་ཡང་ལྷ་སྒྲུང་ཤོད་རྒྱུན་དང་། ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ། ཟློས་གར། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ། དམངས་སྒྲུང་སོགས་ཀྱིས་སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་མཚོན་ཡོད་པས། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་རྩ་ཆེའི་བསམ་པའི་རྒྱགས་ཕྱེར་གྱུར་བ་རེད། གཉིས་པ། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་མང་བའི་རང་བཞིན། ཡོ་རོབ་དང་། ཨ་མེ་རི་ཁ་གླིང་གི་རྩོམ་རིག་ནི་གནའ་བོའི་ཀེ་རི་སེ་དང་རོ་མཱ་དང་། དེ་ནས་བར་མའི་དུས་རབས། དེ་ནས་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར། དེ་ནས་ཉེ་རབས་འབྱོར་ལྡན་གྲལ་རིམ་གྱི་གསར་བརྗེ་དང་དེང་རབས་ཀྱི་མ་རྩ་རིང་ལུགས་བཅས་བརྒྱུད་ཡོད་པས་འཕེལ་རིམ་གྱི་ལམ་བུ་གསལ་པོ་ཡོད་པ་དང་། རིག་གནས་ཧྲིལ་པོའི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེན་ཡོད་ཅིང་། འབྱུང་ཁུངས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་མོས་རིགས་གཅིག་ཡིན་ལ། ཐུན་མོང་གི་སྐད་ཁོངས་དང་སྐད་རིགས་ཡོད་ཅིང་དེ་ཡང་རྩ་བའི་ཆ་ནས་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཡོད། དེ་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནི་ས་ཁམས་ཐད་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་ཁ་ཐོར་ཡ་བྲལ་ཡིན་པ་དང་། མི་རིགས་མང་ཞིང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དད་མོས་མི་གཅིག་པ། སྐད་ཁོངས་དང་སྐད་རིགས་མང་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ཤར་ཕྱོགས་རིག་གནས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་མང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་བསྐྲུན་པ་རེད། ཤར་ཕྱོགས་སུ་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་སྒེར་ཚུགས་ཐུབ་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་མ་ལག་ཆེན་མོ་གསུམ་ད་བར་དར་ནས་ཡོད། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རིགས་ཀྱི་མ་ལག་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་ཀྱི་མ་ལག ཨ་རབ་བམ་དབྱི་སི་ལམ་གྱི་རིགས་གནས་ཀྱི་མ་ལག་བཅས་ཡིན། ཡང་ན་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཆེན་མོ་གསུམ་ཡོད་པར་ཤོད་ཆོག་ཅིང་། དེ་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རིག་གནས་ལྟེ་བར་གྱུར་ཅིང་། ཁོ་རེ་ཡ་དང་། འཇར་བན། ཝེ་ཐེ་ནམ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚུད་པའི་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཁོར་ཡུག་དང་། ཨ་རབ་ཀྱི་རིག་གནས་ལྟེ་བར་གྱུར་ཞིང་། ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་ནུབ་མ་དང་བྱང་མ་ཚུད་པའི་དབུས་ཤར་རིགས་གནས་ཁྱིམ་ར། རྒྱ་གར་གྱི་རིག་གནས་ལྟེ་བར་གྱུར་ཞིང་། ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོ་པ་དང་ཨེ་ཤ་ཡ་ཤར་པ་གཉིས་ཚུད་པའི་ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོའི་རིག་གནས་ཁོར་ཡུག་བཅས་ཡིན། གསུམ་པ། ཤར་ཕྱོགས་རིག་གནས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་རང་བཞིན། ཤར་ཕྱོགས་རིགས་གནས་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཡོ་རོབ་དང་ཨ་མེ་རི་ཁ་གླིང་གི་རྩོམ་དང་ཡེ་ནས་མི་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་འོག་བྱུང་བ་དང་། དེའི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི། ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ཐད་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ཡིན་པ་དང་། དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་ཐད་ (ཨེ་ཤི་ཡའི་ཐོན་སྐྱེད་བྱ་ཐབས) ཡིན་པ། རིག་གནས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཐད་ (ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས) ཡིན་པ་བཅས་ཡིན། ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་མཁན་ནི་གནའ་བོའི་ཀེ་རི་སེའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་མཁས་ཅན་ཨ་རི་སི་ཏོ་ཏལ་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་ (ཆབ་སྲིད་རིག་པ) ཞེས་པའི་དཔེ་དེབ་ནང་གནའ་བོའི་ཀེ་རི་སེའི་བྲན་གཡོག་བདག་པོའི་དམངས་གཙོའི་ཆབ་སྲིད་ཚད་དུ་འཛིན་ནས། ཤར་ཕྱོགས་མི་རྣམས་ཀྱིས་ (གཙོ་བོ་ཏ་ཟིག་བཙན་རྒྱལ་ཡིན) སྒེར་གཅོད་ཀྱི་གོང་དབང་ལ་དད་གུས་བྱེད་པར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ཡོད། དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་ཧྥ་རན་སིའི་མི་ཏིང་ཧེ་ཏེར་གྱིས་ (མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་མདོར་བཤད) ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་ནང་ཞིང་ལས་དཔལ་ཡོན་ནི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ཐོན་པའི་རྨང་གཞི་ཡིན་པ་དང་། (ཨེ་ཤ་ཡའི་སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས) ནི་རྙིང་ཞེན་དང་མཁྲེགས་བཟུང་ཚ་ཤོས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཡོད། འཇར་མན་གྱི་གནའ་བོའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་མཁས་ཅན་ཧེ་ཀེར་གྱིས་ཀྱང་ཤར་ཕྱོགས་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་ཀྱིས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་མེད་རང་སོར་གནས་པ་དང་རྗེས་ལུས་བཟོས་པར་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་དབྱེ་ཞིབ་གནང་ཡོད། དབྱིན་ཇིའི་གནའ་བོའི་ཆབ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་མཁས་ཅན་ལ་ཁྲ་ཆུང་སི་སོགས་ཀྱིས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒེར་གཅོད་རིང་ལུགས་ལ་ཞིབ་ཕྲའི་དབྱེ་ཞིབ་དང་དགག་སྒྲུབ་གནང་ཡོད། ཆུང་སིས་རྒྱ་གར་དང་། ཏ་ཟིག ཐུབ་ཁེ་བཅས་རྒྱས་གླེང་གནང་བ་མ་ཟད། ཨེ་ལྕགས་དང་རྒྱ་ནག་ལའང་དབྱེ་ཞིབ་གནང་ཡོད། མདོར་ན། ཤར་ཕྱོགས་དང་ལྷག་པར་དུ་གནའ་རབས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་མི་འདྲ་ཞིང་། ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མར་བླ་ན་མེད་ཅིང་། གང་གིས་ཀྱང་བལྟ་ཞིབ་དང་ཚད་འཛིན་མེད་པའི་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའམ་གོང་མའི་དབང་ཆ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་རྟག་ཏུ་ལྷ་ཡིས་རྣམ་པ་ཅན་དུ་གྱུར་གྱི་ཡོད་པས། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་མཁན་ཡིན་ལ། བསམ་པའི་ཐད་ཀྱི་དད་པ་བྱ་ཡུལ་དང་རྟེན་ས་ཡིན། དེ་དང་ཀེ་རི་སེའི་བྲན་གཡོག་བདག་པོའི་དམངས་གཙོའི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་ངོ་བོའི་ཐད་ཁྱད་པར་ཡོད།

(ཨེ་ཤི་ཡའི་ཐོན་སྐྱེད་བྱ་ཐབས) ཞེས་པའི་བརྡ་རྟགས་ནི་མ་ཁེ་སིས་ (དཔལ་འབྱོར་ཆབ་སྲིད་རིག་པའི་དགག་སྒྲུབ) དང་ (མ་རྩའི་རྣམ་བཤད) ནང་བཏོན་གནང་མཛད་ཅིང་། གླེང་སྟངས་དེའི་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་རིག་གཞུང་ཁྲོད་རྩོད་གླེང་མང་པོ་ཡོད། མ་གཞི་གླེང་སྟངས་དེ་གཞི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོར་སྦྱར་སྐབས་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མུ་མཐུད་དཔྱད་པ་བྱ་རྒྱུ་ཡོད། ཡིན་ནའང་དེའི་རྩ་བའི་དམ་བཅའ་ཡིས་ཤར་ཕྱོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཁྱད་ཆོས་འཛིན་ཐུབ་ཡོད་དེ། ༡ ས་ཞིང་ནི་སྤྱི་ལ་དབང་ཞིང་། ས་ཞིང་མིང་ཐོག་ནས་དབང་སྒྱུར་བྱེད་མཁན་མཐོ་ཤོས་ལ་དབང་བ་དང་། སྒེར་ནི་ས་ཞིང་བེད་སྤྱོད་བྱ་མཚན་ཙམ་དུ་ཟད། ༢ རང་མགོ་རང་ཐོན་གྱི་རང་བྱུང་གི་དཔལ་འབྱོན་ཡིན་པ། ༣ བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འཇུག་རྗེས་ད་དུང་སྔར་བཞིན་གདོད་མའི་ཀུང་ཧྲེའི་ཁྲག་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་ལམ་ལུགས་དང་། གོམས་གཤིས་དང་དར་སྲོལ་གནས་ཡོད། རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་རྒྱུད་ལམ་ལུགས་དང་། འཇར་པན་གྱི་རུས་རྒྱུད་ལམ་ལུགས། རྒྱ་ནག་གི་བཀའ་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་གྱི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ལམ་ལུགས་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་ཐབས་ལམ་མི་འདྲ་བའི་ཐོག་ནས། གྲལ་རིམ་གྱི་རིམ་པའི་འབྲེལ་བ་དང་རུས་རྒྱུད་དང་ཁྲག་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་པ་མངོན་གྱི་ཡོད། དེ་ལས་ལྡོག་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་གནའ་བོའི་ཀེ་རི་སེ་ནི་བྲག་གཡོག་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སླེབས་རྗེས་རུས་རྒྱུད་ལམ་ལུགས་མྱུར་སྟབས་ཀྱིས་མེད་པར་གྱུར་བ་དང་། ས་ཁུལ་དང་ (ཚོ་བ་མིན) རྒྱུ་ནོར་གྱིས་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་བྲན་གཡོག་བདག་པོའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་པ་རེད། 

སྒེར་གཅོད་ལམ་ལུགས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ལམ་ལུགས་དང་ཨ་ཤི་ཡའི་ཐོན་སྐྱེད་བྱ་ཐབས་ཀྱིས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་། ཅུང་ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ (ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས) གྲུབ་པ་རེད། རིགས་རྒྱུད་དང་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྲག་རྒྱུད་འབྲེལ་བ་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་མི་ཆོས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་དེ། རྒྱ་ནག་དང་འཇར་པན་གྱི་བྱམས་སེམས་དང་། ལ་རྒྱ། གུས་པ། རྣམ་དཔྱོད། དད་པ། རྣམ་དག་བཀུར་སྟི་བཅས་ཀྱི་རུལ་ལུགས་ཀྱི་མི་ཆོས་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་རུས་མི་ཆོས། ཨ་རབ་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་མི་ཆོས་བཅས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ཐད་གལ་ཆེའི་གནས་བབ་བཟུང་ཡོད། རང་སྒེར་སྤྱི་ཚོགས་དང་། རིགས་ཚོགས་ལ་ཤུགས་ཆེན་བསྙེས་དགོས་པ་དང་། རང་སྒེར་གྱི་འགན་འཁྲི་ནི་རིགས་ཚོགས་དེ་སྲ་བརྟེན་དང་སྟོབས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བར་འཛིན་པ། རང་སྒེར་གྱི་ཕུགས་འདུན་གཙོ་བོ་ནི་ཚད་གཞི་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་གདོས་བཅས་སྤྱི་ཚོགས་ཏེ། ཐན་དང་། ཏའོ། ཧྥེན། ཧྥུ། རང་བྱུང་སོགས་དང་གོང་དུ་གཅིག་གྱུར་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དེའི་འོག་ཤར་ཕྱོགས་མི་རྣམས་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སེམས་ཁམས་ཤིག་གྲུབ་ཡོད། ཁོ་ཚོས་བསམ་པའི་ཐད་ཀྱི་ཐར་པ་དང་འཆམ་མཐུན་ལ་འབད་པ་དང་། རྣམ་ཤེས་བློ་བདེ་བག་ཕེབས་དང་། བདེ་བར་འབད་པ་ལས། གདོང་ཐུག་དང་། ཁ་གཏད། འགལ་བ་བཅས་གཙིགས་སུ་མི་འཛིན་ན། ཁོ་ཚོའི་བསམ་གཞིག་བྱ་ཐབས་ནི་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ཕྱོགས་བསྡུས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ལས་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་མ་ཡིན། ཁོ་ཚོས་འགུལ་མེད་དང་ཐད་མཐོང་བརྒྱུད་ནས་བྱ་དངོས་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས། ཚན་རིག་གི་དངོས་སྒྲུབ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཞན་ཆ་ཡོད། ཁོ་ཚོས་རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་པོ་དང་བསྟུན་ནས་རང་བྱུང་ཁམས་དང་མི་རང་ཉིད་མཐུན་ཐབས་ལས། རང་བྱུང་ཁམས་ལ་སྒྱུར་བཀོད་དང་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་སེམས་མེད། ཚུལ་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དང་བསྡུར་ཚེ། ཁོ་ཚོ་ནི་འདོད་པ་ཁེངས་སླ་ཞིང་། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གསར་སྤེལ་དང་ཡར་ཐོན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་ཞན་པས། འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་དང་ཀླད་རྙིང་མཁྲེགས་བཟུང་ནི་ཤར་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་སེམས་མཁས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན། རྩོམ་རིག་གི་ཐོག་ཚུར་སྣང་བྱ་སྐབས་ཤར་ཕྱོགས་མི་རིགས་ལ་དམིགས་བསལ་ལྡན་པའི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་། མངོན་མཚོན་བྱ་ཐབས་མངོན་ཡོད། དཔེར་ན། གདུང་སེམས་དང་མངོན་སུམ་གྱི་མྱོང་བར་གཙིགས་ཆེ་ཞིང་། ངན་འགོག་བཟང་སྤེལ་དང་། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཕྱོགས་ལྷུང་ལྡན་པ། མི་སྣ་དཀྱུས་མ་ཆ་ཚང་བའི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་དུ་འཛིན་པ། རྩོམ་མཇུག་བཀྲ་ཤིས་ལོ་ལེགས་ལ་དགའ་བ། དུས་གནས་ལ་སེམས་ཁྲལ་དང་མི་དམངས་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱེད་པའི་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་། རྒྱ་ཆེ་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་འདུ་ཤེས་ལྡན་པ། ནུབ་ཕྱོགས་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་རིག་གིས་མཚོན་པའི་ཡར་ཐོན་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྩད་ཞིབ་སྙིང་སྟོབས་དང་ཁ་ཚ་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་དངོས་འབྲིའི་ཤུགས་ཚད་མི་འདང་བ་ལྟ་བུའོ༎ བཞི་པ། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་མདངས། འཛམ་གླིང་ཆོས་ལུགས་ཆེན་མོ་གསུམ་ཚང་མ་ཤར་ཕྱོགས་སུ་དར་བ་དང་། ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་རྩོམ་རིག་གིས་དེ་དག་གྲུབ་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་གནའ་རབས་སྟོད་མ་དང་བར་མའི་རྩོམ་རིག་གི་ནང་དོན་ཐད་རྟག་ཏུ་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཡང་ན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཡོད། དཔེར་ན། གནའ་བོའི་ཤི་པོ་ལི་ཡའི་རྩོམ་རིག་ལ་ཡ་ཧུ་ད་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་པོ་ཡོད་པ་དང་། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་རྩོམ་རིག་ལ་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་དང་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སོགས་ནི་ང་ཚོས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་མཐོང་ཐུབ། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་དུས་མཚམས་གསུམ་ལ་དབྱེ་ཡི་ཡོད། ༡ གནའ་རབས་སྟོད་མའི་རྩོམ་རིག དེ་ནི་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་བྲན་གཡོག་ལམ་ལུགས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཟེར། དེ་འབྱུང་བའི་རིགས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་གཙོ་བོ་ལྔ་ཡོད་པ་ནི། ཨེ་ཅིབ་དང་། སྦ་སྦི་ལུན། ཤི་པོ་ལི། རྒྱ་གར། རྒྱ་ནག་བཅས་ཡིན། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་༤༠༠༠སྟེ་ཨེ་ཅིབ་ཀྱི་གནའ་བོའི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་སུ། མིའི་རིགས་ལ་བྱུང་སྔ་ཤོས་ཡིན་པའི་ཡིག་ཐོག་གི་རྩོམ་རིག་ (བར་དོ་ཐོལ་གྲོལ) ཞེས་པ་ཐོག་མར་བྱུང་བ་དང་། ཨོ་ཤི་ལི་སིའི་ལྷ་སྒྲུང་གི་ཤོད་རྒྱུན་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ལྷ་སྒྲུང་སྔ་ཤོས་དེ་ཡིན། པཱ་སྦིན་ལུན་གྱི་ (ཅིར་ཅ་མི་ཧྲ) ནི་ད་ལྟ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་འཛམ་གླིང་ཐོག་གི་ལྷ་སྒྲུང་སྔ་ཤོས་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེས་གཙང་པོ་གཉིས་རྒྱུགས་ཁུལ་གྱི་འགྲོ་བ་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་བར་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དཔལ་ཡོན་དང་རུ་སྤོས་འབྲོག་པའི་དཔལ་ཡོན་བར་གྱི་གདོང་ཐུག་དང་མཐུན་སྒྲིག་མཚོན་ཐུབ། གནའ་བོའི་ཞི་པོ་ལིའི་རྩོམ་རིག་ཁྲོད་ཀྱི་ལྷ་སྒྲུང་གི་ཤོད་རྒྱུད་དང་། དཔའ་བོའི་སྒྲུང་། བསྡུས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲུང་དང་རིགས་མི་འདྲ་བའི་སྙན་ངག་ཁག་ (དམ་པའི་གསུང་རབས་ལས་དམ་བཅའ་རྙིང་པ) ཡི་ནང་དུ་ཕྱོགས་བསྡུས་བྱས་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནི་ཡོ་རོབ་དང་ཨ་མེ་རི་ཁ་གླིང་གི་ཡིག་ཐོག་རྩོམ་རིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཆེན་མོ་གཉིས་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ནུབ་ཕྱོགས་རིག་གནས་དང་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་ལ་དཔག་དཀའ་བའི་ཤུགས་རྐྱེན་དང་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། རྒྱ་གར་གྱི་ཆེས་སྔ་ཤོས་ཀྱི་སྙན་ངག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ (རིག་བྱེད་ཕྱོགས་བསྡུས) ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་ལྟེ་བར་གྱུར་བའི་རྒྱ་གར་མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་སྙིང་བསྡུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མཚོན་ཡོད། གང་གི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་ཆེན་མོ་གཉིས་ཏེ་ (མ་ཧཱ་བྷ་ར་ཏ) དང་ (རཱ་མ་ཡ་ཎ) ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་དཔེ་དེབ་ཀྱི་རྣམ་པར་སྐྲུན་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རིང་ཤོས་ཡིན་པ་དང་། གནའ་བོའི་རྒྱ་གར་གྱི་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕུགས་བསམ་དང་། མི་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ། ཆོས་ལུགས། སེམས་ཁམས་ཀྱི་རིགས་གནས་བཅས་མིག་ལམ་དུ་འབུལ་མཁན་ཞིག་ཡིན། དེ་མིན་དཔེར་ན། རྒྱ་གར་གྱི་བསྡུས་བརྗོད་སྒྲུང་སྤྱི་བསྡུས་ (བམ་པོ་ལྔ་པ) དང་ནག་མོ་ཁོལ་གྱི་སྙན་ངག་གི་ཟློས་གར་ (བྱ་ལེན་མའི་ཟློས་གར) སོགས་ནི་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་ནོར་མཛོད་ནང་གི་རྩ་ཆེའི་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན། ༢ གནའ་བོ་བར་མའི་རྩོམ་རིག དེ་ནི་བཀས་བཀོད་རྒྱུད་འཛིན་སྤྱི་ཚོགས་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་ཟེར། དུས་སྐབས་དེར་ཨེ་ཤ་ཡའི་གླིང་དུ་རིག་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཆེན་མོ་གསུམ་ཆགས་ཡོད་པ་ནི། གཅིག རྒྱ་ནག་གི་ལྟེ་བར་གྱུར་པའི་ཤར་ཐག་རིང་དང་ཤར་ལྷོའི་རིག་གནས་ཁོར་ཡུག་དང་། གཉིས། རྒྱ་གར་ལྟེ་བར་གྱུར་བའི་ཨེ་ཤ་ཡ་ལྷོ་མའི་སྐམ་ས་གཉིས་ཀྱི་རིག་གནས་ཁྱིམ་ར། གསུམ། ཨ་རབ་ལྟེ་བར་གྱུར་བའི་ཨ་རབ་ཀྱི་རིག་གནས་ཁོར་ཡུག་བཅས་ཡིན། གནའ་རབས་བར་མའི་སྤེལ་རེས་དང་། ཕན་ཚུན་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་རེས་བྱས་པས། རྩོམ་རིག་གི་གསར་རྩོམ་ལ་སྔ་ན་མེད་པའི་དར་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་མདུན་གྲལ་དུ་སླེབས། དཔེར་ན། མཁས་པས་རྟོག་ཞིབ་བྱས་པ་ལྟར་ན་ (མཚན་ཞག་སྟོང་དང་གཅིག) ནང་རྒྱ་གར་དང་། ཨེ་ཅིབ། ཤི་པོ་ལི། ཀེ་རི་སི། རོ་མཱ་དང་མཐའ་ན་ཀཱ་ཀོ་ལ་རྒྱ་ནག་གི་དམངས་སྒྲུང་ཡང་འདུས་ཡོད་པས། དེ་ནི་གཅིག་ནས་མི་རིགས་མང་པོའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་། གཉིས་ནས་ཨ་རབ་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྱད་གཤིས་ཀྱང་ལྡན་པའི་དམངས་རྩོམ་ཤིག་ཏུ་གྱུར་བ་ན། ཡིག་རིགས་མང་པོར་བསྒྱུར་ནས་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཁྱབ་ཡོད། ཉེ་རབས་ནུབ་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གིས་ (མཚན་ཞག་སྟོང་དང་གཅིག༽དང་ལེན་བྱས་པ་བརྒྱུད་རྒྱ་གར་དང་། ཏ་ཟིག ཨ་རབ། ཨེ་ཅིབ། རྒྱ་ནག་བཅས་ཚུད་པའི་གནའ་རབས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དང་ལེན་བྱས་ནས་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་ལ་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མཁའ་རླུང་གསར་པ་སྦྱིན་ཡོད་པ་དང་། བྷོ་ཁ་སིའི་ (ཉིན་བཅུའི་གླེང་མོལ) དུ་དེ་བས་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཡོད། ཨེ་ཤ་ཡའི་དབུས་ཀྱི་ཁུལ་དུ་ཡང་དུས་རབས་༩ནས་༡༥བར་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་དར་པོ་ཡིན་པར་བརྗོད་ཆོག་པ་སྟེ། གནའ་བོའི་ཏ་ཟིག་ལ་ (སྙན་ངག་གི་རྒྱལ་ཁམས) ཞེས་ཟེར་བ་དང་། ལུ་དྷ་ཅི་དང་ཧྥིར་ཏོ་ཤི ས་དྷ་སོགས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྙན་ངག་མཁས་ཅན་བྱོན་ཡོད་པ་དང་། རྩོམ་ལུས་མི་འདྲ་བའི་སྙན་ངག་གི་རྣམ་པ་བཅུ་གྲངས་ཐོན་ཡོད། དཔེར་ན། བསྟོད་པའི་སྙན་ངག ཡིད་འགྱུར་གྱི་སྙན་ངག ཚིག་རྐང་བཞི་ཅན་གྱི་སྙན་ངག དོན་བརྗོད་སྙན་ངག ཚིག་རྐང་གཉིས་ཅན་གྱི་སྙན་ངག་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ༎ འཇར་པན་དུ་དུས་རབས་བཅུ་པའི་ཞི་འཇམ་གྱི་རྩོམ་རིག་དུས་སྐབས་སུ་རང་གི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ལུགས་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། ཆིང་ཧྲའོ་ཎ་ཡན་གྱི་ (རྩྭ་ཡི་གནལ་མགོ) དང་ཙི་ཧྲེ་པུ་ཡི་ (ཡོ་ཧྲེའི་གཏམ་རྒྱུད) གཉིས་ནི་ཞི་འཇམ་དུས་སྐབས་ཀྱི་བུད་མེད་རྩོམ་རིག་གི་ (རྒྱན་གཉིས) སུ་འབོད། ཁོ་རེ་ཡའི་ (ཁྲུ་ཤང་གི་གཏམ་རྒྱུད) ནི་གྲགས་ཅན་གྱི་འཆད་གྱེར་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ཡིན། ཝེ་ཐེ་ནམ་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་རོལ་ཡིའུ་ཡི་དོན་བརྗོད་སྙན་ངག་རིང་གྲས་ (ཅིན་ཡུན་ཆོའི་ཡི་རྟོགས་བརྗོད) ནི་ཝེ་ཐེ་ནམ་ཧྲིལ་པོའི་གནའ་བོ་བར་མའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་ཆེ་ཤོས་ཡིན། གཞན་ཡག་གྷ་ལུ་ཇི་ཡ་ཡི་ (སྟག་ལྤགས་གྱོན་པའི་དཔའ་རྟུལ) སོགས་ཀྱིས་འོད་ཟེར་ལྷམ་མེར་འཕྲོ་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་གནའ་བོ་བར་མའི་རྩོམ་རིག་གྲུབ་པ་དང་། དེ་དག་ནི་དུས་སྐབས་དེའི་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་ཚད་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་ཡིན། འོན་ཀྱང་དུས་སྐབས་དེར་ནུབ་ཕྱོགས་ནི་མུན་ནག་གི་དུས་རབས་བར་མ་བརྒྱུད་རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་ལ་འཇུག་ནས་དཔྱིད་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་བཞད་ལྟར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་སྐབས་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་མ་ཐག་ཡིན། ༣ ཉེ་རབས་ཀྱི་རྩོམ་རིག ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཧྲིལ་པོའི་ངོས་ནས་གླེང་ན། དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་ཡིན་ལ་རྨོང་གཉིད་ལས་སད་པ། དམའ་སར་ལྷུང་བ་ཡིན་ལ་མཐོ་སར་འབུར་བའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ནུབ་ཕྱོགས་མི་སེར་སྤེལ་མཁན་རིང་ལུགས་པས་སྲ་བའི་གྲུབ་དང་རྣོ་བའི་སྒྱོགས་ལ་བརྟེན་ནས། ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རང་སྒོ་རང་བསྡམས་ཀྱི་ཚུལ་གཏོར་བ་དང་། རྒྱ་ནག་དང་། རྒྱ་གར། ཨེ་ཅིབ་སོགས་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་སྔ་རྗེས་སུ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་དང་ཕྱེད་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཞིང་། མི་རིགས་ཀྱི་རིགས་གནས་བཏོར་བརླག་ཚབས་ཆེན་བྱུང་བ་དང་། སྐབས་ཤིག་རིང་འཕེལ་མེད་རང་སོར་ལྷུང་། ཡིན་ནའང་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པ་ནས་བཟུང་མི་རིགས་རང་བཙན་དང་མི་རིགས་བཅིངས་འགྲོལ་གྱི་ལས་འགུལ་དར་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཡར་ཐོན་རིག་གནས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག ཤར་ཕྱོགས་རིག་གནས་ (རྒྱ་བྱ་སངས་རྒྱས་པ) ལྟ་བུའི་རྟོག་པ་སད་ནས་འཕེལ་རྒྱས་གསར་པ་བྱུང་། ཉེ་རབས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་མ་འཇར་པན་གྱི་ཤཱ་མུ་ཧྲུ་ཧྲེ་དང་ཅི་ཁྲོན་ལུང་ཀྲེ་ཅེ། རྒྱ་ནག་གི་ལུའུ་ཞུན་བཅས་ཡིན། ཐེ་ཀོར་रवीन्द्रनाथठाकुर གྱི་གསར་རྩོམ་གྱིས་ཤར་ནུབ་རིག་གནས་ཕན་ཚུན་བར་ཤེས་རྟོག་དང་། རྒྱུས་མངའ། མཐུན་སྦྱོར་བཅས་ཡོང་བར་བྱེད་པར་ཆ་ཚང་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་བརྙེད་པ་དང་། གཟི་བརྗོད་ལྡན་པའི་མིག་དཔེ་ཞིག་བཙུགས། ཕུ་ལི་ཁྲམ་དྷི་ཡི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་རྒྱས་བཤད་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་ཤར་ནུབ་ཀྱི་ཉེ་རབས་རིག་གནས་དང་།རྒྱ་གར་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་བར་གྱི་གདོང་ཐུག་མཚོན་པ་དང་། སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བསམ་གཞིགས་ཟབ་མོ་བྱས་ཡོད། ཤཱ་མུ་ཧྲ་ཧྲེ་ཡིས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཐད་དང་ཕྱོགས་མང་པོའི་ཐད་ནས་ཉེ་རབས་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་འགྱུར་བ་ཆེ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཆེད་དུ་མངའ་བའི་དངངས་སྐྲག་གི་སེམས་ཁམས་མཚོན་ཡོད། ཅི་ཁྲོན་ལུང་ཀྲེ་ཅེ་དང་ལུའུ་ཞུན་གྱིས་ཉེ་རབས་ཀྱི་རིགས་ཤེས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་དུ་ལངས་ནས། མི་གཤིས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་བཤག་བཅོས་དང་དགག་སྒྲུབ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཡོད། དེ་ལྟར་ཁོང་རྣམ་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་གསར་རྩོམ་གྱི་འབྲས་བུས་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་གི་སྒྲོམ་གཞིར་འགྱུར་བ་གསར་པ་ཡོང་ཆེད་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད། དཔེར་ན། ཐེ་ཀོར་གྱི་ (གྷི་ཐན་ཇ་ལི་गीतांजलि) ཞེས་པ་པར་སྐྲུན་བྱས་རྗེས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལ་གཡོ་འགུལ་ཐེབས་པ་དང་། ཐེ་ཀོར་ལ་དང་ཞེན་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཀྱང་ཤར་བ་རེད། འཛམ་གླིང་སྣ་གཅིག་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས། དེང་རབས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་སྟེགས་སུ་རིག་གནས་མཉམ་འདྲེས་རང་བཞིན་གྱི་འཛམ་གླིང་ཚད་དང་མཐུན་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཁག་གཅིག་ཐོན་ཡོད། འཛམ་གླིང་ཀུན་དུ་གྲགས་པའི་ནོ་པེར་བྱ་དགའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། སྤྱི་ལོ་༡༩༠༡ལོར་བཙུགས་པ་ནས་བཟུང་། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་བར་ཐེ་ཀོར་དང་། ཡ་ཧུ་ད་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཨ་ཀེ་ནུང་། འཇར་པན་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཁྲོན་ཏོན་ཁང་ཁྲེན་ལས་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་བྱ་དགའ་དེ་ཐོབ་མཁན་མེད། ཡིན་ནའང་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པ་ནས་དགུ་བཅུའི་བར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་བཞི་ལ་བྱ་དགའ་དེ་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་ནས་གསུམ་གྱི་སྔར་སྣང་ཆུང་ཤོར་བའི་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་རྩོམ་པ་པོ་ཡིན་ཞིང་། ཁོ་ཚོ་ནི། ནི་ཀྲེ་རི་ཡའི་ཨ་ལེ་དབྱིན་ག་༡༩༦༨དང་། ཨེ་ཅབ་ཀྱི་ཎ་ཅི་པུ་མ་ཧ་ཧྥུ་ཚེ་༡༩༨༨ལྷོ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་ནེ་ཀི་ཏི་མོ་༡༩༩༡བཅས་ཡིན། དེ་མིན་གཅིག་ནི་འཇར་པན་གྱི་ཏ་ཅང་ཅ་སན་ལང་༡༩༩༤ཡིན། གྲངས་ཚད་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་དང་བསྡུར་ན་མཉམ་གླེང་བྱ་ཐབས་བྲལ་ཡང་། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་སྤྱི་ཡོངས་གཤིབ་བསྡུར་གྱིས་བལྟས་ན་རྩ་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཐོད་བརྒལ་ཞིག་ཡིན། དེས་དེང་རབས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་དེ་རང་ལ་ཆེད་དུ་མངའ་བའི་ནང་དོན་མཚོན་ཐབས་ཤིག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་རིན་ཐང་མངོན་པར་བྱས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་ཐོག་ནས་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་དང་འཛམ་གླིང་གི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་འགོ་ཚུགས་པ་མཚོན་པ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོར་རིམ་བཞིན་གཅིག་གྱུར་གྱི་རང་བཞིན་དང་སྣ་མང་གི་རང་བཞིན་བར་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་རང་བཞིན་བར་མཐུན་ཐབས་དང་གཅིག་གྱུར་གྱི་ལམ་ཞིག་བརྙེད་པ་ཡང་མཚོན་ཐུབ། སྒེར་གྱིདམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་གསར་རྩོམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་། ཆེད་དུ་མངའ་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན། དེང་རབས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་བཅས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མཐུན་སྦྱོར་བྱུང་བ་ནི་ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་གསར་པའི་མཚོན་རྟགས་ཡིན། མདོར་ན། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དེ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་འགའི་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲོད། (ཐོག་མར་བྱུང་བ། འཕེལ་རྒྱས། དར་རྒྱས། ཉམས་རྒུད། བསྐྱར་དར། འབུར་ཐོན) བཅས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རིམ་མི་འདྲ་བ་བརྒྱུད་མྱོང་། སྤྱི་ནས་སྨྲོས་ན་གནའ་རབས་སྟོད་མ་དང་གནའ་རབས་བར་མའི་ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་ལ། ནུབ་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཅུང་ཆེ་ཙམ་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་དེང་གི་སྐབས་སུ་ནུབ་ཕྱོགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ་མང་ཞིང་། གཅིག་ནས་ཤར་ཕྱོགས་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་། གཉིས་ནས་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དོན་སྙིང་ཟབ་ཙམ་ལྡན་པའི་རྩོམ་རིག་གསར་པ་གསར་རྩོམ་བྱས་ཡོད། ཤར་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་འཕེལ་ཕྱོགས་ཁྲོད་མངོན་གསལ་དོད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཤིག་ཡོད་པ་ནི། (རྩོམ་གྱིས་ལུགས་མཚོན་པ) ལ་སོགས་པའི་རྩོམ་རིག་གི་ལྟ་བ་རིམ་བཞིན་འཕེལ་པར་གྱུར་པ་དང་། མི་ཆོས་དང་། མི་གཞི། མིའི་འཚོ་གནས་ཀྱི་རིན་ཐང་། མི་གཤིས་ལ་བརྩི་འཇོག་བཅས་ལ་སྣང་འཇོག་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་རྩོམ་རིག་གསར་པ་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་སོང་སྟེ་བལྟ་བས་མི་ངོམས་པ་ཆགས་ནས་རྩོམ་རིག་གི་གཙོ་རྒྱུགས་སུ་གྱུར་ཡོད་དོ༎ ༎

  གསུམ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་ཟློས་གར་རྩོམ་རིག་བྱུང་བ་སྤྱི་བཤད། བྷརཏ། भरतསྤྱི་ལོའི་སྔོན་བརྒྱ་ཕྲག་དང་པོ་ནས་སྤྱི་ལོའི་རྗེས་ཀྱི་བརྒྱ་ཕྲག་གསུམ་པའི་བར། ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས། नाट्यशास्त्र འཕགས་ཡུལ་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་གཞུང་ལུགས་ཀུན་གྱི་མ་མོའམ་མ་ཕྱི་ལྟ་བུ་ནི་བྷརཏ། भरत ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས། नाट्यशास्त्रདི་ཉིད་ཡིན་པས།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དཔྱོད་པར་ཐོག་མར་འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཟློས་གར་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཚུལ་ཤེས་དགོས་པ་གལ་བས།འདིར་ཐོག་མར་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས། नाट्यशास्त्रཉིད་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་ཚུལ།ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་དང་།བྱ་ལེན་མའི་ཟློས་གར་ལས་ཇི་ལྟར་བཤད་པ་ལྟར་དོན་བསྒྱུར་བྱས་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། དེ་ཡང་།བྷརཏ། भरत རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་ཁག་གིས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་བརྒྱ་ཕྲག་དང་པོ་ནས་སྤྱི་ལོའི་རྗེས་ཀྱི་བརྒྱ་ཕྲག་གསུམ་པའི་བར་བྱུང་བར་བཤད།རྒྱ་གར་གྱི་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ नाट्यशास्त्र གཞུང་གྲགས་ཆེ་ཤོས་དེ་ཁོང་གིས་བརྩམས། བྷརཏ་ནི་ཟློས་གར་ཉམས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་འདོད་པ་དང་ཁོ་བོའི་དུས་སུ་ཟློས་གར་དང་སྙན་ངག་གི་ཐ་དད་བྱེད་སྲོལ་མེད། ཟློས་གར་དང་སྙན་ངག་ཐ་དད་དུ་དབྱེ་མཁན་ཐོག་མར་འདི་སློབ་དཔོན་བྷཱ་མ་ཧ་ཡིན། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་སྟོབས་ཀྱི་ལྷས་སློབ་དཔོན་བྷ་ར་ཏ་ནི་ནག་མོ་འཁོལ་གྱི་སྔ་ལོག་ན་བྱུང་བ་ཡིན་པས་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་ནམ་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིན་པར་མཚན་འཛིན་བྱས་འདུག མ་ཟད་མདོའི་གཞུང་དངོས་ནི་དེ་བས་སྔ་བའོ༎ ཞེས་གསུངས། བྷ་ར་ཏ་ཡིས་རྒྱ་གར་གྱི་ཟློས་གར་གྱི་སྡིངས་ཆ་ལ་དབྱེ་སྒོ་གསུམ་དུ་འདོད་ལ་དེ་དག་གསུམ་པོ་ཡང་མཚན་འཛིན་དང་སྤྱོད་ཕྱོགས་ཐ་དད་དུ་འདོད་པ་ཡིན། དེ་དག་ནི་ཝིཀྲྀཥྚ། ཅཏུརསྲ། ཏྲྱསྲ་བཅས་གསུམ་མོ༎ དང་པོ་ཝིཀྲྀཥྚ་ནི། སྡིངས་ཆ་རྒྱ་ཆེ་ལ་ལྷ་ཁོ་ནའི་གར་བྱེད་པ་ཡིན། དེ་ལ་ལག་པའི་རིང་ཚད་༡༠༨ཀྱི་རྒྱ་ཁྱོན་དང་། འདིའི་གཟོ་དབྱིབས་ནི་དངོས་སུ་མ་ཤེས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་སྒོར་མོར་ཡོད་སྙམ། གཉིས་པ་ཅཏུརསྲ་ནི་གྲུ་བཞི་དང་དེའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལག་པའི་རིང་ཚད་དཀྱུས་ལ་༦༤དང་གཞུང་ལ་༣༢ཡོད། དེའི་རྒྱ་ཁྱོན་འབྲིང་དང་རྒྱུན་དུ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཅག་དང་འབངས་ཀྱི་ཟློས་གར་སྟོན་སྲོལ་བྱེད་པ་ཡིན། གསུམ་པ་ཏྲྱསྲ་སྡིངས་ཆ་ཟུར་གསུམ་མ་དང་དེའི་རྒྱ་ཁྱོན་༣༢དང་། དེ་རྒྱུན་ཏུ་ནས་ཟློས་གར་ཆུང་ཆུང་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་ས་ཡིན། སྡིངས་ཆ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་གཉིས་པ་དེ་མཆོག་དང་ཡག་ཤོས་སུ་བརྩི། དེ་བས་བྷ་ར་ཏ་ནི་རྒྱ་གར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ནས་ཟློས་གར་རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་ཡིན། དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། ཐོག་མར་ལྷ་དབང་ཕྱུག་གིས་འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ངལ་བའི་འཚོ་བ་ལ་མི་བཟོད་ནས། ལྷ་ཚངས་པ་ལ་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་བཟའ་མ་དང་གདོལ་བའི་རིགས་ངན་ཅག་ལ་རིག་བྱེད་ལས་ཐ་དད་པའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་སྐྲུན་མཁན་གྱི་གཞུང་ལུགས་གཅིག་དགོས་ཚུལ་ཞུས་པས། ཚངས་པས་རིག་བྱེད་བཞི་པོ་སོ་སོ་ནས་འཁྲབ་གཞུང་དང་། གླུ་དང་། བྲོ་མཁན་དང་། ཉམས་བཅས་བསྡུས་ནས་རིག་བྱེད་ལྔ་པ་གར་གྱི་རིག་བྱེད་ཞེས་པ་མཛད་མོད། འོན་ཀྱང་དབང་ཕྱུག་གིས་དེ་ནི་མ་རུང་བ་དང་། ལྷ་ཅག་ནི་འགྲོ་བའི་བདེ་སྡུག་གི་སྤྱོད་པ་པོ་མ་ཡིན་པས་ངེས་པར་དུ་འགྲོ་བའི་བདེ་སྡུག་གི་མྱོང་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཅིག་དགོས་ཞེས་བཤད་པར། རིག་བྱེད་ཀྱི་གསང་ཚིག་ལ་མཁས་པའི་དྲང་སྲོང་བྷ་ར་ཏས་དེ་ནས་རང་གི་བུ་ཕྲུག་ལ་ཟློས་གར་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་བསྟན་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། གར་མཁན་གྱི་བྱ་བའི་འཇུག་སྟངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་རྣམ་པ་མ་གཅིག་ཐ་དད་སོ་སོར་སྣང་ཏེ། དེ་དག་ནི་ངག་གི་འཇུག་པ། སེམས་དཔའ་བོའི་འཇུག་པ། ཨཱ་ར་བྷ་ཊི་འཇུག་པ་དང་གསུམ། དེ་ནས་ཕྱེས་སུ་བསྣན་པའི་གར་ཚོགས་འཚོ་བའི་འཇུག་པ་བཅས་བཞིའོ༎ འཇུག་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་བུད་མེད་མེད་པས་ནི་མི་འབྱུང་བས་དྲང་སྲོང་བྷ་ར་ཏས་ཚངས་པའི་སར་སོང་ནས་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་བློ་དྲིས་ན་ཚངས་པས་དབང་པོ་ལབསྟན་ལ་དབང་པོས་ངག་གི་ནང་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་གར་གྱི་སྟོན་མོ་ཐོག་མ་ལོངས་སྤྱོད་བྱུང་ཟེར།

རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་མོ། རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་མོ་མིང་དངོས་ལ་མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། མ་ཧཱ་ཞེས་བྱ་བ་ཆེན་པོ་དང་བྷཱ་ར་ཏ་ནི་ཁྱིམ་རྒྱུད་གཅིག་གི་མིང་ངོ་༎ དེ་ནང་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་མོ་དེའི་ལེའུ་དང་པོའི་ཤློཀ་དང་པོ་དེ་ལ། एकतश्चतुरोवेदाभारतञ्चेतदेकतः। पुराकिलसुरैःसर्वैःसमस्यतुलयाधृतम्।। चतुर्भ्यःसरहस्येभ्योवेदेभ्योऽभ्यधिकंयदा। तदाप्रभृतिलोकेऽस्मिन्महाभारतमुच्यते। महत्त्वाद्भारतत्त्वाच्चमहाभारतमुच्यते।।

སྔོན་བྱུང་གཏམ་ལ་ལྷ་རྣམས་ནི༎ ཐམས་ཅད་པ་ཡིས་རིགས་བྱེད་བཞི༎ ཕྱོགས་ནི་གཅིག་དང་གཅིག་ན་ནི༎ བྷ་རཱ་ཏ་དེ་འདུས་ནས་བསྐྱགས༎ གསང་བ་དང་བཅས་རིག་བྱེད་ནི༎ བཞི་ལས་ཇི་ལྟར་ལྕི་བ་བ༎ དེ་ལྟར་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་འདིར༎ མཱ་ཧ་བྷཱ་ར་ཏ་བཤད་དོ༎ ཆེན་པོ་ཉིད་དང་བྷཱ་ར་ཏ༎ མ་ཧཱ་བྷཱ་ར་ཏར་བཤད་དོ༎ ཚིགས་སམ་ལེའུ། སྤྱིར་བྷཱ་ར་ཏའི་ནང་རྩ་བའི་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་ལས་མེད། དབྱིག་ཇིའི་ཐོག་གི་མིང་།རྒྱ་གར་ཐོག་གི་མིང་།བོད་བསྒྱུར་གྱི་མིང་། AdiParva (The Book of the Beginning)आदिपर्वཐོག་མའི་ལེའུ། Sabha Parva (The Book of the Assembly Hall)सभापर्वཚོགས་པའི་ལེའུ། VanaParva also Aranyaka-parva, Aranya-parva (The Book of the Forest)अरयण्कपर्वནགས་ཀྱི་ལེའུ། VirataParva (The Book of Virata)विराटपर्वརྣམ་པར་མཛེས་པའི་ལེའུ། UdyogaParva (The Book of the Effort)उद्योगपर्वབརྩོན་པའི་ལེའུ། BhishmaParva (The Book of Bhishma)भीष्मपर्वའཇིགས་བྱེད་ཀྱི་ལེའུ། Drona Parva (The Book of Drona)द्रोणपर्वབྱ་རོག་གི་ལེའུ། Karna Parva (The Book of Karna)कर्णपर्वརྣ་བ་ཅན་གྱི་ལེའུ། ShalyaParva (The Book of Shalya)शल्यपर्वརྒྱལ་པོ་མ་དྲའི་ལེའུ། SauptikaParva (The Book of the Sleeping Warriors)सौप्तिकपर्वམནལ་མན་གྱི་ལེའུ། StriParva (The Book of the Women)स्त्रीपर्वབུད་མེད་ཀྱི་ལེའུ། Shanti Parva (The Book of Peace)शांतिपर्वཞི་བའི་ལེའུ། AnushasanaParva (The Book of the Instructions)अनुशासनपर्वའཛིན་སྐྱོང་གི་ལེའུ། AshvamedhikaParva (The Book of the Horse Sacrifice)अश्वमेधिकापर्वརྟའི་མཆོད་བྱིན་གྱི་ལེའུ། AshramavasikaParva (The Book of the Hermitage)आश्रम्वासिकापर्वགནས་པ་ཅན། MausalaParva (The Book of the Clubs)मौसुलपर्व MahaprasthanikaParva(The Book of the Great Journey)महाप्रस्थानिकपर्वབཞུགས་པ་ཆེན་པིའ་ལེའུ། SvargarohanaParva (The Book of the Ascent to Heaven)स्वर्गारोहणपर्वམཐོ་རིས་ཏུ་འགྲོ་བའི་ལེའུ། HarivamsaParva (The Book of the Genealogy of Hari)हरिवंशपर्वའཕྲོག་བྱེད་རྒྱུད་པའི་ལེའུ།

1.आदिपर्वགདོད་མའི་ལེའུ། གདོད་མའི་ལེའུ་ཡི་ནང་འགྲོ་བ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་བྷཱ་ར་ཏ་ཞེས་པའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་བྱུང་རབས། བྱ་ལེན་མའི་ འཇུག་པ། ལྷ་མོ་གངྒཱ་ལས་བུ་རྣམས་བྱུང་ཚུལ། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་འཇིགས་བྱེད་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་ངེས་པར་འབྱུང་བ། ཡན་ལག་བཀྲ་སྦྱིན་འཆི་བ། དེའི་ནུ་བོ་སྣ་ཚོགས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་འཁྲི་བཟུང་བའི་སྐོར། 2.सभापर्वཚོགས་པའི་ལེའུ། ལེའུ་གཉིས་པའི་ནང་དུ་སྐྱ་སེང་བུའི་ལྔས་ཚོགས་པ་བཙུགས་པ། ཅི་བྱེད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ། མིས་སྦྱིན་གྱིས་ཕལ་པའི་ཚོགས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད། ནག་པོས་རི་བགྲོད་དཀའ་བ་ཞེས་བྱའི་ནང་བཟུང་བའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ། ནོར་སྦྱིན་གྱི་ཆེད་དུ་སྨྲ་བ་རྗེས་སུ་སྨྲ་བའི་སྒོ་ནས་བྱིས་པ་སྐྱོང་བཅོམ་པ། འཇིགས་སྡེས་ཚོགས་ཀྱི་དབུས་སུ་ཐུབ་དཀའ་ལ་འཕྱ་བ། དེས་རྐྱེན་པས་ཐུབ་དཀའ་འཇིགས་སྡེ་ལ་ཁྲོ་བ་སྐྱེས་པ། དྷཱུ་རྟྟ་ཤ་ཀུ་ནི་དང་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་གཉིས་པ་རྒྱན་བཙུག་རྒྱག་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་རྒྱན་ཕམ། སླར་ཡང་ཐུབ་དཀས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་ཤོའི་རྒྱན་རྩེད་བོས་པ་སོགས་མདོར་ན་ལེའུ་འདིའི་གཙོ་བོ་ཕན་ཚུན་རྒྱན་རྩེད་ཀྱི་དུམ་བུ་ཁག་བཤད་པ་ཡིན། 3.अरयण्कपर्वནགས་ཀྱི་ལེའུ། འདི་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ཁྲོད་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་ལེའུ་ཤིག་ཡིན། ལེའུ་འདིའི་ནང་དུ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ནགས་སུ་སོང་བ། ཇི་ལྟར་དྲང་སྲོང་དྷཽ་མྱ་ཡིས་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་བཞིན་བྲམ་ཟེ་ཅག་ཆོས་རྒྱལ་དང་ཉི་མར་ཟས་དང་སྨན་གྱི་སླད་དུ་ཕྱག་བྱ་བ། ཇི་ལྟར་ཕྱག་བྱས་པ་བཞིན་ཟས་དང་སྨན་གྱི་དངོས་གྲུབ་རྙེད། བློ་ལྡན་སྐྱ་སེང་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ནས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གིས་ཕྱིར་བོས་པ་བཞིན་རང་སར་ཕྱིར་འཁོར་བ། རྣ་བ་ཅན་གྱི་འཕྱ་སྨོས། ཐུབ་དཀས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་ནགས་སུ་སོང་བ་ལ་སྲོག་ལ་བརྩེན་པའི་ཐབས་བྱེད་པ་རྒྱས་པས་ཤེས་ནས་ཐུབ་དཀའ་ནགས་སུ་ཞུགས་པ་ལས་བཟློག་པ། བྱམས་པ་ལག་ན་གྲོང་དུ་ཕེབས་ནས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་ལ་དམོད་པ་སྦྱིན། འཇིགས་སྡེས་ཚོགས་ན་ཀིམྨི་བཅོམ། ཤ་ཀུ་ནི་ཡིས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་གཡོས་སྐོར་བ་ཤེས་ནས་ལྔ་ལེན་དང་བྲྀཥྞ་གཉིས་པོ་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་གམ་དུ་ཡོང་། ནག་པོའི་གམ་དུ་དྲཽ་པ་དཱི་ཡིས་སྨྲེ་ངག་སྟོན། ནག་པོས་ལྔ་ལེན་ལ་བྱིས་པ་བསྩལ་བ། དེ་ནས་ནག་པོ་བྱིས་པ་དག་དང་མཉམ་དུ་ལེགས་བཟང་གི་སྒོར་ཞུགས། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་གཉིས་ཅན་གྱི་ནགས་སུ་སོང་བ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ། འཇིགས་བྱེད་གཉིས་རྒྱས་པའི་སར་སོང་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་སོ་སོ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རིག་པ་བསླབས། རྒྱས་པ་དེ་ནས་ཕྱིར་ལྷགས་པ་དང་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་འདོད་པའི་ནགས་སུ་ཞུགས། ལྷའི་མཚོན་གྱི་སླད་དུ་སྲིད་སྒྲུབ་ཕྱིར་ཕྱིན་ནས། ལྷ་ཆེན་པོ་རྔོན་པའི་གཟུགས་ཅན་དང་གཡུལ་འཐབ་པ་དང་། སྲིད་སྒྲུབ་འགྲོ་བ་སྐྱོང་དང་མཇལ་ནས་ལྷའི་མཚོན་ཐོབ་ཏེ་མཚོན་བསླབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཕྱིན་པ་དེ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གིས་ཐོས་ནས་སེམས་མ་མནལ། གཡུལ་ངོར་བརྟེན་པ་རྟ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དྲང་སྲོང་དང་མཇལ། དེའི་གམ་དུ་འཇིགས་པས་གདུང་ཞིང་སྨྲེ་ངག་འདོན་པ། དེ་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟེན་པས་རྟ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་དྲང་སྲོང་གི་འགྲམ་ནས་མིག་རྙིང་ཞེས་བྱ་བའི་རིག་པ་བསླབ། ལྷའི་གནས་ནས་སྤུ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་དྲང་སྲོང་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་གམ་དུ་ཡོང་བ་དང་། དེ་གར་ཁོང་གིས་སྲིད་སྒྲུབ་ལྷའི་གནས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བརྗོད་པ། དེ་ཐོས་ནས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་གནས་སྐོར་དུ་སོང་བ་དང་། གནས་སོ་སོར་ཕན་ཡོན་དང་འབྲས་བུ་ཅི་བྱུང་བ་བཤད་པ། དྲང་སྲོང་མིས་སྦྱིན་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་འོད་ཡངས་ ཀྱི་གནས་སྐོར་བར་སོང་བ་དང་། དེ་གར་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་ཡང་སོང་། དབང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པས་རྣ་བ་ཅན་ལ་རྣ་རྒྱན་བསྩལ། ལྷ་མ་ཡིན་ག་ཡཱ་མཆོད་སྦྱིན། དྲང་སྲོང་ཨགསྟྱ་ཡི་འབྲེལ་བརྗོད་དང་། དྲང་སྲོང་དེས་རླུང་ཐོབ་དང་ས་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ལྷ་མ་ཡིན་གཉིས་འཆམ་ལ་ཕབ་ཚུལ་བཅས་ཡིན།

4.विराटपर्वརྣམ་མཛེས་ཀྱི་ལེའུ། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་རྣམ་མཛེས་ཞེས་བྱའི་གྲོང་དུ་ཕེབས་པ་དང་། དེ་གར་དུར་ས་ཞིག་གི་གམ་དུ་གང་བུའི་སྡོང་བུ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ཐོག་ཏུ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོས་རང་རང་གི་མཚོན་རྣམས་སྦས་ཏེ། ཆས་རྫུས་ནས་གྲོང་ན་ཞུགས་པ། སྤྲིན་ཅན་གྱི་ཡུལ་ལྔ་ལེན་དུ་འདོད་པར་བརྩོན་པར་དེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱིས་བཅོམ། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་འཚོལ་བར་ཐུབ་དཀའ་ཕྱོགས་བཞི་ལ་ཕོ་ཉ་མངགས་མོད། འོན་ཀྱང་ཕོ་ཉ་དག་ཡུལ་ཐམས་ཅད་མྱུལ་ཀྱང་མ་རྙེད། དེ་ནས་དམག་གི་དཔུང་ཚོགས་ཆེན་པོས་རྣམ་མཛེས་ཀྱི་ཡུལ་འཐབ་མོ་བྱས་ནས་བ་གླང་ལ་སོགས་པ་འཕྲོག དམག་སྡེ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བུར་གཟིགས་ནས་རྣམ་མཛེས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་པ་སྐྱེས། འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་བ་གླང་ལ་སོགས་པ་ཕྱིར་བླངས་ནས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔས་རྣམ་མཛེས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་ཕྱིར་སློག དེའི་སྐབས་ཀྱི་དུམ་བུ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་ལས།སྒྲ་ངན་དང་ནི་སྐྱ་བསེང་དག །གང་གི་ཕྱིར་ནི་གཡུལ་བཀྱེ་བའི།། ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སྒྲ་ངན་ནི་འཐབ་དཀའ་ལ་སོགས་པའོ། ། སྐྱ་བསེང་ནི་གཡུལ་ངོརབརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་དག་གོ། །གང་གི་ཕྱིར་ནི་གཡུལ་པ་ཀྱེ་བ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དཔལ་གང་གི་དོན་དུ་གཡུལ་འགྱེད་ཅིང་འཐབ་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དཔལ་ཉེ་བར་བསྡུ་བའི་དོན་དུ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཡུལ་སྤྲད་པས་དཔུང་གི་སྡེ་ཚོམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་གྲངས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་འཆི་བའི་དབང་དུ་གྱུར་ཏོ། ། ཞེས་སྒྲ་ངན་དང་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་དབར་གྱི་རྣམ་པ་བཤད་པའོ༎སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་སྒྲ་ངན་གྱི་འཕྲོག་པའི་བ་གླང་དག་སླར་ཡང་དམག་འཐབ་ནས་རྒྱལ་ཅིང་ཕྱིར་འཁུར་ཏེ་རྣམ་མཛེས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་ཕུལ། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་བུ་ལ་རྣམ་མཛེས་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་གནའ་མར་བསྩལ་ལ་སོགས་པའི་ནང་ཚན་ཁྱོན་བསྡོམས་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཉི་སྟོང་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ཡོད། 5.उद्योगपर्वབརྩོན་པའི་ལེའུ། ལེའུ་འདིའི་ཐོག་མར་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་ཐམས་ཅད་ཉེར་འཚེའི་གནས་སུ་འབྱོར། དེ་ནས་འཐུབ་དཀའ་དང་དང་སྲིད་སྒྲུབ་གཉིས་ནག་པོ་དང་འཕྲད་ནས་གསོལ་བ་འདེབས། ནག་པོ་ཁྱེད་གཉིས་པོ་ཅི་དང་ཅི་འདོད་ཞེས་དྲིས། ནག་པོ་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་གཅིག་ཏུ་དཔུང་ཚོགས་དམག་སྡེ་ས་ཡ་བཅུ་དང་གཞན་ན་བདག་ཁོ་ན་ལས་ཁྱོད་གཉིས་འདེམས་ཞེས་བཀའ་བསྩལ། ཐུབ་དཀའ་དཔུང་ཚོགས་དམག་སྡེ་ས་ཡ་བཅུ་པོ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་ནག་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་འདེམས། མ་དྲ་རྒྱལ་པོ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དང་ཆ་ལ་ཡོང་བ་ཐུབ་དཀས་ཤེས་ནས་ལམ་ན་བསུ་ནས་མཉེས་པས་གྲོགས་སློང་བར་བརྩམས། ཇི་ལྟར་བསུ་བ་བྱས་པ་བཞིན་མ་དྲ་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ནས་ཐུབ་དཀའ་ལ་དམག་གྲོགས་བྱེད་རྒྱུའི་ཁས་འཆིས་སོ༎ འོན་ཀྱང་སླར་ཡང་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་གམ་དུ་སོང་ནས་སེམས་བའི་ཐབས་བྱས། དེ་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་དབང་ཕྱུག་མཉེས་པའི་ནང་ཚན་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔས་ཐབ་དཀའ་ས་ལ་ཕོ་ཉ་མངགས། ཕ་ཉས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་དབང་ཕྱུག་མཉེས་ནས་མཆོག་ཐོབ་ཚུལ་གསན་ནས་ལེགས་རྒྱལ་ཕོ་ཉར་བཏང་། ནག་པོ་དང་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་གཏམ་ཐོས་ནས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་མནལ་ལས་འབྲལ་བར་གྱུར། བློ་ལྡན་གྱིས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་ལ་ཐབས་བསྟན་པ། ཚངས་པའི་གཞོན་ནུའི་ངག་ན་སྨྲ་ཚིག་འདོན་པ་དང་གཡུལ་ངོར་བརྟན་གྱི་ཆོས་ཉན་པ། ལེགས་རྒྱལ་གྱིས་ནག་པོ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་ལན་རྣམས་ཞུས། དེ་གར་བགྲོས་བྱེད་པའི་སླད་དུ་ནག་པོ་ཐུབ་དཀའི་སར་ཕྱིན། ནག་པོས་ཕྱོགས་གཉིས་ལ་སྨན་པའི་གྲོས་སྟོན་པ་ཐུབ་དཀས་རྗེས་སུ་འཛིན་པ། ཁེངས་འབྱུང་གི་འགྲེལ་བརྗོད། མ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་བུད་མེད་དེས་རང་བུའི་སླད་དུ་མཆོག་འཚལ་བ། དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་བཙགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ། ལྕང་མ་ཅན་གྱི་བུའི་ཁྲིམས་སྐྱོང་བ། རྣ་བ་ཅན་དང་ཐུབ་དཀའ་ལ་སོགས་པའི་ངན་བསྔགས་སྐོར་ཤེས་ནས་རྒྱལ་པོ་ཅག་གི་འགྲམ་དུ་ནག་པོས་རྣལ་འབྱོར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་པ། ནག་པོས་རྣ་བ་ཅན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་བསྐྱོན་ནས་བསླབ་བྱ་བསྟན་ཚུལ། རྣ་བ་ཅན་གྱི་སྤྲུང་གྲུང་གི་སྒོ་ནས་ནག་པོར་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས། ནག་པོ་གླང་ཆེན་གྱི་གནས་ནས་ཉེར་འཚེའི་གནས་སུ་འབྱོར་ནས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་ལ་སྔར་གྱི་གཏམ་དག་སྨྲས་པ། དེ་ལྟར་ནག་པོའི་གཏམ་རྣམས་ཐོས་ནས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་ཡིས་གཏམ་དེ་ལྟར་ལན་དུ་གསོལ་བ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ཤིང་རྟ། རྟ། གླང་པོ་ཆེ། དམག་དང་བཅས་པ་གླང་ཆེན་གྱི་གནས་ན་འབྱོར། དམག་མ་འཐབ་པའི་སྔ་རོལ་ནས་འུག་ཕྲུག་པ་ཞེས་བྱ་དེ་ཐུབ་དཀས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་སར་ཕོ་ཉར་མངགས་པ། གཡུལ་གྱི་ཐོག་ན་ཡོད་པའི་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པའི་གྲངས་ཚད། ཨམྦ་ཞེས་བྱ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད། བརྩོན་པའི་ལེའུ་གི་ནང་དུ་རྣམ་ཐར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་བཀོད་ཡོད་ལ་དེ་ནང་ཚན་བརྒྱད་བཅུ་བརྒྱད་དྲུག་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཤློཀ་དྲུག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་བརྒྱད་ཡོད། 6.भीष्मपर्वའཇིགས་བྱེད་ཀྱི་ལེའུ། ལེགས་རྒྱལ་གྱིས་འཛམ་བུའི་ཚལ་ཕྱག་བཏབ་པའི་སྐོར། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་དམག་རྣམས་ཤིན་ཏུ་གདུང་ལ་སྲིད་སྒྲུབ་ཡིད་འཛིན་པ། དེ་ལྟར་ནག་པོས་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་བརྟེན་ནས་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་རང་གི་མིང་སྲིང་དང་བླ་མ་ལ་སོགས་པའི་ཞེན་པའི་འཛིན་པ་དེ་གཏོར། ནག་པོ་ཤིང་རྟ་ལས་བབས་སྟེ་འཁོར་ལོ་བཟུང་བཞིན་འཇིགས་བྱེད་བཅོམ་པར་བཞུགས། ནག་པོ་ཡིས་ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་དབྱུག་སྒོ་ནས་སྲིད་སྒྲུབ་གནོད་པ་ཐེབས། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་གཙུག་ཕུད་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་མ་ནིང་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་གོང་ན་རེངས་ནས་འཇེགས་བྱེད་ལ་མདའ་མོ་འཕངས་པས་འཇིགས་བྱེད་སར་ལྷུང་། འཇིགས་བྱེད་བཀུམ་པའི་ངོ་སྤྲོད། དེ་དག་ཐམས་ཅད་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་ལེའུ་དང་དེ་ལ་ནང་ཚན་བརྒྱ་དང་བཅུ་བདུན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཤློ་ཀ་ལྔ་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་གྱ་བཅུ་གྱ་བཞི་ཡོད༎ 7.द्रोणपर्वབྲེ་བོའི་ལེའུ། སློབ་དཔོན་བྲེ་བོ་དམག་སྤྱིར་འཁོད། ཐུབ་དཀའི་སླད་དུ་སློབ་དཔོན་བྲེ་བོ་ཡིས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་བཟུང་བའི་ཐ་ཚིག་བགྲངས། ནག་པོའི་དམག་གིས་གཡུལ་ན་སྲིད་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཤིག་ན་གཡོལ་ཚུལ་སྐོར། རྒྱལ་པོ་བསོད་ནམས་སྦྱིན་གྱིས་གཡུལ་ངོར་གླང་པོ་ཆེའི་རྒོལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱས་ཀྱང་མཐར་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་བཅོམ། ཛ་ཡ་དྲ་ཐ་ལ་སོགས་པས་ཨ་བྷི་མ་ནྱུ་བཅོམ་པའི་སྐོར། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་ཇི་ལྟར་བཀའ་བསྒོས་པ་བཞིན་འཇིགས་སྡེ་དང་སཱ་ཏྱ་ཀི་གཉིས་ཀྱིས་དམག་གི་ས་མཚམས་ལས་འདས་ཚུལ། ནག་པོའི་ན་རའི་བུའི་དམག་སྡེ་བཅོམ་པ། ཨ་ལམྦུ་ཥ་ལ་སོགས་པའི་དམག་ལ་དཔའ་བའི་སྐྱེ་བོ་དག་བཅོམ་པ། སློབ་དཔོན་བྲེ་བོ་བཅོམ་ཚུལ། སློབ་དཔོན་བྲེ་བོ་བཀུམ་པ་ཤེས་འཕྲལ་ཨ་ཤྭ་བ་ཐ་མས་རང་གི་མཆོག་ཏུ་ཐོབ་པའི་མེ་མཚོན་གཡུལ་ནས་སྤྱད་དོ༎ དྲག་པོ་ཆེན་པོ་ངོ་སྤྲོད། རྒྱས་པ་ཕེབས་པ་དང་ནག་པོ་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད། ལེའུ་འདི་ནང་གི་འགྲེལ་བརྗོད་འདི་ཀོ་དམིགས་སུ་བསལ་ནས་བཤད་པ་ཡིན། དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱལ་པོ་མང་པོ་འགུམ་པའི་རྣམ་ཐར་ཡང་བསྟན་ཡོད། ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ནང་ཚན་བརྒྱ་དང་བདུན་བཅུ་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་བརྒྱད་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ཡོད། 8.कर्णपर्वརྣ་བ་ཅན་གྱི་ལེའུ། རྒྱལ་པོ་མ་དྲ་ཡིས་བློ་ཅན་རང་གི་ཤིང་རྟ་པ་ལ་བསྐོ་བ། ཏྲི་པུ་ར་ཇི་ལྟར་ཤི་བའི་གཏམ། གཡུལ་མོའི་ཁྲོད་ནས་རྒྱལ་པོ་མ་དྲ་དང་རྣ་ཅན་དབར་གྱི་རྩོད་གླེང་། རྒྱལ་པོ་མ་དྲ་ཤ་ལྱ་ཡིས་ངང་པ་དང་ཁྭ་ཏའི་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གིས་རྣ་ཅན་དམད་པའི་འགྲེལ་བརྗོད། ཨ་ཤོ་ཐ་མས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་བཅོམ་ཚུལ། དབྱུག་གུའི་དམག་དང་དབྱུག་གུ་ཉིད་བཅོམ་པའི་ལོ་རྒྱུས། རྣ་ཅན་གྱི་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་སྲོག་ལ་རྩེན་པའི་སྐོར་བཤད་པ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་དང་སྲིད་སྒྲུབ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཁྲོ་བའི་རྣམ་འགྱུར་བཤད་པ། ནག་པོས་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ། འཇིགས་སྡེས་གཡུལ་ངོར་དུཿཤཱ་ས་ན་ཁོག་པ་བཤག་ཅིང་ཁྲག་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱད་པའི་ལོ་རྒྱུས། ཤིང་རྟ་གཉིས་ཀྱི་གཡུལ་ངོར་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྣ་ཅན་བཅོམ་པའི་ལོ་རྒྱུས། ལེའུ་འདིའི་ནང་དུ་སྔོན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཁག་གི་གསལ་བཤད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། འདི་ལ་ནང་ཚན་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་བཞི་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དྲུག་བཅུ་རེ་བཞི་ཡོད། 9.शल्यपर्वརྒྱལ་པོ་མ་དྲའི་ལེའུ། རྒྱལ་པོ་མ་དྲ་ཤ་ལྱ་ལེའུ་འདིའི་ནང་། རྣ་ཅན་བཀུམ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཉིད་དམག་གི་མགོ་འཁྲིད་པ། ཤིང་རྟའི་གཡུལ་དཀྱེ་བའི་ལོ་ངོ་སྤྲོད། སྒྲ་ངན་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་སྤྱི་ཆེན་པོ་ཁག་ཇི་ལྟར་བཅོམ་པའི་སྐོར། ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་མ་དྲ་ཤ་ལྱ་ལ་ཇི་ལྟར་བཅོམ་པའི་ལོ་རྒྱུས། དམག་སྡེ་ཀུན་བཅོམ་པའི་རྗེས་ན་ཐུབ་དཀའ་ཆུ་ནང་ཅང་མི་གུད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞུགས་པའི་རྣམ་འགྱུར། བྱ་དྷི་ཞེས་བྱ་བས་ཐུབ་དཀའ་ཇི་ལྟར་ཆུ་ནང་ཞུགས་པའི་གནད་དག་འཇིགས་སྡེ་བསྟན་པའི་ལོ་རྒྱུས། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དམད་མ་བྱས་པར་མ་བཟོད་ནས་ཐུབ་དཀའ་ཆུ་ལས་ཕྱིར་ཐོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། འཇིགས་སྡེ་དང་ཐུབ་དཀའ་གཉིས་ཀྱི་བེ་ཅན་གྱིས་རྩལ་འགྲན་པའི་སྐོར། དེ་ནས་སྟོབས་ལྡན་དེ་གར་བྱུང་བ། ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་ལ་སོགས་པའི་གནས་ཁག་གི་ངོ་སྤྲོད། འཇིགས་སྡེ་དང་ཐུབ་དཀའ་གཉིས་བེ་ཅན་འགྲན་ནས་འཇིགས་སྡེ་ཐུབ་དཀའི་བརླ་སྟོར་བའི་ལོ་རྒྱུས། ལེའུ་ནང་གི་དེ་ལྟར་ལོ་རྒྱུས་ཁག་གསལ་ཡོད་པ་དང་། ནང་ཚན་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་དང་། ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་གསུམ་སྟོང་ཉི་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་ཡོད། 10.सौप्तिकपर्वམནལ་མན་གྱི་ལེའུ། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་གཡུལ་ས་འབྲལ་ནས་ཐུབ་དཀའ་ཇི་ལྟར་བརླ་ཐོར་བ་ལྷུང་བའི་གནས་དེ་གར་ཀྲྀ་པ་དང་ཨ་ཤྭ་ཐ་མ་ལ་སོགས་པ་དེ་གར་བྱུང་བ། དེ་ལྟར་ཨ་ཤྭ་ཐ་མས་ཐུབ་དཀའ་ཉམས་ཐག་པ་ཇི་ལྟ་བ་མཐོང་བ་ནས་བྲོ་ཚིག་འབོར་ཏེ་ཇི་སྲིད་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དང་དེའི་ཚོགས་དག་མ་བཅོམ་པའི་བར་དུ་རང་ཉིད་བྲང་ཁར་བཅངས་པའི་ཁྲབ་ཕྱིར་མ་ལེན་ནོ་ཟེར། དེ་ནས་ཨ་ཤྭ་ཐ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཤིང་རྟ་འཁྲིད་ནས་ཉི་མ་མ་བཞུད་པའི་མཚམས་ནགས་སྟུབས་པོ་ཞིག་ན་ཞུགས་སོ༎ དེ་གར་ཝ་ཊ་ཤིང་གི་ཐོག་ན་སྲིན་བྱ་འུག་པ་གཅིག་གིས་ཁྭ་ཏའི་ཚོགས་བཅོམ་པ་གཟིགས། དེ་མཐོང་བའི་མོས་ལ་ཨ་ཤྭ་ཐ་མས་རང་ཉིད་ཕ་མོས་རྣམས་བཀུམ་པའི་ཚུལ་དག་དྲན་བཞིན་ཁྲོ་བ་དང་བཅས་ནས་གཉིད་འདིའི་རྗེས་ཐོག་དེ་ལ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་བཅོམ་པར་བྱའོ་སེམས་སོ༎ དེ་ནས་ཨ་ཤྭ་ཐ་མ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་སྦྲའི་ནང་དུ་འཛུལ་བར་རྩམ་པར་དེ་གར་སྦྲའི་སྒོར་རི་བས་འབྱུང་བ་ཞེས་སྤངས་མཐོ་བ་གུང་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུའི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་སྲིན་བུ་མི་ཆེན་ཞིག་མཐོང་། དེ་གར་སྲིན་བུས་ནང་དུ་བཞུགས་པ་ལ་གེགས་བྱས་པར་སློབ་དཔོན་བྲེ་བོའི་བུ་ཨ་ཤྭ་ཐ་མས་དྲག་པོསྣ་ཚོགས་མིག་གསོལ་བ་འདེབས་ནས་དེ་གར་མནལ་ལ་བཞུགས་པའི་རྒྱལ་པོ་དྲོ་ཎ་ཡི་བུའི་ཁྱིམ་དང་བཅས་པ་བཅོམ། ནག་པོ་བློ་གྲོས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་བསྲུང་བ་དང་དེ་མིན་གཞན་ཅག་བཀུམ་པའི་སྐོར། རྒྱལ་པོ་དྲོ་ཎ་གྱི་བུའི་ཤིང་རྟ་མཁན་གྱིས་ཇི་ལྟར་ཨ་ཤྭ་བ་ཐ་མས་བཅོམ་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་པ། རང་ཉིད་ཀྱི་གཅེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཤི་བ་ཤེས་ནས་དྲོ་པ་ཏི་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་དང་ཁ་དགྱེས་བའི་དམ་བཅའ་འཆང་པ་དེ་འཇིགས་སྡེ་ཤེས་ནས་ཁྲོ་བཞིན་བེ་ཅོན་ཐོག་ནས་ཨ་ཤྭ་ཐ་མ་རྗེས་སུ་བསྙེགས་པ། ཨ་ཤྭ་མ་ཐས་དེ་ཤེས་ནས་འཇིགས་སྡེར་དཀྲག་པ་དང་། སྨྲེ་ངག་དང་བཅས་ནས་ས་ཆེན་པོ་འདི་ཐོག་ནས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་འཇིགས་པར་འགྱུར་ཅིག་སྨྲས་ནས་ལྷ་མཚོན་འབོར། དེ་ལ་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་འགོག་ཐབས་བྱས། དེ་ནས་ཨ་ཤྭ་ཐ་མ་དང་གཉིས་སྐྱེས་གླིང་གི་རྒྱས་པ་གཉིས་གཅིག་ཕན་ཚུན་དམོད་པ་དོར་བར་བརྩམས། མཐར་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་པོ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ནས་ཨ་ཤྭ་ཐ་མའི་དབུའི་ནོར་དེ་འཁུར་ན་རང་ཉིད་ཅག་གི་ཆུང་མར་བྱིན། ལེའུ་འདིའི་ནང་ནང་ཚན་བཅོ་བརྒྱད་དང་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་བརྒྱད་བརྒྱ་བདུན་བཅུ་ཐམ་པ་ཡོད་དོ༎ 11.स्त्रीपर्वབུད་མེད་ཀྱི་ལེའུ། ཡུལ་འཁོར་སྲུང་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ཤི་བའི་གདུང་བས་སྨྲེ་ངག་འདོན་བཞིན་འཇིགས་སྡེ་བཅོམ་པར་འདོད་པ། ནག་པོ་དང་འཇིགས་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་འདྲ་སྐུ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གིས་འཇིགས་པར་བྱས་པ། དེ་ལྟར་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གི་གདུང་བ་ཞི་བི་སླད་དུ་བློ་ལྡན་གྱི་བསླབ་བྱ་བསྟན་པ། དེ་ནས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གིས་ཕོ་བྲང་ནང་གི་བཙུན་མོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་གཡུལ་འཁྲི་བ་དང་། བཙུན་མོ་དེ་དག་གཡུལ་ཁར་སྙིང་རྗེ་སྐྱེས་བཞིན་མིག་ནས་མཆི་མས་ལྷུང་བ་མཐོང་ནས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང་། དྲི་ཟའི་རྒྱལ་པོ་ཡིད་མི་བརྟན་པར་འགྱུར། བཙུན་མོ་དང་འཁོར་མོ་དག་གི་རང་གི་ཇོ་བོ་ཅག་ཤི་ནས་སར་འགྱེས་སོང་མཐོང་བས་ཡིད་གདུང་བཞིན་སྨྲེ་ངག་དྲག་ཏུ་འདེབས་པ་དེ་ལ་ནག་པོ་སེམས་གསོ་བའི་ཁ་ཏ་བྱས། གཡུལ་ཁོར་བརྟན་པས་རང་གི་འཁོར་གཡུལ་ན་ཤི་བ་ཅག་ཇི་ལྟར་བསྟན་བཅོས་ནང་དུ་གསུང་བ་བཞིན་དུ་ཞུས་འབུལ་བྱས། རྣ་བ་ཅན་གྱི་ཞུས་འབུལ་སྐབས་སུ་ཀོ་ན་ཏི་ཡིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ཡིན་པར་འབོད་གྲགས་གནང་བ། ལེའི་འདི་ནི་སྙིང་རྗེ་སྣུམ་ལ་སེམས་སྐྱོ་སྣང་གིས་འབངས་པའི་ལེའུ་ཞིག་དང་། འདི་ལ་ནང་ཚན་ཉི་ཤུ་བདུན་དང་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་བདུན་བརྒྱ་བདུན་བཅུ་དོན་བདུན་ཡོད་དོ༎ 12.शांतिपर्वཞི་བའི་ལེའུ། ལེའུ་འདི་ཤེས་བྱའི་སྙིང་པོས་བྱུར་ལ་གདམས་ངག་སྐས་ཀྱི་བམ་རིམ་ལྟར་ཏུ་མཐོན་པའི་སྤོ་ན་བརྩེགས་པའི་ལེའུ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟར་གཡུལ་ངོར་བརྟེན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་དང་མིང་སྲིང་སྤུན་ཉེ་ལ་སོགས་པ་གཡུལ་གྱིས་རྐྱེན་བྱས་ན་ལྔ་པའི་ལམ་དུ་ལ་གཤེགས་པར་གཟིགས་ནས་དེ་དག་ཆགས་པའི་འཛིན་པ་གྲོལ་བའི་སྣང་བ་སྐྱེས། དེ་ལ་འཇིགས་སྡེས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་གདམས་པ་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་ལེགས་བཤད་ཕུལ་དུ་བྱུང་མང་པོ་བསྟན་ཡོད། ལེའུ་འདིའི་ནང་དུ་གཤམ་གསལ་གྱི་དོན་ཚན་ཁག་བསྟན་ཡོད། རྣ་ཅན་དམོད་པ་དོར་ཚུལ། རྣ་ཅན་ལ་མཚོན་ཆ་ཐོབ་པའི་སྐོར། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་བུད་མེད་རྣམས་ལ་དམོད་པ་དོར་བ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་སྨྲེ་ངག དྲང་སྲོང་ཤ་ཀུ་ནི་ཡི་གཏམ། ན་ཀུ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་དག གཡུལ་ངོར་བརྟན་པར་ལྷའི་གནས་བསྟན་པ། རྒྱས་པས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པར་གདམས་ངག་བསྟན་པ། ཤྱེན་ཇི་ཏ་ཞེས་བྱ་བའི་བརྗོད། མིས་སྦྱིན་གྱི་ནང་ཚན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད། གཤགས་པ་ཕུལ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད། རྒྱངས་འཕེན་པའི་ཆོས་ལ་དམད་པ་བྱེད་པའི་ཚུལ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་འཁྲི་འགོད་པའི་སྐོར། འཇིགས་སྡེ་རྒྱལ་སྲས་སུ་འཁོད་པ། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་གནང་བའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་བསྟོད་པ། དགའ་བྱེད་དགྲ་སྟ་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད། ནག་པོ་དང་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པ་འཇིགས་སའི་སར་སོང་བ། དམག་སྡེ་གཅིག་གི་དཔོན་དེ་ཇི་ལྟར་དགོས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་བསྟན་པ། དབང་ཕྱུག་དང་དྲང་སྲོང་པ་སངས་དབར་གྱི་གཏམ་གླེང་། དྲང་སྲོང་དང་ཁྱིའི་དབར་གྱི་གཏམ་གླེང་། ལྟུང་བའི་ནང་ཚན།སྣ་ཚོགས་བཤེས་གཉེན་དང་རྔོན་པའི་བར་གྱི་མགུར། ཆོས་བསྟན་པའི་སྐོར། དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད། བདེན་པའི་གཏམ་འགྲེལ་བརྗོད། འདོད་ཆགས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད། སྡིག་པ་ཇི་ལྟར་བཤགས་པ། དྲུག་སྐྱེས་མའི་གླུ་དང་སྡིག་པ་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད། ཐར་པའི་ནང་ཚན།པི་ངྒ་ལའི་གླུ། ཕ་དང་བུའི་དབར་གྱི་མགུར། རྣམ་སྨིན་བསྟན་པའི་གླུ། ཚིམ་པ་དང་སྦྲུལ་ཆེན་པའི་དབར་གྱི་མགུར། ཝ་སྐྱེས་དང་འོད་སྲུང་བར་གྱི་མགུར། རྒྱལ་པོ་ངན་སྤོང་དང་བྷ་ར་དྭཱ་ཛ་བར་གྱི་མགུར། སྤྱོད་པའི་ཆོ་ག དྲང་སྲོང་པ་སངས་ཀྱི་མགུར། བླ་མ་དང་སློབ་མའི་བར་གྱི་མགུར། ནག་པོའི་བསྟོད་པ། དབང་པོ་དང་ཚིམ་པའི་དབར་གྱི་མགུར། དབང་ཕྱུག་དང་ན་མུ་ཅཱི་ཀཱ་གཉིས་དབར་གྱི་མགུར་ལོ་སོགས་པ་མགུར་དང་བསྟོན་པའི་ཚོམ་བུ་ཆེན་པོ་ཞིག་འདུས་པའི་ནང་ཚན་ཡིན། ལེའུ་འདིའི་ནང་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ནང་ཚན་གསུམ་བརྒྱ་གསུམ་བཅུ་སོ་དྲུག་དང་། ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་གཅིག་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་བཅུ་མེད་བདུན་ཡོད་དོ༎ 13.अनुशासनपर्वའཛིན་སྐྱོང་གི་ལེའུ། རྒྱལ་པོ་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་འཇིགས་སྡེའི་ཞལ་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ཐོས་ནས་སེམས་ཞི་བ། ལེའུ་འདིའི་ནང་ཆོས་དང་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་དོན་ཁག་འགྲེལ་བརྗོད་ལྡན་ལ་སྦྱིན་པ་སོ་སོ་ལས་འབྲས་བུ་ཁག་ཁག་སོ་སོ་བྱུང་བའི་བསྟན་པ། སྦྱིན་པའི་ཡུལ་ལས་སྦྱིན་པའི་བློ་བྱུང་ཚུལ། སྤྱོད་པའི་རང་བཞིན་བསྟན་པ། བདེན་པ་ལས་གཞན་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་བསྟན་པ། ཕྱོགས་དང་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ཆོས་ཉིད་སྙིང་པོ་དང་འཇིགས་བྱེད་ལྷའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ལེའུ་འདིའི་ནང་གསལ་བ་ཡོད། དེ་ཡང་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ནང་ཚན་བཅུ་གསུམ་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་བརྒྱ་དང་བཞི་བཅུ་ཞེ་དྲུག་ཡོད་དོ༎ 14.अश्वमेधिकापर्वརྟའི་མཆོད་བྱིན་གྱི་ལེའུ། དྲང་སྲོང་སཾ་བ་རྟྟ་དང་རྒྱལ་པོ་མ་རུ་ཏྟ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བཤད་པ། གསེར་མཛོད་ཐོབ་པ། ཐོག་མ་མེ་ཡི་མཚོན་གྱིས་པ་རི་ཀྵི་ཏ་ཚར་བཅད་པ་དེ་ཕྱིས་ནས་ནག་པོ་སླར་གསོ་ཞིང་། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྟའི་མཆོད་སྦྱིན་ལས་རྟ་རྣམས་ཕྱིར་བཏང་བར་གཏུམ་པོའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱི་དམག་དྲངས། རྒྱལ་པོ་ཅི་ཏྲ་བ་ཧཱ་ན་གྱི་བུ་མོ་ལུས་རྨ་མཚན་ཅན་བུ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་མིང་ལ་བ་བྷྲུ་བཱ་ཧ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སྲིད་སྒྲུབ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའི་ལོ་རྒྱུས།རྟ་ཡི་མཆོད་སྦྱིན་ཆེན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ན་ཀུ་ལ་ཡི་འགྲེལ་བརྗོད་བྱེད་ཚུལ། དེ་ལྟར་རྟའི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ལེའུ་ནང་དུ་གནད་དོན་དེ་དག་ཚང་ཡོད་པ་དང་། ལེའུ་འདི་ནང་ཚན་ཁྱོན་བསྡོམས་བརྒྱ་དང་གསུམ་དང་། ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་གསུམ་སྟོང་གསུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཡོད་དོ༎ 15.आश्रम्वासिकापर्वགནས་པ་ཅན། ལེའུ་འདིའི་ནང་དྲི་ཟ་ཁག་དང་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་པ་དང་བློ་ལྡན་བཅས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་དོར་ནས་ནགས་སུ་ཕྱོགས་སུ་ཇི་ལྟར་ཕེབས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་པ། དེ་ལྟར་ཁོང་རྣམ་པའི་སྤྱོད་པའི་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བཞིན་སློབ་དཔོན་སུ་ཤྲུ་ཥ། སཱ་དྷྭི། ཀུ་ནྟི་ལ་སོགས་པ་ཡང་ནགས་སུ་ཕེབས་པའི་ལོ་རྒྱུས། ནགས་ཀྱི་ཁྲོད་རྒྱལ་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གིས་སྔ་གཡུལ་ངོར་ཤི་སོང་བའི་རང་གི་བུ་ཕྲུག་དཔའ་བོ་དག་སླར་ཡང་ཕྱིར་ཡོང་བ་མཐོང་། རྒྱལ་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་ནག་པོ་ཆེན་པོས་བྱིན་རླབས་པའི་སྒྱུ་མ་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་གྲོལ་བས་གཞན་ཅག་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར། དབང་པོ་ཐོབ་དང་བློ་ལྡན་གཉིས་ཆོས་ཀྱི་ལམ་ལ་བཞུགས་ནས་བདེན་པ་མཐོང་། ཐུབ་པ་མིས་སྦྱིན་གྱིས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་བྲྀ་ཥྞ་ཁྱིམ་བརྒྱུད་ཇི་ལྟར་མེད་པར་སྟོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་བསྟན་པ། ལེའུ་འདིའི་ནང་གི་སྙིང་དོན་འདི་ལྟར་ཡིན་ལ་ལེའུ་འདི་ནང་ཚན་ཁྱོན་བསྡོམས་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་གཅིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན། 16.मौसुलपर्व རྫི་བུའི་རིགས་གང་ཡིན་པ་གཡུལ་ངོར་གོ་མཚོན་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པ་དག་མཐར་ཚངས་པའི་ངན་སྔགས་ཀྱིས་རྒྱ་མཚོ་ཁ་ཡི་རྩ་ཡི་ཉག་པ་གཅིག་གིས་སྲོག་འཕྲོག་པ་ལྟར། བ་གླང་རྫི་ནག་པོ་ཡང་མཐར་ཚེ་མི་བརྟན་པའི་རྣམ་ཐར་བསྟན་པ། དེ་ལྟར་སྲིད་སྒྲུབ་མཐོང་བས་སེམས་གདུང་བས་བསྣན། སྲིད་སྒྲུབ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཞང་པོ་ནོར་ཀྱི་ལྷ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཆང་འཐུང་བའི་ཚོགས་དེ་གར་འབྱོར་ནས་རྫི་བུའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཤི་བར་འདུག་མཐོང་། དེ་ནས་སྲིད་སྒྲུབ། དགའ་བྱེད། ནག་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ཞུས་འབུལ་གྱིས་ནས་དྭ་ར་ཀཱ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲོང་ནས་ཕྱིར་ཡོང་བའི་ལམ་ལ་དཀའ་སྡུག་འདྲ་མིན་གྱིས་མནར་བའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན། འོན་ཀྱང་འཆི་བ་དུས་ལ་བབས་པའི་གནས་སྐབས་དེ་ཚེ་དཔའ་བོ་དག་ལ་རྫུ་འཕྲུལ་མཚོན་གང་ཐོག་པ་དེ་དག་གི་རྔོག་མ་ཐོག་པ་གཞན་ཅག་གིས་མཐོང་བས་སྙིང་པོ་མི་རྟག་པའི་དོན་རྟོགས། དེ་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་གམ་དུ་བྱུང་ནས་རྒྱལ་པས་ཇི་ལྟར་ཁ་ཏ་གནང་བ་བཞིན་དབེན་པའི་རི་ཕྲོད་ན་བཞུགས་འདོད་ཀྱི་རྣམ་པ་བསྟན་པ་བཅས་ལེའུ་འདིའི་སྙིང་དོན་ཡིན། ལེའུ་འདིའི་ནང་དུ་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ནང་ཚན་བརྒྱད་དང་། ཚིགས་སུ་བཅད་གསུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་ཡོད་དོ༎ 17.महाप्रस्थानिकपर्वབཞུགས་པ་ཆེན་པོའི་ལེའུ། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དང་དེའི་ཆུང་མ་བཅས་པ་དབེན་པའི་ནགས་སུ་འགྲིམས། དེ་ནས་ལོ་ཧི་ཏ་ཞེས་བྱ་བའི་མཚོའི་ཉེ་འགྲམ་ན་མེའི་ལྷ་དང་མཇལ། གནས་དེ་རང་ལ་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་མེ་ལྷ་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱས་ནས་གསོལ་བ་བཏབས་པས་གཱ་ཎྜཱི་བ་ཞེས་བྱ་བའི་མདའ་ཡི་མཚོན་ཆ་དེ་བསྩལ་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྙིང་ཉེ་བའི་ཆུང་མ་དང་ཤ་ཚ་བའི་བུ་ཕྲུག་ལ་སོགས་པ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་གཅིག་བྱས་ནས་མི་རྟག་འཆི་བའི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་མཐོང་བར་ཆགས་བྲལ་འཛིན་མེད་ཀྱིས་གཅིག་པོར་གནས་སོ༎ ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལེའུ་འདིའི་སྙིང་དོན་ཡིན། དེ་ཡང་ནང་ཚན་གསུམ་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་གསུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ལེའུ་ཞིག་ཡིན་ནོ༎ 18.स्वर्गारोहणपर्वམཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བའི་ལེའུ། ལྷ་རྣམས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལྷའི་གནས་སུ་དྲངས་བའི་སླད་ཕེབས་ཀྱང་ཁོས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱི་བློ་ཡིས་མ་ཐོངས་ནས་མ་ཕྱིན། ཁོང་གི་ཆོས་ལ་དད་པ་འདི་ཐོབ་པ་མཐོང་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོས་རང་གཟུགས་དངོས་སུ་མངོན།དེ་ནས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་མཉམ་དུ་ལྷའི་གནས་སུ་གཤེགས་སོ༎ དེ་གར་ལྷའི་ཕོ་ཉ་དག་གིས་གཡོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁོ་དམྱལ་བའི་ཕྲང་ལམ་དུ་འཁྲིད་པས་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐྱེས། དེ་གར་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་གཤིན་རྗེའི་སྟོབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཟུང་བའི་རང་གི་སྤུན་ཉེ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་རྗེའི་སྨྲེ་ངག་གསན། ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དང་གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱུ་འབྲས་བཤད་ནས་སེམས་པ་གསོས། དེ་ལྟར་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པས་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་གཤེགས་ཤིན་འཁྲུས་བྱས་ནས་མིའི་ཤ་རུས་གདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དོར་ཞིང་ཞི་བར་གཤེགས་སོ་ཟེར། དེ་ལྟར་ལེའུ་འདི་ནང་ཚན་ལྔ་དང་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་ཉི་བརྒྱ་དགུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནོ༎ 19.हरिवंशपर्वའཕྲོག་བྱེད་རྒྱུད་པའི་ལེའུ། འདི་ཀོ་སྔར་གྱི་རབ་འབྱེད་རྣམས་ཀྱི་བྱུང་བ་དག་བསྡུས་ནས་བཤད་པའི་ལེའུ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་འཕྲོད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་པའམ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལེའུ་ཞེས་ཚིགས་བཅད་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་གཅིག་ཁྲི་ཉི་སྟོང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་བརྩམས། རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་དམག་སྡེ་ཆེན་པོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཉིན་མཚན་བཅོ་བརྒྱད་རིང་གཡུལ་བགྱེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ལ་གོ་བ་ཡིན།རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ལ་དངོས་སུ་ཚིགས་བཅད་ཤློ་ཀ་ཇི་ཙམ་ཡོད་མིན་ཐ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནས་བཤད་པར་དཀའ། ད་ལྟའི་བར་དུ་རྒྱ་གར་ནང་མ་དཔེ་མི་མཐུན་པའི་པར་གཞི་དུ་མ་པར་དུ་བཏབ་པ་ཁག་གི་ཤློ་ཀའི་གྲངས་ཚད་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད།

རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་ཆེན་པོའི་ཆེ་བ་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ། སྙན་ངག་གི་ཕྱོགས་ཀུན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ། འཇིག་རྟེན་དང་ཆོས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་མི་ཚང་བ་མེད་པ། གཞུང་འདི་ནི་གཞུང་ཀུན་གྱི་ཕྱི་མོ་དང་གཞུང་འདི་མ་མཇལ་ན་གཞུང་ཀུན་མ་མཇལ་བ་དང་གཉིས་སུ་མེད་ཟེར། ཉིན་མོར་སྡིག་པ་གང་ལས་པ་མཚན་མོར་གཞུང་འདིའི་མཚན་ནས་བགྲངས་པ་དང་། ཡང་ན་མཚན་མོར་སྡིག་པ་གང་བྱས་པ་མཐོ་རངས་གཞུང་འདིའི་མཚན་ནས་བགྲངས་པས་སྡིག་པའི་ལས་ཐ་དག་དག་པར་བྱེད་པར་འདོད། གང་ཟག་ཆེ་གེ་མོ་གཅིག་གིས་གསེར་གྱི་རྒྱན་པའི་བ་མོ་བརྒྱ་བྲམ་ཟེར་སྦྱིན་པ་དང་གཞན་ཞིག་ན་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱུན་དུ་འདོན་མཆོད་བྱས་པ་གཉིས་ཕན་ཡོན་གཅིག་པར་བཤད། ནམ་ཚོད་གང་དང་གང་དུ་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་མོ་འདི་འདོན་དགོས་མིན་གྱི་བཤད་བགྲོས་ཤིག་ཀྱང་ཡོད། དེ་ཡང་དེ་ལྟར་ཏེ། སྔོན་ཛ་ནྨེ་ཛ་ཡ་ཞེས་བྱ་བས་དྲང་སྲོང་བཻ་ཤ་མྤཱ་ཡ་ན་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་དགོས་པ་དང་འབྲས་བུ། མཐུན་མཚམས་ན་ལྷ་སུ་དང་སུ་ལ་མཆོད་དགོས་སམ། ནང་ཚན་སོ་སོ་མཚམས་ན་གང་སྦྱིན་དགོས་སམ། འདོན་པ་པོའི་ཡོན་ཏན་གང་དགོས་པ་ལ་སོགས་པའི་དྲི་བ་དྲིས་པར། དྲང་སྲོང་གིས ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདིའི་ནང་དུ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་སྦྱིན་ལས་གཙོས་པའི་ཞི་དྲག་གི་ལྷ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་མ་ཚང་བར་མེད་པའི་ཡོངས་རྫོགས་འབྲེལ་བརྗོད་དང་བཅས་པ་ཡོད་ན། གཏམ་རྒྱུད་འདི་བློ་གཅིག་སེམས་གཅིག་གིས་དད་པ་ཆེན་པོས་འདོན་ཀློག་བྱས་ཚེ་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མར་འཆི་བའི་སྐྱེ་གནས་གང་དུ་ཡང་སྐྱེ་བའི་དགོས་པ་མེད་ཟེར། རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་གི་འཇིགས་བྱེད་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཐོས་ནས་དེ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བཞིན་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བྱས་ན་རྣམ་དཀར་དགེ་བའི་ལས་དཔག་ཏུ་མེད་བསགས་སོ་ཟེར༎ དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་འདོན་པའི་སྐབས་སུ་རྩ་ཀུ་ཤའི་སྟེང་དུ་ལུས་ཕབས་ནས་བློ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིམ་ཞིང་བག་ཕེབས་པོའི་ཐོག་ནས་སྦྱོར་བའི་ཀློག་སྟངས་དངས་ལ་ཚིག་གི་བཅད་མཚམས་མཉམ་པོ་དང་གསལ་པོ་དགོས། དེ་ལྟར་ཀློག་མཚམས་ཆད་པ་དང་། ཀློག་པའི་སྐབས་སུ་གཉིད་ལོག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་གྱི་དྲི་མ་ཙམ་ཡང་བྱུང་མི་ཉན། མ་ཀློག་པའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་ཐོག་མར་ན་རའི་བུ་དང་། ན་ར། ན་ར་མཆོག དབྱངས་ཅན་མ་ལ་སོགས་པའི་ངག་གི་ལྷའམ་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་མཆོད་པ་བྱེད་དགོས། ཇི་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་སྐྱོན་དང་འབྲལ་ཞིང་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་ཕན་པ་རྣམ་དཀར་དགེ་བའི་ལས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱུང་བ་ཡིན་ཟེར། རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདོན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལས་རྣམས་བསྟན་པ། ལེའུ་འམ་ནང་ཚན་སོ་སོའི་སྐབས་སུ་རིགས། ཡུལ། སྐྱེས་བུ། ཆོས་ཀྱི་འཇུག་པ་སོ་སོའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་བྲམ་ཟེ་རྣམས་ལ་སྦྱིན་པ་བྱེད་དགོས། དེ་ནས་ཐོག་མར་བྲམ་ཟེས་མཆོད་བརྗོད་འདོན་པ་དང་། སླར་ཡང་འཇུག་རྫོགས་པའི་མཚམས་ན་ཆོ་ག་བྱེད་པ། ལེའུ་དང་པོ་རྫོགས་མཚམས་ན་བྲམ་ཟེ་དག་ལ་ཞིམ་པིའ་ཟས་དང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་གོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཏང་བ། ལེའུ་གཉིས་པའི་མཚམས་ན་མར་ཟན། ཟན་སྒོང་མངར་མོ། འབྲས་བྲོ་ལ་སོགས་པའི་འབྲུའི་རིགས་ཟས་དག་གི་སྦྱིན་པ་བཏང་བ། ལེའུ་གསུམ་པའི་མཚམས་ན་ནགས་ཀྱི་ཤིང་འབྲས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མཆོད་པ་བྱ་བ་དང་སྦྱིན་པ་བཏང་བ། ལེའུ་བཞི་པའི་ནང་དུ་དངོས་རྫས་འདྲ་མིན་གྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བ། ལེའུ་ལྔ་པའི་ནང་དུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་རྒྱུ་སྤྱི་དང་དྲི་ངད་དྭངས་པའི་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་བསྐོར་བ། ལེའུ་དྲུག་པའི་མཚམས་ན་རྫས་སྣ་ཚོགས་དང་ཟས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བཏང་བ། ལེའུ་བདུན་པའི་ནང་དུ་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཉོད་པའི་ཟས་སྣ་ཚོགས་དང་། སྦྲང་རྩི་སོགས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བ། ལེའུ་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུ་མངོན་པར་འདོད་པ་ལྟར་གྱི་བྲམ་ཟེའི་ཟས་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ལེའུ་དགུ་པའི་མཚམས་སུ་ཀ་ར་དང་མར་ཟན་མངར་མོ་ལ་སོགས་པའི་ཟས་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་པའི་མཚམས་སུ་སྲན་མ་དང་འདྲེས་པའི་ཟས་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་གཅིའི་སྐབས་སུ་རིན་པོ་ཆེའི་ནོར་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པའི་མཚམས་སུ་མར་ཟན། བྲོ་ལ་སོགས་པའི་ཟས་རིགས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདོད་པའི་ཟས་བཞིན་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་བཞི་པའི་ནང་དུ་འབྲུ་དང་བྲོ་ལ་སོགས་པའི་ཟས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅོ་ལྔ་པའི་མཚམས་སུ་གཏུན་ཤིང་གི་སྦྱིན་པ་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་དྲུག་པའི་མཚམས་སུ་དྲི་ངད་དྭངས་བའི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་དང་སྤོས་ལ་སོགས་པའི་སྦྱིན་པ་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅུ་བདུན་པའི་མཚམས་སུ་འབྲུ་དང་བྲོ་ལ་སོགས་པའི་ཟས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བྱའོ༎ ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་པའི་མཚམས་སུ་བྲམ་ཟེ་སྟོང་ལ་ཟས་ལ་སོགས་པའི་སྦྱིན་པ་བྱའོ་ཞེས་ལེའུ་སོ་སོའི་སྐབས་དང་མཚམས་སུ་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བའི་འདི་དང་འདི་གྲུབ་ཞེས་དམིགས་ནས་བཤད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཞིག་ངེས་པར་ཡོད་པ་འདྲའོ༎

རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ལ་ཕྱི་ཡི་མཁས་པ་ཁག་གི་འདོད་ཚུལ། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁས་པ་ཁག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་ཁག་གི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཐོག་འཛིན་པའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཐ་དད་ཡིན། དེ་ཡང་རིམ་པ་གཤམ་ལ་བཤད་རྒྱུ་ཡིན། འཇར་མེན་(German)གྱི་མཁས་པ་ཝེ་བར་(Weber)མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་གདོད་མའི་གཏམ་རྒྱུད་ཞིག་མ་ཡིན་ཟེར། རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། དུས་རབས་དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་ཀྲི་སོ་ས་ཊོ་མ་ལས་གཞན་པའི་དེའི་སྔོན་གྱི་གཞུང་གང་དུ་ཡང་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་སྐོར་དངོས་སུ་གླེང་བ་གཅིག་ཀྱང་མེད། མདོར་ན་བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་པའི་དུས་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་བརྩམས་རྒྱུ་ཡིན། ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་པ་ཡིས་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་གྲུབ་པའི་མཚམས་སུ་ས་སྐྱ་སེང་དང་དེའི་བུ་ལྔའི་སྒྲ་གྲུབ་ལ་སོགས་པ་གཅིག་ཀྱང་བཤད་པ་མེད། ཨཱ་ཤྭ་ལཱ་ཡན་དང་ཤཱཾ་ཁཱ་ཡན་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནང་མིང་ཙམ་གསལ་བ་ལས་དོན་དངོས་སུ་མ་སྨྲོས་པར་སྦས་ནས་ཡོད། བཱ་ཛ་ས་ནེ་ཡ་བསྡུས་པའི་ནང་དབང་པོ་སྲིད་སྒྲུབ་ཡིན་པར་བཤད། སྨན་གྱི་གཞུང་གི་ནང་དུ་བལྟ་བའི་སྐབས་སུ་ལུས་ངན་དང་ལྔ་ལན་ལུང་པ་གཉིས་ཀྱི་དབར་ལ་འཁྲུགས་འཛིང་ཤོར་བའི་ལོ་རྒྱུས་རྩ་བ་གསལ་གྱི་མེད། མ་ཟད་ཡུལ་ལུང་དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འཆམས་པོ་དང་ཉེ་པོ་ཞེ་དྲག་ཡིན་པར་བཤད། ཚངས་པའི་ལམ་བརྒྱ་པ་ཞེས་པའི་གཞུང་དེའི་ནང་དུ་ཛ་ནྨ་ཛ་ཡ་ཀ་སྤྱོད་ལམ་བཙུན་པོ་དང་ཀུན་གྱི་གུས་བརྩི་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པར་ཡོངས་སུ་གྲགས་སུ་བཤད། ཝེ་བར་(Weber)མཆོག་གིས་གསུང་ཡག་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་དུམ་མཚམས་གསུམ་དུ་བགོས་ནས་བཤད་ན། དང་པོ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་འབྱུང་ཁུངས། གཉིས་པ་འབྱུང་ཁུངས་དེའི་འགྲེལ་བརྗོད། གསུམ་པ་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་བྱ་བཞག་དང་བྲམ་ཟེའི་ཡོན་ཏན་བཤད་པ་བཅས་གསུམ་ཡིན་ཟེར། དུམ་མཚམས་དེ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་ཤཱཀྱ་རིགས། ཀླ་ཀློའི་རིགས་དང་། སྟག་གཟིགས་རིགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་གསལ་ཡོད། དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་རཱ་མཱ་ཎའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་རཱ་མཱ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་ནི་འདིའི་རྗེས་སུ་བྲིས་ཡིན་པ་དེ་ཡང་གསལ་པོ་ཤེས་དགོས། རིག་བྱེད་ནང་བྲམ་ཟེ་དང་གསང་ཚིག་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་གི་རྣམ་འགྱུར་ཆ་ཚང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་འབྱུང་ཁུངས་ཆགས་ཡོད། མ་ཟད་པ་ཧླ་བ་ལ་སོགས་པའི་བརྡ་ཆད་གསར་པ་དེ་དག་ལ་བལྟས་ནས་ ཝེ་བར་(Weber)མཆོག་གིས་ནོ་ལྜ་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ལྟར་པ་ཧླ་བ་ཞེས་པའི་བརྡ་ཆད་འདི་དུས་རབས་དང་པོའི་སྐབས་བྱུང་བ་དང་། དངོས་སུ་དུས་རབས་གཉིས་པ་ནས་བཞི་པའི་སྐབས་རྒྱ་གར་དབུས་སུ་བརྡ་ཆད་འདི་དར་བཟོ་ཆགས། ཁོང་གི་འདོད་པ་ནི་དེའི་སྔོན་དུ་མེ་གེ་སྠི་ནི་ཛ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་སྐོར་རྩ་བ་གླེང་མེད་པ་དང་། དུས་རབས་དང་པོའི་སྐབས་སུ་ཌཱུ་ཡ་ན་ཀྲི་ས་ས་ཥྚ་ས་ན་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་གླེང་བ་ལ་བལྟ་ན་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་གསུམ་པ་ནས་དང་པོའི་བར་མཚམས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་དངོས་སུ་བྲིས་པ་ཤེས། འོན་ཀྱང་འདི་ནང་གི་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་སྐོར་འདི་ནི་སླར་ཡང་ཕྱིས་སུ་དུས་རབས་གསུམ་པ་ནས་བཞི་པའི་བར་གྱི་གསར་རྩོམ་བྱས་པ་གདོན་གྱིས་མི་ཟའོ༎ སྲོ་ཊ་ར་ཡི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་བཞེད་ཚུལ་ཁག་གཅིག རྒྱ་གར་པས་ཚངས་པ་ལྷ་ཡི་ནང་གི་མཆོག་ཏུ་འདོད་པའི་དུས་སརབས་སུ་༼ སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བདུན་པ་ནས་ལྔ་པའི་བར་རམ་སྤྱི་ལོ་རྗེས་ཀྱི་ལོ་བཞི་པའི་སྐབས་ ༽རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདོད་མའི་སྙན་ངག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པ་བྱུང་། མགུར་བླངས་མཁན་དེ་ནི་སྒྲ་ངན་ཞེས་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་མི་ཡིན་པ་དང་། ཁོང་གིས་མི་རྣམས་ཀྱི་བཤད་སྒྲོས་ལས་སྒྲ་ངན་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་དང་།རིགས་གཞན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་པའི་གཏམ་རྒྱུད་རྣམས་ཐོས། གཏམ་རྒྱུད་འདི་ལ་གཞི་བཅོལ་ནས་ཁོང་གིས་རྒྱལ་རིགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་། རྫི་བོའི་རིགས་ལ་ནག་པོ་དང་སྐྱ་སེང་གི་བུ། ལྔ་ལེན། གདོལ་པའི་རིགས་ལ་སོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་། བདེན་པ་རྒྱལ་པ་དང་ངན་པ་ཕམ་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་རྩོམ་རིག་འདི་བཞིན་མགུར་གྱི་ཟོལ་དུ་ལེན་པ་ཞིག་ཡིན། མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁ་གཏད་དུ་ནག་པོ་དང་བརྒྱ་བྱིན་གཉིས་པོ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྫི་བོའི་རིགས་རྣམས་ཟོལ་གྱིས་བཅོས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལམ་ལྷོང་དུ་སོང་ནས་དུས་རབས་བཞི་པའི་སྐབས་སུ་ལྷའི་གཙོ་བོ་དེ་བརྒྱ་བྱིན་ཆགས། དེ་ནས་དེའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་དེ་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལྟ་སྟངས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་བཏང་ནས།ཐོག་མའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེའི་ནང་།ནག་པོ་དང་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་བྱ་སྤྱོད་བཟང་རབས་དང་ཡག་རབས་ཁོ་ན་དང་།སྒྲ་ངན་གྱི་ཕྱོགས་རྣམས་སྤྱོད་ངན་དང་མ་རབས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཅོས། དོན་དངོས་ཐོག་སྐྱ་སེང་གི་བུའི་རིགས་ནི་ལྷོ་ནས་ཆད་པ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་འདིར་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་རིགས་གཅིག་ཡིན་པར་འདོད། སྤྱི་ལོ་༡༨༨༩ལོར་ཨ་རིའི་གསར་ཤོག་ཞིག་ཏུ་བི་ཝི་ཧོ་བ་སྐིན་ཡིས་གནའ་རབས་རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཞེས་བྱ་བའི་རྩོམ་ཤོག་རིང་པོ་ཞིག་བཏོན་པ་དེའི་ནང་། དེ་སྔོན་གྱི་ལ་སེ་ན་མཆོག་དང་། ས་རོ་ཌ་ར་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལ་དགག་པ་རྒྱབ་ཡོད། ཁོང་གིས་གསུང་པ་ལྟར་ན།གལ་ཏེ་དངོས་ཡོད་དེའི་སྔོན་གྱི་མཁས་པ་ཁག་གིས་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་བསྟོད་པ་རྒྱས་པར་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ན། ངེས་པར་དུ་བསྟོད་པ་ཙམ་བྱས་པ་ལས་དེ་དག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་པའི་སྐབས་མེད་པ་བཟོ་དགོས་ཀྱང་།དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ཕྱོགས་གཉིས་ཀའི་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་སོ་སོར་བཤད་ནས་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུངས་པ་བྱས་ཡོད། དེ་བརྟེན་གོང་གི་མཁས་པ་གཉིས་ཀྱི་བཞེད་པ་དེ་དག་རྒྱུ་མཚན་དངོས་སུ་བརྗོད་རྒྱུ་མེད་པའི་སྐྱོན་འཛུགས་ཙམ་ལས་མ་འདས་སོ་ཟེར། གདོད་མ་བྱུང་རབས་ལ་གཞིགས་ནས་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་རྣམ་པ་ངོ་སྤྲོད་གསལ་ཐུབ། ཆོས་ཀྱི་རྒྱུད་རིམ་གོང་མ་དག་ལས་སྲིད་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་འགྲོ་བ་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན། ཕྱིས་རབས་ཆོས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་དེ་དག་སྔ་རབས་པ་ལས་གདབ་རྒྱུར་གྱིས་ལས་སླ་བ་དང་གསལ་ཁ་དོད་པ་ཆགས་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་རབས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྲིད་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་སྔ་རབས་པ་ལས་གདབ་འགྱུར་གྱིས་བསམ་བློའི་གནས་ཚད་མཐོ་བ་དང་སྒྲིག་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་དོག་པ་ཡོད། གདོད་མའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་རྟོགས་བཟོ་ཡིན་པ་ཚང་མ་ཤེས་གསལ་རེད། སྔོན་གྱི་རྟོགས་བཟོའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་དང་ད་ལྟའི་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་གཉིས་ཀྱི་དབར་བ་ཁྱད་པ་ཡོད། དེར་བརྟེན་སྔོན་གྱི་ཡོད་ཚད་མེད་པ་བཟོ་ཡག་དེ་འདྲ་མེད་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དེ་ཚོ་ཡང་མེད་པ་བཟོ་ཐུབ་ཐབས་མེད། སྔོན་མའི་གང་ཡོད་པ་དེའི་ཐོག་ཏུ་ད་ལྟའི་འཕེལ་རྒྱས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རྩོམ་འབྲི་ཁག་གཅིག་ཁ་བསྣོན་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདིའི་སྒྲོམ་གཞི་ལ་ཕྲན་བུའི་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད། སྔ་མའི་མེས་པོ་རྣམས་ལ་ལས་སླ་པོ་དང་ཆོས་སུ་ཁྱད་ལེན་པ་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་དེང་དུས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་བལྟ་སྟངས་ལ་གཅིག་པ་ཡོང་ཐབས་མེད་པ་ཡིན། དཔེར་ན་སྔོན་མའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་རྣ་ཅན་རྒྱབ་བརྟེན་གང་ཡང་མེད་བཞིན་དུ་བསད་པར་བཤད། དེ་ཕྱིས་ཀྱི་བརྩམས་ཤོས་ཁག་གི་ནང་དུ་ཁས་ལེན་མི་བཟོད་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ནག་པོའི་བཀའ་ཡིན་པར་བསྒྲུབས་པ་ལྟ་བུའོ༎ ནག་པ་ནི་ལྷ་དང་ལྷའི་བཀའ་ནི་བདེན་པ་ཡིན་པས་དེ་ཁྲིམས་དང་འཐུན་གྱི་རྩོད་པ་མེད་པའོ༎ དེ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕྱིས་ཀྱི་སྙན་ངག་པའི་འདོད་པ་ཡིན། ཁོང་ཚོས་ལམ་ལུགས་འདི་འདྲ་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐབས་རེ་དེ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བ་ཡང་བརྩི་མེད་དུ་བཏང་། མ་ཟད་མི་སྒྲ་མིན་སྙན་གྱིས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དམོད་པར་ངེད་ཅག་གཉིས་པོ་གཡུལ་འགྱེ་བ་ལ་གཞན་འདི་གང་ལ་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་། སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱིས་དགོད་བཞིན་ཅི་སྟེ་ཁོ་བོའི་འཁོར་རྣམས་དགྲ་བོས་གསད་ལ་ཉེ་བར་གྲོགས་བཙལ་བ་མི་འགྲིག་གམ། གལ་ཏེ་ཐབས་ཅད་རང་རང་གི་འདོད་པ་བཞིན་བྱུང་བ་རྩོད་ནས་གཡུལ་དཀྱེ་བའི་སྐབས་གང་ནས་བྱུང་ལ་གཡུལ་གྱི་འཕྲུལ་སྒྱུ་ཡང་དེ་བས་དགོས་པ་མེད་ཞེས་སྨྲས་སོ༎ དེ་ལ་གཞིགས་ན་དངོས་ཡོད་སུ་བདེན་པོ་སུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ར་འཕྲོད་ཐུབ་ངེས་ཡིན། མ་ཟད་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཛིན་སྟངས་ཡང་ཁ་གསལ་འདི་ཆགས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། འདི་ལ་ཧོ་བ་སྐིན་མཆོག་གིས་ཀྱང་བདེན་དཔང་གི་གསལ་ཁ་ཕྱེ་ནས་རྣ་བ་ཅན་གྱི་དྲང་བདེན་སྐོར་བཤད་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཕྱིས་སུ་སྙན་ངག་པ་ཚོས་བྲིས་བཅོས་བྱས་ནས་སྔ་མའི་བཤད་སྲོལ་དེ་དག་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་བྱས་སོ༎ གཏམ་རྒྱུད་དང་དེའི་ནང་གི་སྤྱོད་པ་གང་བཤད་པ་དག་ལ་བཟོ་བཅོས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ལ་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་དག་རྩ་བ་ནས་འདོད་པ་མེད། འོན་ཀྱང་ཕྱི་རབས་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ཕྱོགས་བདེན་པ་གྲུབ་ཆེད་དང་རང་གི་འདོད་པ་གྲུབ་ཆེད་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་དེ་ལྟར་བཅོས་པ་ཡིན། ལས་ལས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ནང་གི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བ་ནི་སྒྲ་མིན་སྙན་དང་ལྔ་ལེན་དབར་གྱི་འཁྲུགས་རྩོད་ཡིན་ཟེར། ཕྱིས་སུ་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་ལྷན་བཏབ་ཏུ་རྒྱབ་པ་ཞིག་དང་། འོན་ཀྱང་བཤད་བགྲོས་འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་བརྟན་མེད། སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་དང་ཡུལ་ལྔ་ལེན་དབར་གྱི་དམག་འཁྲུགས་རྐྱེན་པས་འབྲེལ་བ་བྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ན་མི་འགྲིག་པ་གང་ཡང་མེད། ཡང་ལ་ལས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ནང་གི་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་དང་རིག་བྱེད་ནང་བཤད་པའི་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་གཉིས་མཉམ་བསྲེས་བྱ་ཐབས་བྱས། འོན་ཀྱང་འདི་འོས་པ་དང་འཚམ་པ་གཅིག་རྩ་བ་ནས་མིན། དཔེར་ན། ཆོས་སྦྱིན་རིག་བྱེད་ནང་གི་བྲམ་ཟེ་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང་། དེའི་དུས་སུ་སྐྱ་སེང་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་བྱུང་མེད། རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་སྐྱ་སེང་རིགས་རྒྱུད་རང་བཞིན་དང་སྒྲ་མི་སྙན་གྲིབ་མའི་གཟུགས་ཙམ་དུ་བཀོད་པ་ཡིན། དངོས་སུ་བྱས་ན་དེའི་དུས་སུ་སྒྲ་ངན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་ཐུབ་དཀའ་ཆགས་ཡོད། དེ་ནས་ཐུབ་དཀའི་རྒྱུད་པ་ཆད་པ་དང་སྐྱ་སེང་གི་བློན་པོ་དེ་ཚོས་སྐྱ་སེང་གི་ཡོན་ཏན་བགྲངས་ནས་སྒྲ་ངན་གྱི་ཐུབ་དཀའ་དེ་རིག་བྱེད་ནང་གི་ཐུབ་དཀའ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་དེར་བཅོས། དེ་ལྟར་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་ཡང་སྒྲ་ངན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལྟར་ཏུ་བཅོས་སོ༎ དོན་དངོས་ཐོག་ཏུ་རིག་བྱེད་ནང་བཤད་པའི་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ་བྱུང་བའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་པོ་སོང་བ་ན་སྐྱ་སེང་གི་རིགས་བྱུང་། དེ་ལྟར་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་དེའི་ནང་དུ་ཛ་ན་མ་ཛེ་ཡ་རྒྱལ་པོ་ཁོ་རང་གི་སྲས་ཡིན་པར་བཤད་དགོས་ཐུབ་སོང་བ་རེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་གཏམ་རྒྱུད་འདི་སྙོང་པ་ཡིན་པ་མཚོན་ཡག་དང་ཇི་ཙམ་དང་སྙིང་པ་ཡིན་པ་ཁས་པས་དེ་ཙམ་གྱི་ཆེས་མཐོང་ཡོང་ཡག་གི་ཆེད་དུ་ཡིན། གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་རྟོག་ཞིབ་ནན་པོ་ཞིག་བྱས་ན་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་འདས་པ་མཐོང་ཐུབ། རྒྱུ་མཚན་དང་པོ་དེ་མཚམས་མཚམས་སུ་འགྲེལ་བརྗོད་ནང་དུ་སྔ་མའི་བཤད་བགྲོས་མང་པོ་ནན་བཙུག་བྱས་པ་དང་། རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ་རང་བཞིན་ལ་བྱུང་མ་སྲིད་པའི་གནས་དོན་དེ་འདྲ་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་བར་ལ་བསྲེས་པ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན་ शांतिपर्व ཞི་བའི་ལེའུ་ནང་རྒྱུ་མཚན་དང་པོ་དང་མཚུངས་པའི་དཔེ་མཚོན་མང་པོ་ཡོད། དེ་ནས་ स्वर्गारोहणपर्व མཐོ་རིས་ཏུ་འགྲོ་བའི་ལེའུ་ནང་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ་དང་མཚུངས་པའི་དཔེ་མཚོན་ཡང་མཐའ་ཡས་པ་ཡོད། ད་དུང་སྤྱི་ལོ་༡༨༨༤ལོར་ཨ་རིའི་གསར་ཤོག་(hournal of the American oriental society for 1884)ནང་སྙན་ངག་གི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདིའི་ནང་ལོ་ངོ་ཉི་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའི་སྔོན་གྱི་གནས་སྟངས་ཕྱེ་ཁ་དང་དེའི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གི་གནས་སྟངས་རི་མོ་ལས་བཀྲ་བ་གསལ་གྱི་ཡོད་ཟེར། བྷུ་ལར་(Buhler) མཆོག་གི་གསུང་ན། དུས་རབས་གསུམ་པ་ནས་ལྔ་པའི་བར་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ད་ལྟའི་རིག་བྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་བྱུང་ནང་བཞིན།ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ལྟ་བུར་ངོས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༡༨༨༤ལོར་ལོ་ཌ་ཝི་ག་མཆོག་ནས་གསུང་ན་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ལ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ནོར་འཁྲུལ་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན་གཞུང་དེའི་ནང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་རྩ་བ་ནས་ཚང་མེད་པས་སོ་ཟེར། མ་ཟད་ཁོང་གི་བཞེད་པ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་ཕྱིས་སུ་(Prof: Holtzman)མཆོག་གིས་ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ཞེས་པའི་ལེའུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་དེབ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྲིས། སྤྱི་ལོ་༡༨༩༥ལོར་(Dr Dhlmann) མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་སྙན་ངག་དང་དེའི་བསྟན་བཅོས་ཞེས་བྱ་བའི་དེབ་ཞིག་བརྩམས། ཁོང་གིས་རྟ་འཛིན་བུས་མཛད་པའི་གསང་བའི་མདོ། པཱ་ཎི་པ་ཡི་སྒྲའི་མདོ། བྲམ་ཟེ་ཆུ་ལྷུང་གི་འགྲེལ་ཆེན། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་དང་།དེ་བཞིན་ནང་པ་དང་གཅེར་བུ་བའི་གཞུང་འགྲེལ་དག་ལ་དཔྱད་པ་བྱས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དེ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་ལྔ་པའི་སྐབས་སུ་ནས་ཡོད་པ་ཕྱིས་སུ་བསྒྱུར་བ་བཏང་བ་ཞིག་ཡིན་ཟེར། ཁོང་གི་དཔྱད་པ་རབ་དང་རིམ་པ་བཤད་ནས་གསུང་ཡག་ལ་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ནི་ཐོག་མར་ ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བྱས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་དང་། ཡིན་ཀྱང་ཕྱིས་མི་ཚོས་འདིའི་ནང་བརྗོད་འདྲ་མིན་བསྲེས་ནས་ད་ལྟ་དངོས་སུ་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཙལ་བའི་སྐབས་མེད་པ་ཆགས་སོང་བ་ཡིན་ཟེར། ཕ་མེད་པའི་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་དེ་དག་གིས་མཐར་ཐུབ་དཀའི་བརྙས་བཅོས་འཁུར་བཞིན་རང་རང་གི་རྒྱལ་ཁའི་དོན་ཆེན་པོ་འདི་གྲུབ་ཐུབ་པར་བྱས་ཡིན། ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་དེ་ཡང་ཆོས་མིན་ཕམ་ནས་ཆོས་ལ་རྒྱལ་ཁ་ལོན་རྒྱུ་དེ་རང་ཡིན། རིམ་པས་སྙན་ངག་གི་རྒྱན་གྱི་བཏགས་ནས་བརྗོད་བྱ་ཡང་གསར་པ་མང་པོ་ཞིག་སླེབས་སོང་བ་ཡིན། མ་ཟད་སྙན་ངག་པས་འདྲེན་པ་པོ་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་ཡ་ང་བའི་གནས་ཚུལ་ཐ་དག་སྦས་ནས་མཐར་སེམས་ངེས་པར་འབྱུང་བཞིན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་ཚུལ་དུ་བཅོས་ནས་བཤད་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་མ་ཟད་དྲི་ཟའི་ཡུལ་དང་དེའི་བུད་མེད་ལ་གཉེན་སྒྲིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་བསྐྲུན་ནས་བྱ་ལེན་མ་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་དཔེ་བླངས་ནས་མཱ་དྲཱི། ལ་ཀྵ་ཎ། ལེགས་བཟང་། ཨ་མྦ་དང་ཨ་མྦཱ་ལི་ཀ་ལ་སོགས་པའི་འཕྲོག་བཅོམ་བཅོས་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་པ་རཱ་ཤ་ར་དང་བདེ་ལྡན་མ། རྒྱས་པ་དང་ཨ་མྦཱ་ལི་ཀ ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུ་ནྟི་དང་མཱ་དྲཱི་ལ་སོགས་པར་འདོད་པའི་བྱ་བ་མ་བཞུགས་ནས་བུ་བཙའ་བ་བཤད་པ། དེ་མ་ཟད་ཁྱབ་འཇུག་དང་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ལྷའི་གཙོ་བོ་མཚོན་བྱེད་དུ་གྲུབ་མཐའི་སྙིང་པོ་དང་འགྲེལ་པ་མང་པོ་མཛད་ཡོད། ཁོང་གིས་ཀྱང་གསུང་ན་དྲཽ་པ་དཱི་ནི་དངོས་སུ་མེད། གལ་ཏེ་དངོས་སུ་ཡོད་ན་སྤུན་ལྔ་ཕན་ཚུན་བགྲོས་མ་བྱས་ན་ཤུག་གཅིག་ཇི་ལྟར་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ཡིན། འདི་ནི་སྤུན་ལྔ་པོ་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་བློ་རྩ་བརྟན་པོ་ཡོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཚོན་བྱེད་དུ་བསྐྲུན་པ་ཞིག་ཡིན། ཡང་(Prof: Holtzman) མཆོག་གིས་ཐུབ་དཀའ་ཞེས་པའི་སྒྲ་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་ཚུལ་གསུངས། ཁོང་གི་བཞེད་པ་ལ་སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་ལ་དད་པ་ཐོབ་པའི་སྙན་ངག་པ་ཚོས་ཐུབ་དཀའ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་གཡུལ་གྱིས་ཐུབ་པར་དཀའ་བ་དང་གཡུལ་ཁར་ངན་པའི་སྒྲར་འགྲེལ་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེའི་དོན་དངོས་ནི་སུ་འདྲ་ཞིག་དང་འཕྲད་ཀྱང་གཡུལ་ངོར་བློ་མི་ཞོམ་པའི་སྒྲ་ཡིན། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔ་ལ་བློ་ཕྱོགས་ནས་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ནང་དུ་དངོས་ཡོད་མ་ཡིན་པའི་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་སྒྲོ་གཏགས་ནས་བསྟོད་པའི་ཟོལ་ཏུ་མང་པོ་བཅོས་ནས་ཡོད། འོན་ཀྱང་འདིའི་སྐབས་སུ་(Dr Dhlmann) མཆོག་ནས་(Prof: Holtzman)མཆོག་གི་བཞེད་པ་ལས་ཁས་ལེན་མ་གནང་བར་ཇི་ལྟར་ལོ་ཌ་ཝི་ག་མཆོག་གིས་བཞེད་པ་ལྟར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་རྒྱུ་ཆ་ཚང་མེད་པར་འདོད། སྤྱི་ལོ་༡༨༩༥ལོར་ལོ་ཌ་ཝི་ག་མཆོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ཐོག་ཏུ་བརྩམས་ཆོས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཞིག་བྲིས། དེའི་ནང་དུ་ཁོང་གིས་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔ་པོ་ནི་དབྱར་ཀ ཆར་དུས། སོས་ཀ དགུན་ཁ སྟོན་བཅས་དུས་ལྔ་པོའི་འདྲ་སྐུར་བཞེངས་པ་ཞིག་ཡིན་ཟེར། དཔེར་ན་ཐུབ་དཀའ་ནི་དགུན་དུས། དྲཽ་པ་དཱི་ནི་ས་གཞི། གཡུལ་ལ་སོགས་པ་དུས་ཀྱི་འགྱུར་ཁུག་དག་ཡིན། ཤོ་མོ་ལ་སོགས་པའི་རོལ་རྩེད་ཀྱི་ས་སྒང་དགུན་དུས་སྐྲུན་བྱེད་ཀྱི་ཁྱིམ་ཉེར་གཞིའི་གནས་སྟངས་དང་། རོལ་རྩེད་ལས་རྒྱལ་པ་ཉིད་ས་གཞིའི་ཆེན་པོ་འདིའི་དགུན་དུས་ཀྱི་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན། སློབ་དཔོན་ཛཱ་ཀོ་ཝི་ནེ་མཆོག་གིས་ནང་གྱི་འཕེལ་རིམ་སྐོར་ལ་བྲིས་པ་དེར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ཇི་ཙམ་སྔ་ཡང་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་གཉིས་པའམ་གསུམ་བར་སྔ་བ་བཤད་དཀའ། གང་ལ་ཞེ་ན་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ཤཱཀྱའི་རིགས་དང་ཀླ་གློའི་རིགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་པཱཾ་ཛ་བ་ཡི་རིགས་སྐོར་བཤད་མེད་ལ་པཱཾ་ཛ་བ་ནང་ནང་པ་དང་སྟག་གཟིགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་སྐོར་རྩ་བ་ཉིད་ནས་བཤད་མེད་པའི་ཕྱིར་ཟེར། ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་ཁག་གིས་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་ལྟ་ཚུལ་བཤད་པ། སྔ་མོ་ཞིག་ནས་ད་ལྟའི་བར་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མཁས་པ་ཚོས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ཐད་ལ་བསམ་ཚུལ་བཤད་པ་གང་ང་ཚོ་དང་རྩ་བ་ནས་མཐུན་ཐབས་མེད། འོན་ཀྱང་ཁོང་རྣམ་པའི་བསམ་ཚུལ་འདི་ལ་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་དང་། ཁུངས་ལུངས་མེད་ཞེས་ཐ་གཅིག་ཏུ་བཤད་པར་དཀའ། གདོད་མའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ལ་མི་འདྲ་མི་འདྲའི་ལག་འོག་ནས་འགྱུར་བ་འདྲ་མིན་འདྲ་ཕྱིན་ཏེ་ད་ལྟའི་དུས་རབས་ཀྱི་གདེང་ཆ་འདིའི་ཐོག་ཏུ་འབྱོར་བ་ཞིག་ཡིན། བྲམ་ཟེ་ཞིག་གིས་ན་རའི་བུ་ལ་མཆོད་པ་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་ལ་ལར་ཨ་སྟི་ཀའི་ལེའུ་ནས་བཤད་པ་དང་ཡང་ལ་ལར་སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོའི་འགྲེལ་པ་ལས་བཤད་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་མགོ་བཙུག་པར་ཁས་ལེན་བཞིན་ཀློག་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ལྟར་བྲམ་ཟེ་ཅག་གི་འདུས་པའི་དོན་ཡང་སྦྱར། ལ་ལ་ནི་གཞུང་འགྲེལ་ལ་མཁས་པ། ལ་ལ་དོན་སྦྱར་ལ་མཁས་པ། དེར་བརྟེན་སྔོན་མ་ཉིད་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་གི་ལེའུ་འདི་སྔོན་དང་གང་འདི་མཐའ་མ་རེད་ཅེས་གཏན་གཏན་ཞིག་བཤད་དཀའ། आदिपर्वཐོག་མའི་ལེའུ་ཡི་སྡེ་ཚན་དང་པོའི་ནང་དུ། इदंशतसहस्रन्तुशोकानांपुण्यकर्मणाम्।।१०१ चतुर्विंशतिसाहस्रींचक्रेभारतसंहिताम्। उपाख्यानैविनातावद्भारतंप्रोच्यतबुधैः।।१०२ अनुक्रमणिकाध्यायंवृत्तान्तानांसपर्वणाम्।१०३ ཤློ་ཀ་སྟོང་ཕྲག་མང་བའི་རྒྱ་གར་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་མི་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཐོག་མར་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་ཤློ་ཀ་ཉི་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཞིག་མཛད། བྲམ་ཟེ་ཅག་གིས་ཨུ་པཱ་ཁྱཱ་ན་ཡི་སྡེ་མ་གཏོགས་གཞན་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ནི་འདི་འདྲ་རང་ཡིན་ཞེས་ཟེར། མཐའ་མ་དེར་ཤློ་ཀ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ནང་དུ་དོན་ཐ་དག་བསྡུས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་ཡོད། རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་བསྡུས་པ་ཞེས་ཤློ་ཀ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་ཡོད། བསྡུས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ཐོག་མའི་ལེའུ་ཞེས་མི་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་དེ་ཡིན། འདི་ནི་གཞུང་རྙིང་པ་ཞིག་དང་རྟའི་གནས་དང་གྲངས་ཅན་འཛིན་པའི་མདོའི་ནང་དུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཞེས་ལུང་འདྲེན་བྱས་ཡོད། सुमन्तुजैमिनिवैशम्पायनपैक्षसूत्रभाष्यभारतधर्माचार्य्याःयेचान्येआचार्यस्तेसर्वेतृप्यन्त्विति। དེ་ལྟར་བྲམ་ཟེའི་ཚངས་སྐུད་འཛིན་པ འི་དུས་སུ་སུ་མ་ནྟ། ཛཻ་མི་ནཱི། བཻ་ཤ་མྤཱ་ཡ་ན། པཻ་ལ། སཱུ་ཏྲ་བྷཱ་ཥྱ་དང་། བྷཱ་ར་ཏ་ལ་སོགས་པའི་སློབ་དཔོན་དང་དེ་དེ་བཞིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གཞན་དང་གཞན་ཅག་ཀྱང་ཚིམ་པར་བྱུང་ངོ་༎ རྟའི་གནས་ཀྱིས་ཀྱང་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕའི་མཆོད་ཀྱི་ནང་ལ་ཡང་བྱུང་བ་དང་སྔོན་བྱུང་དག་སྐྱོར་འདོན་བྱེད་སྲོག་གཞན་ཞིག་བཟོས་ཡོད། आयुष्मतांकथाःकीर्त्तियन्तोमाङ्गल्यानीतिहासपुराणानीत्यांख्यापयमानः। (आश्वगृह्य४६) བྲམ་ཟེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་མཛད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་བསྡུས་པ་དེ་རྟའི་གནས་དང་འཛིན་པའི་མདོའི་ནང་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཁུངས་སུ་བཞག་ཡོད་པ་དང་། དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་རང་ནང་དུ། इतिहासःसवैयाख्याविविधाःश्रुतयोऽपिच। इहसर्वमनुक्रान्तमुक्तंग्रन्थस्यलक्षणं।। (१,१,५०) ལོ་རྒྱུས་དང་སྔོན་བྱུང་གཞུང་ཁག་ལུང་དུ་འདྲེན་ནས་འགྲེལ་བ་དང་བཅས་བཤད་ཡོད། གཞུང་འདིའི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་དེ་རང་ཡིན། ད་ཆའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་རྒྱུད་ནས་ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཞེས་པའི་སྙན་ངག་འདི་ངག་ནས་ངག་རྒྱུད་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་ར་འཕྲོད་ཐུབ། ཡོངས་གྲགས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ནང་དུ། སྔོན་མ་ནག་པོས་བི་ཅི་ཏྲ་བི་རྱ་ཡི་གྲོང་ན་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ། སྐྱ་སེང་། བློ་ལྡན་བཅས་གསུམ་པོ་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱི་སྐྱེ་བར་བྱས་ཏེ་མཐར་སྐྱེ་རྒ་ན་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་རིམ་གཅིག་ནས་འཆི་མའི་ཕྲང་ལམ་ནས་ལྷའི་གནས་སུ་སྐྱེས་པའི་བར་གྱི་རྣམ་ཐར་མཐའ་མ་མི་རྣམས་ཀྱི་བཤད་བགྲོས་སུ་དར། སྒྲ་ངན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཛ་ན་མེ་ཛ་ཡ་ཡིས་བྲམ་ཟེ་སྟོང་གི་ཚོགས་ན་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པར་མཆོད་བྱིན་གྱི་བསྟི་གནས་སུ་ཚོགས་པའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་བཞིན་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་གསོལ་བ་འདེབས་སོ༎ ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་འདེབས་པ་བཞིན་ཉིན་མོའི་ཕྱི་དྲོ་ལ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་བཤད་དོ༎ སྒྲ་ངན་གྱི་ཁྱིམ་གྱི་བྱུང་རབས། དྲི་ཟའི་ཆོས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས། བློ་ལྡན་གྱི་དམ་བཅའ། ཀུ་ནྟཱི་ཀ་ཡི་བཟོད་པ། ནག་པོའི་ཆེ་བ། སྐྱ་སེང་བུ་ལྔའི་བདེན་པའི་བདེན་དཔང་། གཡུལ་ངོར་བརྟན་པའི་བུའི་མ་རུང་བའི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་མི་རྣམས་ལ་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པས་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བའི་སྒོ་ནས་བསྟན། སྒྲ་ངན་དང་སྐྱ་སེང་གཉིས་གཞི་ལ་བཅོལ་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་ཐོག་མར་བསྡུས་པ་ཡིན། ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་གཞི་གཟུང་ན་དེ་ལ་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་ཉི་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཡོད་པར་བཤད། ད་དུང་དུམ་བུ་འགའ་ཕྱིས་སུ་བསྣན་པ་དེ་དག་ཕུད་ཚེ་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་ཁྲི་གཉིས་ཙམ་ལས་མེད་པར་འདོད། དེ་ལ་གདོད་མའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་དུ་བཤད་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་སྒྲ་ངན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཛ་ན་མེ་ཛ་ཡ་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཐོག་མ་མི་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བར་ལྷུང་བའི་སྐལ་བ་དེ་རང་ཡིན༎ སྒྲ་ངན་གྱི་མཆོད་བྱིན་བྱས་པའི་ལོ་དུས་ལ་སོགས་པ་དེ་གཏན་པོ་ཞིག་མེད། ཡིན་ནའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་དུས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་བྱུང་ན་སྒྲ་ངན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཛ་ན་མེ་ཛ་ཡ་ཡི་མཆོད་སྦྱིན་བྱས་པའི་དུས་དེ་རང་འདོད་དགོས། འོན་ཀྱང་ལོ་ངོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་ཆེན་པོ་དེའི་ནང་ཚིགས་བཅད་ཤོ་ལོ་ཀ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཕལ་ཆེར་ཉུང་དྲག་ལས་ཆེ། འོན་ཀྱང་དེའི་སྐབས་སུ་དྲང་སྲོང་ཅག་གི་བསམ་པ་དང་བསྟུན་ནས་བསྣན་བསྡོམས་ཡང་ཆེན་པོ་བྱས་བསྟན་དགོས་ངེས་ཞིག་རེད། གདོད་མའི་ལེའུ་ཡི་དུམ་མཚམས་དང་པོའི་ཚིགས་བཅད་ཉི་བརྒྱ་གསུམ་བཅུ་སོ་གཉིས་ནས་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་བར་དུ་ཀུ་རུ། པུ་རུ་ལ་སོགས་པའི་བརྡ་ཆད་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་ཚང་མ་སྔོན་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་སྔོན་གྱི་རབས་བྱེད་བསྟན་ཟིན་པ་ཡིན། ཕལ་ཆེར་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཕར་མ་དེ་དག་ཨུ་གྲ་ཤྲ་བ་ན་ ནས་བསྟོད་པའི་ཚུལ་དུ་བསྣན་པར་ཡིན་ཟེར། ཨུ་གྲ་ཤྲ་བ་ན་ཡི་སྐབས་སུ་གཏམ་རྒྱུད་དང་དེ་འབྲེལ་བའི་སྙན་ངག་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཚང་མ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དང་སྙན་ངག་གི་བསྡུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེའི་ནང་དུ་བསྣན་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་རྩོམ་རིག་གི་ཚོམ་བུ་ཆེན་པོ་འདི་སྔར་ལས་རྒྱ་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དྲང་སྲོང་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོར་གྲགས་སོ༎ དེ་བས་ཨུ་གྲ་ཤྲ་བ་ཡིས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་དེ་དྲང་སྲོང་གི་ཚོགས་ན་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་ཆགས། དེ་ལ་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱིས་རིག་བྱེད་ལྔ་པ་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས། ཕྱིས་སུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གིས་གང་ཤེས་པ་དང་སྣང་བར་གང་འདོད་པ་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ནང་བསྣན་པ་ཡིན། གདོད་མའི་ལེའུ་ཡི་དུམ་མཚམས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་འདི་ཆོས་ནོར་གདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་ཡིན་པ་གསལ་པོ་བཤད་ཡོད། ངོ་མཚར་ཆེ་བ་དེ་ལ་འགྲེལ་གཞུང་དང་། ལོ་རྒྱུས། སྔོན་གྱི་རབས་བྱེད་བཅས་ཚང་མ་དེའི་ནང་དུ་བསྡུས་ཡོད་ལ་སྙན་ངག་གི་སྙིང་པོ་ཆགས་ཡོད། སྙན་ངག་འདི་ལས་ལྷག་པ་གཅིག་མེད། སྔོན་གྱི་སྙན་ངག་པ་དེ་དག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱིས་སྣང་བར་སོང་བའི་སྙན་ངག་གང་མཐོང་ཚད་སྙིང་པོར་བསྡུས་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ནང་བསྣན་གྱི་ཡོད་པ་གཤམ་གྱི་ངོ་སྤྲོད་དེ་དག་ཁྱོད་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་ངེས་རེད། མཐའ་ན་སྙན་ངག་མཁན་མང་པོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་ཁག་ལ་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་མིང་གིས་བསྙད་བསྟན་པ་མང་པོ་ཡོད། शैलैर्बन्धयतिस्मवानर-हृतैर्वाल्मीकिरम्बोनिधिंव्यासःपार्थ-शरैल्तथापिनतयोरत्युक्तिरुद्भाव्यते। वागर्थौचतुलाधृताविवतथाप्यस्मिननिबन्धानयंलोकोदूषयितुंप्रसारितमुखस्तुभ्यंप्रतिष्टेनमः।। སྤྲེའུས་འཁུར་བའི་བྲག་རི་དག་གིས་ཆུ་བོའི་གཏེར་ནི་ཟམ་པས་སྦྲེལ་ཞེས་གྲོག་མཁར་སྨྲ༎ སྲིད་སྒྲུབ་མདའ་ཡིས་ཡིན་ཅེས་རྒྱས་པ་སྨྲ་ཡང་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་གཏམ་དུ་དེ་མ་གྱུར༎ བདག་གིས་ཚིག་དོན་སྲང་ལ་བཅལ་བཞིན་རབ་ཏུ་སྦྱར་ཡོད་དེ་ལྟ་ནའང་འཇིག་རྟེན་འདི༎ སྨོད་པར་བྱེད་ལ་ཁ་ནི་གདངས་བ་ཀཱ་ཡེ་ཡོངས་གྲགས་ཞེས་བྱ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༎

༢ འཕགས་ཡུལ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་གཞུང་ལུགས་གྲགས་ཆེ་བ་ཁག་གཅིག་གི་ཐོ་གཞུང་རེའུ་མིག  

བཞི་པ། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་པ་དཔྱད་པ།

རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་མཛད་པའི་གཞུང་རྩོམ་ཁག སྤྱིར་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་གི་སྙན་ངག་མཁས་པའི་ཁྲོད་ནས་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་མི་སྣ་མི་མཚུངས་པ་ལྔ་ཙམ་ཡོད། དེར་བརྟེན་སྐབས་རེ་གཞུང་རྩོམ་གི་རྩོམ་པ་པོ་དངོས་དེ་ར་སྤྲོད་གནང་བའི་སྐབས་སུ་ཡང་དོན་མེད་ཀྱི་ངལ་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཡོང་གིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་प्रियदर्शिकाདང་रत्नावलीགཉིས་ནི་ཕྱོགས་གང་གི་ཐོག་ནས་བལྟས་ཀྱང་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་ཉག་གི་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་དེ་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་སྔོན་གླེང་གནང་གསལ་པོ་གསལ་ཀྱང་གནང་ཡོད། ཡང་ལ་ལས་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་གཉིས་པ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱལ་པོས་དྷཱ་བ་ཀ་ཞེས་པའི་མཁས་པ་དེ་ལས་བླུས་པ་ཡིན་ཚུལ་བཤད། དེའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཡང་དཔལ་དགའ་བས་བྷཱ་བ་ཀ་ལ་སོགས་པར་ནོར་སྦྱིན་ཏོ༎ ཞེས་པའི་བརྗོད་པ་དེ་རང་ལ་གཞི་བཅོལ་བ་ཡིན། དེ་ལ་ད་དུང་འགྲེལ་བརྗོད་ལོག་པ་འགའ་བྱས་པ་ལ་པ་རན་ཛ་པེ། ཝེལ་སན། པིས་ཆེལ་བཅས་ཀྱིས་ཁས་ལེན་གནང་ཡོད། ཡང་ལ་ལས་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ཡི་རྩོམ་བགྲོས་ལ་ཉམས་ཞིབ་གནང་ནས་དེ་ནི་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་ལས་མི་འདས་སོ་ཟེར། འོན་ཀྱང་སློབ་དཔོན་བཱ་ཎ་ནི་རྒྱུན་གཏན་གྱི་རྒྱན་དོག་དང་རྣམ་རྟོག་གི་འཆར་སྒོ་མོད་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་པས་བརྩམས་ཆོས་འདི་སློབ་དཔོན་ཡིན་པའི་རྟགས་གྲུབ་ཐབས་མེད་ཟེར།མ་ཟད་ཟློས་གར་གྱི་བརྩམས་ཆོས་གསུམ་པོ་གཅིག་ཕན་ཚུན་ཞིབ་བསྡུར་བྱས་པའི་སྐབས་སུ་ཚིག་སྦྱོར་དང་ནང་དོན། ད་དུང་མི་སྣ་བཅས་ཀྱི་ཆ་ཡོངས་ནས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་འབྲེལ་ཐག་ཤིན་ཏུ་ཉེ། དེར་བརྟེན་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་གསུམ་པོ་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་རྒྱལ་བ་འཕེལ་ལས་གཞན་མི་སྲིད་དོ་ཟེར། ད་དུང་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་སྔོན་དུ་མཛད་པ་དང་། མཐོང་ན་དགའ་བའམ་ལྟ་ན་སྡུག་པ་प्रियदर्शिकाདེ་རྗེས་སུ་མཛད་པ་ཡང་ར་སྤྲོད་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་ཟེར། དཔེར་ན་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱའི་ཆ་དང་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་སྤྱོད་སྟངས་བཅས་གང་སྤྱིའི་ཐད་ནས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས་སྔར་བས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྔོན་འཐོན་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་ཞིག་མཐོང་ཟེར།དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ད་དུང་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་མཛད་པའི་བསྟོད་ཚོགས་མི་འདྲ་བ་ཁག་གཉིས་དང་བསླབ་བྱའི་དུམ་བུ་འགའ།सुप्रभातस्तोत्रདང་अष्टमहाश्रीचैत्यस्तोत्र ཞེས་པའི་བསྟོད་ཚོགས་ཁག་གཉིས། ལེགས་བཤད་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་སློབ་དཔོན་བལླ་བྷ་དེ་བ་ཡིས་བསྒྲིགས་པའི་ནང་དུ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ལེགས་བཤད། अशठमलोलमजिह्मंत्यागिनमनुरागिणंविशेषज्ञम्।यदिनाश्रयतिनरंश्रीःश्रीरेवहिवञ्चितातत्र॥མཐོང་ན་དགའ་བའམ་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ प्रियदर्शिकाཞེས་བྱ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་འདི་ཀོ་ལེའུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་དང་། དེའི་ནང་བ་ཏྶའི་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཨུ་ད་ཡ་ན་ཞེས་བྱ་བ་དང་གོ་ཆ་བཙན་པོ་दृढ़वर्मा ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་प्रियदर्शिकाདབར་བྱུང་བའི་བརྩེ་དུང་དང་འབྲེལ་བའི་ཟློས་གར་ཞིག་ཡིན།रत्नावलीཞེས་བྱ་བ་ནི་ལེའུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཟློས་གར་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གི་རྩོམ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་གཞུང་རེ་རེ་བཞིན་བཀོད་ན། 1.सुप्रभातस्तोत्रདང་अष्टमहाश्रीचैत्यस्तोत्र ཞེས་པའི་བསྟོད་ཚོགས་དང་པོ། 2.सुप्रभातस्तोत्रདང་अष्टमहाश्रीचैत्यस्तोत्र ཞེས་པའི་བསྟོད་ཚོགས་གཉིས་པ། 3.ལེགས་བཤད་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ། (ལེགས་བཤད།) 4.अशठमलोलमजिह्मंत्यागिनमनुरागिणंविशेषज्ञम्। 5.यदिनाश्रयतिनरंश्रीःश्रीरेवहिवञ्चितातत्र॥ 6.མཐོང་ན་དགའ་བའམ་ལྟ་ན་སྡུག་པ་ प्रियदर्शिकाཞེས་བྱ་བའི་ཟློས་གར། 7.रत्नावलीཞེས་བྱ་བའི་ལེའུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཟློས་གར། 8.ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར། 9.བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་ལ་ཞོན་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཚིག་ལྷུག་མ།

དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སྤྱི་བཤད།

ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་གསུམ་མཛད་ཡོད་པ་སྟེ།གོང་དུ་བགྲངས་པ་ལྟར་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་དང་། མཐོང་ན་དགའ་བའམ་ལྟ་ན་སྡུག ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་བཅས་ཡིན། ད་དུང་ཁོང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་ལ་ཞོན་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཚིག་ལྷུག་མ་ཞིག་བཅས་ཡོད་པའི་ནང་ནས།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལ་རྒྱ་གར་བའི་མཁས་པ་ཚོས་གདེངས་འཇོག་ཇི་ཙམ་གནང་གི་ཡོད་དམ་ཞེ་ན།རྒྱ་གར་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ཚོའི་སེམས་ཀྱི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་གདེངས་འཇོག་ཐོབ་སའི་རྩོམ་པ་པོ་འབུར་དུ་ཐོན་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ།རྒྱ་གར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལས།རྩོམ་རིག་གང་གི་ནང་ལ་ནག་མོ་འཁོལ་ལྟ་བུ་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་སྙན་ངག་འབྲི་མཁན་གྱི་སྙན་ངག་པ་དང་། སྲིད་པ་རབ་འབྱོར་ ལྟ་བུ་ཟློས་གར་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་དབང་དུ་སྒྱུར་ནས་ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མས་སྔར་ན་མེད་པའི་རྩེད་འཇོ་སྟོན་པ་དང་། བཎབྷཊྚ་ ལྟ་བུ་ལྷུག་པའི་སྙན་ངག་མཁན་བྱུང་བ། དེས་རང་གི་ཉམས་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་སྙན་ངག་གིས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་མཛེས་པས་མྱོས་པར་བྱེད་མ འི་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་རྟོགས་བརྗོད་བཤད་ནས་ཉན་པ་པོ་དག་སྨྱོ་བར་བྱས་ཡོད། རྒྱལ་བའི་ལྷ་ ལྟ་བུ་གླུ་ལེན་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་ཡོད། ཁོང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྙན་འཇེབས་དང་ངོ་མཚར་བའི་ཚིག་བཅད་ཞེས་པའི་སྒོ་ནས་མཁས་མཆོག་རྣམས་པའི་བློ་ངོར་སྙན་པའི་ཉམས་ཀྱི་སྦྲང་ཆར་འབེབས་ཡོད། དཔལ་དགའ་བའི་ལྷ་ ལྟ་བུ་པཎྜིཏ་སྙན་ངག་མཁན་བྱུང་ཡོད། གང་གིས་སྙན་ངག་དང་ལྟ་གྲུབ་ཀྱིས་སྔར་ན་མེད་པའི་མཚམས་སྦྱོར་གསར་གཏད་གནང་ཡོད། རྩོམ་རིག་དེའི་གཟི་བརྗིད་དང་བྲོ་བའི་ཚད་གཞི་ནི་རན་པོ་དང་མཚམས་པོ་ཞིག་ལས་སླ་བའི་ངང་ནས་ཇི་ལྟར་ནུས། ཞེས་འབྱུང་བས་དཔོག་ནུས་པ་ཡིན། རྒྱ་གར་བའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་ཚོའི་མིག་ནང་དུ་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདི་ནི།སྙན་ངག་ཙམ་དུ་མི་བསྡད་པར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་གལ་ཆེར་ཞིག་གི་གཟུགས་རིས་འབུར་བ་ཡིན་ཏེ།རྒྱ་གར་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་ལས།རྒྱལ་བ་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པར་གྲགས་པ་དེའི་ནང་དུ། དྲང་སྲོང་རྒྱལ་བ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་དང་། བྱུང་ རབས་སྐོར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། དེར་མ་ཟད་ཁོང་ཚོའི་གཞུང་དཔུང་བཟང་ (Bhadrabahu) གི་ དཔག་བསམ་མདོ་ (Kalpasutra) སོགས་ཀྱང་རྒྱལ་རབས་ཞིབ་ འཇུག་ལ་མཁོ་ཆེ་བར་འདོད། ཆོས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱང་མང་རབས་ཞིག་ཡོད་པ་དཔེར་ན་ ཀོཊིལྱས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཨརྠཤཱསྟི་ནི་མཽརྱའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་ འབྱོར་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གསལ་བར་སྟོན་བྱེད་ཅིག་ཡིན། འདི་ལ་བོད་དུ་ཙྰ་ན་ཀ་རྒྱལ་པོའི་ལུགས་ཀྱི་ བསྟན་བཅོས་ཞེས་གྲགས། བྲམ་ཟེ་པྰ་ཎི་ཎིའི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་སྤྲོད་དང་། ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པ་སྤྲིན་ གྱི་ཕོ་ཉ་སོགས་དང་། དཔལ་ལྡན་དགའ་བའི་ལྷས་མཛད་པའི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་ གར་སོགས་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་རབས་སློབ་སྦྱོང་ལ་ཕན་ཐོགས་དང་གལ་ཆེ་བ་ཡིན། གོང་གསལ་གཞུང་ལུགས་དེ་རྣམས་ནི་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དང་། པྰ་ལི་སྐད་དང་། རང་བཞིན་པའི་སྐད་ནང་དུ་ཡོད་ཅིང་། ཞེས་གསུངས།ཁོང་གི་རྩོམ་ཆོས་དེ་དག་ལས་བོད་དུ་འགྱུར་བ་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་འདི་ཁོ་ན་ཡིན། ༼འདི་ནི་སྤྱི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ཤོང་ལོ་ཙཱ་བས་བོད་སྐད་ཐོག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་དཔང་ལོ་སོགས་ཀྱིས་འཆད་མཉན་གྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཤེས་བྱའི་དཔེ་ཆ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ལ། སྔོན་གྱི་མཁས་པ་སྙན་ངག་པ་ཚོས་རྩོམ་རིག་ཤེས་བྱ་ལ་བརྩོན་པའི་སློབ་ཚན་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་འདི་འཕགས་ཡུལ་དུ་ད་ལྟའི་བར་ལེགས་སྦྱར་གྱི་དཔེ་རྒྱུན་ཡོད་པར་མ་ཟད།ཟློས་གར་རྩོམ་རིག་གི་གཞི་རྐང་འཛིན་པའི་མཚན་གཞི་གྲགས་ཆེ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཝཱཎ་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་ཚན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཁྲབ་གཞུང་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཟློས་གར་ཐེངས་མང་འཁྲབ་མྱོང་ཞིང་། དེ་དག་བོད་ཀྱི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོས་འཁྲབ་ཏེ་བརྙན་ཕབ་ཏུ་བསྐྲུན་ནས་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་འཕྲིན་དུའང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད་འདུག །

ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་བརྗོད་གཞིའི་འབྱུང་ཁུངས། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་(बृहत्कथा)ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་པར་འདོད། དེ་ནི་ཐོག་མ་ཤ་ཟན་གྱི་སྐད་དུ་བྲིས་པ་གང་ཞིག་ད་ལྟ་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་མེད་པའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ཕྱིས་སུ་སློབ་དཔོན་བུ་དྷ་སྭཱ་མཱི་(बुधस्वामी)ཡིས་ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། དེ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མ་ཞེས་བྱ་བ་དགེ་བའི་དབང་པོས་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པ་ཞིག་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། གསུམ་པ་གཏམ་ཆུ་ཀླུང་ཞེས་བྱ་བ་རྗེ་བཙུན་ཟླ་བ་ལྷ་(सोमदेवभट्ट)ཡིས་བསྒྱུར་བ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད། དེ་དག་གསུམ་པོ་ནི་སྔར་གྱི་ཤ་ཟན་གྱི་སྐད་ཐོག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་དེ་ཉིད་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་ཕབ་བསྒྱུར་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་ཟེར། དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་སུས་མཛད་པ་དང་། དུས་རབས་གང་གི་སྐབས་སུ་མཛད་ཞེ་ན། མཛད་པ་པོ་མཚན་ལ་ཡོན་ཏན་འབྱོར་(गुणाढ्य)ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཁོང་དངོས་སུ་དུས་རབས་གང་གི་ཡིན་པ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བཤད་དཀའ། འོན་ཀྱང་ལེགས་སྦྱར་དང་ཤ་ཟའི་སྐད་དུ་བྲིས་པའི་གཞུང་འགའ་རེའི་ཐོག་ནས་ཁོང་ནི་དུས་རབས་བདུན་པར་མཚམས་ཚོད་བྱས་པ་དང་། དེ་མིན་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་གི་ཉམས་ཞིབ་པ་དབྱིན་ཇིའི་མིང་ལ་ཀི་ཊ་ཞེས་བྱ་བ་ཁོང་གིས་ཀོམ་བུ་ཊི་ཡའི་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་ཀྱི་གཞུང་ཞིག་ལ་ཁུངས་གཏུགས་ནས་གསུང་ཡག་ལ་ཡོན་ཏན་འབྱོར་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དྲུག་པའི་སྐབས་བྱུང་བ་དང་། ཡང་ལ་ལས་རྒྱལ་པོ་མཐར་འགྲོ་ཞོན་པ་ ཞེས་བྱ་བའི་སྐབས་སྟེ་དུས་རབས་གཉིས་པ་ནས་གསུམ་པའི་བར་གྱི་མི་ཡིན་པར་འདོད། ཇི་ལྟར་ཡང་ཡོན་ཏན་འབྱོར་འདི་ཕལ་ཆེར་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྔོན་གྱི་མི་ཡིན་པར་རགས་ཚོད་བྱས་ཐུབ་པ་འདུག་སྙམས། ཡོན་ཏན་འབྱོར་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྔོན་གྱི་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་ན་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་འདི་ཕལ་ཆེར་དེ་ནས་དཔེ་ལེན་པའི་ཁུངས་དེ་ཡང་ཚད་མ་ལྟ་བུར་མཐོང་ངོ་༎ འདི་ནི་ད་ལྟའི་རྒྱ་གར་བ་ལེགས་སྦྱར་གྱི་རྩོམ་རིག་ཉམས་པ་ཞིབ་པ་ཆེན་པོ་ཁག་གི་བཞེད་པ་ལྟ་བུར་གནང་ངོ་༎ དེ་མིན་མཁས་པ་ལ་ལས་རྒྱ་གར་གྱི་ནང་པའི་རྩོམ་རིག་ཡང་ཕྱུག་པོ་ཡིན་ལ་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་བཤད་པའི་འདྲེན་པ་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྤྱོད་པ་ནི་སྙིང་རྗེ་དང་། བློས་བཏང་གི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེན་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་ཁག་ནང་ཇི་ལྟར་གསལ་བ་བཞིན་མཆིས་པས་ན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་ལས་དཔེ་བྱས་པར་བཤད་པ་ནི་འོས་པ་མ་ཡིན་ཟེར། འདི་གར་རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་སློབ་དཔོན་སྟོབས་ཀྱི་ལྷས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་སྔོན་གླེང་ནང་དུ་གདེངས་ཚོད་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་གཞུང་འདི་ཀོ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་ལས་དཔེ་བླངས་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་ནང་གསལ་བའི་དཔེ་བཤུས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མའི་སྙིང་དོན་ཡང་བཀོད་པ་གཤམ་གསལ་ལྟར་རོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ངོ་སྤྲོད། རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་རྩེ་མོ་ན་ཀཱ་ཉྩ་ན་གྱི་གྲོང་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེའི་བདག་པོ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ༎ ཁོང་ལ་ཆུང་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མཚན་ལ་ཀ་ན་ཀ་བ་ཏཱི་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དེ་ལ་བུ་གཅིག་བྱུང་བ་དེའི་མིང་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཞེས་བྱའོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེའི་སྦྱིན་པའི་གྲགས་པ་དེ་ལྷ་ཡུལ་ལ་ཡང་གྲགས་པ་དང་། ཁོང་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་དགའ་བས་ཡབ་ཀྱིས་ཁོང་ལ་དབང་ཕྱུག་གི་སྟན་དང་། བསམ་པ་ཀུན་གྲུབ་པའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་སྦྱིན། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་གི་མི་རྟག་པའི་ངོ་བོར་མཐོང་བཞིན་གཞན་ཞིག་ལ་སྦྱིན། ཁོང་གི་སྤྱོད་པ་དེས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ངོ་མཚར་སྐྱེད་པར་བྱས་སོ༎ དེ་ནས་བླུན་པོ་ངན་པ་ལ་ལས་དེ་ཤེས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་བསླུ་བའི་ཐབས་བྱ་བ་དེ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཤེས་ནས་འཕྲལ་དུ་བླུན་པོ་ངན་པ་དེ་དག་གནས་ནས་ཕྱུངས་ཤིང་མཐར་རང་ཉིད་ཡབ་ཡུམ་དང་བཅས་པ་རྒྱལ་གཞིས་ཡོད་དོ་ཅོག་མཆིལ་མའི་ཚུལ་དུ་དོར་བཞིན་རི་བོ་མ་ལ་ཡ་ཡི་དབེན་པའི་ནགས་ཁྲོད་དུ་གཤེགས་སོ༎ ནམ་ཞིག་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་མ་དྷུ་ཀ་ར་ཡི་མཉམ་དུ་སྐྱེད་ཚལ་ན་རྒྱུ་ཞིང་མེ་ཏོག་གི་ཚལ་ཀཱ་ན་ན་ཞེས་བྱ་བར་བྱུང་བ་དང་། དེ་གར་ཤིན་ཏུ་ནས་དྲི་ཞིམ་པའི་མེ་ཏོག་གི་ཚོགས་ན་མཁའ་འགྲོའི་བུ་མོའི་རྐང་པས་བརྫིས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་དམར་པར་གྱུར་བའི་ཨ་ཤོ་ཀའི་ཤིང་། མཁའ་འགྲོའི་བུ་མོའི་དྲི་ཆུས་འབངས་ནས་བཞད་པའི་བ་ཀུ་ལའི་མེ་ཏོག་གི་ཤིང་ལ་སོགས་པ་མཇལ། དེར་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས་རྣམས་ཟློས་གར་ལ་རོལ་བཞིན་གླུ་གར་ལ་བརྩེན་པའི་དབུས་སུ་མཁའ་འགྲོའི་བུ་མོ་འཇོ་སྒེག་ཅན་ཞིག་གླུ་ལེན་བྲོ་འཁྲབ་ནས་ཡོད་པ་གཟིགས་པ་དང་འཇོ་སྒེག་མ་དེས་ཡང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་ངོ་ཚའི་རྣམ་འགྱུར་དང་བཅས་ནས་མགོ་བོའི་སྨད་བཞིན་བཞུགས་སོ༎ དེ་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་བུ་མོ་ངོ་ཚ་ཞིང་ཅང་མི་སྨྲ་བར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཁོ་མོའི་གྲོགས་མོ་དྲིས་པ། འཇོ་སྒེག་མ་དེའི་རིགས་དང་ཆོ་འབྲང་ཕ་མ་སུ་ཡིན་ནམ། གྲོགས་མའོ་གཞོན་ནུའི་འདོད་པ་ཤེས་ནས་འདི་ལྟར་ལན་འདེབས་སོ༎ ཀྱེ་ཀྱེ་ཁྱོད་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཡིན་ན་ཁྱོད་མཐོང་བས་ཡིད་ཀྱིས་བྲོ་འཁྲབ་བཞིན་དུ་ངག་གི་བདུད་པ་མ་གྲོལ་བར་ལྷག་སོང་བ་ཡིན་ནོ༎ དེར་བརྟེན་ཤིན་ཏུ་ངོ་ཚ་བའི་བུ་མོ་ནི་བུ་མོ་གཞན་ལྟར་སྤོབས་པ་ཆེན་པོ་སྨྲ་བ་ཇི་ལྟར་གྲགས་འཕོས་སམ། གྲོགས་མོ་དང་གྲོགས་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་འཇེ་སྒེག་མ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་བྱས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་མོ་དེའི་མིག་ལ་བལྟ་བཞིན་དུ་འདི་ནི་ཚེ་འདིའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དོ༎ ཇི་ལྟར་བུ་མོའི་བལྟ་སྟངས་དང་བརྩེ་བའི་བྱེད་སྟངས་དེ་སུ་ཞིག་གི་འདྲེན་བྱེད་ན་མཆོག་ཏུ་མ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་སྨྲས་པའི་སྐབས་དེ་ཚེའི་འཕྲིན་པ་གཞོན་ནུས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་ཡུམ་ཡི་འཕྲིན་ཞུས་པས་་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་བོ་དང་འབྲལ་བའི་འདོད་མ་མེད་བཞིན་དུ་དབང་མེད་པར་ཡུམ་ག་ལ་བ་དེར་གཤེགས་སོ༎

 འོན་ཀྱང་ད་ནི་གྲུབ་པའི་བདག་པོ་གང་གི་བུ་མོ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ནི་དྲང་གདུང་གྱིས་ཤིན་ཏུ་མནར་བཞིན་ཕྱིའི་བྱུག་ཟས་གང་གིས་ཀྱང་ཁོ་མོའ་ནང་བའི་འདོད་པའི་ཚ་དྲོད་དེ་ཞི་བར་མ་ཐུབ་པ་དེའི་ཚེ་ཁོ་མོ་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་མོ་ལ་ཀྱེ་གྲོགས་མོ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་གནས་ཚུལ་ཐ་དག་ཤེས་པས་ད་ནི་བདག་ཅི་བྱས་པས་ཕན་བསམ། སུ་ལས་བཤད་དམ། འདོད་པས་གདུང་བའི་གནས་སྐབས་འདི་ལ་ཅིས་ཕན་བསམ། རྒྱལ་སྲས་གཞོན་ནུ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་གཏམ་དག་བཤད་དགོས་སམ་བདག་གིས་མ་ཤེས་སོ་གྲོགས་མོ་ད་ནི་བདག་འཆི་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ༎ དེ་ལ་གྲོགས་མོ་གཏམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མགོ་སྐོར་བས་འདྲེན་པ་མོ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་འདྲེན་བྱེད་གཉིས་པོ་ལས་མཆི་མའི་ཐིགས་པ་འཛགས་སོ༎   དེ་གར་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པ་རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་དང་འབྲལ་བའི་གདུང་བས་མནར་བཞིན་མཆིས་སོ༎ ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཚལ་ན་རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་དེ་དྲན་བཞིན་དྲན་བཞིན་སེམས་པའི་གནས་སྟངས་ཡང་མ་ཚུགས་པར་འགྱུར་རོ༎ རྒྱལ་སྲས་མལ་ཁྲིའི་སྟེང་དུ་ཉལ་བབཞིན་སྦྲང་མའི་སུན་བརྩེར་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་མ་ཤེས་པ་དང་། དེའི་ཚེ་རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡང་ལྷ་མོ་གཽ་རི་གྱི་བསྟི་གནས་སུ་འབྱོར་ཞིང་འདོད་པས་གདུང་བའི་ངལ་བས་མ་བཟོད་བཞིན་ཏམ་བུ་རའི་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཅེས་པའི་སྲོག་འཕྲོག་པར་བརྩམ་པ་དང་། ལྷ་མོ་གཽ་རི་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཕྱི་མར་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་ལོན་པར་སྨྲེང་སེམས་ཀྱི་གསོལ་བར་འདེབས་སྲོལ་དུ་བྱས་སོ༎ དེ་ལྟར་མ་དྷུ་ཀ་རས་སྨྲེ་ངག་དེ་ཐོས་ནས་འཕྲལ་ཏུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་གར་བོས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཀྱང་ཤིང་གྱི་ཡལ་གའི་གསེང་ནས་སྔར་གྱི་སྨྲེ་ངག་ཐ་དག་ཐོས་པ་དང་། ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་ཀྱང་ཐོས་པས་འདུན་གྱི་ལྷགས་ནས་བུ་མོ་ཁྱོད་སྡུག་བསྔལ་བར་མ་འགྱུར་ཤིག འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་ལོན་པར་འགྱུར་རོ༎ དེ་ལྟར་ཐོས་པས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཤིན་ཏུ་དགའ་སྟེ་མིག་ཕྱེ་བའི་ཚེ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་ཁོ་མོའི་འདུན་ན་ཡོད་པ་མཐོང་ངོ་༎ 

དེའི་དུས་ཅེ་ཊི་ཀཱ་ཞེས་བྱ་བ་སླེབས་ནས་ད་ནི་ཡབ་ཀྱི་ཁྱོད་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་གཉེན་སྒྲིག་གི་སྟ་གོན་ལ་འོང་བའི་ལན་བསྩལ་ལོ༎ དེ་ཐོས་ནས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་འཕྲལ་དུ་ཡབ་གྱི་གམ་དུ་གཤེགས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་དེ་གར་གཤེགས་ཞིང་དེ་གར་དེ་གཉིས་པོའི་གཉེན་སྒྲིག་མདུད་པས་བཅིངས་ལ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་ནུ་མོ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཤིན་ཏུ་བྱམས་པས་བསྐྱངས་སོ༎ ནམ་ཞིག་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མི་ཏྲ་བཱ་སུ་དང་མཉམ་དུ་ས་མུ་དྲ་ཏིར་ཞེས་བྱ་བའི་འཇུག་ངོགས་ན་ཡོད་པའི་རི་བོའི་རྩེ་ན་སོང་བ་དང་། དེ་གར་རུས་པའི་ཕུང་པོ་མཐོང་བར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མི་ཏྲ་བཱ་སུ་ལ་འདི་ཅི་ཡིན་ཞེས་དྲིས་སོ༎ དེ་ལ་མི་ཏྲ་བཱ་སུ་ནས་བྱ་ཁྱུང་གིས་ཀླུའི་སྦྲུལ་ཡོད་དོ་ཅོག་བཟའ་བར་བརྩམ་པ་ན་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཉིན་རེར་ཀླུའི་སྦྲུལ་རེ་རེ་འབུལ་རྒྱུ་ལས་དེ་མིན་རྣམས་མ་བཟའ་ཞུ་བ་ཕུལ་བ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་ལས་བྱུང་། རི་བ་ལྟར་མཐོ་བའི་རུས་པ་དག་ནི་བྱ་ཁྱུང་གིས་སྦྲུལ་བཟས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྙིག་རོ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད། དེ་ལྟར་ཞུས་ནས་མི་ཏྲ་བཱ་སུ་ཡབ་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་ཕྱིར་ཟློག འོན་ཀྱང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཀླུའི་ལས་སྐལ་ངན་དེ་འདྲ་མཐོང་བ་ལ་སེམས་ཀྱི་མ་བཟོད་བཞིན་དེ་གར་ཅང་མ་མགུལ་བར་བསམ་བློའི་ཀློང་ན་ཐག་གོ དེའི་སྐབས་སུ་སྦྲུལ་རྒན་མོ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ལ་ལྟས་ནས་སྨྲེ་ངག་གདོན་བཞིན་ཟེར་བ། ཀྱེ་བདག་གི་བུ་ཁྱོད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་གཞོན་པའི་ལུས་འདིས་བྱ་ཁྱུང་གི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་མཆུས་བཙེར་བ་ལ་ཇི་ལྟར་བཟོད་དམ་ཟེར་བ། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཐོས་པ་དང་། རྒན་མོ་དེ་ལ་ཀྱེ་བགྲེས་སོང་མ་ཁྱོད་ཤིན་ཏུ་སྡུག་མི་ཉན། གཞན་ཕན་གྱི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དེ་ཤིན་ཏུ་བྱིན་རླབས་ཆེ་བས་བདག་གིས་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་དེ་སྲུང་བར་བྱའོ༎ འོན་ཀྱང་རྒན་མོས་རྒྱལ་སྲས་བྱ་ཁྱུང་དུ་འཕྲུལ་ནས་ཤིན་ཏུ་བཀྲག་པར་འགྱུར་ཏོ། དེ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཁྱོད་བག་མི་ཚ་བདག་ནི་རིག་པ་འཛིན་པ་ཡིན། བདག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་བྱ་ཁྱུང་བྱིན་ནས་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་སྐྱབས་པར་བྱའོ༎ དེ་ཐོས་ནས་སྦྲུལ་གྱི་བུ་དེ་ཡང་ཡིད་རྨུགས་ནས་ཟེར་སྲོལ་ཁྱོད་ནི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ལ་རང་ཅག་ནི་སྦྲུལ་ངེས་པར་མེད་པའི་སྔར་ན་འོང་བ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་རང་ཅག་གི་སླད་དུ་སྲོག་དོར་བར་འོས་སམ་ཞེས་བཤད། དེ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཁྱོད་ཤི་བས་ཁྱོད་ཀྱི་རྒན་མོ་ཡང་མ་བཟོད་བཞིན་ཤི་བར་འགྱུར་ན། བདག་གི་ཕུང་པོ་གཅིག་གིས་ཁྱོད་གཉིས་ཀྱི་སྲོག་བསྐྱབ་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་བཞིན་སྦྲུལ་གཉིས་པོ་ཕྱིར་སློགས་སོ༎ དེའི་ཚེ་སྦྲུལ་སླེབས་ན་ཉེ་བས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དར་མོ་གྱོན་བཞིན་རྡོའི་ཐོག་ཏུ་བཞུགས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་བའི་བྱ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སླད་དུ་སྐྱེ་བ་དཔག་མེད་པ་བྱུང་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་སོ༎ དེ་ནས་བྱ་ཁྱུང་དེ་ཤུགས་དང་བཅས་ཏེ་དེ་གར་བྱུང་བ་དང་། དེ་ནས་བྱ་ཁྱུང་དེས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ལུས་ཀྱི་རྒྱན་ཆ་རྣམས་བཤིགས་ནས་ཕུང་པོ་མཆུས་ཐོག་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལ་ཕུར་སོང་། དེ་ལྟར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་གནས་སུ་བཞུགས་པའི་ཚེ་ནམ་མཁའ་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་གཙུག་རྒྱན་ཁྲག་གིས་གོས་པ་དེ་ཁོ་མོའི་ཕང་ན་འཛགས་ཤིང་འཁྲི་ཤིང་སྡོང་པོའི་ཐོག་ཏུ་གློག་འཁྱུག གཏམ་དེ་དག་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ལ་ཞུས་པ་དང་། སྤྲིན་གྱི་ཏོག་འཕྲལ་དུ་རི་བོ་དེ་གམ་དུ་གཤེགས་སོ༎ དེའི་ཚེ་ཤ་ངྒ་ཙཱུ་ར་ཡང་དེ་གར་བྱུང་། ཁོང་ཅག་གི་རི་བོའི་འཕང་ནས་བལྟ་བའི་ཚེ་བྱ་ཁྱུང་ནམ་མཁའ་ལ་ལྡིང་བཞིན་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཟ་བ་མཐོང་། ཁོ་བོས་དེ་ནི་རང་ལ་ལན་པས་རང་སྲོག་འཕྲོག་པའི་འདོད་པ་བརྟས་སོ༎ བྱ་ཁྱུང་གིས་བསམ་པ་ལ་ཅི་སྟེ་སྐྱེས་བུ་འདི་ནི་དམ་པ་ཞིག་ཡིན་ལས་ཆེ་སྟེ་རང་གི་ལུས་པའི་ཤ་ཁྲག་གཞན་གྱིས་བཟོས་ན་ཡང་དགའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་མཛེས་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེའོ་སྙམས་སོ༎ དེ་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་དྲིས་སོ༎ ཅི་ཁྱོད་སུ་ཡིན་ནམ། ཁྱོད་ལ་བདག་ངོ་སྤྲད་ནས་ཅི་ཕན། དེ་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་བར་བོས་ཤིག་ཟེར། དེའི་ཚེ་ཤ་ངྒ་ཙཱུ་ར་ཡིས་སྐད་སྒྲ་ཆེན་པོས་ཁོ་བོ་འགྲང་ཁ་ན་གཡུང་དྲུང་གི་རི་མོས་མཛེས་སོ༎ ཁོ་བོ་ནི་རིག་པ་འཛིན་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་མངའ་བདག་ཆེན་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡིན་ནོ། བདག་ནི་ཀླུའི་སྦྲུལ་ལྕེ་གཉིས་པ་ཡིན་པས་ཁྱོད་ཕྱིར་མ་བཤོལ་འདི་གར་ཁོ་བོའི་སར་ཤོག ཁྱོད་ད་ལྟ་མ་ངོམས་པར་འདུག་པ་བདག་ཟ་བར་རྩོམས་ཤིག་ཞེས་ཡང་ཡང་སྨྲས་ཤིང་ཤ་ངྒ་ཙཱུ་ར་ཡིས་རང་ཉིད་ས་སྟེང་ཉལ་ལོ༎ དེ་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཡབ་ཡུམ་དང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་བཅས་དེ་གར་བྱུང་བ་ན། དེ་གར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་བོའི་རུས་ཕུང་མཐོང་བས་དངངས་ནས་གཟིར་པར་གྱུར། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱང་བུའི་གནས་སྐབས་དེ་མཐོང་ནས་དེ་མ་ཉིད་དུ་བརྒྱལ་ནས་ས་ལ་རིངས་སོང་། ཏཱ་རྐྵྱ་ཡིས་སེམས་གསོ་བའི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་བྱས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སྲོག་གི་སྐད་ཅིག་མཐའ་མ་དེ་ད་དུང་ཡང་ཤ་རུས་གྱི་ཕུང་པོའི་ཐོག་ལྷག་པ་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡུམ་ལ། ཀྱེ་དྲིན་ཆེན་བདག་གི་ཡུམ་འདིར་གསོན་དང་། སྐད་ཅིག་མི་རྟག་ཕུང་པོའི་རོ་སྒྲོམ་དེ༎ འཇིག་པར་འགྱུར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཕྱིར་བྱེད༎ གཞན་ལ་ཕན་པ་དཀར་པོའི་སེམས་བཅངས་ནས༎ རང་གི་ཕུང་པོ་སྤངས་པའི་སྐལ་པ་བཟང་༎ ཞེས་སྨྲས་ནས་སྲོག་དང་འབྲལ་བར་གྱུར་རོ༎ དེ་ནས་ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་བའི་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་དོར་བར་བརྩམས་པ་དེའི་ཚེ་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་དངོས་སུ་ཞས་གཟིགས་ཤིང་བདུད་རྩིའི་ཆར་ཆུས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སླར་ཕྱིར་གསོ་བར་གྱུར་ནས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་བཀོད། ལྷ་དང་དྲི་ཟའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པར་མཆོད་པ་བྱེད་པར་བརྩམས་སོ༎ བྱ་ཁྱུང་གིས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་བཀའ་བསྒོ་བ་བཞིན་ཀླུ་རྣམས་ལ་སུན་བཙེར་སྤངས་སོ༎ མཐར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་མཉེས་ཤིང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་མཉམ་དུ་རང་གནས་སུ་གཤེགས་སོ༎ ༤ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གི་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཁྱད་ཆོས། ལྷ་ཆེན་པོ་དབང་ཕྱུག་གི་ཡིད་ན་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་གཽ་རི་དང་གངྒཱ་གཉིས་ཀྱི་བཞུགས་གནས་ཧི་མ་ལ་ཡ་ཞེས་བྱ་བའི་རིའི་ཕང་ན་མིའམ་ཅི་ཞེས་བྱ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་སྟོང་གིས་རབ་ཏུ་མཚེར་བཞིན་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་གྲོང་ཞིག་ཡོད། ཡུལ་དེའི་བདག་པོར་གྲགས་པ་རིག་འཛིན་གྱི་དབང་ཕྱུག་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན། དེ་ལ་དཔག་བསམ་ཤིང་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་མཐུ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བརྩིས་ཟིན་པའི་བུ་ཞིག་བྱུང་བ་དེའི་མིང་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཞེས་བྱའོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་སྙིང་སྟོབས་ཆེ་བ། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ། འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ་ཐུགས་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་དང་སློབ་དཔོན་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་དད་དང་གུས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ༎ ནམ་ཞིག་བློན་པོ་ཞིག་གི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བསྙད་པར། ཀྱེ་སྲས་པོ་ཁྱོད་ལ་ནི་ལྷའི་ཤིང་བདག་པོར་གྱུར་བས་ནམ་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་ཤིང་དེ་མངའ་བས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་སྦྱིན་གྱིས་ཀྱང་མཐོ་འཚམ་པར་མ་ནུས་སོ༎ དེ་ཐོས་པས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཅི་སྟེ་སྔར་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མེས་དག་གིས་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྟེར་བའི་ལྷའི་ཤིང་འདི་ལྟ་བུ་མངའ་བཞིན་དུ་དུས་རྟག་ཏུ་ནོར་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་གཉེར་བ་ལས་མ་འདས་སོ༎ འོན་ཀྱང་བདག་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ངེས་པར་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་དོན་མཐའ་དག་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་ཤིང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ལ་ཞུ་སྙིང་འདེབས་སོ༎ ཀྱེ་དྲིན་ཆེན་གྱི་ཡབ་ཡུམ་གཉིས༎ སྤྲོས་པའི་ཆོས་ནི་ཆུ་བོའི་རླབས་བཞིན་དུ༎ རྣམ་པ་མི་བརྟན་ཤིན་ཏུ་གཡོ་བས་ན༎ སྐད་ཅིག་འཆར་ཁའི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དང་༎ གློག་འོད་འཁྱུག་པ་དེ་བཞིན་ནོར་རྣམས་ནི༎ སུ་ཡིས་གང་ན་རྣམ་པར་ངེས་པར་མཐོང་༎ དེ་ལས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཁོར་ཡུག་ན༎ རབ་ཏུ་གནས་པ་གཞན་ཕན་སྙིང་རྗེ་ཉིད༎ དེ་ཕྱིར་སྔར་གྱི་ཕ་མེས་དག་གིས་ནི༎ རབ་ཏུ་བསྲུངས་བའི་དཔག་བསམ་ལྗོན་པའི་ཤིང་༎ འདི་ཀོ་བདག་གི་འདི་རིང་གཞན་ཕན་སླད༎ གྲུབ་པ་བརྩམ་པར་འགྱུར་ན་གནང་བ་སྩོལ༎ ཡབ་ཀྱི་དེ་ཐོས་ནས་དེ་བཞིན་དུ་བྱོས་ཤིག་ཞེས་བཀའ་བསྩལ་ལོ༎ དེ་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དཔག་བསམ་ཤིང་ལས་འཇིག་རྟེན་ཁྱོན་ཀུན་ན་འཕོང་བ་དམན་པ་མེད་པའི་བྱིན་རླབས་སློང་མོ་བྱས་སོ༎ དཔག་བསམ་ཤིང་གིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་བསྩལ་ཞིང་ལྷ་གནས་སུ་གཤེགས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེས་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་སླད་དུ་གཏོང་བ་ཆེན་པོ་བྱས་པས་ས་གསུམ་ལ་སྙན་གྲགས་ཆོད་པར་གྱུར། འོན་ཀྱང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་གཉེན་ཉེ་གྲོགས་ལ་ལས་རྒྱལ་སྲིད་ལ་རྔམས་པའི་སེམས་འཆང་པས་ཁོང་ཐུགས་ཤིན་ཏུ་སྐྱོ། དེ་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་ལ་དེ་ལྟར་སྙན་དུ་གསོལ། ཀྱེ་དྲིན་ཆེན་གྱི་ཡབ་ཆེན་ལགས། མི་སྡུག་པའི་ལུས་ཀྱི་ཟོག་རོ་འདིའི་སླད་དུ་དམག་བྱ་བ་ནི་བདག་གིས་མི་ཉན། དེ་བས་ཡབ་ཡུམ་ལྷན་དུ་དབེན་པ་མ་ལ་ཡ་ཡི་རི་བོའི་འདབས་ན་ཕྱིན་ན་བཟང་བས་ཡབ་ཀྱི་དགོངས་སུ་གསོལ་ཞུས། ཡབ་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དེ་བཞིན་དུ་ཁས་འཆིས་ནས་ཁོང་ཅག་དེ་གར་གཤེགས་སོ༎ དེ་གར་བསྟི་གནས་ཤིག་སྐྲུན་ནས་རྒྱལ་སྲས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོའི་བརྙེས་བཀུར་བྱས་ནས་སྡོད་དོ༎ དེ་གར་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནོར་དང་དེའི་བུ་ནོར་གྱི་བཤེས་གཉེན་དང་གྲོགས་སུ་གྱུར་རོ༎ ནམ་ཞིག་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སྐྱེད་འཚལ་ན་འཁྱམས་པའི་ཚེ་དེ་གར་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡི་ལྷ་ཁང་གི་འགྲམ་ན་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་ཁོ་མོའི་གྲོགས་མོ་གཉིས་རྒྱུད་མངས་བཀྲོལ་བཞིན་རི་སྐྱེས་ཀྱི་ལྷ་མོའི་མཆོད་པ་བྱེད་བཞིན་པ་དང་མཇལ། ཁོ་མོའི་ཤིན་ཏུ་མཁས་པའི་རྒྱུད་མངས་བཀྲོལ་བའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་ནགས་ཀྱི་རི་དྭགས་དག་སྦྲིད་པ་ལྟར་ཏུ་བྱས་ཤིང་། ཤིན་ཏུ་འཇོག་སྒེག་ལྡན་པའི་ཁོ་མོའི་འདྲེན་བྱེད་དག་གིས་སྐྱེངས་བར་འགྱུར་བ་ལྟར་དུ་མཐོང་། ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་དབང་གིས་ཡན་ལག་བསྐྱོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཐའ་དག་གསལ་པོར་མཐོང་བ་དང་། མིག་གིས་མདའ་མོ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འཕེན་བཞིན་རང་ཉིད་ཡིད་མ་ཚུགས་ཤིང་ཏ་བུ་རའི་སྒྲ་ཡང་ཉམས་པར་གྱུར་རོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་མཛེས་པའི་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་སྐོར་བྲིས་པས། ཁོ་མོའི་གྲོགས་མོས་བུ་མོ་མིང་ལ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཞེས་བྱ་བ་དང་ནོར་གྱི་བཤེས་གཉེན་ནི་ཁོ་མོའི་ནུ་བོ་ཡིན་ལ་ཁོ་མོའི་ཡབ་ཀྱི་མཚན་ལ་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནོར་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ༎ དེ་བས་ཁོ་མོས་རྒྱལ་སྲས་གང་ན་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པ་དྲིས་བཞིན་མགྲོན་བསུ་ཞིང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་བསྐོན། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མེ་ཏོག་འདི་ཀོ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་གྱི་མགུལ་ལ་བཅིངས་སོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་བརྩེ་བའི་མིག་གཉིས་ཟུར་བཞིན་རྒྱལ་སྲས་ལ་བལྟ་ཚུལ་བྱས་སོ༎ སྐབས་དེ་ན་ཁོལ་མོ་ཞིག་གིས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡུམ་གྱི་འཕྲིན་ཞུས་པའི་ལན་བྱས་སོ༎ འཕྲིན་དེ་འབྱོར་བས་མི་འདོད་བ་བཞིན་དབང་མེད་པར་ཡུམ་ག་ལ་བ་དེ་གར་གཤེགས་པ་དང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་རང་གནས་སུ་གཤེགས་སོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རང་གི་ཡུམ་དང་མཇལ་ནས་མཛའ་བོ་དང་འབྲལ་བའི་ཟུང་རྔུ་དྲག་པོ་སྐྱེས་བཞིན་རང་མལ་སྟེང་དུ་ཉལ་ནས་བདས་སོ༎ ཁོ་མོ་ནི་ཟུང་རྔུས་ཤིན་ཏུ་མནར་བཞིན་འདྲེན་བྱེད་ནས་མཆི་མའི་མུ་ཏིག་གི་སྐུད་པ་ཆས་པ་ལྟར་དུ་རྒྱུན་མི་ཆས་པར་ལྷུང་བཞིན། བྱུག་བྱེད་ཀྱི་ཙནྡན་ལ་སོགས་པའི་རྩི་གང་གིས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་བཙེས་པའི་གདུང་བ་འདི་སེལ་མི་ནུས་པའི་སྐབས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་བོ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་སྐྱོ་བའི་གདུང་བ་དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱུང་རབས་དང་། ཁོ་མོས་རྒྱལ་སྲས་ལ་བཅངས་པའི་སེམས་ཚོར་ཡོད་ཚད་བཤད་པའི་སྐྱེངས་པ་དེ་སེལ་ཐབས་མེད་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མོ་འདས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་དེ་གར་གྲུབ་པའི་བུ་མོ་དེ་དང་འབྲལ་བའི་གདུང་བས་འཚོ་བའི་སྐབས་འབྲལ་བ་ལྟ་བུར་ལྷུངས་སོ༎ ཤིན་ཏུ་གདུང་བའི་དུས་ཡུན་དེས་མཚན་མོའི་དབྱེ་མཚམས་ཡང་མ་ཟིན་པ་འདའ་བར་གྱུར་རོ༎ ཉི་མ་འཆར་ཁའི་མཐུན་མཚམས་ཉིད་ལ་རྒྱལ་སྲས་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡི་ལྷ་ཁང་ག་ལ་བ་དེར་སོང་ངོ་༎ དེ་ནས་རྒྱས་སྲས་ཀྱི་གྲོགས་ཀྱིས་སེམས་གསོ་བའི་ཚུལ་བྱས་སོ༎ དེའི་ཚེ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡང་དེ་གར་བྱུང་བ་དང་ཟུང་རྔུས་ཤིན་ཏུ་མ་བཟོད་ནས་རང་གི་སྲོག་འཕྲོག་པར་བརྩམས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་དེ་གར་གནས་སོ༎ འོན་ཀྱང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་དེ་མ་ཤེས་པར་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ལ་ཚེ་འདི་ལ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་གཉེན་འདུན་མ་གྲུབ་ན་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མར་ཅི་ལས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཀྱི་བསྒོ་སྐལ་བསྩལ་དུ་གསོལ་ཞེས་གསོལ་བ་འདེབས་སོ༎ དེ་ནས་ཀྱེ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་གང་གིས་རང་ཉིད་ལ་ཡིད་མ་བརྟས་པས་ད་ནི་ཤི་བར་གྱུར་རོ་ཞེས་ལྡིབ་ལྡིབ་ཀྱི་ཆོ་ངེ་འདོན་བཞིན་སྐེ་དར་གོས་ཀྱིས་བསྒག་པར་འགྱུར་བའི་ཚེ་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་དངོས་སུ་ཞལ་གཟིགས་ནས་ཀྱེ་ལས་སྐལ་གྱི་བུ་མོ་ཁྱོད་སྡུག་ཚ་བ་མི་ཉན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་ངེས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་ནོ༎ ལྷ་མོའི་ལུང་དེ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་ཀྱང་ཐོས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་དང་བཅས་དེ་གར་གཤེགས་སོ༎ དེར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་སྐེ་དར་གྱིས་བསྒག་པ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་བཀྲོལ། དེའི་ཚེ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་གྲོགས་མོ་གནས་དེར་འོངས་ནས་མོས།ཀྱེ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་འདུན་པ་བཞིན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཉིད་ཀྱང་འདུན་པར་བརྟས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲས་སོ༎ དེ་ནས་གྲོགས་མོས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་འཁྲིད་ན་རང་གནས་སུ་གཤེགས་པ་དང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་ཕྱིར་གནས་སུ་འཁྲིད་སོང་ངོ་༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་གནས་སུ་འབྱོར་བ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་ལྷ་མོ་དེ་དང་འཕྲད་ནས་ལུས་སེམས་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་བའི་མངོན་འདོད་གང་ཞིག་མངོན་དུ་གྱུར་བའི་གཏམ་རྣམས་གཉེན་བཟང་ལ་སྨྲས་སོ༎ གཉེན་བཟང་གིས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ལ་དེ་དག་ཞུས་ནས་མཐར་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་། རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་གཉིས་གཉེན་སྒྲིག་རྟེན་འབྲེལ་ལ་རོལ། ནམ་ཞིག་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་གཉེན་བཟང་མཉམ་དུ་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངོགས་ན་འཆམ་དུ་ཕྱིན’དེ་གར་རུས་པའི་ཕུང་པོ་བརྩིགས་པ་མཐོང་བར་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་བཞོན་པས། ཀྱེ་རུས་པའི་ཕུང་རོ་དེ་ལྟ་བུ་གང་ནས་བྱུང་ངམ་ཞེས་དྲིས་སོ༎གཉེན་བཟང་གིས་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་དྲི་བ་ཐོས་ཤིང་སེམས་ཅུང་མི་བདེའི་ཚུལ་གྱི་འཇུག་རབས་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་བཤད་དོ༎ གནའ་སྔ་མོ་ཞིག་ན་ཀླུའི་མ་དུར་ཁ་(कद्रु)ཡིས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མ་འདུད་མ་(विनता)དེ་བསླུ་བྲིད་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་རྒྱན་རྩེད་ལས་ཕམ་པར་བྱས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་འཁོལ་དུ་བཀོལ། འོན་ཀྱང་ནམ་ཞིག་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་བུས་རང་ཉིད་ཀྱི་མ་བསྐྱབས་ནས་ཀླུ་རྣམས་ལ་དགྲར་གྱུར་ལ་ཀླུའི་སྦྲུལ་མཐའ་དག་བཟའ་བར་བརྩམས་སོ༎

 དུས་ཀྱི་ཆ་མི་འཚལ་བའི་སྐབས་ཞིག་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ཀླུའི་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་ཀླུའི་སྦྲུལ་རྣམས་བཟའ་བ་དང་གསོད་པས་ཀླུའི་སྦྲུལ་འགའ་རེ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ་འཇིགས་ནས་སྙིང་གས་ནས་ངང་གིས་འཆི་བ་ལ་སོགས་པ་ཀླུའི་ཡུལ་དེ་རེ་ཞིག་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོར་ལྷུང་བ་ལྟར་ཏུ་བྱས་སོ༎ དེ་ལ་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ནོར་རྒྱས་(वासुकि)མ་བཟོད་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ་ཉིན་རེར་སྦྲུལ་རེ་ཡིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་བའི་སླད་དུ་དོར་ངེས་ན་སྙིང་རྗེ་འཚལ་ཞེས་ཞུ་བ་ཞུས་པས་དེ་ནས་བཟུང་ཉིན་རེར་སྦྲུལ་རེ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་བཟའ་བའི་སྲོལ་ངན་དེ་བྱུང་ངོ་ཞེས་གསུངས་སོ༎ དེར་བརྟེན་རུས་པའི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་དེ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཉེན་བཟང་གིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་། 

སྔར་གྱི་སྒྲུང་དེ་ཐོས་ནས་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཡིད་ཤིན་ཏུ་རྨུགས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་རོ༎ མ་ཟད་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་ཅི་སྟེ་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ནོར་རྒྱས་ནི་མ་ཤིང་གི་བུ་ཡིན་ནམ། རང་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་དེ་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་བཟའ་བ་ལ་ངེས་པར་དུ་དགྲ་ལན་དགོས་པར་མ་ནུས་ཤིང་དེ་བས་རང་གི་དགྲ་ཉིན་རེར་འཁོར་རེའི་སྲོག་གི་མཆོད་འབུལ་བྱེད་སྲོལ་འདི་ཅི་ཡིན་ནམ། མགོ་བོ་སྟོང་ལྡན་པའི་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ཞིག་ཡིན་ན་ངེས་པར་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ་ཀྱེ་ཁྱོད་ཁོ་བོ་བཟའ་ལས་བདག་གི་འཁོར་ལ་སྡུག་བསྔལ་མི་འཚལ་བ་ཞུ་ཞེས་ལན་འདེབས་པ་འོས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་བས་སྙིང་སྟོབས་ཞན་པའི་རྒྱལ་པོ་དེས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མངོན་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་ཅི་ཡིན་ནམ། དེ་བས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ནི་ཁྱབ་འཇུག་གི་བཞོན་པ་ཡིན་ནམ་སྡིག་པའི་ལས་འདི་ལྟར་ཇི་ལྟར་འཚལ་ལམ་ཞེས་བརྗོད་བཞིན། རྒྱལ་སྲས་སེམས་པ་ཆེན་པོ་དེས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་དོན་མེད་པས་དེ་དོར་ན་ཀླུའི་སྦྲུལ་ཞིག་སྲོག་ལས་གྲོལ་བར་གྱུར་བ་དོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་བཞིན་པ་དེའི་ཚེ་འབངས་ཞིག་བྱུང་ནས་གཉེན་བཟང་ལ་ཡབ་ཀྱི་འཕྲིན་བྱུང་བས་ཁྱོད་ངེས་པར་དེ་གར་གཤེགས་དགོས་སོ་ཞེས་ཞུས་པ་ལྟར་གཉེན་བཟང་རྒྱལ་སྲས་དང་འབྲལ་ནས་ཡབ་ཀྱི་གམ་དུ་གཤེགས་སོ༎ དེ་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་གང་སར་འཆམ་དུ་སོང་། རིང་པོ་མ་སོང་བ་དུས་ཤིག་ན་ཟུག་རྔུ་དང་སྨྲེ་ངག་གི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ཞིག་ཐོས། དེ་གར་སོང་བས་རྒན་མོ་ཞིག་ལྡབ་ལྡིབ་གིས་སྨྲེ་ངག་འདོན་བཞིན་ངུ་བ་མཐོང་བས་རྒན་མོ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ངུ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས། དེའི་དོན་བཤད་པ་རྒྱལ་སྲས་རེ་ཞིག་སྙིང་རྗེས་སྦྲིད་པ་ལྟར་དུ་འགྱུར། དེ་ནས་རྒན་མོས་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་དུང་གི་གཙུག་ལ་ཀྱེ་བུ་ཁྱོད་མེད་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ཡབ་ཇི་ལྟར་འཚེ་བརྟན་པར་འགྱུར་རམ་བྱ་ཁྱུང་གི་བཙེས་པའི་གདུང་བ་ཁྱོད་ཀྱི་ཇི་ལྟར་བཟོད་དམ། ཀླུའི་ཡུལ་དེའི་ཕྲོད་ན་བདག་གི་བུ་གཅིག་པོ་ལས་མེད་པ་ཡིན་ནམ་ཅི་ཞེས་སྨྲེ་ངག་འདོན་པར་བུ་དུང་གི་གཙུག་གིས་ལན་འདེབས་སུ་ཀྱེ་ཡུམ་ཆེན་ཁྱོད་ཀྱི་སྨྲེ་ངག་ནི་བདག་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྕི་ཞིང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་སླེབས་པའི་དུས་ལ་ཟིན་པས་ད་ནི་དུས་མི་འདའ་བར་ཕྱིར་ཁྱིམ་དུ་གཤེགས་སུ་གསོལ་ཞེས་ཞུས་སོ༎ སྦྲུལ་རྒན་མོ་དེ་དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཤིན་ཏུ་མནན་བཞིན་བདག་གི་བུ་སྐྱོབས་སུ་གསོལ། སྐྱོབས་སུ་གསོལ་ཞེས་གསོལ་བ་འདེབས་བཞིན་ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ལ་འདྲེན་བྱེད་གཡོ་བའི་ཚུལ་བྱས་སོ༎ དེ་ཐམས་ཅད་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མཐོང་བ་དང་། དེ་བས་སྦྲུལ་རྒན་མོ་དང་དེའི་བུ་དུང་གི་གཙུག་གཉིས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཡང་ཤེས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོས་ད་དོན་བྱེད་མ་ནུས་ན་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་དུ་གྱུར་ངེས་སོ་སྙམ་ནས་སྦྲུལ་རྒན་མོའི་དེའི་སར་སོང་ནས་ཡིད་ཤིན་ཏུ་དགའ་བའི་ཐོག་ནས་དེ་ལྟར་ཞུས་སོ༎ ཀྱེ་བགྲེས་སོང་མ་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་དུང་གི་གཙུག་དེ་བདག་གི་བསྲུང་བར་བྱའོ༎ ཞེས་སྨྲས་པས་སྦྲུལ་རྒན་མོའི་བློ་ངོར་རྒྱལ་སྲས་འདི་ཀོ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་མིན་ནམ་སྙམ་ནས་འཇིགས་ཤིང་སྨྲས་པ་ཀྱེ་མཁའ་ལྡིང་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་མ་ཟ་ཞུ་ཞེས་ཞུ་བ་ཕུལ། དེ་ལས་བུ་དུང་གི་གཙུག་གིས་ཀྱེ་ཡུམ་ཆེན་རྒྱུ་སྐར་རྒྱལ་པོ་ལྟར་སིལ་ལ་ཡིད་དགའ་བ་བྱེད་པ་པོ་འདི་གཏུམ་པོའི་མཁའ་ལྡིང་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་ཞུས་སོ༎ དེ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས། རྒན་མོ། བདག་ནི་རིག་པ་འཛིན་པ་ཞིག་གོ ། བདག་ཁྱོད་ཀྱི་བུ་འདི་བསྲུང་པའི་དོན་དུ་འདི་གར་སླེབས། རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དར་དམར་པོས་བཀོད་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ་སྦྱིན་པར་བྱའོ༎ ཁྱོད་ཀྱིས་བུ་འཁྲིད་ནས་ཁྱིམ་དུ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ་ཞེས་ཞུས་སོ༎ དུང་གི་གཙུག་གི་མ་ཡིས། ཁྱོད་ནི་བདག་གི་བུ་དང་སྙམ་པས་བདག་གི་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཟེར། དེ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས། རྒན་མོ་ཁྱོད་ཀྱི་བདག་གི་ཤིན་ཏུ་འདོད་པའི་དོན་ལ་བགེགས་བྱ་བ་མི་ཉན་ཞེས་ཞུས་སོ༎ བུ་དུང་གི་གཙུག་གིས། ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལྟ་བུ་ཐུགས་ཆེན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ལ་སྙིང་རྗེའི་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བ་ལྟར་དུ་གནས་པས། རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་སླད་ཁྱོད་ལ་ངལ་བ་ཇི་ལྟར་སྟེར་ཕོས་སམ། དེ་བས་དོ་ལོ་སྔོན་པོ་བསྲུང་པ་ལ་རིན་ཆེན་ནོར་གྱིས་གཏེ་མ་འོས་པ་མིན་ནོ༎ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁྱོད་ནི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདིའི་རྒྱན་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཞུས་སོ༎ དེ་ལྟར་དུང་གི་གཙུག་དང་གཏམ་གླེང་ཡང་ཡང་བྱས་ཤིང་བུས་རང་ཉིད་ཀྱི་མ་ལ་ཡང་ཕྱིར་ལོག་དགོས་པའི་རེ་བ་ཞུས་ཤིང་ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་ལྡིང་འདི་གར་མ་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་རང་ཉིད་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངོགས་ན་ལེགས་ལྡན་བ་ཡི་རྣ་བ་ཅན་ གྱི་གམ་དུ་མཆོད་པ་བྱ་བ་འགྲོ་བའོ་ཞེས་ཞུས་པ་དང་ཡུམ་ལ་ཕྱག་བྱས་ནས་དེ་གར་གཤེགས་སོ༎ དུང་གི་གཙུག་ལེགས་ལྡན་བ་ཡི་རྣ་བ་ཅན་གྱི་གམ་དུ་གཤེགས་པས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ད་ནི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་འདི་བྱུང་ན་ཅི་ནས་ཀྱང་བདག་གི་མངོན་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་གྲུབ་པར་གྱུར་ངེས་སོ་སྙམ་པ་དེའི་ཚེ་རླུང་གི་ཤུགས་ཀྱིས་ལྗོན་པ་གཡོ་བཞིན་དང་རྡུལ་རྣམས་ནམ་མཁའ་ལ་འཕྱོ་བས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་འདི་གར་ལྷགས་པ་ཤེས་སོ༎ འཕྲལ་དུ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་དར་དམར་པོས་གཡོགས་ནས་སྦྲུལ་གྱི་ཚུལ་བཟུང་བཞིན་ཕ་བོང་ཐོག་ཏུ་ཉལ་ནས་སྡོད་དོ༎ དེ་ལ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་མཆུས་ཐོག་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར། མཆུས་ཕུང་པོ་འདྲས་པས་ཁྲག་བྱུང་བཞིན་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་ཡང་ས་རུ་ལྷུངས་སོ༎ ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་རི་བོ་མ་ཡ་ཙ་ལར་འཁུར་བཞིན་དེ་གར་བཟའ་བར་བརྩམས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་བློ་ངོར་རང་ཉིད་ཀྱི་ཟག་བཅས་ཉན་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དེ་ལྟར་གཞན་ཕན་ལ་སེམས་བཞིན་སྦྱིན་པ་ཐུབ་པ་ནི་དོན་དང་ལྡན་པའོ་སྙམ་བཞིན་དེ་ལྟ་བུའི་གཞན་ལས་ལྷག་པའི་ཐར་པ་ཡང་བདག་གི་དོན་དུ་མ་གཉེར་རོ་སྙམ། དེ་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་ཤེས་ཀྱི་མཁྱེན་ནས་ནམ་མཁའ་ནས་མེ་ཏོག་ཆར་ཕབས་སོ༎ དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་དེ་ནམ་མཁའ་ནས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་གདོང་ན་ལྷུངས་སོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རང་ཉིད་ཀྱི་བདག་པོའི་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་ཡིན་པས་ཤེས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གནན། སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གིས་ཀྱང་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་བྱུང་རྐྱེན་རྣམས་རྟོགས་ནས་འཕྲལ་དུ་དེ་གར་གཤེགས་སོ༎ འོན་ཀྱང་དུང་གི་གཙུག་རང་ཉིད་ཀྱི་མཆོད་པའི་ལྷ་ལེགས་ལྡན་བ་ཡི་རྣ་བ་ཅན་མཇལ་ནས་ཕྱིར་རང་ཉིད་ཀྱི་གནས་སུ་ལྷགས་པའི་ཚེ་སྔར་གྱི་ཕ་བོང་དེ་ཁྲག་གི་འཁྱིལ་བ་མཐོང་ནས་རྔམས་ཤིང་ཁོ་ར་ཁོར་ཡུག་ན་བལྟ་བའི་ཚུལ་བྱས་སོ༎ དེ་གར་ནམ་མཁའ་ལྡིང་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སོ་སོར་འཁྲལ་ནས་བཟའ་བའི་དུས་སུ་རྒྱལ་སྲས་ནི་ཟུག་རྔུའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་མ་བྱུང་བཞིན་ཞལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དགའ་བས་འཛུམ་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཐོང་བས་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བར་འགྱུར། དེ་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་ཁྱོད་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་དེ་ལྟ་བུས་མནར་བཞིན་དུ་ད་དུང་ཅང་བག་མི་ཚ་ཞིང་འཛུམ་པའི་རྣམ་འགྱུར་འདི་ལྟ་བུ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁྱོད་སྦྲུལ་གྱི་རིགས་ནི་མ་ཡིན་པས་གང་ནས་ཡིན་ནམ། མཚན་ལ་གང་ཞུ་བ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་སོ༎ དེ་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས། ཀྱེ་བདག་ནི་སྦྲུལ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ཡིན་པས་ཁྱོད་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་བར་བོས་ཤིག་ཞེས་ལན་འདེབས་སོ༎ དེའི་སྐབས་སུ་དུང་གི་གཙུག་དེ་གར་བྱུང་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་རུས་པ་ནི་བཅའ་ཞིང་ཤ་རྣམས་བཟའ་བ་མཐོང་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན་བཞིན་ཀྱེ་ཁོ་བོ་ནི་ཀླུའི་སྦྲུལ་ཡིན། ཁྱོད་ཀྱི་འདྲེན་བྱེད་འདི་གར་འཕང་དང་ཁོ་བོ་ནི་ལྕེ་རྩེ་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ཁྱོད་ཀྱི་ཁོ་བོ་བཟའ་བ་ལས་རིག་པ་འཛིན་པའི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་འདི་ཀོ་བཟའ་བར་མི་ཉན་ནོ་ཞེས་བོས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡབ་ཡུམ་རྣམས་ཀྱང་དེ་གར་བྱུང་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱལ་སྲས་བཟའ་བ་མཐོང་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་གཡོ་བ་ལྟར་དུ་འགྱུར་བཞིན་སྨྲས་སོ༎ ཀྱེ་འདུལ་ལས་སྐྱེས་པ། ཁྱོད་ཀྱི་མ་དཔྱད་ནས་ད་ནི་དོན་མེད་པའི་ལས་ཆེན་པོ་བསགས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཐོས་པས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་དེ་ཤིན་ཏུ་འགྱོད་ཤིང་ཡིད་དམས་པར་འགྱུར་ནས་སྨྲེ་ངག་འདོན། ཀྱེ་ཀྱེ་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ངན་པའི་ཤུགས་ཀྱི་འཐུས་ཁོ་བོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་པ་ཆེན་པོ་ལ་མཐོ་འཚམ་པར་བྱས་སོ༎ ད་ནི་རང་ཉིད་ལྕེབས་ལས་ཐབས་གཞན་མེད་དོ་ཟེར། ནམ་མཁའ་ལྡིང་དེ་ལྟར་བསམ་བཞིན་པའི་ཚེ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྤུན་ཉེ་གྲོགས་རྣམས་ལས་ལན་གཅིག་སྤྱན་མིག་གཡོ་བཞིན་ཟུགས་རྔུ་དྲག་པོའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དེ་དངོས་སུ་ཉེ་བར་དོར་བར་བརྩམས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་འཆི་བའི་ལམ་དུ་གཤེགས་པས་ཁོང་གི་ཡབ་ཡུམ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྨྲེ་ངག་དྲག་ཏུ་འདོན་ཏོ༎ འོན་ཀྱང་དུང་གི་གཙུག་གིས་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་རང་ལས་བྱུང་ངོ་སྙམ་བཞིན་སེམས་ཤིན་ཏུ་དམས་ཤིང་འགྱོད་པར་འགྱུར་རོ༎ དེ་གར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡང་ཡིད་ཤིན་ཏུ་སྐྱོ་ནས་མིག་གཉིས་ནམ་མཁའ་ལ་གཅེར་བཞིན་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ལ་འཁང་ར་བྱས་པར་ཀྱེ་ལྷ་མོ་ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བ་ཁྱོ་ཤུག་འཐོབ་པའི་མཆོག་སྦྱིན་ན་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་མཆོག་མཆོག་ཏུ་མི་གནས་སམ་ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་དེ་ལྟར་རྫུན་སྨྲ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་ཟེར་རོ༎ དེ་ལ་འགྲོ་བའི་མ་དངོས་སུ་མཇལ་ནས་ཀྱེ་བུ་མོ་དེ་ལྟར་ག་ལའོ༎ མཆོག་ནི་མཆོག་དམ་པ་ལས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་སྨྲས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་རིས་པ་སྤྱི་ལུག་ལས་བདུད་རྩིའི་ཆབ་དྲང་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཕུང་པོའི་ཐོག་ཏུ་གཏོར་བས་དེ་མ་ཉིད་དུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་ཕྱིར་གསོས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སྔར་བས་བརྗིད་ཆགས་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་བར་འགྱུར། དེ་ལ་ལྷ་མོས་བདག་གི་ཁྱོད་ཀྱི་གཞན་ཕན་སླད་དུ་བཟུང་བའི་གཏོང་བའི་སེམས་ཆེན་པོ་དེ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་དུ་འོངས་བར་མཐོང་ལ་ད་ནི་ཁྱོད་སྐལ་བའི་བར་དུ་སྟོང་གསུམ་གྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་བསྐོ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ༎ དེ་ནས་ལྷ་མོ་ནམ་མཁའ་ཡལ་བཞིན་ལྷའི་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲས་ལ་ལྷའི་རྫ་རྔ་བརྡུང་བཞིན་མེ་ཏོག་ཆར་བེབས་སོ༎ དེ་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེས་སྲིད་པའི་བཅིངས་པའི་རྒྱ་ལས་འདས་པར་བདག་རྗེས་སུ་ཡིད་རངས་བས་ཁྱོད་བདག་ལས་མཆོག་སློང་ཤིག་ཞེས་སྨྲས་སོ༎ དེ་ལ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས། བདག་ལ་མཆོག་གི་སླད་དུ་དུས་ད་ནས་བཟུང་ཁྱོད་ཀྱི་ཀླུའི་བཙེན་པའི་སྡང་སེམས་མ་བཟུང་བ་དང་སྔར་གྱི་ཀླུའི་སྦྲུལ་རྣམས་ཕྱིར་གསོ་དགོས་གསུངས་སོ༎ ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་དེ་དེ་བཞིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་ནས་སྔར་གྱི་སྦྲུལ་རྣམས་ཕྱིར་གསོས་པར་བྱས་སོ༎ ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་། ཀླུ་དང་རིག་པ་འཛིན་པ་བཅས་པའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་གིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་རྣམ་ཐར་དེ་དག་ཐོས་ནས་སྔར་ན་མེད་པའི་བདེ་བ་འཐོབ་པར་གྱུར་ཏོ༎ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཆུང་མ་དང་ཡབ་ཡུམ་ཀུན་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མཉེས་པར་བྱས་སོ༎ ༥ ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཚན་པ་སོ་སོའི་སྙིང་དོན། འདིར་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ནི་འདིའི་རྩ་བའི་རྒྱ་དཔེར་མཚན་མ་ལྔར་བྱས་འདུག་ཀྱང་།ལོ་ཙཱ་བས་བོད་བསྒྱུར་སྐབས་མཚན་མ་དྲུག་བཟོས་འདུགདེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་མཚན་མ་ལྔ་པ་དེ་ཧ་ཅང་རིང་བས་དུམ་བུ་གཉིས་སུ་བཏང་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས།བརྗོད་གཞི་ལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་སོང་མེད།འདིར་ལེགས་སྦྱར་རྒྱ་དཔེར་ཡོད་པ་ལྟར་དུམ་བུར་ལྔར་བྱས་ནས་ནང་དོན་མདོར་བསྡུས་བཤད་རྒྱུ་དང་དེ་ཡང་ཧརྵའི་རྟོགས་བརྗོད་ནང་དུ་བཀོད་པ་དེ་ཉིད་དོན་བསྒྱུར་བྱས་ནས་འགོད་རྒྱུ་ཡིན།བོད་སྐད་དུ་མཚན་མ་ལྔ་པའི་ཁོངས་ནས་དྲུག་པ་ཕྱེ་སའི་མཚམས་ནི། དེས་ན་དུང་གི་གཙུག་ཞུགས་པར་གྱུར་ཏེ། མདུན་དུ་ངེས་པར་བརྟགས་ནས། ཁྲག་གིས་བརླན་པའི་མཆུ་དག་བརྡར་བས་རིལ་དྲོ་ཎི་གསར་པ་བཞིན་བྱེད་ཅིང། །རང་གི་འདྲེན་བྱེད་འོད་ཟེར་མེ་ཡི་ཕྲེང་བས་ཉེ་བའི་ནགས་ཀྱི་ཁོངས་དག་བསྲེགས། །འཇིགས་རུང་རྡོ་རྗེ་ལྟར་རྩུབ་སྡེར་མོ་དག་ནི་མཐའ་རུས་ལ་བརྡབ་ཅིང་བྱིང། །སྦྲུལ་གྱི་དགྲ་འདི་མལ་ཡ་ཡི་ཅོག་གི་རྩེ་མོར་རིང་པོ་དག་ནས་མཐོང། །ཞེས་པ་འདི་ནས་ཡིན།

མཚན་པ་དང་པོ། རིག་པ་འཛིན་པའི་དབང་ཕྱུག་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད། ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆུང་མ་དང་མཉམ་དུ་རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་བསྟི་གནས་སུ་ཕྱིན་པ་ལ་དེའི་བུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་གཤེགས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རྒྱལ་སྲིད་བློན་པོ་རྣམས་ལ་བཏད་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཡོད་ཚད་མཆི་མའི་ཚུལ་དུ་དོར་བཞིན་དབེན་པའི་ནགས་ཁྲོད་དུ་གཤེགས་སོ༎ དེ་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནགས་སུ་འབྱོར་ནས་ཡབ་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་དང་འགྲོགས་བཞིན་རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་ཁྲོད་ན་བསྟི་གནས་ཤིག་བཙལ་དུ་སོང་། དེའི་ཚེ་ཁོང་གི་རྣ་བར་གླུ་ཞིག་ཐོས་པ་དང་། གླུ་དེའི་སྒྲ་གང་ནས་བྱུང་བ་དེའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ནས་ཕྱིན་པས་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་གམ་དུ་འབྱོར། ལྷ་ཁང་དེའི་ནང་དུ་གཞོན་ནུ་མ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཏ་བུ་ར་བཀྲོལ་བཞིན་གླུ་ལེན་པ་དང་མཇལ། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་གླུ་ཉན་ཞིང་ལྗང་པའི་རྒྱབ་ན་ཡིབས་ནས་བལྟས་པས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་ཁོ་མོའི་གྲོགས་མོ་གཉིས་གཏམ་གླེང་བྱེད་བཞིན་པ་མཐོང་། ཁོང་གཉིས་པོའི་གཏམ་ལས་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་གཞོན་ནུ་མ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་རྨི་ལམ་ནང་མཆོག་སྦྱིན་ནས་ཁོ་མོ་ངེས་པར་རིག་པ་འཛིན་པ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་པ་ཤེས་སོ༎ གཏམ་དེ་ཐོས་ན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་དང་བཅས་གཞོན་ནུ་མའི་གམ་དུ་་གཤེགས་སོ༎ གཞོན་ནུ་མས་རྒྱལ་སྲས་མཇལ་བ་དང་ཡིད་ཤུན་ཏུ་དགའ་བས་སྨྱོས་ནས་སྨྲ་བའི་ངག་ཡང་སྦྲིད་པ་གྱུར་ཏོ༎ དེའི་ཚེ་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་སྣ་ཚོགས་དབྱིག་གི་བཀའ་བཞིན་བཀའ་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ནས་གཞོན་ནུ་མ་ཁྱིམ་དུ་ལྷགས་པའི་འཕྲིན་ཕུལ་ནས་ཕྱིར་གཤེགས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་གཞོན་ནུ་མ་དེ་མཐོང་ནས་ཡིད་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ༎ དེ་ལྟ་བུའི་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་དགའ་བས་སྨྱོས་ཤིང་འབྲལ་བའི་རྣམ་འགྱུར་དེ་ལ་བི་དཱུ་ཥ་ཀ་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ༎ མཚན་པ་གཉིས་པ། གཞོན་ནུ་མ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་དགའ་བས་སྨྱོས་ནས་གདུང་བར་བྱས་པ་དང་། ཁྱིམ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་མོ་དང་མཉམ་དུ་ཙནྡ་ན་གྱི་བསྟི་གནས་སུ་ཕྱིན་ཏོ༎ ཆུ་ཤིང་གི་ལྡབ་མས་ཁེངས་པའི་ཙནྡ་ན་གྱི་བསྟི་གནས་ན་ཟླ་བའི་ཆུ་ཤེལ་གྱི་སྟན་སྟེངས་སུ་འདུག ཁོ་མོ་དྲན་གདུང་གིས་བསྣན་བཞིན། གྲོགས་མོ་གྲུང་མོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་བོ་དང་འབྲལ་བའི་གདུང་བར་སེམས་གསོ་བའི་ཐབས་བྱས་པ་དང་། ཙནྡ་ན་གྱི་དྲི་ཆུ་དང་ཆུ་ཤིང་གྱི་སིལ་གཡབ་གཡོས་ནས་དྲན་གདུང་བའི་ཚ་བའི་གསོ་ཐབས་བྱས་སོ༎ འོན་ཀྱང་ཁོ་མོ་ནི་དེ་བས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ཏོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་སེམས་ཞི་བའི་སླད་དུ་གང་གྲུང་མོས་གང་བྱས་པ་མཐའ་དག་དེ་ལ་ཟློག་ནས་མ་ཞི་བ་མ་འདུལ་བའི་དཀའ་ཚེགས་ནང་ལྷུང་བར་གྱུར་ཏོ༎ རྒྱལ་སྲས་ཀྱང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་དྲན་གདུང་གིས་མ་བཟོད་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་དང་མཉམ་དུ་ཙནྡ་ན་དང་འཁྲི་ཤིང་གིས་སྐོར་བའི་བསྟི་གནས་ག་ལ་བ་དེར་གཤེགས་སོ༎ དེ་གར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་གྲུང་མོ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲས་དང་དེའི་གྲོགས་ཡོང་བའི་གོམ་པའི་སྒྲ་ཐོས་ནས་རེ་ཞིག་སྡོང་པའི་འགའ་ཡི་རྒྱབ་ན་ཡིབས་ནས་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཆ་ལ་ཉན་ནས་སྡོད་དོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་གྲོགས་ལ་ཀྱེ་གདང་མཚན་མོ་ཁོ་བོར་རྨི་ལམ་ཞིག་རྨིས། རྨི་ལམ་ནང་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་སོང་བའི་གཞོན་ནུ་མ་དེ་ཙནྡ་ན་དང་འཁྲི་ཤིང་གིས་སྐོར་བའི་སྐྱེད་ཚལ་འདིའི་ནང་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཟླ་བའི་ཆུ་ཤེལ་ལས་སྒྲུབ་པའི་རྡོ་ཡི་སྟེག་ན་འདུག དེའི་སྐབས་སུ་གཞོན་ནུ་མ་དེས་ཁྲོ་བའི་རྣམ་འགྱུར་གྱིས་ཁོ་བོར་འཁང་ར་བྱེད་བཞིན་པ་རྨིས་སོ༎ དེར་བརྟེན་ད་ལན་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་མི་བདེ་བས་འདི་གར་ཁོ་མོ་དྲན་བཞིན་སེམས་གཡེང་བའི་སླད་དུ་འོངས་བ་ལགས་སོ་ཟེར། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཟླ་བའི་ཆུ་ཤེལ་ལས་སྒྲུབ་པའི་རྡོ་ཡི་སྟེག་བུ་དེའི་ཐོག་ཏུ་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་སོང་བའི་གཞོན་ན་མ་དེའི་འདྲ་གཟུགས་བྲིས། དེའི་སྐབས་སུ་གཉེན་བཟང་དེ་གར་བྱུང་ནས་ཡབ་ཀྱི་འཕྲིན་རྣམས་ཞུས་སོ༎ ཀྱེ་བདག་གི་རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་དེ་ཁྱོད་ལ་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་སྟེར་བར་འདོད་པ་དེའི་མིང་ལ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཟེར། འོན་ཀྱང་དེའི་ཚེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྔར་སེམས་སོང་བའི་གཞོན་ནུ་མ་དེའི་འདྲ་གཟུགས་ཙམ་ལས་མཚན་མ་ཤེས་སོ༎ དེར་བརྟེན་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དེ་གཞོན་ནུ་མ་དེ་ལས་གཞན་ཞིག་ཏུ་སེམས་ནས་ཁོ་བོར་རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་སོང་བའི་བུ་མོ་གཞན་ཡོད་ཞེས་ཟེར་ན་གཉེན་བཟང་གི་ཡབ་ཀྱི་སྟོན་པའི་གཉེན་སྒྲིག་ལ་འདོད་པ་མེད་ཚུལ་སྨྲས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་གྲོགས་ཀྱིས་གཉེན་བཟང་ལ་ཁྱོད་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཡབ་ཡུམ་གམ་དུ་སོང་ལ་སྔར་གྱི་དོན་རྐྱེན་ཞུས་ཤིག་ཁོང་ཅག་གི་ཁས་ལེན་པས་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་ཀྱང་ཁས་ལེན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཐབས་བཤད་དོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིས་ལྗང་པའི་གསེབ་ནས་སྔར་གྱི་གཏམ་རྣམས་ཐོས་ནས་ཡིད་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ཏེ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་ཡལ་གའི་ཐོག་ཏུ་ལྕེབས་པར་བརྩམས་པ་དང་གྲོགས་མོས་སྐད་ཤུགས་ཆེན་པོས་སྨྲེ་ངག་འདོན་ནོ༎ སྨྲེ་ངག་ཐོས་པ་དང་རྒྱལ་སྲས་དེ་གར་གཤེགས་ནས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་འཁྲིག་མ་ལས་བཟུང་བཞིན་ཟླ་བའི་ཆུ་ཤེལ་ལས་སྒྲུབ་པའི་རྡོའི་ཐོག་གི་འདྲ་གཟུགས་དེ་ཁོ་མོར་བསྟན་པས་ཁོ་མོའི་སེམས་ཞི་བར་གྱུར་ཏོ༎ དེ་ལྟ་བུ་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་མཛའ་བའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་བཞིན་དྲི་ཟའི་གཉེན་སྟོན་བསྒྲུབས་སོ༎ དེ་ལྟར་གྲོགས་མོ་ཡང་དེ་གར་བྱུང་བཞིན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཡབ་ཡུམ་གྱི་གཉེན་སྒྲིག་གི་འདོད་པ་སྟོན་བཞིན་དུས་དེ་རང་ཉིད་ལ་གཉེན་སྒྲིག་དགོས་པའི་འཕྲིན་ཕུལ་ལོ༎ དེ་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི། བི་དཱུ་ཥ་ཀ་བཅས་ཁྲུས་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བར་བཞུགས་སོ༎ མཚན་པ་གསུམ་པ། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་རིག་འཛིན་གྱི་བུ་མོ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་མི་རྣམས་གཉེན་སྒྲིག་གི་སྟོན་མོར་རོལ་ལོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་གྲོགས་མོ་སྟོན་མོའི་སྐབས་སུ་བུར་ཆང་བཟི་ནས་རང་གི་བརྩེ་བའི་གཞོན་ནུ་ན་བ་མཱ་ལི་ཀཱ་ཞེས་བྱ་བའི་བཙལ་བར་སོང་ངོ་༎ དེ་གར་བི་དཱུ་ཥ་ཀ་ཁྱི་སྤྱང་ལ་འཇིགས་ནས་བྲོས་ཡོང་བ་དེ་མཐོང་བ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་མཛའ་བོ་དང་འཁྲུལ་ནས་དེའི་གྲོགས་རོལ་རྩེད་བྱེད་པར་ཆས་པ་མི་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་ནས་ཤིན་ཏུ་དགོད་པར་གྱུར་ཏོ༎ དེའི་ཚེ་བི་དཱུ་ཥ་ཀ་རང་གནས་ནས་ཁྲུས་བྱ་བར་གཤེགས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་གཉིས་པོ་ནགས་ན་སླེབས། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་བུ་མ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་མཛེས་པའི་ཆོས་དང་ཚར་བའི་ཡན་ལག་དག་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་བཞིན་མ་ཟད་ཁོ་མོའི་སྐྱེངས་པའི་རྣམ་འགྱུར་གྱིས་རང་ཉིད་ཡང་ཡང་བཟི་བར་བྱས་སོ༎ མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་འཁོར་དག་གིས་རོལ་རྩེད་བྱེད་བཞིན་ཆུ་ཤིང་གི་འདབ་མོའི་རོ་ལས་བྱུང་བའི་བརྩི་ནག་པོ་བི་དཱུ་ཥ་ཀ་ཡི་གདོང་ལ་བཀུས་ནས་ཐམས་ཅད་དགོད་པར་བྱས་སོ༎ དེ་ནས་རིམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་དེ་གར་བྱུང་བའི་འཕྲིན་ཐོབ་ནས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་གྲོགས་མོ་གཉིས་གནས་དེ་ནས་གཞན་དུ་སོང་། ཁོང་དེ་གར་སླེབས་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་དེ་ལྟར་སྨྲས་སོ༎ ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཁྱོད་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ན་གླང་པོ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་དེས་འཕྲོགས་སོ་ཟེར། དེ་ལ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དགོད་བཞིན་དུ་ཀྱེ་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་ཁྱོད་སེམས་མ་ཁྲོ་ཞི་བར་མཛོད་ཞེས་འཇམ་པའི་ངག་གིས་ཕ་རོལ་ལ་འཚེ་བ་སྤངས་པའི་གདམས་པ་བསྟན་ཏོ༎ མཚན་པ་བཞི་པ། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་མཉམ་དུ་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངོགས་སུ་འཁྱམ་པར་ཕེབས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངོགས་ན་རུས་པའི་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་མང་པོ་མཐོང་ནས་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་ལ་དེའི་སྐོར་དྲིས་སོ༎ དེ་ལ་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་གིས་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ནོར་རྒྱས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་སུན་བཙེར་ལ་འཇིགས་ནས་ཉིན་རེར་སྦྲུལ་རེ་ཁོའི་ཟས་སྐལ་དུ་སྦྱིན་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་དུས་རིང་པོ་ཞིག་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་སྦྲུལ་མཐའ་ཡས་པ་བཟས་ནས་ལྷག་པའི་རུས་པ་འདི་གར་དོར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ད་ལྟ་ཁྱོད་པ་མཐོང་བ་ལ་འགྱུར་བ་དག་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲས་སོ༎ གནས་ཚུལ་དེ་དག་རྣ་ལུང་དུ་ལྷུངས་བས་ཁོ་བོའི་བློ་ངོར་གཡོ་བཞིན་ཀྱེ་བདག་གི་ལུས་དེ་སྦྱིན་པ་བྱས་པ་ལས་སྦྲུལ་གཅིག་གི་སྲོག་སྲུངས་པ་བྱུང་ན་ཅི་སྟེ་མི་དགའ་འམ་སྙམ་མོ༎ དེ་ནས་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་ལ་ཡབ་ཀྱི་འཕྲིན་འབྱོར་ནས་འཕྲལ་དུ་ནང་དུ་ཕྱིར་ལོག་པའི་བཀའ་ཕེབས་པར་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་ཕྱིར་ཡབ་ཀྱི་སར་གཤེགས་པ་དང་རྒྱལ་སྲས་སྔར་བཞིན་རྒྱ་མཚོ་དེའི་འཇུག་ངོགས་སུ་འཆམ་བཞིན་གནས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་དེ་ལྟར་རུས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་ཞིབ་བྱ་བཞིན་རྒྱ་མཚོ་འཇུག་ངོགས་སུ་འགྲོ་བའི་སྐབས་རྒན་མོ་ཞིག་གིས་སྨྲེ་ངག་འདོན་པའི་སྒྲ་ཐོས་སོ༎ དེའི་སྐོར་དྲིས་པ་ཀླུ་རྒྱལ་པོ་ནོར་རྒྱས་ཀྱི་སྦྲུལ་གྱི་སྦྱིན་པ་འདི་དུང་གི་གཙུག་གི་དུས་ལ་སླེབས་པ་དང་དེའི་མ་གདུང་བས་ཤིན་ཏུ་མནར་བཞིན་ངུ་འབོད་བྱེད་བཞིན་པ་ཤེས་སོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དུང་གི་གཙུག་གི་ཚབ་བྱས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་སྦྱིན་པར་འདོད་པར་དུང་གི་གཙུག་གིས་ཁས་མ་ལེན་ནོ༎ དུང་གི་གཙུག་ནམ་མཁའ་ལྡིང་མ་སླེབས་པའི་གོང་དུ་རང་ཉིད་ལྷག་པའི་ལྷ་བ་ཡི་རྣ་བ་ཅན་ལ་མཆོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར་ལྷ་ཁང་ན་གཤེགས་པ་དེའི་ཚེ་ཉུག་རུམ་མ་ཉིག་བྱུང་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་དར་དམོར་པོ་བཏས་ནས་དེ་ནི་གྲུབ་པའི་གཞོན་ནུ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་གི་ཡུམ་གྱིས་ཁྱོད་མཛངས་པའོ་ཞེས་ཟེར། རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་དར་དམར་པོ་གྱོན་ལ་རྡོའི་ཐོག་ཏུ་ཉལ་བ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་སྦྲུལ་དུ་སེམས་ཤིང་མཆུ་ཡིས་ཐོག་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་ཕུར་སོང་། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་གཞན་ཕན་གྱི་བློས་བཏང་དེ་ལྷའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཤེས་ནས་ནམ་མཁའ་ནས་ཆར་འབེབས་པ་དང་རྫ་རྔ་བརྡུང་བཞིན་མཆོད་པ་བྱས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཆར་འབེབས་རྫ་རྔ་བརྡུང་བཞིན་པ་དེ་ལ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤུགས་ཀྱིས་ཤིང་རྣམས་གཡོ་བ་ལས་དེ་ལྟར་བྱུང་བའོ་སྙམ་མོ༎ མེ་ཏོག་འཐོར་བཞིན་སྤྲིན་གྱི་ཚོགས་དག་བསྐྱོད་པ་མཐོང་བར་ཡིད་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ༎ མཚན་པ་ལྔ་པ། རྒྱལ་པོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབྱིག་གིས་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ལ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རྒྱ་མཚོའི་འཇུག་ངོགས་ནས་ཕྱིར་མ་བྱུང་བར་ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་གམ་ན་ཡོད་དམ་ཞེས་འཕྲིན་བརྫངས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཕོ་ཉས་རྒྱལ་པོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབྱིག་གི་འཕྲིན་དེ་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ལ་ཞུ་བཞིན་པའི་སྐབས་དེའི་ཚེ་ནམ་མཁའ་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཁྲག་གིས་ཚོད་པའི་དབུའི་གཙུག་དེ་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གི་མདུན་ན་ལྷུངས་སོ༎ དེ་ལྟར་ཁྲག་གིས་ཚོད་པའི་དབུའི་གཙུག་དེ་མཐོང་ནས་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་དང་ཡུམ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་ཤིན་ཏུ་བསྡུ་ངལ་བར་གྱུར་ཏོ༎ དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་གནས་ནས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བཙལ་བཞིན་ཡོང་བའི་ལམ་བར་དུ་དུང་གི་གཙུག་ཞེས་བྱ་བ་དང་འཕྲད་དོ༎ དུང་གི་གཙུག་གིས་སྔར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་རྣམས་རིམ་པས་ཡབ་ཡུམ་ལ་ཞུས་པར། ཀྱེ་ད་ལན་ཁོ་བོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལྷག་པའི་ལྷ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་སྲོག་སྐལ་སླད་དུ་སོང་བ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གང་གིས་གོ་སྐབས་དེ་བཟུང་ནས་སྔོན་དུ་སོང་ཟིན་པས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་མཆུས་ཐོག་ཤིང་ནམ་མཁའ་ཕུར་སོང་ངོ་༎གཏམ་དེ་ལྟར་ཐོས་ནས་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གིས་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཡིན་པར་ངེས་པར་ཤེས་སོ༎ མ་ཟད་ཁོང་ཅག་གི་གཏམ་དེ་ཐོས་པ་དང་མེ་ལ་ལྕེབས་འདོད་སྐྱེས་སོ༎ འོན་ཀྱང་ཇི་ལྟར་དུང་གི་གཙུག་གིས་གསོལ་བ་འདེབས་པ་བཞིན་ཁོང་ཅག་ཁྲག་འཛགས་པའི་ཐིག་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ཞིང་རི་བོ་མ་ལ་ཡ་ཡི་སྤོར་སླེབས་སོ༎ དེ་གར་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་མཆུས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་རུས་པ་བཅའ་ཞིང་ཤ་རྣམས་བཟའ་བཞིན་པ་དང་འཕྲད་དོ༎ དུང་གི་གཙུག་གིས་མདུན་དུ་འདོན་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ། ཀྱེ་མཐུ་ཆེན་པོ་ནག་པོའི་བཞོན་པ་ཅན། ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་ནོར་རྒྱས་ཀྱིས་བདག་ཁྱོད་ཀྱི་ཟས་སྐལ་དུ་བརྫངས་སོ༎ ཁྱོད་ཀྱིས་ནོངས་ནས་མིའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དེ་འཁུར་སོང་བ་ལགས་སོ་ཞེས་ཞུས་སོ༎ ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་འདི་ལྟར་ཐོས་ནས་ཡིད་ཤིན་ཏུ་འགྱོད་པས་མནར་བཞིན་བྱས་པ་ལ་ཡིད་ཤིན་ཏུ་འགྱོད་ནས་ལྕེབས་པའི་ཞུགས་མེ་བཙལ་བཞིན་ནོ༎ དེའི་ཚེ་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་དང་ཡུམ། དེ་བཞིན་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་བཅས་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་མེ་འཁུར་བཞིན་ཀྱང་རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་རྩེ་མོར་སླེབས་སོ༎ རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་རྩེ་མོར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་ལ་སྡིག་པ་འགྱོད་པས་བཤགས་པའི་ཐབས་འདི་ལྟར་མི་འཚལ། འོན་ཀྱང་དུས་ཀྱི་ཚེ་དེ་ནས་བཟུང་བས་སྡིག་པའི་བྱ་བ་ལ་མི་འབུངས་པའི་དམ་བཅས་ནས་འོས་པར་མ་ཡིན་པའི་ལས་དག་དོར་བར་བྱོས་ཞེས་ཟེར་རོ༎ དེ་དེ་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་དུས་ཀྱི་ཚེ་ད་ནས་བཟུང་སྲོག་ལ་འཚེ་བའི་ལས་མི་བྱའོ་ཞེས་དམ་བཅའ་ཕུལ་ལོ༎ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཟུག་རྔས་བརྡུང་ནས་ཚེའི་རྒྱུ་བ་ཆད་དོ༎ ཕྲལ་དུ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་ལ་སྐོར་བ་བྱས་ནས་འཆི་མེད་བདུད་རྩི་བཙལ་དུ་སོང་། དེའི་སྐབས་སུ་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་དངོས་སུ་གཞལ་གཟུགས་ནས་ཆུའི་དབང་གིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཕྱིར་གསོས་སོ༎ དེ་ནས་ནམ་མཁའ་ནས་འཆི་མེད་ཀྱི་ཆར་འབབས་ནས་སྔར་ཤི་བ་སྦྲུལ་རྣམས་ཀྱང་སླར་གསོས་སོ༎ ལྷ་མོ་གཽ་རི་ཡིས་གླང་པོ་ཆེ། རྟ། ནོར་ལ་སོགས་པ་སྦྱིན་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རིག་འཛིན་གྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་བསྐོས་སོ༎ ཐམས་ཅད་དགའ་བར་གྱུར་ཏོ༎

༦གཏམ་གྱི་སྙེ་མ་དང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དབར་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པ་འགའ། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མ་དང་གཏམ་གྱི་ཆུ་ཀླུང་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་དང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ཕན་ཚུན་མཚུངས་བསྡུར་བྱས་པའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་དེའི་ཐད་ལ་གོ་ཐོས་ཡོད་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ༎ ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་ནང་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་གནས་དང་དེའི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀུན་གཅིག་གཅིག་ལ་སྤར་པ་ལྟར་དུ་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཞིབ་ཕྲ་རྟོག་ཞིབ་བྱས་པའི་སྐབས་སུ་ཕྲན་བུའི་སར་མ་མཐུན་པའི་སྐབས་ཡོད་པ་དེ་དག་སློབ་དཔོན་སྟོབས་ཀྱི་ལྷས་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་གླེང་བརྗོད་ནང་དུ་བཤད་པ་གཤམ་གསལ་བཀོད་ན། ༡ རྩ་བའི་སྒྲུང་དེའི་ནང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དེ་དབུལ་ཕོང་གི་འཚོ་བ་སྦྱར་བའི་སླད་དུ་སྦྱིན་པ་བཏང་ནས་ད་ནི་བདག་ལ་ལྷ་དང་མཉམ་པའི་འབྱོར་བ་དེ་མེད་པས་གཞན་གྱི་དགྲ་བྱུང་བར་ངེས་ན། ཡབ་ཡུམ་དང་བཅས་པ་རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་དབེན་གནས་སུ་སྒྲིམས་ན་བཟང་ངོ་སྙམ། འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ། ཡབ་ཆེན་དབེན་གནས་སུ་གཤེགས་པ་ལ་བདག་ཀྱང་དེའི་སྲི་ཞུ་གྲུབ་པའི་སླད་དུ་འགྲོ་བའོ་ཞེས་རྩ་བའི་སྒྲུང་ན་བཅོས་ནས་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཡབ་ཡུམ་ལ་གུས་བརྩེ་མཚོན་ཐུབ་པ་བྱས་ཡོད་ཟེར། ༢ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལྷ་གཽ་རི་ཡི་ལྷ་ཁང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་། དེ་གར་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་སྤྱན་བཞི་པ་ཅན་མཇལ་བས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཁོང་གི་གྲོགས་མོ་ལ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་སྐོར་དྲི་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐོར་གྲོགས་མོར་བཤད་པ་ཡིན།འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་མཇལ་མ་ཐག་ཏུ་དཀའ་ཐུབ་ལ་གནས་པའི་དྲང་སྲོང་ཞིག་བྱུང་ནས་རྒྱལ་སྲས་དང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དབར་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་ངོ་སྤྲོད་མ་བྱུང་། དེས་རྐྱེན་བྱས་ནས་ལེའུ་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་རྒྱལ་སྲས་དང་གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱུང་བསམ་ན་རང་གི་སྲོག་འཕྲོག་པར་བརྩམས་པ་ལ་སོགས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་དེ་རྩོམ་པ་པོའི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་ལ་ཤིན་ཏུ་ནས་བྱང་པའི་སྒྱུ་རྩལ་དམིགས་པ་བ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་རོ༎ ༣ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་རང་གི་མས་བོས་པ་དང་། འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་དཀའ་ཐུབ་པ་ཀཽ་ཤི་ཀས་བོས་པ། ༤ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡིད་ཤིན་ཏུ་རྨུགས་ཤིང་རང་ཉིད་སྲོག་དང་འབྲལ་པར་རྩོམ་པ་དེའི་ཚེ་ནམ་མཁའ་ནས་སྒྲ་བྱུང་བཞིན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཁྱོ་ཤུག་ཏུ་ལོན་པས་རང་གི་སྲོག་འཕྲོག་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པའོ༎ འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཉིད་དེ་གར་བྱུང་ནས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་སྲོག་ལས་གྲོལ་བར་བྱས་པའོ༎ འདི་ནི་སྙན་ངག་པའི་མཛེས་ཆོས་ངེས་པར་བསྟན་པའི་ཉམས་ཀྱི་ལུགས་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡིན་ནོ༎ ༥ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།བི་ཏ་དང་ཅི་ཊི་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་གི་གསལ་བ་མེད།འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ལེའུ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་རྩོམ་པ་པོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགོད་དྲོའི་ཉམས་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་ཆགས་འབྲལ་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བསླབ་བྱ་བསྟན་པ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་འཕྲོག་པའི་འཇུག་པ་ཞིག་བསྟན་ནོ༎༦ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་དེ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཡི་ཕང་ན་ལྷུངས་པ་དང་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་བཟའ་བ་ཤེས་སོ༎ འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་དབུའི་གཙུག་རྒྱན་དེ་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་གཙུག་གི་མདུན་ན་ལྷུངས་བ་་དེ་རྩོམ་པ་པོས་འདྲེན་པ་པོ་དང་ཡབ་ཀྱི་དམ་ཚིག་མཚོན་ཐུབ་པ་བྱས་སོ་ཟེར༎ ༧ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཤི་བའི་ཚེ་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ཁོ་ན་རང་གི་སྲོག་འཕྲོག་པའི་འདོད་པ་སྟོན་པ་དང་།འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཤི་བའི་ཚེ་ཡབ་ཡུམ་དང་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་དང་སྦྲུལ་རྒན་མོའི་བུ་དུང་གི་གཙུག་བཅས་ཀུན་གྱི་སྲོག་དང་འབྲལ་འདོད་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ནོ་ཟེར། ༨ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།འདུལ་ལ་སྐྱེས་པའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་སྦྲུལ་ལ་འཚེ་བ་སྤངས་པའི་རྗེས་འགྱོད་བཤགས་གང་ཡང་བཤད་མེད་དོ༎འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།འདུལ་ལ་སྐྱེས་པའི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་སྦྲུལ་ལ་འཚེ་བ་སྤངས་ནས་འགྱོད་བཤགས་ཡང་ཕུལ་བ་དང་། རང་གི་གྲགས་པ་གསོ་བའི་སླད་དུ་བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ཞིང་ནས་འཆི་མེད་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་ཆར་ཕབས་པ་མཛད་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་སྔར་གྱི་སྦྲུལ་རྣམས་ཕྱིར་གསོས་བར་མཛད་དོ༎ ༩ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་རང་གི་མས་བོས་པ་དང་། འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་ལ་དཀའ་ཐུབ་པ་ཀཽ་ཤི་ཀས་བོས་པར་བཤད་ཡོད། ༡༠ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་སྒྲོན་པ།འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པར་གྲོགས་མོས་གུས་བསུ་བྱས་པ་ལས་མེ་ཏོག་སྒྲོན་པའི་སྐོར་བཤད་མེད་དོ་ཟེར། ༡༡ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་རི་མོ་བྲིས་སྐོར་གང་ན་ཡང་བཤད་མེད། འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མ་ལ་ཡ་བ་ཏི་མ་མཇལ་བའི་སྔ་རོལ་ནས་རི་མོ་བྲིས་པའི་མཐར་ཁོ་མོར་སྟོན། ༡༢ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།མ་ཡ་ལ་བ་ཏི་ལ་རང་ཉིད་ཀྱི་འབངས་གྲོགས་མོ་དེས་ཡབ་ཀྱིས་ཁོ་བོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་གཉེན་སྒྲིག་གི་འཕྲིན་པ་སྤྲིང་ཚུལ་བཤད་པ་དང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་དེ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་ཀྱི་གམ་དུ་སོང་ངོ་༎ འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།གཉེན་བཟང་གིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་མ་ཡ་ལ་བ་ཏི་དང་གཉེན་སྒྲིག་བྱ་རྒྱུའི་འཕྲིན་པ་ཕུལ་ལོ་ཟེར། ༡༣ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།ཀླུའི་མ་དུར་ཁ་(कद्रु)ཡིས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མ་འདུད་མ་(विनता) རྒྱན་རྩེད་ཀྱི་བསླུས་སོ༎འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།ཀླུའི་མ་དུར་ཁ་(कद्रु)ཡིས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མ་འདུད་མ་(विनता) རྒྱན་རྩེད་ཀྱི་བསླུས་པའི་སྐོར་རྒྱལ་པོ་དགའ་བའི་ལྷས་རྩ་བ་ནས་གླེང་མེད་དོ༎ ༡༤ རྩ་བའི་སྒྲུང་གི་ནང་།གླང་ཆེན་གྱི་སུན་བཙེར་བྱས་ཚུལ་གྱི་སྐོར་གསལ་བ་མེད།འོན་ཀྱང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ།ལེའུ་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ་གླང་ཆེན་གྱི་སུན་བཙེར་བྱས་ཚུལ་གྱི་སྐོར་བཤད་ཡོད་ཟེར། ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་བྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི།༡ སྒྲུང་རྩོམ་དེ་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་གི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ལ་ངོ་སྤྲོད་པའི་སླད་དུ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་གང་གི་ཉམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཟློས་གར་གྱི་གཏམ་བརྗོད་ཀྱི་ངོ་བོར་སྤོས་ནས་ཟློས་གར་གྱི་རྣམ་པ་གསལ་པོ་ཞིག་སྐྲུན་ཐུབ་པ་གནང་ཡོད། ༢ རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྤྱོད་པ་དེ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏང་ཐབས་བྱས་པ། ༣ འདྲེན་པ་པོ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གང་འཇིག་ལས་འདས་པའི་མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་འགྲེལ་བརྗོད་མ་གནང་བར་ཟློས་གར་ནང་གི་དོན་རྐྱེན་མཐའ་དག་དེའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྒྱ་ལས་མ་འདས་པའི་ཐོག་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཐབས་མཛད་པ་བཅས་དེ་གསུམ་པོ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་མམ་དེ་ཕྱིས་སུ་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་བསྒྱུར་བའི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མའམ་གཞན་གཉིས་པོ་དག་ལས་རྩོམ་རིག་གི་ངོ་བོ། དེའི་འདྲེན་པ་པོ། འདྲེན་པ་པོའི་ཡབ་ལ་སོགས་པ་ཅུང་ཟད་ཐ་དད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གནང་བ་གང་ཡིན་པ་དག་གོ ། ༧ ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་གི་ཐོག་ནས་དཔྱད་སྟངས། ཟློས་གར་གཞུང་ཞིག་གི་འཁྲབ་སྟོན་པ་གཙོ་བོ་དེ་ལ་འདྲེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་འདྲེན་པ་དེ་ལ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་ལས་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ནི། नेताविनीतोमधुरस्त्यागीदक्षःप्रियग्वदः। रक्तलोकःशुचिर्वाङ्मीरूढवंशःस्थिरोयुवा॥२.१॥ बुद्ध्युत्साहस्मृतिप्रज्ञाकलामानसमन्वितः। शूरोदृढश्चतेजस्वीशास्त्रचक्षुश्चधार्मिकः। भेदैश्चतुर्धाललितशान्तोदात्तोद्धतैरयम्॥२.२॥

འདྲེན་པ་འདུལ་དང་ངག་འཇམ་པ༎ གཏོང་ཕོད་གྲུང་པོ་སྙན་པར་སྨྲ༎ མི་རྣམས་དགའ་བ་ངག་གཙང་ལྡན༎ རྒྱུད་པ་བརྟན་དང་གཞོན་ནུར་གནས༎ རིག་བརྩོན་དྲན་ཤེས་སྒྱུ་ཡིད་ལྡན༎ དཔའ་ལ་བརྟན་པ་གཟི་བརྗིད་ལྡན༎ བསྟན་བཅོས་མིག་ལྡན་ཆོས་སྐྱོང་བ་འོ༎ ཞེས་རྒྱ་གར་སློབ་དཔོན་ནོར་རྒྱལ་ धनञ्जयཞེས་བྱ་བས་མཛད་པའི་ངོ་བོ་བཅུ་ दशरूपकम्ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་གི་ནང་དུ་དྲངས་པའི་འདྲེན་པ་པོའི་ཡོན་ཏན་དག་བཤད་པ་དཔེར་ན། འདྲེན་པ་པོ་དེ་རང་བཞིན་ཞི་ཞིང་འདུལ་བ། འཁོར་ལ་ངག་འཇམ་པོར་སྨྲ་བ། དབུལ་བ་ལ་ནོར་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་གཏོང་ཕོད་ཆེ་བ། རྒྱུན་གཏན་ནས་བློ་གྲོས་བག་འཁུམ་པ་མ་ཡིན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུང་བ། སྨྲ་བའི་ངག་རྣ་བར་ཤིན་ཏུ་སྙན་པ། ཀུན་གྱི་དད་གུས་ཆེ་ལ་ཡིད་མི་དགའ་བ་མེད་པ། ངག་ལྡབ་ལྡིབ་དང་ཚོགས་ན་ཕྱུང་མི་རུང་བའི་གྲོང་ཚིག་དང་འབྲལ་བ། རིགས་རུས་ཆོ་འབྲང་དང་བཅས་པ་བཟང་བ། རྒས་ཤིང་ཁོག་པ་ལྟར་དུ་མ་ཡིན་པར་ཤིན་ཏུ་གཞོན་པ། རིག་པ་དང་ལྡན་པ། དགེ་བར་བརྩོན་པ། དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་ལྡན་པ། ཤེས་རབ་ཅན། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བྱ་བ་ལ་མཁས་པ། མཁས་པའི་བྱ་བ་ལ་ཡིད་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ། བློ་ཁོག་ཡངས་ཤིང་དཔའ་དང་ལྡན་པ། བྱ་བའི་གནས་ཐ་དག་དང་རང་ཚུགས་བརྟན་པ། མཐོང་ན་མི་དགའ་བ་མེད་པ་རང་བཞིན་གྱི་གཟི་བརྗིད་ཅན། ཤེས་བྱའི་གནས་ཐ་དག་ལ་མཁྱེན་པ་ཡང་བ། བྱ་བ་ཡོད་དོ་ཅོག་ཆོས་བཞིན་དུ་སྐྱོང་བ་པོ་དག་འདྲེན་པ་པོ་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན། སྐབས་སུ་བབས་པའི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གི་འདྲེན་པ་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་མི་ལྡན་པ་མེད་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་གཤམ་དུ་བཤད་པར་བྱའོ༎  ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གི་འདྲེན་པ་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དག་ནི།རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་རིག་ནང་འདྲེན་པ་པོ་དབྱེ་བ་བཞི་ཡོད། དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ། དཔའ་བ་དང་འཇོ་སྒེག་ལྡན་པ། དཔའ་ཞིང་ཞི་བ། དཔའ་ལ་རྒོད་པ་བཅས་སོ༎ དེ་བཞིའི་ཁྲོད་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་སྲས་ཤིག་ཡིན། དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མྱ་ངན་དང་ཁྲོ་བའི་ཚོར་འདུས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་དང་། ཤིན་ཏུ་སྒམ་པ། བཟོད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གང་ཞིག་ཁ་བསགས་ཀྱིས་བསླུ་བ་མེད་པ། སྤྱོད་པ་བཙུན་པ། དཔེར་ན་ངོ་བོ་བཅུའི་ནང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གཤམ་གསལ། महासत्त्वोऽतिगम्भीरःक्षमावानविकत्थनः। स्थिरोनिगूढाहङ्कारोधीरोदात्तोदृढव्रतः॥२.४॥

དམ་པ་ཤིན་ཏུ་སྒམ་པ་དང་༎ བཟོད་ལྡན་སྤྱོམས་པར་སྨྲ་བ་པོ༎ བརྟན་ལ་ཁེངས་པ་མི་མངོན་པ༎ དཔའ་ལ་རྒྱ་ཆེ་བརྟུལ་ཞུགས་བརླིང༎ ཞེས་པ་ལྟར་རོ༎ ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་འདྲེན་པ་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ལུས་ཀྱི་ཤ་རྣམས་ཟས་ལ་རུས་པ་འཆའ་བཞིན་དུ་འདྲེན་པས། शिरामुखैःस्यन्दतएवरक्तमद्यापिदेहेमममांसभस्ति। तृप्तिंनपश्यामितवापितावत्किंभक्षणात्त्वंविरतोगरुत्मन्! ॥५.१६॥

བདག་གི་ལུས་ལ་ད་དུང་ཤ་དག་ཡོད༎ རྩ་སྒོ་རྣམས་ལས་ཁྲག་ནི་ཟག་པ་ཉིད༎ ཁྱོད་ཀྱང་ཚིམ་པར་གྱུར་བ་མ་མཐོང་ན༎ མཁའ་ལྡིང་ཟས་ཀྱི་དོན་ལ་ཆགས་བྲལ་ཅི༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཁྱད་ཆོས་འདི་ཡིན། རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པར་སྐྱེ་བ་ཡོད་དོ་ཅོག་སྙིང་རྗེ་གཞན་ཕན་གྱིས་སྣུམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དེ་ཡིན། संरक्षतापन्नगमद्यपुण्यंमयार्जितंयत्स्वशरीरदानात्। भवेभवेतेनममैवमेवंभूयात्परार्थःखलुदेहलाभः॥४.२६॥ ཀླུ་ནི་སྲུང་བྱེད་བདག་གི་བསོད་ནམས་གང་༎ རང་ལུས་སྦྱིན་ལས་དེ་རིང་གང་བསྒྲུབས་པ༎ དེ་ཡིས་བདག་ཉིད་སྲིད་པ་སྲིད་པར་ནི༎ གཞན་ཕན་སྙིང་པོར་ལྡན་པའི་ལུས་ཐོབ་ཤོག ། མི་གཙང་བའི་ལུས་དེའི་སླད་དུ་འཚེ་བ་རྩོམ་པ་པོ་དེ་དག་ལ་བེན་པོ་ལྟ་བུ་སྡིགས་པར་བྱའོ༎ सर्वाशुचिनिधानस्यकृतघ्नस्यविनाशिनः। शरीरकस्यापिकृतेमूढाःपापानिकुर्वते ! ॥४.७॥

གཙང་བ་མིན་པ་ཀུན་གྱི་གཏེར༎ བྱས་པ་མི་གཟོ་རྣམ་པར་འཇིག ། ལུས་ངན་དག་གི་ཆེད་དུ་ཡང་༎ རྨོངས་པ་དག་ནི་སྡིག་པར་བྱེད༎ ཟློས་གར་འདིའི་ནང་འདྲེན་པ་པོ་རྒྱལ་གཞིས་ཡོད་ཚད་བློས་བཏང་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་ཡུམ་ལ་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་སླད་དུ་ནགས་སུ་གཤེགས་པ་ཞི་བ་ཉམས་གཙོ་བོར་བྱས། འདི་ནི་དཔའ་ལ་རབ་ཏུ་ཞི་བའི་འདྲེན་པ་པོའི་ངོ་སྤྲོད་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའི་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་དགོས་མེད། རྩོམ་པ་པོས་གཞན་ཕན་ལ་སེམས་ཤིང་རང་ལུས་མི་གཙང་བའི་ཚུལ་དུ་དོར་འཕོས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བརྩིས་ཟིན་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་དེ་ངོ་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་འཛིན་པ་ཡིན། དེ་ཡང་དྷ་ནི་ཀ་ཡིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་གང་ཡིན་པའི་འདྲེན་པ་པོ་དེ་དཔའ་ཞིང་ཞི་བར་འདོད་ནས་དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཉམས་སུ་ཁས་ལེན་བྱས་གནང་བ་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་པ་སྔར་བཤད་པའི་རྟགས་དག་བཀོད་ནས་བགྲངས་ཡོད། དེར་བརྟེན་རྒྱ་གར་ཧིནྡྷི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་དམན་པར་བཤད་ཡོད། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཟློས་གར་ཁག་གི་ནང་དུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཉམས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ངོ་སྤྲོད་ཇི་ལྟར་གནང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ཆེ་བ་དེ་གལ་ཆེ། རྒྱ་ཆེ་བ་ཞེས་པ་འདི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་ལྷག་པའི་ཆ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས། དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་འདྲེན་པ་པོ་ཕྱོགས་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཞིག་དགོས། འོན་ཀྱང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་དེ་ལྟར་མིན། དཔེར་ན། तिष्ठन्भातिपितुःपुरोभुवियथासिंहासनेकिंतथा यत्संवाहयतःसुखंतुचरणौतातस्यकिंराजके किंभुक्तेभुवनत्रयेधृतिरसौभुक्तोज्झितेयागुरोः आयासःखलुराज्यमुज्झितगुरुस्तत्रास्तिकश्चिद्गुणः॥१.७॥ ཇི་ལྟར་ཡབ་ཀྱི་མདུན་དུ་སར་འདུག་མཛེས་པ་དེ་ལྟ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། ཡབ་ཀྱི་ཞབས་དག་ཉེད་པ་ལས་བྱུང་བདེ་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་དག་ལ་ ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མའི་ལྷག་མ་སྤྱད་པ འི་དགའ་བ་གང་འདིས་ས་གསུམ་སྤྱད་པ་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མས་བཏང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་དག་སྟེ་དེ་ན་ ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། ཞེ་དང་། पित्रोर्विधातुंशुश्रूषांत्यक्त्वैश्वर्यक्रमागतम्। वनंयाम्यहमद्यैवयथाजीमूतवाहनः॥१.५॥ ཇི་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བཞིན། ། དབང་ཕྱུག་རིམ་པས་འོང་བཏང་སྟེ། ། ཕ་མའི་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབ་པ འི་ཕྱིར། ། བདག་ཀྱང་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ། ། འདི་གཉིས་པོས་འདྲེན་པ་པོ་ནི་སྙིང་བརྩེ་བ་ཆེན་པོ་ཞི་བའི་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་གསལ་ཁ་བྱེད་ཐུབ་པ་དང་། དེ་ལས་ལྷག་པ་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་གཏམ་དེའི་བརྗོད་བྱ་ལ་ཞན་ཆ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཡིན། ཇི་ལྟར་རྒྱལ་གཞིས་ལ་སོགས་པར་ཆགས་པ་འབྲལ་བའི་རྒྱལ་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་མཐར་མ་ལ་ཡ་ཅན་ལ་ཆགས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟངས་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་ཞིག་མཐོང་དཀའ་བའོ༎ དཔའ་ལ་ཞི་བའི་ཉམས་ཀྱི་རྒྱུན་གཏན་གྱི་དཔེ་ལ། ཚངས་པ་ལ་སོགས་པའི་འདྲེན་པ་པོ་དེ་དག་ལ་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་ཞིག་ཡོད་ཞེས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ནོངས་པ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་འགྲེལ་བརྗོད་དེས་དཔའ་ལ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ངོ་སྤྲོད་གསལ་པོ་ཞིག་བྱུང་དཀའ་བ་ཡིན། དངོས་ཡོད་ལ་སངས་རྒྱས་དང་གཡུལ་ངོར་བརྟན་པ། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་སོགས་པ་དག་གི་མཚན་དང་སྤྱོད་པ་ནི་ཞི་བའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་པས་ཞི་བ་འབའ་ཞིག་གི་ནང་དུ་བགྲངས་ན་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་ཡོད། རྒྱ་ཆེ་བའི་རྒྱན་གྱི་ངོ་སྤྲོད། རྒྱ་ཆེ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད། ད་ནི་སྔར་གྱི་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྐོར་གྱི་དོགས་པ་དེ་གསལ་བར་བྱ་བ་ཡིན། སྤྱོད་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ཉིད་དོ༎ ཞེས་པ་དེ་བཞིན་རྒྱ་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ནོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན། ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་བར་འདོད་པ་དེ་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་མ་ཡིན། རྒྱལ་བར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་འབྱོར་བ་དང་། གཏོང་ཕོས། སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་གཞན་ལས་རྒྱལ་བར་འདོད་པ་ཡིན་ན། གཞན་གྱི་ནོར་ལ་སོགས་པ་འཕྲོག་ནས་རང་ཉིད་རྒྱལ་པ་འདོད་པ་དེ་རྒྱ་ཆེའི་དཔེར་མ་རུང་ངོ་༎ གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་འདོད་ཚེ་རྐུན་པ་དང་ཇག་པ་དག་ཀྱང་དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཉམས་དང་ལྡན་པར་ཁས་ལེན་པར་འདོད་དོ༎ དེར་བརྟེན་འགྲིག་ཐབས་འབྲལ་བ་ཡིན། དགའ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་དཔའ་བ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་འདྲེན་པ་པོ་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་པོའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པས་སོ༎ གང་ལ་ཞེ་ན། ཁོང་ཅག་ནི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་པར་བྱེད་པའི་སྐྱོབ་པ་པོ་ཡིན། དེ་ལྟ་བུས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ཡང་ཕན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་འདི་ཀོ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་དོར་བཞིན་གཞན་ཕན་གྱི་སླད་དུ་རེམ་པ་ཞིག་ཡིན་ན། རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་ཙམ་་མ་ཟད་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཁྲོད་ནས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་གཤམ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལ་གཟིགས་དང་། तिष्ठन्भातिपितुःपुरोभुवियथासिंहासनेकिंतथा यत्संवाहयतःसुखंतुचरणौतातस्यकिंराजके किंभुक्तेभुवनत्रयेधृतिरसौभुक्तोज्झितेयागुरोः आयासःखलुराज्यमुज्झितगुरुस्तत्रास्तिकश्चिद्गुणः॥१.७॥ ཇི་ལྟར་ཡབ་ཀྱི་མདུན་དུ་སར་འདུག་མཛེས་པ་དེ་ལྟ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། ཡབ་ཀྱི་ཞབས་དག་ཉེད་པ་ལས་བྱུང་བདེ་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མའི་ལྷག་མ་སྤྱད་པའི་དགའ་བ་གང་འདིས་ས་གསུམ་སྤྱད་པ་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མས་བཏང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་དག་སྟེ་དེ་ན་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། འདིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མངོན་དུ་མཆོག་པ་གྲུབ་པ་ཡིན། དེ་ནི་བདེན་ཡང་། དོན་དངོས་སུ་སྲེད་པའི་ཆགས་པ་དང་འབྲལ་བ་གང་ཟག་དེ་རྒྱལ་བར་འདོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དཔེར་ན། བྱ་ལེན་མ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ལེའུ་བཞི་པའི་སྐབས་སུ་བཟོད་དཀའི་སླད་དུ་འདི་ལྟར། स्वसुखनिरभिलाषःखिद्यसेलोकहेतोः प्रतिदिनमथवातेवृत्तिरेवंविधैव। अनुभवतिहिमूर्ध्नापादपस्तीव्रमुष्णं शमयतिपरितापंछाययोपाश्रितानाम्॥७॥ རང་བདེ་མི་འདོད་སྐྱོ་བ་འཇིག་རྟེན་ཕན་སླད་དུ༎ རྟག་ཏུ་ཡང་ན་སྤྱོད་པ་སྒྲུབ་པ་དེ་རང་ཉིད༎ རྐང་འཐུང་གཙུག་ན་ཉི་ཟེར་རབ་ཚས་རྗེས་སུ་མྱོང་༎ རྣམ་བཙེས་རྟེན་བྱེད་དེ་ལ་གྲིབ་མས་སྐྱོབ་པར་འགྱུར༎ ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཁོག་འདྲ་བར།མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་ཞི་བའི་ཉམས་ལྟར་དུ་གནང་བ་དེ་འོས་པ་ཞིག་མ་ཡིན། ཇི་ལྟར་འདྲེན་པ་པོ་ཉིད་ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་དོ༎ དེ་ལས་ལྡོག་ནས་འདྲེན་པ་པོ་ཞི་བའི་ཉམས་ཉིད་ཀྱི་འགག་པར་བྱེད་པ་ཡིན། ཞི་བ་ཞེས་པའི་སྒྲ་འདི་ཀོ་ང་རྒྱལ་དང་འབྲལ་བའི་ཉམས་འཇམ་པ་ཞིག་ལ་གོ་བ་ཡིན། ཁོ་བོ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་དག་ལ་ཤིན་ཏུ་བཙུན་པ་ཞིག་ཡིན། འགྲེལ་བརྗོད་ཕྲན་བུ་ཞིག་གིས་ཞི་བ་ཉམས་མཚོན་ཐབས་འབྲལ་བ་ཡིན་ཟེར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ནི་སྲེད་པའི་ཞེན་ཆགས་དང་འབྲལ་བ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་ཆགས་པས་མནར་བ་ཞིག་ཡིན་པས་ཁྱད་པར་ཆེ་བ་དང་། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་དཔའ་བ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ༎  དེ་མིན་གྱི་མི་སྣ་སོ་སོའི་སྐོར་གྱི་དཔྱད་པ། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་གི་ཁྲོད་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་པ། གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་པ་སྣུམ་པ། ནོར་གྱི་གཏོང་ཕོད་ཆེ་བ། གཟི་བརྗོད་ཀྱི་འགྱེངས་སྤངས་མཐོ་བ་ཞེས་པ་ཀུན་གྱི་དྲན་པའི་ཡོལ་བའི་སྟེང་ན་བརྗེད་དཀའ་བ་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན། ཟློས་གར་མགོ་བཙུགས་པ་ནས་འདྲེན་པ་པོ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་བརྗིད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་འཆར་ཡོང་བ་དང་། འབྱོར་བ་ཡི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་དང་། ཁོང་གི་ཕོ་བྲང་ན་ཕ་མེས་ཀྱི་དཔག་གི་འཁྲི་ཤིང་བདག་གཉེར་བྱས་ནས་ཡོད་པ་དང་། དེ་མི་དམངས་ཀྱི་ཕན་པའི་ཆེད་དུ་སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་ཡོད། ཞེན་ཆགས་ཀྱི་བརྩི་ཡི་དྲི་མས་མ་དགོས་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕ་མེས་ཀྱི་རྒྱལ་གཞིས་ཀྱང་མཐར་བློས་བཏང་བའི་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡོད། རྒྱལ་གཞིས་ཡོད་དོ་ཅོག་རང་ཉིད་ཀྱི་བླུན་པོར་གཏད་ནས་རང་ཉིད་ཡབ་ཀྱི་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་སླད་དུ་ནགས་སུ་སོང་བ་ཡིན། མ་ལ་ཡ་ཅན་དང་འཕྲད་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མིའི་རང་ཚུགས་སུ་ཤར་བ་དང་། ལྟད་མོ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་བྱེད་དུ་ཡང་རྒྱལ་སྲས་འདི་ཀོ་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་མི་གསོན་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་དང་འཕྲད་པ་ནས་བཟུང་ཁོ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་དཔའ་བའི་ཉམས་ཞི་བ་ལས་ལྡོག་ནས་སྔར་བས་རྒྱ་ཆེ་བར་སོང་བ་དང་། དེ་ལ་ཨ་བྷི་ན་བ་གུ་པྟ་ཡིས་རང་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་ཞིབ་ཕྲ་གནང་ཐབས་གནང་ཡོད། སློབ་དཔོན་སྟོབས་ཀྱི་ལྷས་གསུང་ན་དེ་ལྟ་བུའི་འདོད་པའི་སེམས་དེས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མཐར་ཤི་བའི་འཕྲང་ལམ་བར་དུ་འཁྲིད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་མིན་ཟེར། དངོས་ཡོད་བྱས་ནས་གཏོང་ཕོད་ཅན་དེ་ཞེན་ཆགས་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་དང་འདྲ་བར་རྡོག་པས་བསྣུན་པའི་བློ་སྟོབས་ལྡན་པ་ཞིག་དགོས། རང་གཅེས་འཛིན་གྱི་བློ་ཁ་ཆུང་ཆུང་འདི་དམ་པའི་དོན་འཚོལ་བའི་སླད་དུ་ཕམ་སེམས་རྩ་བ་ནས་མེད་པར་བློས་གཏོང་བ་པོ་དེ་ལ་གཞན་ཕན་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་ཟེར་དགོས་སོ༎ སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡབ་ཡུམ་སླད་དུ་ཡོད་ཚད་བློས་བཏང་བ་ནི་རྒྱུན་གཏན་གྱི་བྱ་བ་ཞིག་དང་འདི་ལས་དམིགས་སུ་བསལ་བ་ནི་ཁོ་བོས་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་གསར་པ་ཡོངས་སུ་དོར་ནས་གཞན་དོན་དུ་སྲོག་གི་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་དེའོ༎ དུང་གི་གཙུག་གི་མ་རྒན་མོ་དེའི་ཟུག་རྔུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་མཐོང་བར་མ་བཟོད་ནས་དགའ་བཞིན་སྤྲོ་བཞིན་རང་ཉིད་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ཟས་སྐལ་དུ་དྲངས་བ་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ཕུང་པོའི་ཆ་ཤས་རེ་རེར་བྱས་ནས་ཟས་པ་བཞིན་ཁྲག་རྒྱུན་དལ་གྱིས་བབས་བཞིན་དུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཐད་ཀྱི་ཤ་འདི་དང་འདི་ལྷག་གོ་ཞེས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་དཔའ་དང་སྙིང་སྟོབས་ནི་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་གོ ། དེ་བས་ཁོ་བོས་ཅི་སྟེ་ཁྱོད་བདག་ཟ་བར་འཕྱག་མོ་ཉུག་དོན་གང་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་དུམ་མཚམས་དེ་འཆི་བ་ལ་འཇིགས་པ་དང་འབྲལ་བའི་སྟོབས་ཤུགས་མཚོན་གྱི་ཡོད་པ་ཡིན། ཀླུ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སེམས་བཞིན་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་ཕང་མེད་དུ་གཏོང་ཕོད་པའི་གཞན་ཕན་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་ཆེན་པོའི་རྡོ་རིང་དེ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་དངོས་ཡོད་གཏོང་ཕོད་ཅན། དཔའ་དང་ལྡན་པ། རྗེས་སུ་འཛིན་པར་འོས་པའི་འདྲེན་པ་པོ་ཆེན་པོ་ཡུལ་དུས་གང་གི་ཆ་ནས་ཡང་མི་རྣམས་ཀུན་ལ་སྐུལ་ལོངས་བྱེད་པ་པོ་ཞིག་ཡིན། རྒྱལ་པོ་དགའ་བའི་ལྷས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་འདི་ལྟར་ཞེས་ངོ་སྤྲོད་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པ་ཞིག་གནང་ཡོད་པ་གཤམ་གསལ། निराधारंधैर्य्यकमिवशरणंयातुविनयः? क्षमःक्षान्तिंवोढुंकइहविरतादानपरता। हतंसत्यंसत्यंव्रजतुकृपणाक्वाद्यकरुणा? जगज्जातंशून्यंत्वयितनयलोकान्तरगते॥५.३१॥

བརྟན་པ་བདག་ལ་གཞི་མེད་དུལ་པ་ལམ་ནི་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར༎ བཟོད་པ་འཛིན་བཟོད་སུ་ཞིག་འདི་ན་སྦྱིན་པ་ལྷུར་ལེན་དག་དང་བྲལ༎ བདེ་ནས་བདེ་བར་བཅོམ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་སྡུག་པ་དེ་རིང་གང་དུ་འགྲོ ། བུ་ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་སོང་ཚེ་འགྲོ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་འགྱུར་རོ༎  ཞེས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་གཏོང་ཕོད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ནས་ཁོང་འཇིག་རྟེན་འདིར་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་སྟོང་པ་ཡི་པ་དང་ཁྱད་མེད་པ་ལྟ་བུའི་རིན་ཐང་གི་གོང་ཚོད་བཞལ་བ་འདིའི་ཐོག་ནས་ཁོང་གི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་བྱ་སྤྱད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དེ་མངོན་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། མ་ལ་ཡ་ཅན་མ། ཟློས་གར་འདིའི་ནང་གི་འཁྲབ་ཚན་པ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་འདི་རྒྱ་གར་གྱི་བུ་མོའི་ཡིད་ལུགས་ཚུལ་ལྡན་ཞིག་དང་། ཁོ་མོ་ཤིན་ཏུ་མཛེས་ལ་ཁོ་མོའི་མཛེས་ཆོས་ནི་དཔེ་གཞན་གྱིས་འདོགས་ཐབས་འབྲལ་བ་ཡིན། མ་ལ་ཡ་ཅན་མཛའ་སེམས་ཅན་ཞིག་དང་། རོལ་མོ་ལ་ཤིན་ཏུ་ནས་དགའ་བས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡང་ཁོ་མོའི་ཏ་བུ་རའི་སྒྲས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་ལྷ་མོ་གཽ་རི་མཆོད་སེམས་ཆེན་པོ་གཅང་མཁན་ཞིག་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་བསྟོད་པས་ལྷ་མོ་མཉེས་པར་བྱེད་ཞིང་དེའི་གམ་ནས་མཆོག་ཀྱང་རྙེད་ཐུབ་པ་བྱེད་པ་ཡིན། མ་ལ་ཡ་ཅན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བས་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཐུགས་ལ་ཁོ་མོ་མེད་པ་ཤེས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་འཕྲོག་པར་བརྩམས་སོ༎ འོན་ཀྱང་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཁོ་མོའི་ལྕེབས་ཐག་ལྷོད་ནས་ཕན་ཚུན་མཛའ་བཅུགས་ལ་གནས་པར་ཁོ་མོ་ཤིན་ཏུ་དགའ་བར་གྱུར། སྒྱོས་པོ་དང་སྒྱོས་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་བཞིན་དུས་གདའ་བར་བྱས་པ་དང་། ནམ་ཞིག་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ཟ་བ་ཤེས་འཕྲལ་དྲན་མེད་དུ་བརྒྱལ་པ་དང་། དེ་ཡང་དུས་རིང་པོའི་བར་དུ་དྲན་པ་ཕྱིར་གསོས་མ་ཐུབ་པར་ལུས་སོང་བ། མཐར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལྷ་མོ་ཨུ་མའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་མཐུས་ཕྱིར་སོས་པ་དང་ཁོ་མོ་ཡང་སྔར་བས་དགའ་བར་གྱུར་ཚུལབཅས་ལ་བརྟེན་ནས།མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ནི་བུ་མོ་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་མཛའ་བོའི་དོན་དུ་ངལ་བ་འཛེམས་པ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མཚོན་ཐབས་བྱས་ཡོད། 

ཟློ་གར་འདིའི་ཉམས་ལ་དཔྱད་པ། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་འདི་ནི་གཙོ་བོ་དཔའ་བ་དང་སྒེག་པའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། གཞུང་ལུགས་ཁག་གི་ནང་དུ།ཉམས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་ཞེས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ཞིང་། དཔེར་ན། བརྟན་པ་བདག་ལ་གཞི་མེད་དུལ་པ་ལམ་ནི་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར༎ བཟོད་པ་འཛིན་བཟོད་སུ་ཞིག་འདི་ན་སྦྱིན་པ་ལྷུར་ལེན་དག་དང་བྲལ༎ བདེ་ནས་བདེ་བར་བཅོམ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་སྡུག་པ་དེ་རིང་གང་དུ་འགྲོ ། བུ་ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་སོང་ཚེ་འགྲོ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་འགྱུར་རོ༎  ཞེས་པའི་གཟུགས་རྒྱན་འདིའི་ནང་དུ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ཉམས་ནི་དཔའ་བའི་ཉམས་དང་། གཞན་རྣམས་ཡན་ལག་གི་ཉམས་ཡིན། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གྱི་དཔའ་བའི་ཉམས་ཀྱི་མཚོན་གཞི་ལ། उत्साहाध्यवसायादविषादित्वादविस्मयामोहात्। विविधादर्थविशेषाद्वीररसोनामसम्भवति॥६.६७॥ स्थितिधैर्यवीर्यगर्वैरुत्साहपराक्रमप्रभावैश्च। वाक्यैश्चाक्षेपकृतैर्वीररसःसम्यगभिनेयः॥६.६८॥ ཞེས་དང་། ཡང་སློབ་དཔོན་ནོར་རྒྱལ་གྱིས་ངོ་བོ་བཅུའི་ནང་དུ་དཔའ་བའི་ཉམས་ལ་རྣམ་པ་གསུམ། སྙིང་རྗེས་དཔའ་བ། གཡུལ་གྱི་དཔའ་བ། འབྱོར་གྱི་དཔའ་བ་བཅས་གསུམ་དུ་འདོད། སྣ་ཚོགས་མགོན་གྱིས་རྣམ་པ་བཞིར་འདོད་དེ། वीरःप्रतापविनयाध्यवसायसत्त्व- मोहाविषादनयविस्मयविक्रमाद्यैः। उत्साहभूःसचदयारणदानयोगात् त्रेधाकिलात्रमतिगर्वधृतिप्रहर्षाः॥४.६६॥ སྙིང་རྗེ་གཡུལ་དང་འབྱོར་བ་དང་༎ ཆོས་ཀྱི་དཔའ་བ་རྣམ་པ་བཞིའོ༎ ཞེས་སོ།། འདིར་བཞིའམ་ཡང་ན་གསུམ་ཇི་ལྟར་ཡང་སྐྱོན་མ་མཆིས་སོ༎ རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། བཞེད་པ་ཐ་དད་གཉིས་པོས་སྙིང་རྗེའི་དཔའ་བ་ཁས་འཆེས་པས་སོ༎ སྙིང་རྗེའི་དཔའ་བའི་ཉམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཟློས་གར་འདིའི་ནང་གི་རྩ་བའི་ཉམས་སུ་འདོད་པ་ཡིན། དུང་གི་གཙུག་གི་སྲོག་སྐྱོབ་པའི་སླད་དུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་མཆི་མའི་ཐལ་བ་བཞིན་དུ་དོར་བའི་སྤོབས་པ་དེ་ཉིད་ཡིད་ཀྱི་གནས་འགྱུར་དང་། ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་གཟའ་བྱའི་དུང་གི་གཙུག་དེ་དམིགས་པའི་རྣམ་འགྱུར། རང་ཉིད་ཀྱི་བུའི་འཆི་བ་མི་བཟོད་པའི་་ཟུག་རྔུ་འདོན་བཞིན་པའི་སྦྲུལ་གྱི་རྒན་མོ་དེའི་སྨྲེ་ངག་གང་ཡིན་པ་དེ་འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ།དེ་ལྟ་བུའི་གནས་འགྱུར་ཚུལ་ཡང་། शयितेनमातुरङ्केविस्रब्धंशैशवेनतत्प्राप्तम्। लब्धंसुखंमयास्यावध्यशिलायायदुत्सङ्गे॥४.२४॥ ཅི་ཞིག་མ་ཡི་པང་དུ་བྱིས་པ་ནི༎ བདེ་བར་ཉལ་བས་གང་ཐོབ་པའི༎ བདེ་དེ་བདག་གིས་གསོད་པ་ཡི༎ རྡོ་འདི་ཡི་ནི་སྟེང་དུ་ཐོབ༎ शिरामुखैःस्यन्दतएवरक्तमद्यापिदेहेमममांसभस्ति। तृप्तिंनपश्यामितवापितावत्किंभक्षणात्त्वंविरतोगरुत्मन्! ॥५.१६॥ བདག་གི་ལུས་ལ་ད་དུང་ཤ་དག་ཡོད༎ རྩ་སྒོ་རྣམས་ལས་ཁྲག་ནི་ཟག་པ་ཉིད༎ ཁྱོད་ཀྱང་ཚིམ་པར་གྱུར་བ་མ་མཐོང་ན༎ མཁའ་ལྡིང་ཟས་ཀྱི་དོན་ལ་ཆགས་བྲལ་ཅི༎

ལ་སོགས་པ་མྱོང་བ་དག་མྱོང་བ་གཙོ་བོ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་དང་།

ग्लानिर्नाधिकपीयमानरुधिरस्याप्यस्तिधैर्य्योदधे र्मासोत्कर्त्तनजारूजोऽपिवहतःप्रसन्नंमुखम्। गात्रंयन्नविलुप्तमेषपुलकस्तत्रस्फुटोलक्ष्यते दृष्टिर्मय्युपकारिणीवनिपतत्यस्यापकारिण्यपि॥५.१५॥ བརྟན་པའི་རྒྱ་མཚོ་འདི་ཡི་ཁྲག་ནི་ལྷག་པར་འཐུངས་ཀྱང་དམན་པར་འགྱུར་བ་མེད༎ ཤ་དག་རབ་ཏུ་བཅད་པ་ལས་སྐྱེས་གདུང་བ་འཛིན་ཡང་དགའ་བས་བཞིན་རབ་དངས༎ གང་ཞིག་ལུས་ནི་ཟོས་པ་མིན་པ་དེ་ལ་སྤུ་ལོང་འདི་ནི་གསལ་པོས་མཚན༎ གནོད་བྱེད་བདག་ལ་ཡང་ནི་འདི་ཡི་མིག་དག་ཕན་པ་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་བལྟ༎ ལ་སོགས་པའི་གནས་དག་གི་ནང་།དམན་པ་དང་། མཛའ་བ། དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་དག་གྱིས་གསལ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྙིང་རྗེས་དཔའ་བའི་ཉམས་ཞེས་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ༎འདིར་ཞི་བའི་ཉམས་ཡང་ལྡན་ནོ༎ སྐྱོ་བས་ཡིད་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདིར་གནས་ཅན་གྱི་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། ཡབ་དང་ཡུམ་གཉིས་སུ་ནགས་སུ་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་དང་། आयासःखलुराज्यमुज्झितगुरुस्तत्रास्तिकश्चिद्गुणः॥१.७॥ བླ་མས་བཏང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་དག་སྟེ།།ཞེས་པ་ནས།ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། ལ་སོགས་པའི་གནས་དག་ལ་རྗེས་སུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ༎ སྒེག་པའི་ཉམས་ཀྱང་འདིར་ལྡན་ཡོད༎ མཛེས་པ་གནས་ཅན་གྱི་འགྱུར་བ། མ་ལ་ཡ་ཅན་དམིགས་པའི་རྣམ་འགྱུར། ཁོ་མོའི་ཏ་བུ་རིའི་རྒྱུད་སྐུད་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲ་དང་མཛེས་སྡུག་གང་ཡིན་པ་དེ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཡིན། ཡིད་ཀྱི་འདོད་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་ངག་དེ་རྗེས་སུ་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ཉམས་དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་འདྲེན་པ་དང་འདྲེན་པ་མོ་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་ཀྱང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ༎ དེར་བརྟེན་ཉམས་ལ་དགའ་བའི་སྐྱེས་བུ་དག་གི་ཡིད་རབ་ཏུ་མྱོས་པར་བྱེད་པའི་ཕུལ་བྱུང་གི་བྱ་སྤྱོད་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་སྒེག་པའི་ཉམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། ཞི་བ་དང་སྒེག་པའི་ཉམས་དེ་གཉིས་པོ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་དཔའ་བའི་ཉམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཉག་གཅིག་པོ་དེའོ༎ དེར་བརྟེན་དེ་དག་གཙོ་བོ་ལས་གཞན་པའི་ཕལ་པའི་ཉམས་ཉིད་དུ་འདོད་དགོས་སོ། །   ཉམས་ཀྱི་དགག་བྱ་དང་སྤངས་བྱ། ཉམས་བརྒྱད་དམ་དགུ་པོ་ཕན་ཚུན་བསྲེ་མི་རུང་བ་ཡང་འདི་ལྟར།སྤྱིར་ཞི་བ་དང་སྒེག་པའི་ཉམས་ལུ་གུ་རྒྱུད་འབྲེལ་བྱས་པ་དེ་ཉམས་ཀྱི་དགག་བྱའམ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན།འོ་ན་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ལེའུ་དང་པོའི་ནང་དུ་ཞི་བའི་ཉམས་ཀྱི་རྗེས་ཐོག་དེ་རང་ལ་སྒེག་པའི་ཉམས་སྟོན་ཐབས་གནང་ཡོད། དེར་བརྟེན་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་དངོས་འགལ་དུ་འགྱུར་ལ་ཉེ་མོད། འོན་ཀྱང་འདི་ནི་དམིགས་བསལ་ཡིན་ཏེ། एकाश्रयत्वेनिर्दोषोनैरन्तर्येविरोधवान्। रसान्तरव्यवधिनारसोव्यङ्ग्यःसुमेधसा॥कारिका३.२६॥ དེ་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བ་དང་། སྙན་ངག་རབ་སྣང་ལས། रसान्तरेणान्तरितोनैरन्तर्येणयोरसः॥कारिका६४॥ ཉམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་རྟག་ཏུ་ནི༎ ཁྱད་པར་བྱེད་པ་གང་ཉམས་ཡིན༎ ཞེས་པ་ལྟར།འདིར་ཞི་བའི་ཉམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྒེག་པའི་ཉམས་གང་ཡིན་པ་དེའི་མཚམས་ན་ཚིག་གིས་བཅད་ཞིང་གནས་འགྱུར་གྱི་སྒོ་ནས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་སྟེ།མ་ལ་ཡ་ཅན་སྒེག་པའི་ཉམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཅིངས་པས་སྐྱོན་གྱི་སྐབས་་མེད་དོ།། ཡང་ལེའུ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་གྲོགས་དང་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་འཁོར་མོ་གཉིས་ཀྱི་ངག་ལས་བྱུང་བའི་དོན་གང་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་སྒེག་པའི་ཉམས་གང་ཡིན་པ་ཡང་ཉམས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལས། གཙོ་བོ་མ་ཡིན། ཞི་བའི་ཉམས་དང་སྒེག་པའི་ཉམས་གཅིག་ཕན་ཚུན་གྱི་འགལ་བ་སྤངས་ཚུལ་ཡང་།སློབ་དཔོན་དགའ་སྐྱེས་ཀྱི་སྙན་ངག་གི་གཞུང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བའི་ནང་དུ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད།  རང་རེའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ནང་དུ་ཉམས་ཀྱི་སྐོར་དམིགས་བསལ་རྒྱས་བཤད་གནང་མཁན་གཞན་མ་བྱུང་མོད།འཇམ་མགོན་ས་པཎ་གྱི་མཁས་འཇུག་ལས་བཤད་པའི་ཉམས་ཀྱི་སྐོར་འགའ་ཞིག་གལ་ཆེ་བ་མཐོང་ནས།འདིར་བསྡུས་ཙམ་ཞུ་ན།སསསསསསསསས

ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་སྙིང་དོན། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བའི་ཟློས་གར་རྗེས་ལ་མི་སེམས་འགུལ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་གཞན་དེ་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ཆགས་ཡོད། ཉམས་ཀྱི་འགལ་སྤངས་ཀྱི་དཔྱད་པ་བྱས་པ་སློབ་དཔོན་གྱིས་སྙན་ངག་རབ་སྣང་དང་།སློབ་དཔོན་དགའ་སྐྱེས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་དང་། ཨ་བྷི་ན་བ་གུཔྟས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་ལོ་ཙན་ལ་སོགས་པའི་སྙན་ངག་གི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་གཞུང་གི་ནང་།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཚིགས་བཅད་ཁག་གཅིག་དཔེ་རུ་བགྲངས་པ་དང་། དེའི་ནང་དུ་ཞི་བའི་ཉམས་དང་སྒེག་པའི་ཉམས་ཀྱི་དབར་གྱི་འགལ་འདུ་ཁག་ལ་དཔྱད་པ་ཡང་མཛད་ཡོད། དེའི་ཐོག་ནས་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་འདི་ཀོ་སྔར་གྱི་སློབ་དཔོན་ཁག་གི་ཁྲོད་ན་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཡང་ཤེས་ཐུབ། འཁྲུབ་གཞུང་འདི་ཉམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་བརྩམས་པ་ཞིག་དང་། སྙན་ངག་པའི་སྙན་ངག་གི་སྒྱུ་རྩལ་ཧ་ཅང་ཚོད་གཞི་མཐོན་པོ་ཡིན་པ་ཡང་་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན་ཏེ།ཁོང་གིས་སྙན་པོའི་ཚིག་གི་སྒེག་པའི་ཉམས་གསལ་ཐུབ་པ་དང། ལྷག་པར་བརྗོད་པས་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཐབས་བྱས་པ་དེ་ཡིན། དོན་ངོ་མཚར་ཅན་དེ་དག་གིས་ཉམས་ལ་མོས་པའི་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་དབང་མེད་དུ་འཕྲོག་ནུས། ཁོང་གི་ཉམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་སྟངས་འདི་ལ་ཀློ་པ་པོ་ཚོའི་ངག་ནས་བསྟོད་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་འོས་པ་ཞིག་བྱས་ཡོད། གཤམ་གསལ་གྱི་སྙིང་རྗེའི་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་རྐང་པ་དེ་དག་ཀློག་ན།སེམས་ཁམས་རྡོ་ལས་གྲུབ་པ་ཞིག་མིན་ན་མིག་ཆུ་མི་དོན་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ཡོད་མི་སྲིད། निराधारंधैर्य्यकमिवशरणंयातुविनयः? क्षमःक्षान्तिंवोढुंकइहविरतादानपरता। हतंसत्यंसत्यंव्रजतुकृपणाक्वाद्यकरुणा? जगज्जातंशून्यंत्वयितनयलोकान्तरगते॥५.३१॥

བརྟན་པ་བདག་ལ་གཞི་མེད་དུལ་པ་ལམ་ནི་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར༎ བཟོད་པ་འཛིན་བཟོད་སུ་ཞིག་འདི་ན་སྦྱིན་པ་ལྷུར་ལེན་དག་དང་བྲལ༎ བདེ་ནས་བདེ་བར་བཅོམ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་སྡུག་པ་དེ་རིང་གང་དུ་འགྲོ ། བུ་ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་སོང་ཚེ་འགྲོ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་འགྱུར་རོ༎ རྐང་པ་འདི་བཀླགས་ནས་བྷ་བ་བྷཱུ་ཏི་ཡིས་མཛད་པའི་མཱ་ལ་ཏཱི་མཱ་དྷ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ནང་གི་ཚིགས་བཅད་གང་ཡིན་པ་དེའི་གྲིབ་བསིལ་གང་ཡིན་པ་དེའི་བདག་པོ་ཤིང་གང་ལས་བྱུང་བ་ཤེས་ཐུབ་མི་འདུག་གམ། असारंसंसारंपरिमुषितरत्नंत्रिभुवनंनिरालोकंलोकंमरणशरणंबान्धवजनम्। अदपंकन्दर्पंजननयननिर्माणमफलंजगज्जीर्णारण्यंकथमसिविधातुंव्यवसितः।। དེ་ལྟར་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཟློས་གར་གྱི་བརྩམས་གཞུང་ཁག་ནི།ཤིན་ཏུ་མཛེས་པའི་ཉམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཅིངས་ནས་ཡོད་པ་ཡིན། ལེའུ་དང་པོའི་ནང་དབེན་པའི་ནགས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད་དག་བཀླག་པའི་སྐབས་སུ་འདྲ་ཞིག་ལ་ཞི་བའི་ཉམས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་ཞིག་མི་སྐྱེའམ། ལེའུ་གཉིས་པའི་ནང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་མ་ལ་ཡ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་ཕན་ཚུན་གྱི་མཛའ་བརྩེའི་རྣམ་འགྱུར་ཁག་མཐོང་དུས།ཀློག་པ་པོ་སུའི་ཡིད་ལ་དགའ་བརྩེ་ལ་རོལ་བའི་ཉམས་ཤིག་མ་སྐྱེས་སམ། ལེའུ་གསུམ་པའི་ནང་དར་དམར་པོས་གཡོགས་པའི་བི་དུ་ཥ་ཀ་དེ་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་གྲོགས་མོར་སེམས་ཤིང་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་གྲོགས་ཀྱིས་སེམས་གསོ་བ་དེ་མཐོང་དུས་ཀློག་པ་པོ་དག་དགོད་དྲོའི་ཉམས་ཀྱིས་ཡིད་རབ་ཏུ་དགོད་པར་མ་གྱུར་བ་སུ་ཡོད་དམ། ལེའུ་བཞི་པའི་ནང་ཀླུ་དུང་གི་ཐོ་གཙུག་ཅན་སྲོག་ལ་བྱ་ཁྱུང་གིས་བཙེན་པའི་དུས་སུ་དེའི་མ་ཡིད་ཟུག་རྔུ་ཆེན་པོས་ཤུགས་ཀྱིས་ངུ་བཞིན་སྨྲེ་ངག་འདོན་པའི་རྣམ་འགྱུར་དག་གིས་ཀློག་པ་པོ་སུའི་ཡིད་གདུང་བས་མི་མནར་བ་སྡོད་པའི་སྐབས་ཡོད་དམ། ལེའི་ལྔ་པའི་ནང་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་དང་མ་ལ་ཡ་ཅན། དེ་བཞིན་དུ་དུང་གི་གཙུག་གི་མ་དག་གིས་མི་འདོད་པའི་བྱ་བ་གང་ཐོག་ཏུ་བབས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཁུར་པོས་ལྕི་བའི་མྱ་ངན་བའི་གནས་སྐབས་དེ་མཐོང་བས་ཀློག་པ་པོ་སུ་ཡིད་སེམས་མི་སྐྱོ་པ་འགྱུར། རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་སྤོ་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་ཤ་ཟས་རུས་པ་བཅའ་བའི་སྐབས་སུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་འདིར་ཤ་ཟ་རྒྱུ་ལུས་འདུག་གོ་ཞེས་པའི་རྣམ་འགྱུར་དེ་དག་འདྲེན་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ན་འཆར་ཡོང་བའི་སྐབས་སུ་གཞན་ཕན་གྱི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་ལྷིང་བའི་སྐུལ་སློང་བཟང་པོ་འདི་སུའི་ཡིད་ཀྱི་ཁང་བཟང་དེའི་ནང་དུ་གནས་མི་བཅའ་པར་ལྷག་སྲིད་དམ། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཟློས་གར་འཁྲབ་གཞུང་ནང་མི་སྣ་ཁག་སོ་སོའི་སྤྱོད་པའི་ངོ་སྤྲོད་གནང་སྟངས་ཐད་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། ཨཱ་ཏྲེ་ཡའི་རིགས་རྒྱུན་གཏན་ནས་དགོད་དྲོའི་མཚར་གཏམ་ལ་དགའ་བ། སྤྲིན་གྱི་ཏོག་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ལ་བརྩེ་བ། དུང་གི་གཙུག་གི་མ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་བུ་ལ་བྱམས་བརྩེ་གཡོ་བ་མེད་པ། མ་ལ་ཡ་ཅན་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག།རྩོམ་པ་པོས་ཟློས་གར་གྱི་མགོ་ནས་མཇུག་མ་རྫོགས་པའི་བར་དུ་གོལ་ས་མ་འཆོར་བར་གྲ་འགྲིགས་པོའི་སྒོ་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཡོད། དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ཡང་ཟློས་གར་གཞུང་འདི་ཆ་ཚང་གཅིག་བཀླགས་པའི་རྗེས་སུ་ར་འཕྲོད་གཙང་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། མདོར་བསྡུས་ན་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཟློས་གར་འཁྲབ་གཞུང་ནང་གི་འདྲེན་པ་རང་རེའི་སྤྱན་ལམ་དུ་ནམ་ཡང་གུས་བརྩིའི་ཐོབ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར། དེ་ལྟ་བུའི་གུས་ཤིང་བརྩི་བར་འོས་པའི་འདྲེན་པ་དེ་ལ་རང་ཉིད་ཕ་མེས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་མཐའ་དག་ཡོད་བཞིན་དུ་དེ་དག་མཆི་མའི་ཐལ་བའི་ཚུལ་དུ་དོར་ཞིང་།ཡབ་ཡུམ་ལ་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་སླད་ནགས་སུ་སོང་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་འཁུར་གྱིས་རབ་ཏུ་ལྕི་བའི་སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་རྩ་ཆེ་བའི་ཚེ་སྲོག་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་གཏོང་ཕོད་མཁན་ཞིག་ཡིན། སྙན་ངག་པས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་སྙིང་རྗེས་ཡིད་ཤིན་ཏུ་སྣུམ་པ། འཚེ་བ་དང་བྲལ་བའི་དགེ་བའི་བྱ་བ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བ།བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བདུད་རྩིས་ཡོངས་སུ་བརླན་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཞིག་ཏུ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དེས་ཤུགས་ཀྱིས་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་པ་རབ་ཏུ་གཡོས་ནས་ཐམས་ཅད་དེའི་རྗེས་སུ་སློབ་པའི་སྤོབས་པ་སྐྱེ་བར་བྱེད་པ་ཡིན། 

ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་ནང་དུ་གསལ་བའི་ལེགས་བཤད་ཁག་གཅིག जातावामतयैवमेऽद्यसुतरांप्रित्यैनवोढाप्रिया॥३.४॥ མི་འཐུན་ཉིད་ཀྱིས་འདི་རིང་བག་གསར་དགའ་མ་བདག་གི་ཤིན་ཏུ་དགའ་སླད་གྱུར༎ स्वाङ्गैरेवविमूषितासिवहसिक्लेशायकिंमण्डनम्? ॥३.६॥ རང་ལུས་ཉིད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཁྱོད་ནི་ཉོན་མོངས་སླད་དུ་རྒྱན་དག་ཅི་ལ་འཛིན༎ आयासःखलुराज्यमुज्झितगुरुस्तत्रास्तिकश्चिद्गुणः? ॥१.७॥ བླ་མས་བཏང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་དག་སྟེ་དེ་ན་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། केषाञ्चिदेवमन्येसमागमोभवतिपुण्यवताम्॥२.१४॥ བསོད་ནམས་ལྡན་པ་འགའ་ཞིག་ཉིད༎ འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ༎ स्वगृहोद्यानगतेऽपिस्निग्धेपापंविशङ्क्यतेस्नेहात्।॥५.१॥ མཛའ་བོས་རང་ཁྱིམ་སྐྱེད་ཚལ་གནས་ལ་ཡང་༎ མཛའ་བས་བདག་ལ་སྡིག་པ་དོགས་འགྱུར་ན༎ एकःश्लाघ्योविवस्वान्परहितकरणायैवयस्यप्रयासः॥३.१८॥ གཞན་ཕན་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཉི་མ་གཅིག་པུ་འདི་ནི་ནུབ་པར་གྱུར་ཡང་བསྔགས་པར་འོས༎ शरीरनाम्निकाशोभासदाबीभत्सदर्शने? ॥५.२४॥ ལུས་ཀྱི་མིང་ཅན་རྟག་ཏུ་ནི༎ འཇིགས་རུང་སྟོན་ལ་མཛེས་པ་ཅི༎ भूयात्परार्थःखलुदेहलाभः॥४.२६॥ གཞན་ཕན་སྙིང་པོར་ལྡན་པའི་ལུས་ཐོབ་ཤོག ། शरीरकस्यापिकृतेमूढाःपापानिकुर्वते ! ॥४.७॥ ལུས་ངན་དག་གི་ཆེད་དུ་ཡང་༎ རྨོངས་པ་དག་ནི་སྡིག་པར་བྱེད༎ 

ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ། ད་ནི་ངེས་པར་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་གྱི་ཁྲོད་ན་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་དམིགས་བསལ་གྱི་གོ་ས་གང་ཡོད་པ་དེ་བཤད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ༎ མི་རྣམས་རང་རང་གི་སྤྱོད་པའི་ལྷན་སྐྱེས་སུ་རང་དོན་འབའ་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བ་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་བུ་ཐུན་མོང་གི་མཐོང་ཆོས་ཉག་གཅིག་དང་། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་འདིའི་ནང་དུ་དེ་ལྟ་བུའི་རང་འདོད་ཁོ་ན་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་རང་འདོད་དང་རང་དོན་རང་གཅེས་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་དོར་ནས་གཞན་ཕན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། འཚེ་བ་མེད་པའི་ཁ་ཕྱོགས་ཤིག་སྟོན་ཐབས་གནང་བ་ཡིན། དཔེར་ན། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལྟ་བུ་རང་ཉིད་རྒྱལ་པོའི་རིགས་ལས་འཆད་ཅིང་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་ཡབ་དང་ཡུམ་གྱི་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་སླད་དུ་རྒྱལ་གཞིས་ཡོད་ཚད་མཆི་མའི་ཚུལ་དུ་དོར་ཞིང་ནགས་སུ་གཤེགས་པ་དང་། དེ་ལྟ་བུའི་འདྲེན་པ་པོ་དེ་སྐྱེས་བུ་དམ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དཔེར་ན། སྦྲུལ་གྱི་རྒན་མོའི་སྨྲེ་ངག་ཐོས་ཤིང་དུང་གི་གཙུག་གི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་རང་ཉིད་ཀྱི་གཅེས་པའི་ཡབ་ཡུམ་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་པ་དང་འབྲལ་བཞིན་ཤིན་ཏུ་སྡུག་ངལ་བའི་ཀླུའི་སྦྲུལ་དེ་སྲུང་བའི་སླད་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆེས་རིན་འབྲལ་གྱི་སྲོག་ཀྱང་དོར་ནས་ནམ་མཁའི་ལྡིང་གི་ཟ་སྐལ་གྱི་སླད་དུ་ཕུལ་བའི་བློ་ཁོག་དང་ལྡན་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་གཞན་ཕན་དང་སྙིང་རྗེའི་བརྩིས་ཟིན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་འདི་ལ་གུས་བརྩི་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་ཡིན། འཚེ་བ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་དམ་པའོ༎ ཞེས་བྱ་བའི་མཐའ་ཚིག་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་དངོས་སུ་མཐའ་ཚིག་གི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་མལ་ནས་བླངས་སྟེ་དངོས་སུ་ཉམས་ལེན་གྱི་བྱིས་པ་ཞིག་གི་གོམ་པའི་འདེགས་འཇོག་ངོ་བོར་བརྩམས་པ་དང་། ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་གཞན་དག་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་སྒེག་པའི་ཉམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མཛད་པ་དང་། རྒྱལ་པོ་དགའ་བའི་འཕེལ་གྱིས་ནི་སྙིང་རྗེས་དཔའི་ཉམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྩམས་པ་ཡིན། ཟློས་གར་གྱི་འཁྲག་གཞུང་ཁག་གི་དམིགས་གསལ་ཁྱད་ཆོས་གཞན་ཞིག་ནི། རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྐབས་སུ་ནི་རིག་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་ཁས་ལེན་པའི་སྐབས་དང་། འོན་ཀྱང་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་འབྱོན་ནས་ས་དར་རྡོ་དར་ཆགས་པའི་སྐབས་ཡིན་ཞེས་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བཤད་དོ༎ ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ནང་དུ་རྩོམ་པ་པོས་རིག་བྱེད་དང་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་གཉིས་ཕན་ཚུན་གཅིག་རྗེས་གཅིག་མཐུན་གོ་རིམ་གྱི་སྟར་ཆགས་སྙིང་རྗེའི་སྒོ་ནས་གནང་ཡོད་པ་ཡིན། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་སྤྲུལ་ཞིག་དང་། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་རིག་པ་འཛིན་པའི་སྐྱེས་རབས་ཞེས་པའི་ནང་དུ་བཤད་པ་དེ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་པར་བཤད་དོ༎ འོན་ཀྱང་རིག་བྱེད་ཀྱི་གྲིབ་གཟུགས་ཡང་རྩོམ་པ་པོ་འཆར་ཐུབ་པ་བྱས་ཡོད། ལེའུ་དང་པོའི་ནང་མ་ལ་ཡ་ཅན་དེས་རིག་བྱེད་ལས་བཤད་པའི་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ལ་རོལ་མོས་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པའི་དོན་རྣམས་སྟེར་བའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་། མ་ཟད་ལེའི་ལྔ་པའི་ནང་ལྷ་མོ་གཽ་རི་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་ཤིང་དེའི་མཐུས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སླར་ཡང་ཕྱིར་གསོས་པ་དང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་མངའ་གསོལ་བ་སོགས་བཤད་ཡོད་དོ༎ དེ་ལྟར་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་དང་རིག་བྱེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ལྡན་པའི་མཚུངས་ལྡན་གྱི་འགྲེལ་བརྗོད་སྙིང་རྗེའི་སྒོ་ནས་གནང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ༎ 

  ལྔ། ཤིས་བརྗོད་དང་མཚན་མ་དང་པོའི་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད།

ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཤིས་བརྗོད་ཚིགས་བཅད་གསུམ་དང་།གླེང་གཞི་ཚིགས་བཅད་གཉིས།མཚན་མ་དང་པོ་ཚིགས་བཅད་ཤླཽཀ་བཅོ་ལྔ་ཡོད་ཅིང་།དེ་དག་གི་སྐད་དོད་ལེགས་སྦྱར་གྱི་མ་ཡིག་དང་།རྒྱབ་ལྗོངས་མཚམས་སྦྱོར།གོ་དོན་སྙིང་བསྡུས།ཚིག་གི་འགྲེལ།རྒྱན་གྱི་ངོས་འཛིན།ལུས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་བཅས་རེ་རེ་ནས་མདོར་བསྡུས་རེ་འགོད་པ།

1.ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས་འབྱུང་བའི་ཤིས་བརྗོད་ཚིགས་བཅད་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད།

ཤིས་པ་བརྗོད་པའི་སྒོ་དང་པོ། དགའ་མ་དགའ་བའི་ཟོལ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྤུ་ལངས་དག་གིས་བསྒྲིབས་པའི་ལུས་འཛིན་ཅིང། ། འཛུམ་དང་ལྡན་པས་རྒྱལ་བའི་བྱང་ཆུབ་དག་ལ་བཀོད་པ་མེ་ཏོག་སྙིམ་པ་ནི། ། གཤོག་རྩལ་རབ་བསྐྱོད་སྒྲ་སྒྲོགས་སྦྲང་རྩི་བྱེད་རྣམས་སྦྲང་རྩི་རེ་བས་བསྟེན་ཅིང་དེའི། ། རྐང་པས་བསྣུན་པས་ཁ་ཟུམ་ཚོགས་ཕྱེ་གེ་སར་གསར་པར་གྱུར་པ་ཁྱེད་ལ་སྲུངས། ། འདི་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཤིས་པར་བརྗོད་པའི་སྒོ་དང་པོ་དེ་ཡིན། བརྗོད་དོན་ནི། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་དགའ་མ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་ལུས་ཀྱི་མཛུམ་མདངས་དང་།ངག་གི་བསྟོད་དབྱངས། ཡིད་ཀྱི་དད་པ་སྟེ་སྒོ་གསུམ་གུས་འདུད་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ནགས་སུ་དཀའ་སྤྱད་འབད་པས་བསྟེན་པས་གྲུབ་པའི་དངོས་གྲུབ་མཉེས་པར་གྱུར་པའི་རིག་པ་འཛྀན་པ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཁྱོད་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནམ་ཡང་སྲུང་ཞིང་སྐྱོབས་པར་མཛོད་ཅེས་པ་དེ་ཡིན།ཚིག་སྦྱོར་ཅུང་ཟད་འགྲེལ་ན། བྱེད་པ་པོ་གང་གི་ན། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་ལ་བཞོན་གྱི་དགའ་མ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་སྟེ། དེའི་ལུས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཇི་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་ཞེ་ན། མི་ཕྱེད་དད་པའི་ཟོལ་ལས་སྐྱེས་པའི་ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་རང་དབང་མེད་པར་ལངས་པ་དག་གིས་ཡོངས་སུ་བསྒྲིབས་པའམ་བཀབ་པའི་ལུས་འཛིན་ཅིང་འཛུམ་པའི་མདངས་དང་ལྡན་པས་སྒོ་ནས་སོ། །ཡུལ་གང་ལ་ཞེ་ན། རང་ཉིད་བདུད་བཞིའི་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྗེས་འགྲོ་བ་གཞན་རྣམས་ཐེག་ཆེ་ཆེན་ཆུང་གི་བྱང་ཆུབ་ལ་རྣམ་པར་བཀོད་ཅིང་འགོད་པར་མཛད་མཁན་གང་ཡིན་པ་དེའི་སྐྱབས་སྦྱིན་གྱི་སྙྀམ་པའམ་ཕྱག་རྒྱའི་མེ་ཏོག་དེ་ལའོ། །ངག་གི་རྣམ་འགྱུར་ཇི་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་སོ་ཞེ་ན།སྦྲང་རྩི་བྱེད་པོ་སྟེ་རྐང་དྲུག་བུང་བས་གཤོག་རྩལ་རབ་ཏུ་བསྐྱོད་པའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པར་བྱེད་ཅིང་། དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་སྦྲང་རྩི་ལ་རེ་བས་བསྟེན་ཅིང་། ཅེས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་སྦྲང་མའི་ཟོལ་དུ་བཅོས་ནས་དོན་དུ། ངག་གི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་བསྟོད་དབྱངས་སྙན་པར་སྒྲོགས་པར་བྱེད་ཅིང་དེ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པར་མ་ཡིན་པར་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ལ་རེ་བས་བསྟེན་པ་དེ་ཡིན་ནོ། མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་ཡིད་དད་པའི་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ངག་དང་ལུས་ཀྱི་གུས་ཞབས་ཙམ་མ་ཡིན་པར།་དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་ཇི་ལྟར་བསྟེན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རྐང་དྲུག་བུང་བ་དེས་རྐང་པས་བསྣུན་པས་པདྨ་ཁ་ཟུམ་པའི་ཚོགས་ཀྱི་ཁ་ཡོངས་སུ་ཕྱེས་ནས་གེ་སར་གསལ་བར་གྱུར་པའི་བཟུགས་སུ་བཅོས་ཏེ། དོན་དུ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་དེས་ནགས་སུ་དཀའ་བ་རྒྱ་ཆེར་སྤྱད་དེ་གྲུབ་པའི་དངོས་གྲུབ་གསལ་བའམ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཁྱོད་ལ་ཞེས་པའོ། གང་གིས་སྲུངས་ཤིག་ཞེ་ན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གོང་དུ་བ་སྤུས་ལུས་བསྒྲིབས་ཞེས་པ་ནི་མེ་ལོང་མར། བཀབ་པ་བཞིན་གྱི་ཟླ་བ་ནི། །ཞེས་པ་དང་འདྲ་བ་ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་ཡོངས་སུ་ལངས་པའི་དོན་ཡིན།ཚིག་རྒྱན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་དོན་གྱི་གཟུགས་རྒྱན་དང་ཤིས་བརྗོད་འདྲེས་པའི་རྒྱན་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་་ཀྱི་སྐྱབས་སྦྱིན་ཕྱག་རྒྱ་མེ་ཏོག་གི་གཟུགས་སུ་བྱས་པས། མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་བུང་བ་དང་། བསྟོད་དབྱངས་སྒྲོགས་པ་བུང་བའི་གཤོག་སྒྲ་དང་། བཀའ་བ་སྤྱད་པ་རྐང་པས་བསྣུན་པའི་གཟུགས་ལ་དངོས་སུ་མ་བཀོད་ཀྱང་དོན་ལ་ཐོབ་པས་སོ། །ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཤིན་ཏུ་ལེགས་སྤྱད་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་ལུས་ཅན་ཡིན་ལ། བོད་ལུགས་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་ཅན་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ལུས་ཅན་གྱི་སྡེབ་སྦྱོར་སྒྲིག་པ་ཡིན། ཤིས་པར་བརྗོད་པའི་སྒོ་གཉིས་པ། ध्यानव्याजमुपेत्यचिन्तयसिकामुन्मील्यचक्षुःक्षणं पश्यानङ्गशरातुरंजनमिमंत्राताऽपिनोरक्षसि। मिथ्याकारुणिकोऽसिनिर्घृणातरस्त्वत्तःकुतोऽन्यःपुमान् सेर्ष्यंमारवधूभिरित्यभिहितोबोधौजिनःपातुवः॥१.१॥

བསམ་གཏན་ཟོལ་དག་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་སྐད་ཅིག་མིག་ཕྱེ་སུ་ལ་སེམས་པར་བྱེད། ། སྐྱོབ་པ་ཡིན་ཡང་ལུས་མེད་མདའ་གཟིར་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་སྲུང་བ་མིན་ལ་ལྟོས། ། སྙིང་རྗེར་ལྡན་པར་བརྫུས་ཏེ་ཁྱོད་ལས་གཞན་པའི་བརྩེ་མེད་སྐྱེས་བུ་ག་ལ་ཡོད། ། བདུད་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ལ་འདི་ཕྲག་དོག་གིས་བརྗོད་རྒྱལ་བས་ཁྱེད་ལ་སྲུངས། ། འདི་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཤིས་པར་བརྗོད་པའི་སྒོ་གཉིས་པ་དེ་ཡིན། བརྗོད་བྱའི་དོན་ནི། བྱམས་བརྩེ་དང་ཞི་བདེའི་ལྟ་སྤྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཀུན་ཡོངས་སུ་སྐྱོབས་ཀྱང་ལུས་མེད་བདུད་དང་བདུད་མོའི་དཔུང་ཚོགས་ཡོངས་སུ་གཟེར་བར་མཛད་པའི་རྒྱལ་བ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་ནམ་ཡང་སྲུང་ཤིག་ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་ཅུང་ཟད་འགྲེལ་ན།དབེན་པའི་ནགས་སུ་བསམ་གཏན་སྒོམ་པའི་ཟོལ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུན་ཏུ་སྤྱན་ཟུངས་ཟུམ་ནས་བཞུགས་ཀྱང་། སྐབས་འགར་སྤྱན་རས་གཡོ་བ་སུ་ལ་དགོངས་ནས་གཟིགས་པ་ཡིན་ནམ། ཞེས་མ་རངས་པའི་རྣམ་པའ་འདྲི་བའི་ཟོལ་གྱིས། གང་ཉིད་འགྲོ་ཀུན་འཁོར་བ་ལས་སྐྱོབ་པ་པོ་མི་མཛད་པའི་ཚུལ་འདི་ལ་ལྟོས་ཤིག སྙིང་རྗེ་ལྡན་པའི་རྣམ་པ་ར་བརྫུས་ཏེ་བྱོན་ཀྱང་ཁྱོད་ལས་གཞན་པའི་བརྩེ་མེད་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གང་ལ་ཡོད་དེ་མེད་དོ་ཞེས་བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་འདི་ལ་ཕྲག་དོག་གིས་མ་བཟོད་ནས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱ་ཡུལ་རྒྱས་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཁྱོད་ལ་སྲུང་ཤིག་ཅེས་པའོ༎ འདིའི་ཚིག་གི་ངོ་གདོང་ནས་འགྲེལ་ན། བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་མི་གཟོད་པའི་ཕྲག་དོག་དབང་གིས་འདི་ལྟར་བརྗོད་དོ༎ གང་ཞིག་བརྗོད་དོ་ཞེ་ན། དབེན་པའི་གནས་སུ་བྱམས་བརྩེའི་བསམ་གཏན་སྒོམ་པའི་ཟོལ་ལ་བརྟེན་ཀྱང་། སྐབས་རེ་མིག་ཟུང་མ་ཟུམ་པར་སྤྱན་རས་གཡོས་ནས་གང་ལ་གཟིགས་སམ་སེམས་ཞི་བར་མི་གནས་པར་ཅི་ཞིག་དྲན་ནས་གཟིགས་སམ།གང་ཉིད་འགྲོ་ཀུན་སྐྱོབ་པ་པོ་ཡིན་ཡང་བདུད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་དམིགས་མེད་དུ་འཇོམ་པ་ལས་སྲུང་བ་མིན་པའི་ཚུལ་འདི་ལ་ལྟོས་དང་། སྐྱོབ་པའི་མཚན་སྙན་ཁྱོད་ལ་ཇི་ལྟར་ལྡན། ཁྱོད་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་གཟུང་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་དུ། བདུད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་བྱ་སྒྲོ་མེས་བསྲེགས་ལྟ་བུར་དམིགས་མེད་དུ་བཏང་ཞིང་། གཟུགས་དང་ལང་ཚོ་གཞན་ལས་མཛེས་པའི་བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་ན་ཆུང་མ་ཚོ་ཤི་ལ་ཉེ་བའི་རྒན་མོ་བཞིན་མདོག་ཉེས་ལ་ཉམས་ཐག་པའི་རྣམ་པར་སྒྱུར་མཁན་ཁྱོད་ལྟ་བུའི་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཞིག་གང་ན་ཡོད། ཅེས་ཧ་ཅང་སྡང་ཟུགས་དང་འཁོན་འཛིན་གྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པའོ།།དེ་ལྟར་བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་ཚོས་མ་རངས་པ་དང་ཕྲག་དོག་དབང་གིས་དམོད་མོ་སུ་ཞིག་ལ་བགྲངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། བདུད་བཞིའི་གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལའོ༎ དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་དེས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཁྱོད་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་ནི་བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་ཚོས་གང་ཞིག་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་མགྲིན་པ་གཡར་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཞི་བར་མི་གནས་པ་དང་།སྐྱོབ་པའི་མིང་འཁྱེར་ཡང་ལུས་མེད་ཀྱི་དཔུང་ལ་སྡང་བ་དང་། སྙིང་རྗེ་ལྡན་པར་བརྫུས་ཀྱང་བདུད་ཀྱི་རིགས་ལ་བྱམས་བརྩེ་རྟ་རྔ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་འགལ་འདུ་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་སྨད་ར་ཕབ་པའི་ཟོལ་གྱིས་དོན་ལ་བྱམས་བརྩེ་ནུས་པ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་དེ་ཉིད་ལ་བསྟོད་པའི་སྒོ་ནས་དེས་སྲུངས་ཤིག་ཞེས་ཤིས་སྨོན་བརྗོད་པས།ཟོལ་བསྟོད་དང་འདྲེས་པའི་ཤིས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན། མེ་ལོང་མར།གལ་ཏེ་སྨད་པ་བཞིན་བསྟོད་ནས།།སྐྱོན་ལྟར་སྣང་བའི་ཡོན་ཏན་ཉིད།།གང་དུ་ཉེ་བར་ཐོབ་གྱུར་པ།།འདི་ནི་ཟོལ་གྱིས་བསྟོད་པ་བཤད།། ཅེས་པ་དང་ཁོག་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ།། རྩོམ་ལུས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ནི།སྡེབ་སྦྱོར་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས།གལ་ཏེ་མ་ས་ཛ་སུ་ཏ་ཏ་ཝ་རྣམས་ཉི་མ་རྟ་ཡིས་ནི་སྟག་རྣམ་རྩེན་པ་ཡི།གལ་ཏེ་རྐང་པ་སོ་སོ་ལ་མ་དང་ས་དང་ཛ་དང་སུ་དང་ཏ་དང་ཏ་བ་རྣམས་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཉི་མ་དང་རྟ་རྣམས་ཀྱིས་ངལ་བསོ་བ་དེའི་ཚེ་སྟག་རྣམ་རྩེན་ནོ༎ཨརྐཱ་ཤྭཻ་རྱ་དི་མཿས་ཛཽ་སུ་ཏ་ཏ་བཱཿ་ཤཱ་རྡཱུ་ལ་བི་ཀྲཱི་ཌི་ཏ་མ྄ऽऽऽ।।ऽऽ।ऽ।।।ऽऽऽ।ऽऽ।ऽ བོད་ཀྱི་ལུགས་སུ་བྱས་ན་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་པ་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ཚིག་སྦྱོར་ཡིན་ཟེར་དགོས། འདིར་སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་ནང་དུ་སྐྱོབ་པ་ཡིན་ཡང་ལུས་མེད་འདས་ཟིན་ཞེས་འཁོད་པ་ནི་ནོར་བ་སྟེ། སྣར་ཐང་བསྟན་འགྱུར་དུ་སྐྱོབ་པ་ཡིན་ཡང་ལུས་མེད་མདའ་གཟུར་ཞེས་འཁོད་པ་ནི་དོན་ལ་གནས་པ་སྟེ། ད་ལྟར་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཁྲ་ལྷམ་མེད་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ཚིག་བཅད་སྔོན་དུ་བཀོད་པ་དེ་གཟིགས་ན་ཤེས་ཐུབ་སྟེ།འདིའི་ཐད་ཀྱི་ལེགས་སྦྱར་དུ་शराཞེས་འདུག་པ་དེ་བོད་སྐད་དུ་མདའ་ཡི་སྐད་དོད་ཡིན་གྱི་འདས་པའི་སྐད་དོད་ག་ལ་ཡིན། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། སྡེ་བསྟན་ཞུ་དག་པས་ལུས་མེད་མདས་ཞེས་མདའ་ལ་བྱེད་སྒྲ་བྲིས་འདོད་པ་ཡིན་སྲིད་ཀྱང་སྐབས་དོན་བརླག་པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་སྐྱོབ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལུས་མེད་མདའ་ཅན་གཟུར་བར་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན་གྱི།ལུས་མེད་མདས་གཞན་ཞིག་གཟུར་བཅུག་པའི་དོན་ག་ལ་ཡིན། འོ་ན་སྐབས་འདིར་འདོད་པའི་མདའ་ཞེས་པ་བདུད་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་གམ་འདོད་ལྷར་གོ་དགོས་དོན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཚིག་སྡུད་ཀྱི་མིང་སྟེ། ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་བ་ཁྲ་མོ་ཞེས་པ་བ་དང་ཁྲ་མོ་གཉིས་ཀར་མི་གོ་བར་བ་ཡི་བདག་པོ་ལ་གོ་་བ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ཞེས་པ་ཕྱག་དང་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀར་མི་གོ་བར་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་འཛིན་མཁན་གྱི་ལྷ་ཞིག་ལ་གོ་འགྲོ་བ་དེས་རིགས་འགྲེས་ནས།ཕྱག་ན་པདྨོ། མགྲིན་སྔོན། གཙུག་ན་ཟླ་བ། པད་དཀར་མིག།རྣ་བ་བརྒྱད་པ།མིག་སྟོང་སྟོང་འབྲུ་མང་པོའི་ཚིག་སྡུད་ཅན་གྱི་མངོན་བརྗོད་ཤིན་ཏུ་མང་བ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་ངེས་ཡིན།འདི་རང་མིང་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕན་ཚུན་བསྡུ་བའི་འབྲུ་མང་པོའི་བསྡུ་བ་ཡིན། ཤིས་པ་བརྗོད་པའི་སྒོ་གསུམ་པ། कामेनाकृष्यचापंहतपटुपटहावल्गिभिर्मारवीरैर् भ्रभङ्गोत्कल्पजृम्भास्मितचलितद्दृशादिव्यनारीजनेन। सिद्धैःप्रह्वोत्तमाङ्गैःपुलकितवपुषाविस्मयाद्वासवेन ध्यायन्बोधेरवाप्तावचलितइतिवःपातुदृष्टोमुनीन्द्रः॥१.२॥ གཞུ་བཀང་འདོད་པ་དང་ནི་རྔ་གསང་བརྡུང་ཞིང་སྒྲ་སྒྲོགས་བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དང། ། སྨིན་འཁྱོག་རབ་འདར་གླལ་འཛུམ་ལོགས་སུ་ལྟ་བ་མཐོ་རིས་བུ་མོའི་སྐྱེ་བོ་དང། ། གྲུབ་པ་ཡན་ལག་མཆོག་བཏུད་ རྣམས་དང་མཚར་བས་སྤུ་ལངས་ལུས་ཅན་ནོར་ལྷ་ཡིས། ། བྱང་ཆུབ་འཐོབ་ལ་བསམ་གཏན་གཡོ་མེད་ཅེས་བལྟས་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་ཁྱེད་ལ་སྲུངས། །

འདི་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཤིས་པར་བརྗོད་པའི་སྒོ་གསུམ་པ་དེ་ཡིན། འདིའི་བརྗོད་དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང་བདུད་དང་གྲུབ་པ་དང་རིག་པ་འཛིན་པའི་སྐྱེ་རྒུ་ཀུན་གྱིས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱམས་བརྩེའི་བསམ་གཏན་ནམ་ཡང་གཡོ་བ་མེད་པ་ཞེས་བལྟ་ས་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་ཁྱོད་ལ་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་རགས་ཙམ་འགྲེལ་ན།མདའ་གཞུ་བཀང་འདོད་པ་ཚོས་གཞུ་བཀང་པ་དང་།རྔ་གསང་རྡུང་འདོད་པ་ཚོས་རྔ་རྡུང་ཞིང་།ཆུ་གྲི་དང་སྟ་རེ་སོགས་མཚོན་ཆའདྲ་མིན་འཕྱར་འདོད་པ་དག་གིས་དེ་ལྟར་འཕྱར་བཞིན།གཏུམ་ལ་ཁྲོ་ཞིང་དཔའ་དཔའ་བའི་ཉམས་ཀྱིས་དགོད་སྒྲ་དང་ཀི་སྒྲ་སྒྲོགས་པའི་བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་བྱེ་བ་འབུམ་ཕྲག་དང་། སྨིན་མ་འཁྱོག་པས་ཟུར་མིག་ལྟ་བ་དང་།ཆགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་གསལ་བས་འདར་བ་དང་།གླལ་བ་དང་།འཛུམ་པ་དང་།ལོགས་སུ་ལྟ་བ་སོགས་འདོད་པའི་ཆགས་པ་མེ་ལྟར་འབར་བའི་རྣམ་འགྱུར་ལྡན་པའི་མཐོ་རིས་ལྷའི་བུ་མོའི་ཚོགས་དང་།རིག་པ་འཛིན་པའམ་གྲུབ་པ་ཐོབ་པ་རྣམས་དང་། ལང་ཚོ་མཚར་ཞིང་སྒེག་པས་ཆགས་ལྡན་སྐྱེ་བོ་འདོད་པའི་བ་སྤུ་ལངས་པར་བྱེད་པའི་ལུས་ཅན་ནོར་གྱི་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་ཚོས།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཡོངས་སུ་ཐོབ་པ་གང་ལ་བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ཇི་ཙམ་བཏང་ཡང་བསམ་གཏན་ལས་གཡོ་བ་མེད་པ་ཅེས་ཧ་ལས་ནས་གང་ལ་བལྟ་སའི་ཡུལ་ཐུབ་པའི་དབང་པོས་ཁྱོད་ལ་སྐྱོབ་ཅིང་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་པའོ༎ ཚིག་གི་རྒྱན་དང་ཉམས་འགྱུར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཆེ་བ་ནི།དཔའ་རྩལ་ནུས་པ་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་ཚོ་དང་ལང་ཚོའི་མཛེས་སྡུག་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ལྷའི་བུ་མོ་ཚོ་དང་། ཉམས་དང་རྟོགས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་རིག་པ་འཛིན་པ་དང་།འཇིག་རྟེན་གྲུབ་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་མཁན་དང་། དཔལ་དང་འབྱོར་བས་མངའ་ཐང་ཡོངས་སུ་བརྟས་པའི་ནོར་གྱི་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་ཚོར་སོ་སོ་རང་རང་ལ་དཔག་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཆེས་ཆེར་ལྡན་པས། དེ་ལ་དེར་བརྟེན་གྱི་མངོན་པའི་ཁེངས་དྲེགས་དང་ང་རྒྱལ་གྱི་སྤོབས་པ་ལྡན་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་གོ་འཕང་འཐོབ་ཕྱིར་དུ་དཀའ་སྤྱད་འབད་པ་ཆེན་པོས་སྒོམ་སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སྐབས་དེར་བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དང་མཛེས་མ་ཚོས་འཚེ་བ་དང་བསླུ་བྲིད་ཇི་ཙམ་བྱས་ནའང་བསམ་གཏན་སྒོམ་པའི་མཉམ་བཞག་ལས་གཡོ་བ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མ་ནུས་པར་བལྟས་པའི་རྗེས།རང་རང་ལ་མངའ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དམིགས་བསལ་དེ་དག་ལ་ཧ་ལས་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད་པར་། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཐོབ་དཀའ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཉིད། སྒྲུབ་དཀའ་བའི་བསམ་གཏན་ལ། རྒོལ་དཀའ་བའི་བར་ཆད་གང་ཞིག་འཕྲད་ཀྱང་།ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས་དང་། གཡོ་བ་མེད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ལ་ཧ་ལས་ཧོན་ཐོར་པའི་ངོ་མཚར་ཕུལ་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་འབུར་དུ་ཐོན་ཐབས་བྱས་པའི་ངོ་མཚར་ཕུལ་བྱུང་དང་འགྲོགས་པའི་ཤིས་བརྗོད་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས་སོ༎ སྡེབ་སྦྱོར་ནི་འཕགས་ཡུལ་གྱི་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཡི་གེ་བཅུ་དགུ་པའི་ཡ་གྱལ་སྟག་རྣམ་རྩེན་ཞེས་བྱ་བའི་སྡེབ་སྦྱོར་དང་། དེ་ལ་ཡང་ཇི་ལྟར་སྡེབ་སྦྱོར་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། གལ་ཏེ་མ་ས་ཛ་སུ་ཏ་ཏ་ཝ་རྣམས་ཉི་མ་རྟ་ཡིས་ནི་སྟག་རྣམ་རྩེན་པ་ཡི། གལ་ཏེ་རྐང་པ་སོ་སོ་ལ་མ་དང་ས་དང་ཛ་དང་སུ་དང་ཏ་དང་ཏ་བ་རྣམས་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཉི་མ་༼ སྟེ་བཅུ་གཉིས་དང་ ༽དང་རྟ་༼ སྟེ་བདུན་ ༽རྣམས་ཀྱིས་ངལ་བསོ་བ་དེའི་ཚེ་སྟག་རྣམ་རྩེན་ནོ༎ ཨརྐཱ་ཤྭཻ་རྱ་དི་ མཿ ས་ཛཽ་ སུ་ཏ་ཏ་བཱཿ་ ཤཱ་རྡཱུ་ལ་བི་ཀྲཱི་ཌི་ཏ་མ྄ (ऽऽऽ।।ऽ।ऽ।।।ऽ-ऽऽ।ऽऽ।ऽ-)བོད་ལུགས།བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་པ་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ཡིན་ཟེར་དགོས།

2.ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་གླེང་གཞི་ཚིག་བཅད་དག་གི་འགྲེལ་བརྗོད། ཚིགས་བཅད་དང་པོ། श्रीहर्षोनिपुणःकविःपरिषदप्येषागुणाग्राहिणी लोकेहारिचबोधिसत्त्वचरितंनाट्येचदक्षावयम्। वस्त्वेकैकमपीहवाञ्छितफलप्राप्तेःपदंकिंपुन र्मदूभाग्योपचयादयंसमुदितःसर्वोगुणानांगणः॥१.३॥ དཔལ་ལྡན་དགའ་བ་སྙན་དངགས་མཁན་པོ་མཁས་ལ་འདུས་པ་ འདི་དག་ཡོན་ཏན་འཛིན། ། འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཡིད་འཕྲོག་ཟློས་གར་བདག་ཅག་མཁས། ། འདིར་ནི་དངོས་པོ་རེ་རེ་དག་ཀྱང་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་འཐོབ་པའི་ གནས་ཡིན་ན། ། བདག་གི་སྐལ་པ་རྒྱས་པས་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་ཚོགས་འདུས་འདི་ལ་སྨོས་ཅི་དགོས། ། འདི་ནི་ཀླུ་ཀུན་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལ་གཟིགས་མོ་བ་ཚོས་དགའ་བསུ་རྒྱ་ཆེར་ཐོབ་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་སྦྲགས་ནས། ཚོགས་ཀྱི་ནང་དུ་མདོ་འཛིན་པས་སྦྲགས་གཏམ་སྤེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཟློས་གར་འདིའི་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་ཐབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིགས་བཅད་འདིའི་བརྗོད་དོན་ནི། དཔལ་ལྡན་དགའ་བའི་ལྷ་གཏམ་གྱི་སྙན་དངགས་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་ཡིན་པ་དང་གཅིག །ལྟད་མོ་བ་ཚོ་སྙན་ཚིག་དང་ཉམས་འགྱུར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་གར་དང་གང་ཞིག་ཟློས་པའི་བརྗོད་དོན་ལ་རྣམ་པར་སྤྱོད་པའི་བློ་གྲོས་ལྡན་པ་དང་གཉིས། ངེད་ཅག་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཚོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་སྤྱོད་པས་བསྡུས་པའི་ཟློས་གར་འཁྲབ་སྟངས་མཁས་པ་ཡིན་པ་དང་གསུམ་སྟེ། རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པ་ལས།འབྲས་བུ་ལྟད་མོ་བ་རྣམས་རང་རང་གི་འདོད་པ་ལྟར་མིག་ཡིད་རྣ་པའི་དགའ་སྟོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐོབ་པ་ངེས་སོ་ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་ཅུང་ཟད་འགྲེལ་ན། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདི་རྩོམ་པ་པོ་དཔལ་ལྡན་དགའ་བའི་ལྷ་ནི།སྔོན་གྱི་གཏམ་དང་ད་ལྟའི་བརྗོད་པས་བསྡུས་པའི་སརྒས་བཅིངས་པའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དང་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་སྙན་དངགས་མཁན་པོ་ཁོང་ཉིད་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་མཁས་པ་ཡིན་པ་དང་། ཟློས་གར་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་ར་བའི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་གི་རྒྱལ་པོ་དང་རྒྱལ་ཕྲན།དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ།ཚོང་པ་དང་ཞིང་པས་བསྡུས་པའི་རྒྱ་ཆེའི་གཟིགས་མོ་བ་འདི་དག་ནི།ཟློས་གར་གྱི་སྐྱོན་ཡོན་འབྱེད་པ་ལ་མཁས་པ་དང་། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རླབས་པོ་ཆེས་ལུས་སྲོག་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་གཞན་དོན་དུ་བཏང་བའི་ཚུལ་ལས་རྩོམ་པའི་རྣམ་པ་དེ་བཞིན། མིག་ཡིད་རྣ་བའི་རང་དབང་འཕྲོག་པའི་ཟློས་གར་འཁྲབ་སྟངས་ལ་བདག་ཅག་འཁྲབ་སྟོན་པ་ཚོ་མཁས་པ་ཡིན་པ་ཏེ་རྒྱུ་ཁྱད་པར་བ་དེ་དང་ལྡན་པས་ན། འབྲས་བུ་གཟིགས་མོ་བ་ཚོ་རང་རང་གི་འདོད་པ་ལྟར་གྱི་མིག་ཡིད་རྣ་བའི་དགའ་སྟོན་བདག་གིར་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་བརྟས་པས་ཟློས་གར་དང་འབྲེལ་བའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་ཚོགས་འདུས་པ་འདི་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྩོམ་པ་པོ་སྙན་ངག་མཁས་པའི་ཡོན་ཏན་མཆོག་ཏུ་ལྡན་པ་དང་། ལྟ་བ་པོ་ཟློས་གར་གཟིགས་སྟངས་ལ་མཁས་པ། འཁྲབ་སྟོན་པ་ཚོ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་བྱ་དཀའི་སྤྱོད་པའི་ཟློས་གར་འཁྲབ་སྟངས་ལ་དམིགས་བསལ་མཁས་པ་སྟེ། དངོས་པོ་ནུས་པ་ཅན་གསུམ་ལས་མཇུག་འབྲས་སམ་གྲུབ་དོན་རྩོམ་པ་པོ་དང་ལྟད་མོ་བ་འཁྲབ་སྟོན་པ་གསུམ་ཀར་རང་རང་གི་འདོད་པ་ལྟར་གྱི་དགའ་སྤྲོའི་ཚོར་སྣང་བདག་གིར་སྤྱོད་པ་མ་ཟད། རྒྱས་པ་སྟེ་ཧ་ཅང་སྤྲོ་སྣང་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་འབྱུང་།ཞེས་དངོས་པོ་དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་ནམ་ནུས་པའི་རང་བཞིན་དྲང་པོར་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་བརྗོད་པའི་རྒྱན་ཡིན། སྙན་ངག་རྩ་བར།དགའ་མ་ཡི་ནི་རེག་པ་འདིས།།ལུས་ལ་སྤུ་ལང་རྒྱས་པ་དང།།ཡིད་ནི་བདེ་བར་བྱེད་པ་དང།།མིག་དག་ཟུམ་པར་བྱེད་ཅིང་འཇུག། ཞེས་འབྱུང་བ་དང་ཁོག་པ་གཅིག་ཡིན། བརྗོད་ལུས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ནི། བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གསུམ་ལས་ཚིགས་བཅད་དང་།དེ་ལ་གྲོལ་པ་དང་རིགས་དང་མཛོད་དང་འདུས་པ་བཞི་ལས་གྲོལ་བའི་སྡེབ་སྦྱོར།ཡང་བྲྀ་ཏ་ཛ་ཏི་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བས་་་་་་་་་་དེ་ལ་ཡང་ནང་གསེས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ཚན་ནས་་་་་་་་་་་་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས།ཚིགས་བཅད་ནང་ཚན་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་ཅན་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་སྡེབ་སྦྱོར་ཅན་ཡིན། ཚིགས་བཅད་གཉིས་པ།

पित्रोर्विधातुंशुश्रूषांत्यक्त्वैश्वर्यक्रमागतम्। वनंयाम्यहमद्यैवयथाजीमूतवाहनः॥१.५॥ ཇི་ལྟར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བཞིན། ། དབང་ཕྱུག་རིམ་པས་འོངས་བཏང་སྟེ། ། ཕ་མའི་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབ་པ འི་ཕྱིར། ། བདག་ཀྱང་ནགས་སུ་འགྲོ་བར་བྱ། ། མཚམས་སྦྱོར།འདི་ནི་ཟློས་གར་འཁྲན་སྟོན་དངོས་གཞི་མགོ་འཛུགས་མ་བྱས་གོང་ནས།གར་སྟེགས་ཀྱི་ཡོལ་བའི་ཕག་ནས་གླུ་མ་ངུས་ཏེ།ཡབ་རྒྱལ་པོ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་དང་།ཡུམ་ཀ་ན་ཀ་བ་ཏི་གཉིས་པོ་གློ་བུར་ནགས་སུ་དཀའ་ཐུབ་ལ་སོང་ཚུལ་བཤད་པ་དང་། མདོ་འཛིན་པ་ཧ་ཅང་འཚབ་འཚུབ་ཀྱི་ངང་ནས།ཡབ་ཡུམ་ནགས་སུ་གཤེགས་ན་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་ཅག་སྐྱོང་བའི་ཕྱིར་དུ་རྒྱལ་སྲིད་ལ་འཁོད་དམ་ཡང་ན་ཡབ་ཡུམ་ལ་གཉེན་བཀུར་གྱི་ཕྱིར་དུ་ནགས་སུ་གཤེགས་རྩིས་ཡིན་ནམ་ཞེས་ཛ་དྲག་གི་དོན་རྐྱེན་དེ་དང་འབྲེལ།དོགས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དྲི་བ་ཞིག་སྐད་བསངས་མཐོན་པོའི་སྒོ་ནས་དྲིས་པར། རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་དྲིས་ལན་བཏབ་པའི་ཚིག་བཅད་གཅིག་ཡིན། བརྗོད་དོན་ནི། ཇི་ལྟར་བར་སྣང་གི་རླུང་བུ་གང་སར་འགྲོ་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་རྒྱལ་སྲས་བདག་ཀྱང་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ལུང་སྙན་གྲགས་དང་དཔལ་འབྱོར་ཀུན་ཡོངས་སུ་བློས་བཏང་བྱས་ནས་ཕ་མ་ལ་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་རི་བོ་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་འགྲོའོ༎ ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་ཅུང་ཟད་འགྲེལ་ན། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སྟེ་བར་སྣང་གི་རླུང་བུ་གཡོ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་སྔོན་རང་གི་ཡབ་རྒྱལ་པོ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་གི་སྐུ་དུས་ལྷག་པའི་ལྷ་གཙོ་བོར་བྷ་ག་བ་ཏི་བསྟེན་པ་ལས།ལྷ་ཐུགས་མཉེས་ནས་དཔག་བསམ་ཤིང་གི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་བས་མཚོན། ཡབ་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་རིང་བསགས་ཤིང་དབང་བའི་གོ་གནས་དང་འབྱོར་བའི་ཕུན་ཚོགས་རིམ་པས་འོངས་པ་དང་ད་དུང་ཕྱོགས་མཐའི་རྒྱལ་ཕྲན་དག་དང་།ཀུན་ཏུ་རྒྱུ།མངའ་འབངས་བྱིངས་ལས་འོང་པར་འགྱུར་བའི་དྤཡ་དང་འབུལ་ཚན་ཀུན་བློས་བཏང་བྱས་ཏེ། ཕ་མ་གཉིས་ལ་སྲི་ཞུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་ཀྱང་། ལྷོ་ཕྱོགས་མ་ལ་ཡ་ཡི་ནགས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། དབང་ཕྱུག་རིམ་པས་འོང་བཏང་ཞེས་པ་ནི།ཟློས་གར་འདིའི་ནང་དུ་གང་ལས་བྱུང་ཚུལ་གསལ་ཁ་མི་ལྡན་ཡང་།འདི་ཉིད་གང་དུ་ཁུངས་བཅོལ་སའི་གཏམ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་ཡུལ་མིའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐད་དུ་ཡོད་པ་ཕྱིས་ཆོས་རྒྱལ་དགེ་དབང་གིས་ལེགས་སྦྱར་དུ་བསྒྱུར་ནས་སྤེལ་བའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མའི་ནང་དུ།རི་བོ་གངས་ཅན་པའི་རྩེ་མོ་ན་ཀཱ་ཉྩ་ན་གྱི་གྲོང་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་པ་དེའི་བདག་པོ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ༎ ཁོང་གི་ཆུང་མའི་མཚན་ལ་ཀ་ན་ཀ་བ་ཏི་ཞེས་བྱ།དེ་ལ་བུ་གཅིག་བྱུང་བ་དེའི་མིང་ལ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཞེས་བྱའོ༎སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཞེས་བ་དེའི་སྦྱིན་པའི་སྙན་པའི་གྲགས་པ་ནི་ལྷ་ཡུལ་ལ་ཡང་གྲགས་པ་དང་།ཁོང་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་དགའ་བས་ཡབ་ཀྱིས་ཁོང་ལ་དབང་ཕྱུག་གི་སྟན་དང་།འདོད་པ་ཀུན་གྲུབ་པའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཡང་བྱིན།འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པའི་ངོ་བོར་མཐོང་ནས་གཞན་ལ་བྱིན་ཏེ།ཁོང་གི་སྤྱོད་པ་དེས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ངོ་མཚར་སྐྱེད་པར་བྱས་སོ༎ཞེས་འཁོད་པ་ལྟར་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི། རྒྱས་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རྒྱལ་སྲིད་དོར་ནས་འགྲོ་རྩིས་གནང་བ་དེ་གཏན་དུ་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་བྱེད་མཁན་གྱི་རླུང་བུའི་དཔེར་བྱས་པ་དང་། ཐོབ་དཀའ་ཞིང་དོར་མི་སླ་བའི་རྒྱལ་སྲིད་དབང་ཐང་དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་ཕ་མའི་སྲི་ཞུའི་ཆེད་དུ་བློས་གཏོང་ནུས་པའི་བསམ་བློའི་ཁོག་རྒྱ་གཞན་ལས་ཆེ་བ་མཚོན་པས། དཔེ་དང་འདྲེས་པའི་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་རྒྱན་ཡིན།སྙན་ངག་མེ་ལོང་ལས།རཱ་ཝ་ཎ་ཡི་མགོ་གཅོད་པའི། །བྱ་བའི་ཁུར་ཡང་བཟོད་པ་གང། །རཱ་གྷུའི་བུ་དེས་བླ་མ་ཡི། །བཀའ་ལས་འདའ་བར་ནུས་མ་གྱུར། ། ཞེས་འབྱུང་བ་དང་ཁོག་འདྲ། སྡེབ་སྦྱོར་ནི་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་རྗེས་སུ་སྔགས་པ་རྐང་པའི་ཡི་གེ་ལྔ་པ་ཐུང་བ་དང་། རྐང་པ་གཉིས་པ་དང་བཞི་པའི་ཡི་གེ་བདུན་པ་ཡང་ཐུང་བ། རྐང་པའི་ཡི་གེ་དྲུག་པ་རིང་བའོ༎ བོད་བསྒྱུར་བྱས་རྗེས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ལུས་ལ་ཚེགས་བར་བདུན་པ་ཅན་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་བའི་སྡེབ་སྦྱོར་ཅན་ཡིན།

3.འཁྲབ་ཚན་དང་པོའི་ཚིག་བཅད་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད།

ཚིགས་བཅད་དང་པོ། रागस्यास्पदमित्यवैमि न हि मे ध्वंसीति न प्रत्ययःकृत्याकृत्यविचारणासु विमुखं को वा न वेत्ति क्षितौ । एवं निन्द्यमपीदमिन्द्रियवशं प्रीत्यै भवेद्यौवनंभक्त्या याति यदीत्थमेव पितरौ शुश्रूषमाणस्य मे ॥ १.६ ॥ ཆགས་པའི་གནས་ཞེས་བྱ་བར་བདག་གིས་རིག། འཇིག་ཅེས་བྱ་བར་བདག་གིས་མ་རྟོགས་མིན། ། བྱ་དང་བྱ་མིན་རྣམ་པར་དཔྱད་རྣམས་ལ། ། ཕྱིར་ཕྱོགས་གྱུར་པར་ས་ལ་སུས་མ་རིག། ཕ་མའི་སྲི་ཞུ་བྱེད་པ་བདག་གི་ནི། ། ལང་ཚོ་དབང་པོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་འདི། ། གལ་ཏེ་གུས་པས་འདི་ལྟར་ཉིད་གྱུར་ན། ། དེ་ལྟར་སྨད་པར་འོས་ཀྱང་དགའ་བྱེད་འགྱུར། ། མཚམས་སྦྱོར།འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དང་བཅས་པ་བློས་གཏོང་བྱེད་ནས་ཡབ་ཡུམ་ནགས་སུ་གཤེགས་པའི་ཤུལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཐག་གཅོད་བྱས་ཚུལ་དང་དེ་ལྟར་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཅས་མང་ཚོགས་ལ་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་པའི་རྣམ་པར་མཚོན་པའི་སྙན་ཚིག་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན། བརྗོད་གཞིའི་སྙིང་དོན་ནི།རྒྱལ་སྲིད་དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དག་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་ཆགས་པ་ཡིན་ཡང་།དེ་དག་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཉིད་དུ་སྔ་ས་ནས་ངེས་པ་དང་།བྱ་དང་བྱ་མིན་གྱི་སྤང་བླང་ཤེས་བཞིན་དུ་དེ་ལ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་གྱུར་ན་ཤིན་ཏུ་མི་འོས་ཏེ།དེ་ནི་མི་ཡུལ་གྱི་ས་ཆེན་འདི་ལ་གནས་པའི་སྐྱེ་བོ་སུ་ཞིག་གིས་མི་ཤེས་ཏེ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་སོ།།ཕ་མའི་སྲི་ཞུའི་ཆེད་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལང་ཚོ་བློས་བཏང་བྱས་ནས་ནགས་སུ་གཤེགས་པར།གཟུགས་དང་ལངས་ཚོར་རྐམ་པའི་སྐྱེ་བོ་དག་གིས་སྨད་ན་སྨད་པར་འོས་ཀྱང་།ཕ་མའི་བཀའ་དྲིན་ཤེས་ནས་དྲིན་བཟོ་བ་འདོད་པ་དག་ནི་དགའ་འོས་པ་ཡིན།ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་རགས་ཙམ་ཞུ་ན།རྒྱལ་སྲིད་མངའ་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་འདི་དག་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་ཚོ་ཆགས་པའི་གནས་ཞེས་བྱ་བར་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་གིས་རིག་ཅིང་ཤེས་ལ།སྲིད་པ་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་ཕུན་ཚོགས་མཐའ་དག་བརྟན་པའི་རང་བཞིན་དང་མི་ལྡན་པར་འཇིག་ཅེས་བྱ་བར་ཡང་བདག་གིས་མ་རྟོགས་པ་མིན་ཏེ་ལེགས་པར་རྟོགས་སོ།།དེ་བས་ན་བྱ་འོས་པ་དང་བྱ་འོས་པ་མིན་པའི་ཚུལ་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་ཉེས་སྤང་བླང་གི་གནས་ལུགས་ལས་མི་འགོང་མོད།དེ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་གྱུར་པ་དག་ནི་དོན་སྙིང་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་ཞེས་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་ལ་གནས་པའི་སྐྱེ་བོ་སུས་མ་རིག་སྟེ་ཀུན་གྱིས་རིག་ཅིང་ཤེས་པའི་གནས་ཉིད་དོ།། དབེན་པའི་ནགས་སུ་གཤེགས་པའི་ཕ་མའི་སྲི་ཞུ་བྱེད་པ་བདག་གི་བྱ་སྤྱད་འདི་ལ་ནི།གཟུགས་དང་ལང་ཚོ་དབང་པོའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པ་འདི་གལ་ཏེ་གུས་པས་ཕ་མ་ལ་སྲི་ཞུའི་ཆེད་དུ་འདི་ལྟར་ཉིད་གྱུར་ན། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་ལང་ཚོའི་གཞན་དབང་དུ་སོང་པ་དག་གིས་སྨད་པར་འོས་ཀྱང་།ངོ་ཚ་ཁྲེལ་གཞུང་དང་རྒྱུ་འབྲས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པའི་ཡ་རབས་སྐྱེ་བོ་དག་ནི་དེ་ལས་ལྡོག་ཏེ་སེམས་གཏིང་ནས་དགའ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར། ཞེས་སོ།།གོང་གི་བྱ་དང་བྱ་མིན་རྣམ་པར་དཔྱད་རྣམས་ལ། །ཕྱིར་ཕྱོགས་གྱུར་བར་ས་ལ་སུས་མ་རིག།ཞེས་པ་འདི་ལེགས་སྦྱར་གཞུང་གི་ནང་། कृत्याकृत्यविचारणासुविमुखंकोवानवेत्तिक्षितौ।ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ལ།དེ་སོ་སོར་བཀྲལ་ན།वि+मुखंकोवानवेत्ति [विद्+अच्-घञ्वा+तिप्] क्षितौ।བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཐོག་ཏུ། བི+མུ་ཁཾཀོབཱནབེཏྟི་ [བི་ད྄+ཨ་ཅ྄-གྷཉ྄བཱ+ཏིཔ྄] ཀྵིཏཽ ། བྱ་འོས་པ་དང་བྱ་མི་འོས་པའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ལ་རྟག་ཏུ་ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ས་ཆེན་པོ་འདིའི་ཐོག་ཏུ་མི་སུས་མ་ཤེས་སམ།ཞེས་པ་འདི་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན།ཚིགས་བཅད་དང་པོ་ནི།རྒྱུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་གིས་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་གང་ལ་ཆགས་པའི་ཡུལ་དང་།དེ་ཉིད་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་མ་རྟོགས་པ་མིན་ན།ཞེས་དགག་ཚིག་གཉིས་བརྩེགས་སྦྱར་ནས།འབྲས་བུ་གང་ཞིག་བྱ་འོས་པ་དང་མི་འོས་པའི་ཚུལ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་གྱུར་པར་ས་གཞི་འདིར་གནས་པའི་སྐྱེ་བོ་སུ་ཞིག་གིས་མི་རིག་སྟེ་ཧ་ཅང་རིག་གོ།ཞེས་དགག་ཚིག་གཉིས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྟག་པ་མཐར་བཟུང་གི་རྒྱུ་དངོས་མེད་ཅིག་ལས་འབྲས་བུ་དངོས་མེད་ཅིག་བྱུང་བ་ལྟར་བསྟན་པས།རྒྱུ་དངོས་མེད་ལས་འབྲས་བུ་དངོས་མེད་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཏེ།མེ་ལོང་མར།སྐྱེད་ཚལ་ས་ཧཱ་ཀཱ་ར་རྣམས།།སྙེ་མ་མ་འཁྲུངས་པ་མིན་ན།།འགྲོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་བུད་མེད་ནི།།ཏིལ་བཅས་ཁྱོར་ཆུ་སྦྱིན་བྱར་འགྱུར།། ཞེས་པ་དང་ཁོག་འདྲ་བ་ཡིན། ཚིགས་བཅད་གཉིས་པ་ནི།གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་ཕ་མ་ལ་སྲི་ཞུ་བྱེད་པ་དེས་གསལ་བྱ་ལང་ཚོའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྐྱེ་བོ་དག་གིས་སྨད་འོས་པ་དང་།་རང་ཉིད་དགའ་འོས་པའི་བརྗོད་དོན་འགལ་བ་ཅན་གཉིས་གསལ་བར་བྱས་པས།འགལ་བ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན།མེ་ལོང་མར།རླུང་གིས་གཙུབས་པའི་ཆུ་ཐིགས་ཅན།།སྤྲིན་གྱི་ལུས་མེད་དག་གིས་ནི།།ཨ་བ་ལེ་བ་འཕེལ་བར་བྱེད།།རྡུལ་གྱི་དག་ནི་སེལ་བར་བྱེད།།འདིར་ནི་སྤྲིན་གྱི་ཚིག་དག་དང་།།ཨ་བ་ལེ་བའི་ཚིག་དག་གིས།།བྱ་བ་འགལ་བ་ལྡན་པ་དེ།།འགལ་བའི་དོན་གྱི་གསལ་བྱེད་དོ།། ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཁོག་འདྲ་བ་ཡིན། རྩོམ་ལུས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ནི།ད་ལྟར་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད་པའི་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ།སྟག་རྣམ་རྩེན་གྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ཏུ་སྒྲིག་པའི་ཚིགས་བཅད་གཅིག་གི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཡང་།བོད་སྐད་ཐོག་ལོ་ཙཱ་བས་ཚེག་བར་དགུ་པ་ཅན་གྱི་ཚིགས་བཅད་གཉིས་སུ་བཅོས་ནས་བསྒྱུར་འདུག་པ་གོང་དུ་ལེགས་སྦྱར་མ་དཔེར་དཀོད་པ་ལྟར་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་གཉིས་པ། ཇི་ལྟར་ཡབ་ཀྱི་མདུན་དུ་སར་འདུག་མཛེས་པ་དེ་ལྟ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། ཡབ་ཀྱི་ཞབས་དག་ཉེད་པ་ལས་བྱུང་བདེ་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་དག་ལའང་ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མའི་ལྷག་མ་སྤྱད་པའི་དགའ་བ་གང་འདིས་ས་གསུམ་སྤྱད་པ་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི། ། བླ་མས་བཏང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་དག་སྟེ་དེས་ན་ ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། ། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱུར་ནས་ནགས་སུ་གཤེགས་པའི་དགོངས་འཆར་འདོན་པ་ལ།གྲོགས་པོ་བིདཱུ་ཥ་ཀས་ཁྲོས་པའི་སྒོ་ནས།ཁྱོད་གསོན་བཞིན་དུ་ཤི་ལ་ཉེ་བའི་རྒན་རྒོན་འདི་དག་ནང་བཞིན་ནགས་སུ་གཤེགས་ནས་བཞུགས་ན།དཀའ་སྡུག་འཁྱགས་ལྟོགས་ཀྱི་གནས་བབ་གཟོད་ཐབས་མེད་པས།་དེ་བས་རེ་ཞིག་ཕ་མའི་ཞབས་ཞུར་ཕེབས་པ་ལས་ཕྱིར་བཟློག་ལ།རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱོས་ཤིག།ཅེས་ནན་གྱི་ཞུས་པའི་ལན་དུ།རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་ཅིས་ཀྱང་ཕ་མའི་ཞབས་ཞུའི་ཆེད་དུ་ནགས་སུ་གཤེགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བགྲང་པའི་སྙན་ཚིག་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན། བརྗོད་བྱའི་དོན་ནི།རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་ཉིད་རྒྱལ་སྲིད་མངའ་ཐང་ལོངས་སྤྱོད་ཇི་ཙམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་ཡང་།ཕ་མའི་འཁྲིས་ལ་བསྡད་ནས་ཕ་མ་ལ་ཞབས་སྒྲུབ་པ་ལས་ལྷག་པའི་སྤྲོ་སྣང་མི་ལྡན་ནོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་ནི།་ཇི་ལྟར་ཡབ་ཀྱི་མདུན་དུ་ཁྲི་དང་འབོལ་གདན་ཅི་ཡང་མེད་པར་ས་བརྗེན་པ་ལ་འདུག་པས་མཛེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཕོ་བྲང་ནང་དུ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་ཡོད་དམ་ཅི་སྟེ་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་པ་བརྗེན་པས་ཡབ་ཀྱི་ཞབས་དག་ཉེད་པ་ལས་བྱུང་བདེ་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲིད་འདོད་རྒུར་དབང་དུ་བསྒྱུར་བ་དག་ལའང་ཡོད་དམ་ཅི་སྟེ་མེད་དོ། །བླ་མ་སྟེ་རང་གི་ཡབ་ཀྱིས་སྤྱད་ཟིན་པའི་ཟས་ཀྱི་ལྷག་མ་སྤྱད་པའི་དགའ་བ་གང་འདིས་ས་འོག་ས་སྟེང་ས་བླ་གསུམ་ལ་རང་དབང་རྒྱས་སྤྲོས་ཀྱིས་སྤྱད་པ་དག་ལ་ཡོད་དམ་ཅི་སྟེ་མེད་དོ། །བླ་མས་ཏེ་ཡབ་རྒྱལ་པོས་བློས་བཏང་གནང་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱང་མུ་འཐུད་ནས་སྤྱད་ན་ངེས་པར་གདུང་བྱེད་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དེ་ནས་རྒྱལ་སྲིད་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་དེ་ཡིན།སྡེ་དགེ་བསྟན་འགྱུར་དུ།དེས་ན་ཞེས་བཅོས་པ་ནི་ཁ་ཐུག་འགྲེལ་བདེ་བདེ་ལྟར་སྣང་ཡང་།ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་དོད་ལ་དེ་ནས་ཞེས་པ་ལས་དེས་ན་ཞེས་པ་མི་འབྱུང་ངོ།། ཚིག་རྒྱན་ནི།རྒྱལ་སྲས་གཞིས་སུ་བཞུགས་རྒྱུ་དགག་བྱར་བྱས་ནས་དེ་འགོག་བྱེད་འགལ་བ་བ་ཅན་གྱི་ཆོས་འགའ་ཞིག་བཀོད་ནས་དགག་བྱ་དེ་ཉིད་འགོག་པར་བྱེད་པས།འགལ་བ་ཅན་གྱི་འགོག་རྒྱན་ཡིན། སྡེབ་སྦྱོར་ནི།ཚེག་བར་བཅུ་དགུ་པ་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ལུས་ཏེ།ལེགས་སྦྱར་གྱི་ལུགས་སུ་ཤིན་ཏུ་བསྟན་འཛིན་ཞེས་པ་དེ་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་གསུམ་པ། རིགས་པར་འོས་པའི་ལམ་ལ་བློན་པོ་རྣམས་སྦྱར་དམ་པ་རྣམས་ནི་བདེ་ལ་བཞག། དེ་བཞིན་གཉེན་གྱི་སྐྱེ་བོ་བདག་མཚུངས་ཉིད་བྱས་རྒྱལ་སྲིད་དག་ཀྱང་བསྲུང་བར་བྱས། ། ཡིད་ལ་རེ་བ་ལས་ལྷག་འབྲས་སྟེར་དཔག་བསམ་ཤིང་ཡང་སློང་བ་རྣམས་ལ་བྱིན། ། འདི་ལས་གཞན་པའི་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ལ་གང་ཞིག་གནས་པ་སྨྲོས། ། འདི་ནི་བི་དཱུ་ཥ་ཀས་རྒྱལ་སྲས་ནགས་སུ་གཤེགས་པ་ཉིད་ཨུ་ཚུགས་ཀྱིས་འགོག་པའི་ཆེད་དུ།ཀྱེ་གྲོགས་པོ་ངེས་པར་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་བདེ་བ་འབའ་ཞིག་གི་ཆེད་དུ་བདག་གིས་འདི་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།གཞན་ཡང་ཁྱོད་ལ་བྱ་བ་དག་ཡོད་པ་ཉིད་དོ།།ཞེས་རྒྱལ་རང་ཉིད་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་འགྲོ་ན་མི་འགྲིགས་པར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་འབངས་མི་སེར་ཚོའི་བདེ་སྡུག་དང་།རྒྱལ་སྲིད་བརྟན་པོ་གནས་པ་བཅས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བཞུགས་དགོས་པའི་རེ་བ་བཏོན་པའི་ལན་དུ།རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་འཛུམ་དང་བཅས་པས་རང་ཉིད་གཤེགས་ཤུལ་དུ་རྒྱལ་སྲིད་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ཐོག་བཀོད་སྒྲིག་ཇི་ལྟར་བྱས་ཟིན་པ་དག་སྙན་ཚིག་གི་ལམ་ནས་བསྟན་པའི་ཚིག་བཅད་ཅིག་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ།རྒྱལ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་རམ་འདེབས་སུ་རིགས་པར་འོས་པའི་ལམ་ལ་བློན་པོ་རྣམས་རེ་རེ་བཞིན་མཚམས་སྦྱོར་བྱས་ཟིན་ཅིང་།དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་སོགས་དམ་པ་རྣམས་ནི་ཞི་བདེ་བག་ཕེབས་ཀྱི་གནས་ལ་སྔར་སྲོལ་བཞིན་བཞག་གོ།།དེ་བཞིན་དུ་གཉེན་གྱི་སྐྱེ་བོ་མ་ཏང་ག་སོགས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་དང་མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་དག་ཀྱང་བསྲུང་བྱར་མངགས་པར་བྱས་སོ། །ད་དུང་ཡིད་ལ་རེ་བ་ལས་ལྷག་པའི་དགོས་འདོད་ཀུན་འཇོའི་འབྲས་བུ་སྟེར་པའི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ཡང་སྔ་ས་ནས་སློང་མོ་བ་རྣམས་ལ་བྱིན་ཟིན་ཏོ།།ད་དུང་བདག་དངོས་སུ་བསྡད་ཀྱང་འདི་ལས་གཞན་པའི་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་སྒྲུབ་ཏུ་ཡོད་ཁྱོད་ཀྱི་སེམས་ལ་གང་ཞིག་གནས་པ་དེ་སྨྲོས་ཤིག།ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།དགག་བྱ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མུ་མཐུད་རྒྱལ་སར་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད།འགོག་བྱེད་ཁོང་ཉིད་དངོས་སུ་མི་བཞུགས་ན་ཡང་རྒྱལ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བཞག་དང་།མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་གཟིགས་སྐྱོང་གི་བཀོད་སྒྲིག་ཚད་ལྡན་བྱས་ཟིན་པ་དེ་ཉིད་བཀོད་དེ།དགག་བྱ་དེ་ཉིད་འགོག་པར་བྱེད་ཅིང་།དེ་ཡང་བྱས་ཟིན་པས་གྲ་སྒྲིག་འགོག་བྱེད་དུ་བྱས་ནས་འབྱུང་འགྱུར་སྤྲིན་གྱི་གཞིན་པ་རྒྱལ་སར་བཞུགས་པ་དེ་འགོག་པས།འབྱུང་འགྱུར་འགོག་པའི་རྒྱན་ཡིན།སྡེབ་སྦྱོར་ནི།བོད་སྐད་དུ་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་ཅན་རྣམ་མཛེས་ཀྱི་སྡེབ་སྦྱོར་ཡིན་ཟེར་དགོས།

ཚིགས་བཅད་བཞི་པ། དགའ་ལྡན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་འགྲམ་བའི་ངོས་འདར་ཙན་དན་དག་ནི་ཆག་ཅིང་ཟག། ཆུ་གཏེར་རླབས་རྣམས་རབ་ཏུ་བསྣུན་པས་ཕུག་དང་ལུང་པ་དག་ནི་ཆོ་ངེས་སྒྲོགས།། གྲུབ་པའི་བུད་མེད་བགྲོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རྐང་པའི་སྨུག་རྩིས་དམར་པ་མུ་ཏིག་རྡོ།། བསྟེན་བྱ་རི་བོ་མ་ལ་ཡ་འདིས་བདག་གི་སེམས་ནི་ཅི་ཡང་སྲེད་ལྡན་བྱེད།། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་བཞོན་བི་དཱུ་ཥ་ཀ་དང་མཉམ་དུ་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་གཤེགས་བཞིན་པའི་སྐབས།བི་དཱུ་ཥཀས་མདུན་དུ་བལྟས་ནས་རྒྱལ་སྲས་ལ།སྔོ་ལྗང་སྟུག་པའི་ཙན་དན་གྱི་ནགས་ཁྲོད་ན་དྲི་བཟང་བགོས་ཤིང་།རིའི་ངོས་ལས་བབས་ཆུའི་རྒྱུན་ལས་འཐོར་བའི་ཐིགས་པ་བསིལ་པོ་འཛིན་པ་མ་ལ་ཡའི་རླུང་འདི་ནི་ངེས་པར་ལམ་གྱིས་ཡོངས་སུ་དུབ་པ་དག་སེལ་ཞིང་།དང་པོར་འགྲོགས་པར་འདོད་པའི་དགའ་མ་ལ་མགྲིན་པ་ནས་བཟུང་བ་བཞིན་དུ་གྲོགས་པོ་མཛའ་བོ་ལ་སྤུ་ལོང་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་འདྲ།ཞེས་པའི་ལན་དུ་འདྲེན་པས།ཀུན་ཏུ་བལྟས་ནས་ཧ་ཅང་ཉམས་དགའ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་མཛེས་ཆོས་རྣམས་མིག་སྔར་ཇི་ལྟར་འཆར་ཚུལ་སྙན་ངག་ཏུ་སྡེབ་པའི་ཚིག་དུམ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།དགའ་ལྡན་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་མ་ལ་ཡའི་ནགས་ཀླུང་གི་ཁོར་ཡུག་འདི་ན།ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲམ་བའི་ངོས་དག་བརྡར་ཞིང་འདར་བའི་ཙན་དན་དག་ནི་ཡལ་ག་ཆག་ཅིང་ཟག་པ་དང་།སྔོ་མེར་འཁྱིལ་བའི་ཆུ་གཏེར་ཆེན་པོའི་རྦ་རླབས་རྣམས་ནི་རབ་རབ་ཏུ་འཕྱུར་བས་བསྣུན་པས་ཁོར་ཡུག་རི་བོའི་ཕུག་དང་ལུང་པ་དག་ནི་ཆུ་ཡི་རླབས་སྒྲ་སྙན་པོའི་ཤག་ཤག་ཆོ་ངེ་སྒྲོགས་པ་དང་།རིག་པ་འཛིན་པ་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཐོབ་པའི་བུད་མེད་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་བགྲོད་པའི་རྐང་རྗེས་སི་དྷི་རའི་སྨུག་རྩིས་དམར་པོ་ཆགས་པ་ནི་མུ་ཏིག་མདོག་ཅན་རྡོ་བའི་ངོས་དག་ལ་བཀོད་པ་གསལ་བའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན།རིག་པ་འཛིན་པ་དང་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བོས་བསྟེན་བྱ་རི་བོ་མ་ལ་ཡ་འདིས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་བདག་གི་སེམས་ནི་ཅི་ཡང་སྲེད་ལྡན་བྱེད་དོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན།འདི་ནི་མ་ལ་ཡིའི་ནགས་ཀླུང་གི་ཁོར་ཡུག་ཇི་ལྟར་ཡོད་པའི་སྣང་བརྙན་གསལ་བྱེད་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན།རྒྱུ་དགའ་འོས་པའི་དངོས་པོ་ཙན་དན་གྱི་ནགས་ཀླུང་དང་།རླབས་ཀྱི་ཕྲེང་བ་འཕྱུར་བའི་ཆུ་གཏེར།མཁའ་འགྲོའི་རྐང་རྗེས་གསལ་བའི་རྡོ་བ་སོགས་ལས།་འབྲས་བུ་སྤྲིན་བཞོན་དགའ་བའམ་སྲེད་པ་སྐྱེད་པ་བསྟན་པས།སྐྱེད་བྱེད་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཏེ།མེ་ལོང་མར།མ་ལ་ཡ་ཡི་རླུང་གིས་ནི།།ཙནྡན་ལྗོན་པ་གསར་པ་ཡི།།ཡལ་འདབ་སྐྱོད་པར་བྱེད་པ་འདི།།ཀུན་གྱི་དགའ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད།།དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་འོས་པ་ཡི།།རང་བཞིན་ཉེ་བར་སྦྱར་བ་འདི།།རྒྱན་ཉིད་དུ་ནི་རབ་བསྟན་ཏེ།།ཞེས་འབྱུང་བ་དང་ཁོག་འདྲ།

ཚིགས་བཅད་ལྔ་པ། བདག་གི་མིག་ནི་གཡས་པ་གཡོ།། འབྲས་བུ་འདོད་པ་འགའ་ཡང་མེད།། ཐུབ་པའི་གསུང་ཡང་བརྫུན་མ་ཡིན།། འདི་ནི་ཅི་ཞིག་འཆད་འགྱུར་ཀྱེ།། འདི་ནི་རྒྱུལ་སྲས་སྤྲིན་བཞོན་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་རེ་ཞིག་བསྟི་གནས་བཙལ་ནས་བཞུགས་སྐབས།རྟགས་དང་མཚན་མ་གང་ཞིག་བྱུང་ཚུལ་བསྟན་པའི་སྟབས་དེའི་སྙན་ཚིག་ཞིག་ཡིན།ནང་དོན་ནི།རེ་ཞིག་ནགས་སུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་མིག་གཡས་མ་གཡོ་བའི་མཚན་མ་བྱུང་དེ་འབྱུང་འགྱུར་ཇི་ཞིག་མཚོན་པའི་སྔོན་བརྡ་ཡིན་སྙམ་པའི་དོགས་པ་བྱས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་ནི།རྒྱལ་སྲས་བདག་གི་མིག་གཡས་པ་གཡོ་བ་འདིས་འབྲས་བུ་ལེགས་པ་མཚོན་པའི་རྟག་སུ་གྲགས་མོད།བདག་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་འདོད་རྔམས་འགའ་ཡང་མེད་དོ།།རྒྱུ་འབྲས་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནམ་ཡང་མི་སླུ་ཞེས་ཐུབ་པའི་གསུང་པ་ཡང་བརྫུན་མ་ཡིན་པས།བདག་གི་མིག་གཡས་གཡོ་བ་འདི་ནི་འབྲས་བུ་ཅི་ཞིག་འཆད་འགྱུར་གྱི་རྟགས་མཚན་ཡིན་ནམ།ཞེས་རང་གི་གྲོགས་བི་དཱུ་ཥཀ་ལ་འབོད་པ་དང་དྲི་བའི་ཟོལ་གྱིས་བརྗོད་དོ་ཞེས་པའོ།། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།རྒྱུ་མིག་གཡས་པ་གཡོ་གཡོ་བ་དེས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་འབྱུང་བ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལྟར་བསྟན་པས།ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས།འདི་ནི་མེ་ལོང་མའི་རྒྱུ་རྒྱན་བཅུ་དྲུག་ཏུ་མི་ཐེ་བའི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན། སྡེབ་སྦྱོར་ནི།ཚེག་བར་བདུན་པ་ཅན་གྱི་ཚིགས་བཅད་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་དྲུག་པ། གོས་ཀྱི་དོན་དུ་ཤིང་ཤུན་རྣམས་བཅད་རྩེ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་མིན། ། རིལ་བ་རྙིང་བ་ཆག་པས་མཚན་པའི་ཆུ་རྒྱུན་དག་ནི་མཁའ་ལྟར་རབ་ཏུ་དང་། ། འབའ་ཞིག་དག་ན་མུཉྫའི་སྐེ་རགས་ཁྱེའུ་བཅད་ཅིང་དོར་བར་གྱུར་པ་མཐོང། ། རྟག་ཏུ་ཐོས་པས་ནེ་ཙོ་དག་ཀྱང་རིག་བྱེད་ཚིག་འདི་རབ་ཏུ་སྒྲོགས་པར་བྱེད། ། འདི་ནི་འདྲེན་པ་དང་བི་དཱུ་ཥཀ་གཉིས་མ་ལ་ཡའི་ནག་སུ་མུ་མཐུད་བསྐྱོད་པའི་སྐབས།ཁོར་ཡུག་གི་བཀོད་ལ་འགའ་ཞིག་མཐོང་བའི་རྐྱེན་བྱས་ནས་བི་དཱུ་ཥ་ཀས། འདྲེན་པ་ལ་ཀྱེ་གྲོགས་པོ་ལྟོས་ཤིག་ལྟོས་ཤིག།སྟུག་ཅིང་སྣུམ་པའི་འབྲས་ལྡན་ལྗོན་ཤིང་འདྲ་མིན་གྱིས་ཉེ་བར་མཛེས་ཤིང་།བའི་མར་གྱི་དྲི་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་བསྲེགས་ཀྱི་དུ་བ་དྲག་ཏུ་འཕྱུར་ལ། རི་དྭགས་ཀྱི་ཚོགས་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་ལམ་དུ་བག་ཕབ་སྟེ་གནས་པ་འདི་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ལ་གནས་པའི་གྲུབ་པ་དང་རིག་པ་འཛིན་པའི་བསྟི་གནས་ཀྱི་ནགས་ཚལ་ཡིན་པར་མཚོན་ནོ།།ཞེས་བརྗོད་པའི་ལན་དུ།འདྲེན་པས།དེ་དེ་བཞིན་ཡིན་པའི་ལན་འདེབས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ལམ་ནས་བགྲང་པའི་སྙན་ཚིག་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན། བརྗོད་བྱའི་དོན་ནི།ཤིང་ཤུན་བཅད་ནས་གོས་སུ་བྱས་པ་དང་།རིལ་བ་རྙིང་པ་དུ་མས་མཚོན་པའི་ཆུ་རྒྱུན་དང་བའི་འགྲམ་ན་རིག་པ་འཛིན་པའི་ཁྱེའུ་དག་གི་སྐ་རག་དོར་བ་མཐོང་བ་དང་།བ་བྱུང་ལྔས་མཚོན་པའི་སྦྱིན་བསྲེགས་ཀྱི་དུ་བ་འཐིལ་བ་དང་།རི་དྭགས་རྣམས་འཚེ་བ་མེད་པར་བག་ཕེབས་པ་དང་།ནེ་ཙོ་ཚོས་ཀྱང་ཁ་ནས་རིག་བྱེད་སྐྱོར་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས།གནས་དེ་ནི་རིག་པ་འཛིན་པ་དང་གྲུབ་པའི་བསྟི་གནས་རྩ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་བྱས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་ནི།དར་ཟབ་སྣམ་བུའི་རིགས་ཀྱིས་གྱོན་པ་བསྐྱུར་ནས་གོས་ཀྱི་དོན་དུ་ཤིང་གི་ལྤགས་ཤུན་རྣམས་བཅད་དེ་གོན་པ།དེ་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་རྩེད་མོ་རྩེ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང་རིང་བ་མིན་པ། རིག་པ་འཛིན་པ་ཚོའི་ཆུའི་སྣོད་སྤྱད་ཤིང་འབྲས་ཀྱི་རིལ་བ་རྙིང་བ་ཆག་པའམ་དུ་མས་མཚན་པའི་ནགས་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུན་དག་ནི་མཁའ་ལྟར་རབ་ཏུ་དང་བ། དེ་འདྲ་བའི་ཆུ་འགྲམ་འབའ་ཞིག་དག་ན་ཆུ་རྩེད་ཀྱི་ཆེད་དུ་མུཉྫའི་སྐེ་རགས་ཁྱེའུ་བཅད་ཅིང་དོར་བར་གྱུར་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ། རིག་པ་འཛིན་པ་ཚོས་རྒྱུན་ལྡན་རིག་བྱེད་བཀླགས་པའི་སྒྲ་རྟག་ཏུ་ཐོས་པས་ནེ་ཙོ་དག་ཀྱང་རིག་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་སྒྲོགས་པར་བྱེད་པ་བཅས།རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་འདི་ནི་རིག་པ་འཛིན་པའི་གནས་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངེས་སོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན།གཞུང་འདི་ཉིད་ལས།བི་དཱུ་ཥ་ཀས།ཀྱེ་གྲོགས་པོ་ལྟོས་ཤིག་ལྟོས་ཤིག་ཁྱད་པར་དང་བཅས་པར་སྟུག་ཅིང་སྣུམ་པའི་རྐང་འཐུང་གིས་ཉེ་བར་མཛེས་ཤིང་བའི་མར་གྱི་དྲིའི་སྙིང་[227ན]པོ་ཅན་གྱི་དུ་བ་དྲག་ཏུ་འཕྱུར་ལ།།རི་དྭགས་ཀྱི་ཚོགས་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང་ལམ་དུ་བག་ཕབ་སྟེ་གནས་པ་འདི་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་ཚལ་བཞིན་དུ་མཚོན་ནོ།།འདྲེན་པས།གྲོགས་པོ་ཡང་དག་པར་མཚོན་ནོ།།འདི་དག་ནི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་ཚལ་ཉིད་དེ།གང་གི་ཕྱིར།ཞེས་དེ་རྒྱུ་མཚན་དུ་ཚིགས་བཅད་འདི་བགྲངས་པས་སོ།།ཚིག་རྒྱན་ནི།རྒྱན་གསུམ་འདྲེས་པའི་རབ་སྤེལ་གྱི་རྒྱན་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་བདུན་པ། བུང་བའི་སྒྲ་ཡིས་ལེགས་པར་འོངས་སམ་ཞེས་ནི་བརྗོད་པ་བཞིན། ། འདི་དག་མགོ་ནི་འབྲས་བུ་དུད་པས་འདུད་པར་བྱེད་པ་བཞིན། ། མེ་ཏོག་ཆར་པ་འཐོར་ཞིང་བདག་ལ་མཆོད་ཡོན་སྟེར་བ་བཞིན། ། ཡལ་ག་ལྡན་པ་ཡིས་ཀྱང་མགྲོན་གྱི་བསྙེན་བཀུར་ཇི་ལྟར་བསླབས། ། འདི་ནི་འདྲེན་པ་དང་གྲོགས་པོ་བི་དཱུ་ཥཀ་གཉིས་མ་ལ་ཡའི་ནགས་ཁྲོད་དུ་རིམ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐབས།གདོད་མའི་ནགས་ཀླུང་དེའི་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྣམ་པར་དེ་དག་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་ལམ་ནས་འདྲེན་པས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་པར་བཅོས་པའི་རབ་བཏགས་ཕུལ་བྱུང་གི་སྙན་ཚིག་ཅིག་ཡིན། གོ་དོན་ནི།བུང་བའི་གཤོག་གླུ་སྙན་དང་།ལྗོན་ཤིང་ལ་འབྲས་བུས་དུད་ཅིང་ལོ་འདབ་གཡོ་བ།མེ་ཏོག་སྣ་མང་གཞད་པ་བཅས་ཀྱིས་ནགས་ཀླུང་དེ་ལ་ཡིད་དབང་ཡོངས་སུ་ཤོར་སོང་བ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།ཉམས་དགའ་བའི་ནགས་ཀླུང་འདི་ན་ངེད་ཅག་སླེབས་པ་དང་ནགས་ཀླུང་འདིའི་རྐང་དྲུག་བུང་བའི་འདབ་གཤོག་དག་ལས་བྱུང་བའི་ཟིལ་ཟིལ་སྙན་པའི་སྒྲ་ཡིས་ཁྱོད་ཅག་འདི་ན་ལེགས་པར་འོངས་སམ་ཞེས་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །སྣ་མང་ལྗོན་ཤིང་འདི་དག་གི་མགོ་ནི་རོ་དྲུག་བྲོ་བ་ཅི་རིགས་ལྡན་པའི་འབྲས་བུ་དུད་པས་ནི་ངེད་ཅག་ལ་གུས་འདུད་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །བསིལ་རླུང་འཇམ་པོས་གཡོ་བ་ལས་ལྗོན་པའི་མེ་ཏོག་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་གི་ཆར་པ་འཐོར་བ་འདི་དག་གི་བདག་ཅག་ལ་ཕེབས་བསུའི་མཆོད་ཡོན་སྟེར་བ་བཞིན་ནོ། །ཡིད་འོང་ལྗོན་ཤིང་དག་གི་ཡལ་ག་རླུང་གིས་སྒུལ་ཞིང་གཡོ་བ་དག་ཀྱང་བདག་ཅག་སྐུ་མགྲོན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་འདྲ་ན།སེམས་མེད་རང་བྱུང་གི་དངོས་པོ་འདི་དག་ལ་ཡ་རབས་གུས་ཚུལ་གྱི་བྱ་སྤྱད་འདི་འདྲ་སུ་ཞིག་གིས་ཇི་ལྟར་བསླབས་པ་ཡིན་ནམ། །ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་ནི།བུང་བ་དང་ལྗོན་ཤིང་གི་ལོ་འདབས་འབྲས་བུ་མེ་ཏོག་དེ་དག་གིས་བྱེད་མི་ཤེས་པའི་བྱ་བ་ཡ་མཚན་ཅན་ཕྱོགས་སླེབས་མགྲོན་པོ་ལ་ཕེབས་བསུའི་གུས་ཞབས་བྱས་ཚུལ་ངོ་མཚར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལམ་ནས་སྒྲོ་རབ་ཏུ་བཏགས་པས།རབ་བཏགས་ཕུལ་བྱུང་གི་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས།མེ་ལོང་མའི་དངོས་བསྟན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན།སེམས་ལྡན་སེམས་མེད་བསྲེས་པས།བསྲེས་པའི་རབ་བཏགས་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་བརྒྱད་པ། གནས་ཐོབ་རབ་ཏུ་གསལ་བའི་འགྲོས་ཅན་གདངས་སྙན་ངག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་འཛིན་བྱེད་པ། ། བུང་བའི་སྒྲ་བཞིན་ངེས་པར་ཡིད་འཕྲོག་རྒྱུད་མངས་དག་གི་རྒྱུད་མངས་སྒྲ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། ། གསལ་ཞིང་རོལ་སྒེག་ཚིག་ལྡན་གླུ་ནི་ཀུན་དུ་འཁྱོག་པའི་ལུས་ཅན་རི་དགས་འདི་དག་རྣམས། ། སོ་ཡི་བར་ན་གནས་པ་རྩྭ་ཡི་ཁམ་ནི་གཅོད་པའི་སྒྲ་དག་བསྡམས་ནས་ཉན་པར་བྱེད།། འདི་ནི་འདྲེན་པ་དང་གྲོགས་པོ་གཉིས་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་འགྲིམ་པའི་སྐབས།ཕྱོགས་དེ་ན་གནས་པའི་བག་ཕེབས་རི་དྭགས་དུ་མས་ཁའི་ནང་དུ་ལྡད་བཞིན་པའི་རྩྭ་ཡང་བལྡད་མཚམས་བཞག་ནས་ཅི་ཞིག་ཉན་པའི་ཚུལ་དག་མཐོང་བས།ཁོང་གཉིས་་ཀྱང་རི་དྭགས་དེ་ཚོ་ནང་བཞིན་ཕྱོགས་དེར་རྣ་བ་ཀྲོང་ནས་ཉན་པས།སྙན་འཇེབས་འདོད་དགུ་དབྱངས་སུ་འཁྱིལ་བའི་པི་ཝང་གི་སྒྲ་དང་མཉམ་དུ་སྡེབ་པའི་བུ་མོའི་གླུ་སྒྲ་ཞིག་རྣ་བར་སོན་ཞིང་།སྐབས་དེར་བིདཱུ་ཥ་ཀས་གང་ཞིག་མཐོང་ཐོས་བྱུང་བ་དེ་བཞིན་འདྲེན་པ་ལ་བརྗོད་པས།འདྲེན་པས་སྙན་པའི་དབྱངས་དེ་སྙན་ཐག་ཆད་ནས་རི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་སྒྲ་ལ་ཆགས་ནས་ཁའི་རྩྭ་ཟ་འཕྲོ་ལ་ལུས་བའི་ཚུལ་དེ་སྙན་ངག་དུ་བཅོས་ནས་བརྗོད་པ་ཞིག་ཡིན།རྩ་བའི་གཞུང་ལས།རི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་ཁའི་རྩྭ་དེའི་ཕྱིར་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་ཚལ་འདིར་ནི་འདུག་པར་འོས་པ་ཞིག་སྟེ། འདིར་གནས་ན་བདག་ཅག་གི་སེམས་བདེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་མོ། །བི་དཱུ་ཥ་ཀས། ཀྱེ་གྲོགས་པོ་འོན་ཀྱང་ངེས་པར་རི་དགས་འདི་དག་མགྲིན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱོགས་ཏེ་གཡོ་བ་མེད་པའི་ཁ་ལས་ཅུང་ཟད་ཟོས་པའི་རྩྭ་ཁམ་ནང་ན་གནས་བ་ཟག་ཅིང་རྣ་བ་གཅིག་རབ་ཏུ་བསླངས་ཏེ་གཏད་ནས་མིག་ཟུམ་པ་དང་བཅས་པས་ཉན་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ནོ། ། ཞེས་པ་དེར།འདྲེན་པས་རྣ་བ་གཏད་ནས་ལན་གནང་བ་ཞིག་ཡིན། གོ་དོན་ནི།འདྲེན་མའི་པི་ཝང་དང་གླུ་དབྱངས་གཞན་ལས་ཆེས་སྙན་པའི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་དེ་འབུར་དུ་བཏོན་པ་ཡིན།འདི་ནི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་འདིའི་ནང་གི་འདྲེན་པ་དང་འདྲེན་མ་གཉིས་ལས་འབྲེལ་ལམ་ཐུག་གི་འཐུད་ཀ་རྒྱག་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་སྐུད་ཕྲ་མོ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།གནས་བརྒྱད་ལས་བྱུང་པའི་དབྱངས་བདུན་གྱི་འགྱུར་ཁུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གདེངས་ཐོབ་པའི་རྣམ་པར་གསལ་བའི་འགྲོས་དང་ལྡན་པ།གདངས་སྙན་པའི་ངག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པའི་དཔལ་དང་ལྡན་པ།དཔེ་ན་བུང་བའི་གཤོག་སྒྲ་བཞིན་སུས་ཉན་ན་ཡིད་འཕྲོག་པའི་རྒྱུད་ཐག་ཧ་ཅངམངས་དག་གི་རྒྱུད་ལས་བྱུང་བའི་རྒྱུད་མངས་སམ་པི་ཝང་གི་སྒྲ་དང་ལྡན་པ་སྟེ།དེ་དང་མཉམ་དུ་འགྲོག་པའི་ཚིག་གསལ་ཞིང་སྒེག་ཚིག་དང་ལྡན་པའི་གླུ་དབྱངས་འདི་ནི།མིག་དག་ཀུན་དུ་འཁྱོག་པའི་ལུས་ཅན་རི་དྭགས་འདི་རྣམས་ཀྱང་སོ་ཡི་བར་ན་གནས་པ་རྩྭ་ཡི་ཁམ་ནི་གཅོད་པའི་སྒྲ་དག་བསྡམས་པ་སྟེ་ལྡད་མཚམས་བཞག་ནས་ཉན་པར་བྱེད་དོ།།ཞེས་པ་འདི་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་འདྲེན་མའི་ཕང་འགྲོའི་སྒྲ་དང་སྡེབ་པའི་གླུ་ཞེས་བཀོད་པ་དེས།རི་དྭགས་རྣམས་ཀྱང་ཁའི་རྩྭ་བལྡད་འཕྲོར་བཞག་ནས་སྒྲ་ལ་གཡེངས་སོང་པའི་རྣམ་པར་གསལ་བར་བྱས་ཤིང་།དེ་ལ་དཔེ་དང་གཟུགས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་བསྲེས་པས།རྫས་བརྗོད་པ་བར་དུ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་དགུ་པ། གཽ་རཱི་རབ་རྒྱས་པདྨའི་གེ་སར་གྱི། ། དངུལ་ལྟར་དཀར་བའི་འོད་ཅན་བཅོམ་ལྡན་མ། ། ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་དག་གིས་བདག་གི་ནི། ། མངོན་པར་འདོད་པ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པར་མཛོད། ། འདི་ནི་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་དང། འབངས་མོ་འདོད་པའི་དངོས་མཉམ་དུ་ནགས་ཀློང་ན་ལ་འདུག་སྟེ་སྙན་འཇེབས་རྣ་བའི་དཔྱིད་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱུད་མངས་སྤྲེང་བ་དང་མཉམ་དུ་སྡེབ་པའི་གླུ་དབྱངས་ལེན་པའི་སྐབས་ཀྱི་གླུ་ཚིག་གང་ཞིག་བརྗོད་པ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན།གོ་དོན་ནི།ལྷག་པའི་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་ཡིས་བདག་ལ་མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་མྱུར་དུ་སྩོལ་བར་མཛོད་རོགས།ཅེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་ནི།བདག་གིས་ཡུན་རིང་བསྟེན་ཅིང་མཆོད་པའི་ལྷག་པའི་ལྷ་མོ་གཽ་རཱི་ཞེས་བྱ་བ།ལང་ཚོ་རབ་རྒྱས་པའི་སྐུའི་རྣམ་འགྱུར་པདྨའི་གེ་སར་གྱི་དངུལ་ལྟར་དཀར་བའི་འོད་ཅན་བཅོམ་ལྡན་མ།ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་བཅང་ནས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་བདག་གི་རིང་ནས་མངོན་པར་འདོད་པ་གང་ཡིན་པའི་དངོས་གྲུབ་དེ་ཉིད་མྱུར་དུ་སྩོལ་པར་མཛད་ཅིག།ཅེས་པ་དེ་ཡིན།པདྨའི་གེ་སར་གྱི་ཟླ་བ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཅན་འཕར་མ་བཀོད་པའོ།། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།དཔེ་གཟུགས་ཤིས་བརྗོད་གསུམ་ཀ་བསྲེས་པའི་རབ་སྤེལ་གྱི་རྒྱན་ཡིན་ནོ།།སྡེབ་སྦྱོར་ནི་ཚེག་བར་དགུ་པ་ཅན་གྱི་ཚིགས་བཅད་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་བཅུ་པ། གལ་ཏེ་མཐོ་རིས་བུ་མོ་ཡིན་ན་འཕྲོག་བྱེད་མིག་སྟོང་ལྡན་དེས་དོན་བྱས་འགྱུར། ། གལ་ཏེ་ཀླུ་ཡི་བུ་མོ་ཡིན་ནའང་འདིའི་གདོང་ཡོད་ཚེ་ས་འོག་ཟླ་བས་སྟོང་མ་ཡིན། ། གལ་ཏེ་རིག་འཛིན་མ་ཡིན་གཞན་རིགས་ལས་རྒྱལ་བདག་ཅག་རིགས་ནི་འབྲས་དང་བཅས། ། གལ་ཏེ་གྲུབ་རིགས་ལས་སྐྱེས་དེ་ཕྱིར་གྲུབ་པ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་དུ་གྲགས་པར་འགྱུར། ། འདི་ནི་འདྲེན་པ་དང་གྲོགས་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ནགས་ཀྱི་ལྗོན་པའི་ཡན་འདབ་གསེབ་ནས་ལྐོག་བལྟས་བྱས་པས།མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཆེས་ཐོག་མར་མཐོང་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཇི་ལྟར་སྣང་ཚུལ་དེ་བཞིན་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙན་ཚིག་ཏུ་སྡེབ་པ་ཞིག་ཡིན།དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་འདི་ཉིད་ལས།བི་དཱུ་ཥ་ཀས་(མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་གླུ་སྒྲ་)ཐོས་ནས། ཀྱེ་གྲོགས་པོ་འདི་ནི་ངེས་པར་གཞོན་ནུ་མ་སྟེ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་ལྟ། འདྲེན་པས་སྐྱོན་ཅི་ཡོད། གཞོན་ནུ་མ་ལྟ་བ་ནི་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །འོན་ཀྱང་[228ན]གལ་ཏེ་ན་བདག་ཅག་མཐོང་ནས་འཇིགས་ཏེ། ངོ་ཚ་བ་གཞོན་ནུ་མ་ལ་རྙེད་སླ་བས་འདིར་ཡུན་རིང་དུ་མི་སྡོད་པ་སྲིད་དོ། །དེས་ན་རེ་ཞིག་འཁྲི་ཤིང་གི་དྲ་བ་འདིས་བསྒྲིབས་ཏེ་བལྟ་བར་བྱའོ། །གཉི་གས་བལྟས་ཏེ། བི་དཱུ་ཥ་ཀས། ཡ་མཚན་དང་བཅས་པར་ཀྱེ་གྲོགས་པོ་ལྟོས་ཤིག་ལྟོས་ཤིག་ངོ་མཚར་རོ་ངོ་མཚར་རོ། །རྒྱུད་མངས་ཀྱི་སྒྲས་རྣ་བའི་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་དེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་གཟུགས་འདིས་མིག་གི་ཡང་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་སུ་ཞིག་ཡིན་ཅི་ལྷ་མོའམ། ཀླུའི་བུ་མོའམ། ཡང་ན་རིག་པ་འཛིན་པའི་བུ་མོ་འམ། ཡང་ན་གྲུབ་པའི་རིགས་ལས་འཁྲུངས་པ་ཞིག་གོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། གོ་དོན་ནི།མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་རིགས་གཟུགས་དང་ལང་ཚོ་ནི་ཤིན་ཏུ་མཛེས་པ་ལྟ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་པ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།མིག་ལམ་དུ་ཁྲ་ལྷམ་མེར་གསལ་བའི་མཛེས་མ་འདི།གལ་ཏེ་མཐོ་རིས་བུ་མོ་ཡིན་ན་འཕྲོག་བྱེད་མིག་སྟོང་ལྡན་པ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་སྦྱིན་དེས་དོན་དང་ལྡན་པ་བྱས་པར་འགྱུར་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཀླུ་ཡི་བུ་མོ་ཡིན་ན་འདིའི་གདོང་པ་གང་དུ་ཡོད་པ་དེའི་ཚེ་ས་འོག་ཏུའང་ཟླ་བས་སྟོང་མ་ཡིན་པར་ས་འོག་ཏུའང་ཟླ་བ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཞིང་། གལ་ཏེ་རིག་པ་འཛིན་མ་ཡིན་ན་ན་གཞན་གྱི་རིགས་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་བདག་ཅག་རིག་པ་འཛིན་པའི་རིགས་ནི་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཏེ་དོན་སྙིང་ལྡན་པར་འགྱུར་ལ།གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྲུབ་པའི་རིགས་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན་ནི་དེའི་ཕྱིར་གྲུབ་པའི་རིགས་རྣམས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་དུ་སྙན་པར་གྲགས་པར་འགྱུར་པར་འགྱུར་རོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།འདྲེན་མ་དེ་ཉིད་མཛེས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་དྲགས་ནས་ལྷདང་།ཡང་ན་ཀླུ་དང་།རིག་པ་འཛིན་པ།གྲུབ་པའི་རིགས་གང་ཞིག་ཡིན་པ་བློ་ཡི་ར་བ་ལ་ས་འགངས་ནས།དོན་དངོས་གང་ཞིག་ཡིན་པར་ཐག་གཅོད་མི་ཐུབ་པར་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་་ལྟར་བརྗོད་དེ།དངོས་སུ་མཐོང་བའི་ཡུལ་དེ་མི་མོ་ཡིན་པ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་མཛེས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་གསལ་སླད་འུད་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལྟར་བསྟན་པས།ཐེ་ཚོམ་ཕུལ་བྱུང་གི་རྒྱན་ཡིན།མེ་ལོང་མར།དགའ་མ་ཁྱོད་ཀྱི་ནུ་མ་དང།།དཔྱི་ཡི་བར་ན་རྐད་པ་ནི།།ཡོད་དམ་མེད་ཅེས་བདག་གི་ནི།།ཐེ་ཚོམ་ད་དུང་བཟློག་མ་གྱུར།། ཞེས་པ་དང་ཁོག་འདྲའོ།།

ཚིགས་བཅད་བཅུ་གཅིག་པ། གཡོ་ཞིང་ཡངས་པའི་མིག་ལྡན་དབུགས་འབྱིན་ཅིང། ། འདར་ཞིང་མཁྲེགས་སྟུག་ནུ་ལྡན་འཁྲུལ་བྱེད་མ། ། ལུས་འདི་དཀའ་ཐུབ་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནི། ། ངལ་གྱུར་སླར་ཡང་ཅི་སླད་གདུང་བར་བྱེད། ། འདི་ནི་འདྲེན་པ་དང་འདྲེན་མ་ཆེས་ཐོག་མར་དངོས་སུ་མཇལ་བའི་སྐབས།འདྲེན་པས་ཐོག་མར་གང་ཞིག་དྲི་བའི་ཟོལ་གྱིས་བསྟོད་པའི་འཚམ་འདྲི་སྙན་ཚིག་ཏུ་སྡེབ་པ་ཞིག་ཡིན།གོ་དོན་ནི།ལང་ཚོའི་རྣམ་འགྱུར་ཆེས་ཆེར་སྒེག་པའི་འཁྲུལ་ལྡན་མ་ཁྱེད་བཀའ་ཐུབ་ཀྱིས་ངལ་བའི་ཐོག་ལ།ད་དུང་ཐུགས་མི་སྤྲོ་བའི་གདུང་བ་འདི་ལྟར་ཅིའི་སླད་དང་སུའི་ཕྱིར་དུ་གནང་པ་ཡིན།ཞེས་དྲི་བའི་ཟོལ་གྱིས་དོན་ལ་འདྲེན་པ་མོ་རང་ཉིད་ལ་ཆགས་ཀྱང་ཁ་གསང་མ་ཐུབ་པའི་གདུང་པ་དེ་མི་ཤེས་པའི་ཟོལ་གྱིས་དྲིས་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།གཡོ་ཞིང་ཡངས་པའི་མིག་དང་ལྡན་པ།ཆགས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་དབུགས་རིང་འབྱིན་ཅིང་།འདར་ཞིང་མཁྲེགས་ལ་སྟུག་ནུ་མ་ལྡན་པ་སྟེ།མཛེས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་དག་དང་ལྡན་པའི་འཁྲུལ་བྱེད་མ་ཞེས་བོས་ནས།ཁྱོད་ཀྱི་ལུས་འདི་དཀའ་ཐུབ་ཉིད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ངལ་གྱུར་པའི་ཐོག།སླར་ཡང་དེའི་སྒང་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་སླད་དུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་ཡིན།ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།འབྲས་བུ་གདུང་བར་བྱེད་པ་དེའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་མི་ཤེས་པར་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལྟར་བསྟན་པས།ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས།རྒྱན་འདི་མེ་ལོང་མའི་རྒྱུ་རྒྱུན་བཅུ་དྲུག་ལས་གཞན་ཤུགས་བསྟན་དུ་འཇོག་དགོས། སྡེབ་སྦྱོར་ནི།ཚེག་བར་དགུ་པ་ཅན་གྱི་ཚིགས་བཅད་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་བཅུ་གཉིས་པ། མགོ་ལ་གཙུག་ཏོར་འདི་གསལ་སྨིན་མའི་བར་ན་མཛོད་སྤུ་འདི་ནི་རྣམ་པར་མཛེས། ། མིག་ནི་པདྨའི་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང་བྲང་གདེངས་འཕྲོག་བྱེད་དག་ལ་འགྲན་པར་བྱེད། ། ལག་པ་འཁོར་ལོས་མཚན་པ་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་སྐྱེས་བུ་དག་ནི་སུ་ཞིག་འདི། ། རིག་པ་འཛིན་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་གནས་དག་མ་ཐོབ་འདུག་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ། ། འདི་ནི་མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་ཡབ་ཀྱི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་འདྲེན་པ་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པ་མ་ལ་ཡའི་ནགས་སུ་སླེབས་ཡོད་པ་མཁྱེན་ཞིང་།དེ་ཉིད་རང་གི་སྲས་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་ཐབ་ཀྱི་སླད་དུ་བལྟ་བའི་ཕྱིར།རང་གི་བུ་རྒྱལ་ཚབ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་འཚོལ་དུ་གཏོང་བ་དེས།ཆེས་ཐོག་མར་གཞོན་ནུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མཐོང་བའི་སྐབས་ཀྱི་སྣང་བརྙན་ཚིག་བཅད་དུ་སྡེབ་པ་ཞིག་ཡིན།དེ་ཡང་གཞུང་འདི་ཉིད་ལས།ཡབ་ཀྱི་བཀས། རྒྱལ་ཚབ་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་གཞོན་ནུ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རིག་པ་འཛིན་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བར་འགྱུར་བདག་རི་མ་ཡ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་འགའ་ཞིག་ན་གནས་པ་སྲིང་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་ཐབ་ཀྱི་སླད་དུ་བལྟ་བའི་ཕྱིར་དི་རིང་འོངས་ཏེ་གལ་ཏེ་དེ་བལྟ་ཞིང་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་ཉི་མ་གུང་གི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དུས་ཡོལ་བར་འགྱུར་སྲིད་དོ། །དེས་ན་དེ་བོས་ལ་ཤོག་ཤིག་ཅེས་སོ། །དེས་ན་བདག་རེ་ཞིག་གཽ་རཱིའི་ཁང་པ་ཉིད་དུ་འགྲོའོ། །འགྲོ་ཞིང་ས་ལ་རྣམ་པར་བལྟས་ནས། ཨ་ཡེ་རྡུལ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་ན་རབ་ཏུ་གསལ་བའི་འཁོར་ལོས་མཚན་པའི་རྗེས་ཀྱི་ཕྲེང་བདག་སྣང་བ་འདི་སུ་ཞིག་གི་ཡིན། མདུན་དུ་བལྟས་ཏེ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་བ་ལ་ངེས་པར་བརྟགས་ནས་འདི་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་འདི་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། གོ་དོན་ནི་བཤེས་གཉེན་གྱི་དབྱིག་གིས་ཇི་ལྟར་མཐོང་བའི་ཟོལ་ལ་བསྟེན་ནས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ལང་ཚོའི་ཡོན་ཏན་ཇི་ལྟར་ལྡན་ཚུལ་གསལ་བ་བྱས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་འགྲེལ་ནི།རྒྱལ་ཚབ་བཤེས་གཉེན་དབྱིག་གིས་བསམ་པའི་ངོར།མགོ་ལ་གཙུག་ཏོར་གསལ་བ་དང་།སྨིན་མའི་བར་ན་མཛོད་སྤུ་རྣམ་པར་མཛེས་པ། མིག་ནི་པདྨའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ།བྲང་ཞེང་ཆེ་བ་སེངྒེ་དང་འདྲ་བ།ལག་པ་འཁོར་ལོས་མཚན་པ་ཁྱབ་འཇུག་དང་འདྲ་བའི་སྐྱེས་བུ་འདི་ནི་སུ་ཞིག་ཡིན་ནམ།འདི་ཉིད་རིག་པ་འཛིན་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་གནས་སམ་གོ་འཕང་མ་ཐོབ་བར་དུ་དབེན་པའི་ནགས་སུ་འདུག་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་མོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།ཐེ་ཚོམ་ཕུལ་བྱུང་གི་རྒྱན་ཡིན། སྡེབ་སྦྱོར་ནི་ཚེག་བར་བཅུ་བདུན་པ་མཐའམ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ལུས་ཡིན།

ཚིགས་བཅད་བཅུ་གསུམ་པ། གཅིག་ནི་བླ་མའི་གསུང་དང་གཞན། ། མཛའ་བོ་བལྟ་བའི་རྩེ་དགའ་བཟང། ། འགྲོ་འམ་མི་འགྲོ་འགལ་བ་ལ། ། བདག་སྙིང་འཕྱང་མོ་ཉུག་བར་འགྱུར། ། འདི་ནི་འདྲེན་མ་ཡབ་ཀྱིས་ཤོག་ཅེས་བཀའ་བཏང་པ་དང་།འདྲེན་པ་ལ་མུ་མཐུད་བལྟ་ནས་བསྡད་རྒྱུའི་འདུན་པ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཕྱིར་མི་འགྲོ་ཀ་མེད་བྱུང་བས་།དེ་གཉིས་དབར་གདམ་ཁ་གང་ཞིག་བསྐོར་དགོས་མིན་གྱི་སེམས་ཚོར་ཟབ་མོ་དེ་ཉིད་སྙན་ངག་གི་ལམ་དུ་བགྲང་པའི་ཚིག་དུམ་ཞིག་ཡིན།དེ་ཡང་གཞུང་འདིར།ཁྱོད་ལ་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་ཀཽ་ཤི་ཀས་བཀའ་སྩལ་པ། ཁྱོད་ཀྱི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དུས་ཡོལ་བར་འགྱུར་གྱིས་མྱུར་དུ་ཤོག་ཤིག་ཅེས་སོ། །གཞུང་འདི་ཉིད་ལས།འདྲེན་མས། མི་དགའ་བ་དང་བཅས་པར།གང་བླ་མས་བཀའ་སྩལ་པ་ཉིད་དོ།།(འདྲེན་པ་རང་གི་རྟོགས་པར) ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། གོ་དོན་ནི།འདྲེན་མ་འདྲེན་པ་ལ་ཧ་ཅང་ཆགས་ཞེན་གྱིས་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འབྲལ་འདོད་མེད་པའི་རྣམ་པ་དེ་གསལ་པོ་མཚོན་ཐབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི།མྱུར་བར་ནང་དུ་ལོགས་ཤོག་ཞེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བླ་མས་བཀའ་སྩལ་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལས་གཞན་ཅིག་ཤས་ནི་རང་ཉིད་སེམས་པ་སོང་སའི་མཛའ་བོ་ལ་བལྟ་བའི་རྩེ་དགའའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པས།དེ་གཉིས་པོ་ལས་གང་ཞིག་གདམ་ཁ་བྱས་ནས་འགྲོ་འམ་མི་འགྲོ་འགལ་བ་ཅན་གྱི་བྱ་བ་འདི་ལ་འདྲེན་མ་བདག་གི་སྙིང་ནི་འཕྱང་མོ་ཉུག་གམ་ཐེ་ཚོམ་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ།།ཞེས་པ་དེ་ཡིན།། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།རྒྱུ་འགལ་བ་ཅན་གཉིས་ལས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་འདེམ་པ་ཐག་གཅོད་མི་ནུས་པའི་ཐེ་ཚོམ་ཅན་ཞིག་སྐྱེད་པར་བསྟན་པས།ཐེ་ཚོམ་གྱི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས།

ཚིགས་བཅད་བཅུ་བཞི་པ། ཚང་རའི་ཁྱོན་གྱི་ཁུར་ལྡན་ཞིག། ། དམན་པ་དག་ཏུ་འགྲོ་མ་འདི། ། གཞན་དུ་འགྲོ་ཡང་བདག་གི་ནི། ། སྙིང་ལ་གོམ་པ་བཀོད་པར་གྱུར། ། འདི་ནི་འདྲེན་མ་ཕྱིར་མིག་ལྟ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཤུལ་དུ་འདྲེན་པས། སེམས་ལ་མི་བཟོད་པའི་ཕོང་སེམས་དང་བཅས་དབུགས་རིང་ཕྱུང་བཞིན།འདྲེན་མས་གོམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་སྤོས་པའི་རྗེས་ཤུལ་ལ་བལྟ་ཞིང་།ངག་ནས་ཐོལ་བྱུང་དུ་ཤོར་བའི་རྣམ་པར་བཅོས་པའི་སྙན་ཚིག་ཐུང་ཐུང་ཞིག་ཡིན།གཞུང་འདི་ལས། འདྲེན་པས། སྲེད་པ་དང་བཅས་པར་ཤུགས་ཕྱུང་ནས་འདྲེན་མ་ལ་བལྟ་ཞིང། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན། གོ་དོན་ནི།འདྲེན་མ་སོང་ཤུལ་འདྲེན་པའི་མིག་ལམ་དུ་འདྲེན་མའི་རྐང་རྗེས་རང་གི་སྙིང་གར་བཀོད་པ་ལྟར་གྱི་ན་ཟུག་སློང་ཚུལ་དེ་ཡིན། ཚིག་འགྲེལ་ནི།ཚང་རའི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་ལྗོད་གོག་གི་ཁུར་དང་ལྡན་པ་ཞིག།རང་ཉིད་ལ་སེམས་པ་ཧ་ཅང་ཆགས་པའི་སྐྱེ་བོ་དེའི་དྲུང་ན་མི་བསྡད་པར།དམན་པ་དག་ཏུ་སྟེ་དེ་ལས་གཞན་དུ་འགྲོ་བའི་བརྩེ་མེད་མ་འདི། ཁ་ཕྱིར་ཕྱོགས་ནས་གཞན་དུ་འགྲོ་ཡང་འདྲེན་པ་བདག་གི་སྙིང་ལ་གོམ་པ་བཀོད་པ་ལྟར་སེམས་ངོགས་སུ་མི་བཟོད་པའི་ན་ཟུག་བསྐྲུན་པར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི།འདྲེན་མ་ཁ་ཕྱིར་ལོག་ནས་འགྲོ་བའི་གོམ་པ་ས་ལ་སྤོ་བ་དེ་འདྲེན་པ་རང་གི་སེམས་ལ་སྤོ་བའི་རྣམ་པར་འགྱུར་བར་ལྟར་བསྟན་པའི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་རྒྱུ་རྒྱན་ཡིན་ཟེར་དགོས་ཏེ།མེ་ལོང་མར།ལོ་འདབ་གསར་འཁྲུངས་ནགས་ཚལ་དང།།འདབ་བརྒྱ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་རྫིང།།ཟླ་བ་རྒྱས་པ་འདོད་པ་ཡིས།།འགྲོན་པོ་ལྟ་བའི་དུག་ཏུ་བྱས།། ཞེས་པ་དང་ཁོག་འདྲ་བས་སོ།། སྡེབ་སྦྱོར་ནི།ཚེག་བར་དགུ་པ་ཅན་མཐའ་མ་ལ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་ཚིགས་བཅད་དོ།།ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཤིན་ཏུ་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྡེ་སྦྱོར་ཡིན་ཟེར་དགོས།

ཚིགས་བཅད་བཅོ་ལྔ་པ། གདུང་བས་དེ་དུས་ཙན་དན་ལ་བདར་ཐང་ཆུས་དཀར་བའི་འགྲམ་པ་འཛིན་བྱེད་ཅིང། ། རང་གི་རྣ་བ་བསྐྱོད་པའི་རླུང་ནི་ཡང་དག་ཆགས་པས་བཞིན་ལ་གཡོ་བ་བྱེད་ཅིང། ། ལག་པས་གཏོར་བའི་ཆུ་ཐིགས་སྙིང་ཁར་ཁྱད་པར་དུ་འདྲེན་གླང་པོའི་བདག་པོ་འདི། ། ད་ནི་བཟོད་དཀའ་ཟུག་རྡུ་དྲག་པོས་ཟུག་པ་ལྟ་བུའི་གནས་སྐབས་འཛིན་པར་བྱེད། ། འདི་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་ཚན་དང་པོའི་མཇུག་རྩོམ་ཚིགས་བཅད་དེ་ཡིན།འདི་ནི་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པའི་མདུན་ནས་ཁྲིད་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། སྤྲིན་གྱི་གཞོན་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཚོན་པའི་བསྡུས་བརྗོད་རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ངག་ཅིག་ཡིན། དེ་ཡང་འདྲེན་མ་འདྲེན་པའི་མདུན་ནས་སོང་བའི་ཤུལ་དུ།འདྲེན་པ་གཞན་དུ་ལོག་མི་འདོད་པར་གནས་དེར་ཇ་ཡུར་ཙམ་བསྡད་པས་སྐབས་དེར།ཉིན་བྱེད་མཁའ་གྱི་དཀྱིལ་ལ་སླེབས་པས་ཚ་གདུང་ཇེ་ཆེར་སོང་བས།གྲོགས་པོས་ཟུར་ཟ་དང་བཅས་གནས་གཞན་དུ་འགྲོ་ཞེས་བསྐུལ་བར།་འདྲེན་པས་གནམ་ལ་ལྟ་བཞིན་ཉི་མ་ཧ་ཅང་ཚ་བ་འདིས།གླང་ཆེན་དག་ལ་ཚ་བའི་གདུང་བ་ཇི་ཙམ་འཕེལ་བར་བྱེད།ཅེས་འདྲེན་མ་ཉིན་བྱེད་དང་རང་ཉིད་གླང་ཆེན་ཡིན་པའི་ཟོལ་དུ་བསྡུས་ནས་བརྗོད་པའི་སྙན་ཚིག་ཅིག་ཡིན།གཞུང་འདི་ཉིད་ལས།བི་དཱུ་ཥ་ཀས། ཀྱེ་གང་ཞིག་བལྟ་བར་བྱ་བ་དག་མཐོང་ངོ། །ད་ནི་ཉི་མ་གུང་གི་ཉི་མའི་གདུང་བ་ཉིས་འགྱུར་དུ་བྱས་པ་བཞིན་དུ་བདག་གི་ལྟོ་བའི་མེ་དག་ལྷབ་ལྷབ་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ནས་སོང་སྟེ། གང་གིས་བྲམ་ཟེ་དག་གི་མགྲོན་དུ་འགྱུར་བར་བྱས་ནས་ཐུབ་པའི་སྐྱེ་བོ་ལས་དངོས་སུ་རྙེད་པའི་རྩ་བ་དང་ཆུ་བ་ལ་སོགས་པས་སྲོག་གཟུང་བར་བྱའོ། །འདྲེན་པས། སྟེང་དུ་བལྟས་ནས། ཨ་ཡེ། བཅོམ་ལྡན་འོད་ཟེར་སྟོང་ཕྲག་ལྡན་ནི་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་ན་འཛེགས་ཏེ་བཞུགས་སོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ།། ཚིག་དོན་རགས་ཙམ་འགྲེལ་ན། བརྗོད་དོན་ངོ་མ་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡིན་ཡང་དེ་ཉིད་དངོས་སུ་མ་བརྗོད་པར། སྡུད་བྱེད་གླང་ཆེན་ཞིག་གི་སྣང་བརྙན་དུ་བསྐྲུན་ཏེ། དེ་ཉིད་་ཚ་བས་བདུང་བས། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐབས་དེར་མ་ལ་ཡའི་རི་ངོགས་ན་སྐྱེས་པའི་ཙན་དན་གྱི་སྡོང་པོ་དག་ལ་མགོ་བོ་ཡང་ཡང་བརྡར་བས།་ཤིང་གི་ཐང་ཆུས་འགྲམ་པ་དཀར་པོར་བྱས་པ་དང་། རང་གི་རྣ་བ་བསྐྱོད་པའི་རླུང་གིས་གདོང་པར་གཡོ་བ་བྱེད་ཅིང་། སྣ་ཞགས་ལ་ལག་པའི་མིང་གིས་བསྙད་དེ། ཆུ་རྫིང་ལས་སྣ་ཞགས་ཀྱིས་གཏོར་བའི་ཆུ་ཐིགས་སྙིང་གར་འདྲེན་མཁན་གླང་པོའི་བདག་པོ་འདི་ཉིད། ད་ནི་བཟོད་དཀའ་བའི་ཟུག་རྔུ་དྲག་པོ་ཞིག་ལུས་ལ་ཟུག་པ་ལྟ་བུའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་པར་བྱེད་དོ། ། ཞེས་དངོས་སུ་ཉིན་གུང་གླང་ཆེན་ཚ་བས་གདུང་པའི་ཟུག་རྔུས་གནར་ཚུལ་བརྗོད་པའི་ཤུགས་ལ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་སྲས་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ལ་ཆགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་པར་དེ་མཚོན་ཐབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་རྒྱན་ནི།ཁྱད་ཆོས་འགའ་ཞིག་ཐ་དད་འགའ་ཞིག་ཐ་མི་དད་པའི་བསྡུས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན།

  དྲུག །ཚིགས་བཅད་གཞན་འགའ་ཞིག་དཔེ་མཚོན་དུ་བགྲངས་པ།

ཚིག་བཅད་གཞན་ཁག་གཅིག་གི་འགྲེལ་བརྗོད། མི་སྣའི་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན།

ནུ་མའི་ཁུར་ཉིད་ཁྱོད་ཀྱི་རྐེད་པ་ངལ་སླད་གྱུར་ན་དོ་ཤལ་གཞན་གྱིས་ཅི། ། བྱིན་པ་ཟུང་ནི་ཚང་རའི་ཁུར་གྱིས་གདུང་བར་བྱེད་ན་དྲིལ་ཆུང་འདིས་ཀྱང་ཅི། ། རྐང་གཉིས་དག་གིས་བྱིན་པ་ཟུང་ནི་ཁུར་ནུས་མིན་ན་རྐང་གདུབ་ག་ལ་ཞིག། རང་ལུས་ཉིད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཁྱོད་ནི་ཉོན་མོངས་སླད་དུ་རྒྱན་དག་ཅི་ལ་འཛིན། ། འདི་ནི་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་འབྲང་སྐྱེས་འབུར་བ་དང་འཚང་ར་ཆེ་བ་ལ་བསྟོད་པའི་སྙན་ཚིག་ཅིག་ཡིན། བསྟོད་སྟངས་ནི་ནུ་མ་ཧ་ཅང་འབུར་ཞིང་འཁྲང་ལ་ཆེ་བ་འདི་ཧ་ཅང་ཕྲ་བའི་རྐེད་པས་ཁུར་བ་ལ་ངལ་བ་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་དེའི་སྒང་ལ་ད་དུང་གསེར་དངུལ་མུ་ཏིག་གི་སྐེ་རྒྱན་དང་བྲང་རྒྱན་འདོགས་པ་འདིས་ལྗི་ཁོག་ཆེ་རུ་བཏང་པས་ཅིའི་ཕྱིར་འདོགས་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ། འཚང་རའི་ཁུར་ལྕི་བ་འདི་འགྱེན་དུ་འདེགས་པ་ལ་རྐང་པའི་བྱིན་པ་གཉིས་ངལ་བས་གདུང་བ་བྱེད་པ་དེའི་སྟེང་དུ་སྐེད་པ་ལ་དྲིལ་ཆུང་སོགས་ཀྱིས་རྒྱན་འདོགས་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ། རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་བྱིན་པ་འགྱེན་དུ་འདེགས་པའི་ངལ་བ་དེ་ཙམ་ཆེ་བཞིན་དུ་ད་དུང་གསེར་གྱི་རྐང་གདུབ་ཁུར་བ་ག་ལ་ནུས། རང་གི་ལུས་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་མཛེས་པའི་ཡོན་ཏན་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས་བརྒྱན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ངལ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སླད་དུ་རྒྱན་དེ་དག་འདོགས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་དགག་བྱ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཆ་འདྲ་མིན་འདོགས་པ་དེ་དག་འགོག་བྱེད་རང་བཞིན་གྱིས་མཛེས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དེ་དག་བཀོད་ནས་མངོན་གྱུར་འགོག་པས་ན་མངོན་འགྱུར་འགོག་པའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་རྒྱན་ཡིན། མེ་ལོང་མའི་འགོག་རྒྱན་གྱི་མཚན་ཉིད་དག་ཀྱང་སྔོན་གྱི་སྙན་ངག་པ་ཚོས་བྲིས་པའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙན་ཚིག་འདི་དང་འདྲ་བ་དག་གི་གོ་བ་དང་ཉམས་འགྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞུང་སྒྲིག་པ་ཞིག་ཡིན། ཚིག་སྦྱོར་ཧ་ཅང་འཁྱོག་པའི་ཉམས་འགྱུར་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་འདི་འདྲ་བ་ནི་འཕགས་ཡུལ་ཤར་པའི་ཤར་ཚིག་འབྲི་མཁན་ཚོས་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་གནང་ས་ཞིག་ཡིན་ལ་འཁྱོག་པའི་ཚིག་རྒྱན་འདི་འདྲ་འབྲི་བ་ནི་ལས་སླ་པོ་རྩ་བ་ནས་མིན། ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན། རྒྱུན་གྱི་ཁང་པ་དག་དང་ཉེ་བར་མགྲིན་སྔོན་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གསལ་བར་རྗེས་སུ་སྒྲོགས། ། འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་བཏང་ཆུ་ཡི་ཆོགས་ནི་མེ་ཏོག་རྡུལ་དག་བབས་པར་གྱུར་པའི་ཚོགས་པ་རྣམས། ། རོལ་པར་ཁྱེར་བས་སེར་བ་འདི་དག་ཡལ་ག་ཅན་གྱི་ཀྱོ་ར་འགྱེངས་ཤིང་མགྱོགས་པར་འབབ། ། གཞན་ཡང་འཁྲི་ཤིང་ཁང་བཟངས་ས་གཞི་གླུ་ཡི་བརྩོན་པས་མུ་ཅོར་དུ་བྱེད་ཅིང། ། མེ་ཏོག་རྡུལ་གྱིས་གསལ་བར་དགའ་སྟོན་རྟགས་དག་གིས་ནི་རེག་གྱུར་ཏེ། ། ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་དང་འགྲོགས་སྤྲང་རྩིའི་རོ་ནི་རྫོགས་པར་འཐུང་བྱེད་པའི། ། བུང་བ་འདི་དག་ཀུན་ནས་ཆང་འཐུང་ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་སུ་མྱོང་བྱེད་བཞིན། ། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དང་འདྲེན་མ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེད་མོས་ཚལ་མེ་ཏོག་གི་འབྱུང་གནས་སུ་སྤྲོ་འཆམ་ལ་སོང་བའི་སྐབས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཁོར་ཡུག་གི་མཛེས་ལྗོངས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ལྟར་སྙན་ཚིག་ཏུ་སྦྱོར་ནས་བཀོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་ཁོར་ཡུག་དེའི་བཀོད་པ་ནི་འཁྲི་ཤིང་གི་ཁང་པའི་མཐའ་ནས་ཙན་དན་གྱི་ཡལ་འདབ་དག་ལས་ཆུ་ཐིགས་ཟག་པ་དང་། ནེ་ཙོའི་སྒྲ་དབྱངས་སྙན་པར་སྒྲོག་པ། རྦབ་ཆུའི་སྙེགས་མ་དག་ནི་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་འབབ་པ་དང་འདྲ་བ། ཆུའི་ཟེགས་མ་ཐོར་བ་རིལ་བུ་འདྲ་བ་དག་ནི་ལྗོན་པའི་ཤིང་གི་ཡལ་གའི་ངོས་སུ་མགྱོགས་པར་འབབ་པ་དང་། འཁྲི་ཤིང་གི་ཁང་བཟང་ལྡན་པའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ན་འབབ་ཆུའི་རླབས་སྒྲའི་གླུ་དབྱངས་སྙན་པར་སྒྲོགས་པ། ཟེའུ་སྨིན་པའི་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་བཞད་པའི་དགའ་སྟོན་དང་མཉམ་དུ་འགྲོགས་པའི་བུང་བ་དག་གིས་སྦྲང་རྩིས་ངོམས་པར་འཐུང་བ་ནི། ཆགས་ལྡན་སྐྱེ་བོ་དར་མ་ཚོས་ཆང་གི་ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ༎ ཞེས་ཁོར་ཡུག་དེའི་འབབ་ཆུ་དང་ནགས་ཀླུང་མེ་ཏོག་སོགས་ཀྱི་བཀོད་པ་རྣམས་དེང་རབས་པར་ཆས་ཨང་གསར་ཅན་གྱིས་པར་བརྙན་ལེན་པ་བཞིན་ཡུལ་ལྗོངས་དངོས་ཉིད་ལས་ཀྱང་ཚད་གཞི་གསལ་བའི་སྣང་བརྙན་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་ཞིག་གསར་བསྐྲུན་བྱས་པ་ཡིན། སྙན་ངག་ཆེན་པོའི་གྲུབ་ཆ་ལ་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ནི་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཡན་ལག་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པས། སྔོན་གྱི་འཕགས་ཡུལ་སྙན་ངག་པ་ཆེན་པོ་ཚོས། རང་རང་གིས་བྱས་པའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་། གཏམ། ཟློས་གར་སོགས་སུ་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་པར་མི་འདྲ་བ་ཅི་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་རྩོམ་ཆོས་མཛེས་པར་བྱས་སྣང་ཞིང་། དེ་དག་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་བས་དཔེ་མཚོན་ཁ་ཤས་བགྲང་བར་འདོད་དེ། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས། ལི་ཤིའི་ཡལ་འདབ་དག་ནི་ཟོས་གྱུར་པའི། །ལག་ལྡན་ཆུ་སྲིན་སྒྲེགས་པའི་དྲི་བཟང་གི །ཆུ་དང་ལྡན་པ་རྒྱ་མཚོའི་དབའ་རླབས་འདི། །རིན་ཆེན་འོད་ཟེར་དག་གིས་སྤྲས་ཏེ་མཛེས། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང་། །རི་བོའི་བསྔགས་པ་ནི། རྒྱ་ཤུག་གི་གླིང་དུ་བགྲོད་པའི་ཡལ་འདབ་ལས། རྩེ་མོ་ཤིན་ཏུ་མཐོ་བ་ཡི། །ཤེལ་གྱི་ས་འཛིན་མདུན་དུ་མཐོང༌། །བྱ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བགྲོད་དཀའ་བ། །འཇམ་པའི་བྲག་ནི་གཅིག་པུ་དེར། །ཞེས་དང༌། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས། སྟོན་གྱི་དུས་ཀྱི་ཆུ་འཛིན་ནི། །དཀར་བའི་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ། །མ་ཡ་ལ་ཡི་རྩེ་མོ་འདི། །གངས་ཅན་རི་རྩེའི་དཔལ་དག་འཛིན། །ཅེས་པ་ལྟ་བུ། དུས་ཀྱི་བསྡགས་པ་ནི། དགུན་ལ་སོགས་པ་དྲུག་སྟེ་འཕགས་སྐྱེས་པོའི་ཡལ་འདབ་ལས། དེ་ནས་ཡིད་སྲུབས་ལོངས་སྤྱོད་གྲོགས། །སྦྲང་རྩི་འཐུང་བ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན། །སྐལ་བཟང་འཁྲི་ཤིང་འཁྱུད་བྱེད་པ། །ལེགས་ལྡན་དཔྱིད་ནི་མཐོང་བར་གྱུར། །མཛེས་མའི་ང་རྒྱལ་གཉིས་འཐུང་དགྲ། །དཔྱིད་ནི་རལ་པ་ལྡན་པ་དག །གླལ་བར་བྱེད་པའི་ལྕེ་བཞིན་དུ། །མྱ་ངན་མེད་པའི་དོག་པ་མཛེས། །གཞོན་ནུའི་འགྲམ་པ་མཛེས་པ་ཡི། །ཀུན་པོ་ཙམྤ་ཀ་ཡི་ཚོགས། །མིག་བཟང་མ་ཡི་སྐྲ་ཞགས་ལ། །བཅིངས་པར་འོས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །ཅེས་དང༌། ཀུ་ན་ལའི་རྟོགས་བརྗོད་དུ། དེ་ནས་བུང་བའི་ཚོགས་ནི་གླུ་ལེན་ཅིང༌། །ཀིཾ་ཤུ་ཀ་དཔལ་ལི་ཁྲིའི་རྒྱས་པ་འདྲ། །ཁེངས་ལྡན་མ་ཡི་ཁེངས་པ་འཇོམས་ཆས་པ། །སྟོན་གྱི་དྲིས་མྱོས་གླང་པོ་དཔྱིད་འོང་གྱུར། །སྐྱེད་ཚལ་འཁྲི་ཤིང་གསར་པའི་ཡལ་འདབ་དང༌། །འབྲལ་བའི་གདུང་བ་རྒུད་པའི་ཆ་ཤས་དག །གསར་དུ་ཆགས་པས་རབ་བསྐྱེད་བཟོད་དཀའ་ཉིད། །འཕྲལ་ལ་ལྷན་ཅིག་ཉིད་དུ་བྱས་པར་གྱུར། །ཙམྤ་ཀ་འདབ་རླུང་གིས་སྤྱོད་པ་ཡི། །སྤྲིངས་ཡིག་གིས་ནི་བྱམས་པ་སྐྱེད་བྱེད་ཅིང༌། །འདོད་དང་ལྷན་ཅིག་དཔྱིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡིས། །མངོན་འབྱོར་རྒྱས་བྱེད་བརྟན་འཇོམས་ཕྱོགས་སུ་གྲགས། །མེ་ཏོག་རབ་རྒྱས་དེ་དང་དེ་དག་ལས། །དཔྱིད་ཀྱི་གཉེན་ལ་མཆོག་ཏུ་ཕན་པ་ནི། །གྲགས་པའི་རྣམ་པ་བུང་བས་སྒྲ་སྒྲོག་པ། །ས་ཧ་ཀཱ་ར་ཉིད་ཀྱིས་བྱས་པར་གྱུར། །ལྟ་བུ་དང་། སྐྱེས་མོའི་ཚལ་གྱི་རོལ་པས་བརྒྱན་པ་ནི། །སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཡལ་འདབ་ཏུ། །བུང་བའི་ན་ཆུང་རྣམ་འཕྲུལ་ལོངས་སྤྱོད་ལྡན། །སྦྲང་རྩིས་མྱོས་ཤིང་རྣམ་པར་འཁྱམས་དུས་དེར། །མེ་ཏོག་རབ་རྒྱས་འཁྲི་ཤིང་ཚལ་གྱི་གཞིར། །རིག་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་སྲས་ནི་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུས་མཚོན་ཏེ། རང་རེ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་པ་བོ་དོང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས། རིན་ཆེན་སྐྱེད་མོས་ཚལ་གྱི་མཚོ་འགྲམ་གང༌། །དྲི་མེད་ནོར་བུའི་ལྗོོན་ཤིང་ཕྲེང་བ་ཅན། །ཤེལ་གྱི་ལྕུག་ཕྲན་འཁྲི་ཤིང་གཞོན་ནུས་འཁྱུད། །ཕན་ཚུན་ཡལ་ག་ལག་པས་འཐེན་པ་འདྲ། །གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་རྣམས་ནི་མགོ་ལྕོག་ལྡེམ། །གཡུ་ཡི་བུང་བ་གླུ་ལེན་འཕུར་ཞིང་ལྡིང༌། །ངང་པའི་རྒྱལ་པོ་མཐའ་ཡས་རྫ་རྔ་བརྡུངས། །བཞད་དཀར་མགྲིན་རིང་རྣམས་ནི་སིལ་སྙན་སྒྲོག །མྱོས་པའི་ཁུ་བྱུག་ཟབ་མོའི་གླིང་བུ་བསྒྱུར། །ནགས་ཀྱི་བྱི་འུ་སྣ་ཚོགས་པི་ཝང་སྒྲོག །ཆུ་བྱ་མཐའ་ཡས་དགའ་ཞིང་རྣམ་པར་འཕྱོ། །སྤུ་སྡུག་རི་དྭགས་རྣམས་ནི་རྒྱུག་ཅིང་མཆོངས། །དྲེགས་པའི་གླང་ཆེན་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ནས་འགྲེང༌། །ལྷ་ཕྲུག་གཞོན་ནུའི་ཚོགས་རྣམས་སྒྱུ་རྩལ་རྩེ། །རི་དྭགས་མིག་ཅན་རྩེད་འཇོ་གླུ་གར་བྱེད། །དྲང་སྲོང་འཇིགས་མེད་དུ་མ་བསམ་གཏན་མཛད། །ཧ་རི་ཙནྡན་ལྗོན་པའི་བསིལ་གྲིབ་དང༌། །ལི་ཤིའི་མེ་ཏོག་གུར་གྱི་ལྡིང་ཁང་ཅན། །རིན་ཆེན་ནེའུ་གསིང་མཐིང་ཀའི་དབུས་མཐོ་བ། །ཟླ་བ་ནོར་བུའི་རྡོ་ལེབ་ཕྱོགས་བཅུར་དགྲམ། །པདྨ་དཀར་པོའི་ཕྲེང་བ་འཁྲིགས་པའི་གཞི། །ཞེས་པ་དང༌། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས། འཁྲི་ཤིང་ཁང་བཟང་ས་གཞི་ཀླུ་ཡི་བཙོན་པས་མུ་ཅོར་འགོད་བྱེད་ཅིང༌། །མེ་ཏོག་རྡུལ་གྱིས་གསལ་བར་དགའ་སྟོན་རྟགས་དག་གིས་ནི་རེག་གྱུར་ཏེ། །ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་དང་འགྲོགས་སྦྲང་རྩིའི་རོ་ནི་རྫོགས་པར་འཐུང་བྱེད་པའི། །བུང་བ་འདི་དག་ཀུན་ནས་ཆང་འཐུང་ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་མྱོང་བྱེད་པ་བཞིན། །ཞེས་པ་ལྟ་བུས་མཚོན་ཏེ་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་བསྐྲུན་སྟངས་ལ་དམིགས་བསལ་དོ་སྣང་གནང་དགོས། །

དོན་བརྗོད་ཚིག་རྒྱན་གྱི་དཔེ་མཚོན། མཚན་མོ་མེད་པར་གཉིད་ཀྱི་རྒྱ་ཡིས་བཅིངས་པའི་གདུང་བ་སེལ་ཞིང་པདྨོའི་མཛོད་དག་ལས། ། རབ་མཆོག་རང་གི་ཟེར་གྱིས་ཕྱོགས་འགེངས་བྱ་བ་གཅིག་པུས་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་ཚིམ་བྱེད་པ། ། རྒྱུན་དུ་བསྟོད་པའི་མུ་ཆོར་བཞིན་ལྡན་ གྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བལྟས་པ་གང་གི་ངལ་དུབ་ནི། ། གཞན་ཕན་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཉི་མ་གཅིག་པུ་འདི་ནི་ནུབ་པར་གྱུར་ཡང་བསྔགས་པར་འོས། ། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་རང་གི་ལུས་སྲོག་ཀླུ་དུང་གི་ཐོར་ཚུགས་ཀྱི་དོན་དུ་གཏོང་རྩིས་བྱས་པར། དབྱིག་གི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་གཞན་གྱི་དོན་དུ་རང་གི་ལུས་སྲོག་སློང་མཁན་མེད་བཞིན་དུ་སྦྱིན་པ་གཏོང་པ་ནི་ལྐུགས་རྟགས་མཐའ་ཐུག་པ་དེ་ཡིན། ཞེས་མ་རངས་པ་ཆེན་པོ་བྱས་པར་ཐད་ཀར་འགྲེལ་བརྗོད་ཇི་ལྟར་བྱ་རྒྱུའི་ཐབས་ལམ་མ་རྙེད་པར། སྐབས་དེར་ནུབ་ལ་ཉེ་བའི་ཉི་མ་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཚིགས་བཅད་འདི་བརྗོད་པའི་ཟོལ་བྱས་པ་ཡིན། ཚིག་དོན་ནི། མཚན་མོ་མེད་པ་བཟོ་བ་དང་གཅིག གཉིད་ཀྱི་འཆིང་རྒྱ་ལས་འགྲོལ་བ་དང་གཉིས། མེ་ཏོག་པདྨའི་ཁ་འབྱེད་དང་གསུམ། འོད་ཀྱི་སྣང་བས་ཀུན་ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་དང་བཞི་སྟེ། བྱ་བ་བཞི་པོ་དེ་དག་སུས་ཀྱང་འབད་སྐུལ་བྱས་པར་མི་ལྟོས་པར་རང་འགུལ་གྱིས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པས། བསྟོད་པའི་མུ་ཅོར་སྒྲོགས་པའི་བཞིན་རས་འཛུམ་མདངས་དང་ལྡན་པ་ཉི་མ་ལྷ་རུ་བསྟེན་པའི་བྲམ་ཟེ་དང་རིག་པ་འཛིན་པ་གྲུབ་པ་རྣམམས་ཀྱིས་ཡང་ཡང་ངོམས་པར་མེད་་པར་བལྟས་ཤིང་བལྟ་བར་བྱ་བའི་ཡུལ། ངལ་ཞིང་གདུབ་པའི་བྱ་སྤྱད་གང་ཞིག་སྤེལ་བ་མཐའ་དག་གཞན་ཕན་ཁོ་ནའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པ་ནི་ཉི་མ་གཅིག་བུ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ནི་འཆར་བའི་སྐབས་ཙམ་མ་ཟད་ཤར་ནས་ནུབ་ཟིན་ནའང་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་ནམ་ཡང་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་པའི་གནས་ཡིན། ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་རྒྱན་ནི་རྩོམ་པ་པོས་ཚིག་གི་ངོ་གདོང་ནས་ནམ་མཁས་ཉི་མ་ལ་འབད་སྐུལ་ཞུ་མཁན་མེད་ནའང་འཇིག་རྟེན་འདིར་སྒྲུབ་འོས་པའི་བྱ་བ་དེ་དག་ངང་གིས་སྒྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་མ་ཟད། རང་ཉིད་ནུབ་པའི་རྗེས་སུའང་ད་དུང་ཀུན་གྱིས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་དོ་ཞེས་བཀོད་ནས། དེས་བརྗོད་འདོད་སའི་དོན་སྙིང་དངོས་ནི་གཞན་ཕན་གྱི་བྱ་དཀའི་སྤྱོད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་ལྷུར་བླངས་ན་སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་གསོན་པོར་གནས་པའི་སྐབས་ཙམ་ཟད་འཆི་ནས་མི་རབས་མང་པོ་འདས་ཟིན་ནའང་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱི་ཁ་ནང་བསྔགས་དབྱངས་སྙན་ནམ་ཡང་ནུབ་པ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་དེ་གོ་བར་བྱས་པས་འདི་ནི་ཁྱད་ཆོས་ཐ་དད་པའི་བསྡུས་བརྗོད་རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་རྒྱན་ཡིན། ཉམས་གྱི་དཔེ་མཚོན། གཡོ་བའི་མཆུ་ཡིས་དྲངས་ཤིང་ཕྱེད་ལྷུང་ཤ་ཡི་ཆ་ནི་ཟོས་པས་འདོད་པ་འཕེལ་གྱུར་པའི། ། བྱ་རྒོད་རྣམས་ཀྱི་གཤོག་པ་གཉིས་ནི་སྐྱོད་པར་བྱེད་པས་མུན་པ་སྟུག་པོ་ཉིད་བྱས་ཤིང། ། ཁྲག་གི་རྒྱུན་འབེབས་མང་པོའི་ཞག་ནི་རྒྱུན་དུ་ཟག་ཅིང་རུལ་པའི་དྲི་ང་ལྡང་བ་འདིར། ། ཅེ་སྤྱང་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ནས་རབ་འབར་མེ་ཡི་ཕྲེང་བ་ལྟུང་ཞིང་ལྷབ་ཅེས་སྒྲོགས་པར་བྱེད། ། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཀླུ་དུང་གི་ཐོར་ཚུགས་ཅན་གྱི་རོགས་ཚབ་ཏུ་རང་ཉིད་དང་བ་ཆེན་པོས་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། མཁའ་ལྡིང་གིས་ཀླུའི་ལུས་སྲོག་འཕྲལ་སའི་རྡོ་སྟེགས་དེའི་ཐོག་ཏུ་མཛེགས་ནས་ཉུང་རུམ་པ་ལ་ཁྱོད་རང་བློ་བདེ་བོར་བྱས་ནས་ཕྱིར་སོང་། ཕྱིས་ནས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་བདག་ཟ་བའི་ཚུལ་མཐོང་ན་ཁྱོད་ཧ་ཅང་འཇིགས་སྣང་ཡོང་སྲིད། གནས་འདིར་ཞེད་སྣང་ཚ་བའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་ཡིན་པས་ཅིས་ཀྱང་ཕྱིར་སོང་ཞེས་གདམས་པ་དང་སྦྲགས་ནས་ཁོར་ཡུག་དེའི་རྣམ་པ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ། སྙན་ངག་གི་ལམ་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། བརྗོད་དོན་ནི། ཀླུ་ཡི་རིགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཉ་དང་སྦྲུལ་སོགས་མཁའ་ལྡིང་དག་གིས་བསད་པའི་ཤ་ཁྲག་ལྷག་མ་ཚོར་སྤྱོད་བཞིན་མཁའ་ལ་འཚུབ་པའི་བྱ་རྒོད་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོས་གཤོག་རླབས་ཀྱིས་ཉི་འོད་སྒྲིབ་ནས་མཚན་མོ་ནང་བཞིན་ཆགས་འགྲོ་བ་དང་། ཀླུ་ཤི་བོ་ཚོའི་ཁྲག་དང་རྐང་དང་ཆུ་སེར་སོགས་འཛགས་པས་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་རླབས་ལ་རུལ་དྲི་ཁ་བ་དང་། མཚོ་འགྲམ་དུ་འདུར་བའི་ལྕེ་སྤྱང་རྣམས་ཀླུའི་ཤ་ཁྲག་གི་ཡོངས་སུ་མྱོས་པས་ཁ་ནས་མཆེ་བ་བཙིག་པ་དང་། ལྕེ་གློག་ལྟར་འཁྱུག་བཞིན་མཛེར་བའི་ང་རོ་གང་སར་སྒྲོགས་ནས་རྒྱུགས་པར་བྱེད་དོ༎ ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཚིག་གི་ཉམས་འགྱུར་ནི་ཁོར་ཡུག་དེའི་རྣམ་པར་ཧ་ཅང་ཞེད་སྣང་ཚ་བས་མཐོང་བ་ལྟ་ཅི་ཐོས་པ་དང་དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་རང་དབང་མེད་པར་སྐྲག་ནས་འདར་དགོས་པ་དང་། ཧ་ཅང་ཞེ་མེར་པའི་རུལ་དྲི་དང་སྦག་བཙོག་གི་རྣམ་པ་ཆེས་གསལ་བས། སྐྱུགས་བྲོ་བ་མི་སྡུག་པའི་ཉམས་དང་འཇིགས་པ་འཕེལ་བ་འཇིགས་རུང་གི་ཉམས་གཉིས་མཉམ་དུ་བསྲེས་ཤིང་འདྲེས་པའི་ཉམས་གཙོ་བོར་བཏོན་ཐབས་བྱས་ཡོད། དེ་ནི་ཁོང་གི་ཟློས་གར་འདིའི་ནང་གི་ཉམས་ལ་གཙོ་བོ་དང་ཡན་ལག་གཉིས་སུ་ཕྱེས་པའི་ཡན་ལག་གི་ཉམས་ཡིན། མེ་ལོང་མར། རྩེ་མོ་དག་ལ་མེ་གནས་པ། ། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ནི་རྡོ་རྗེ་གང༌། ། འདི་ནི་དྲན་ན་ལྷ་མིན་གྱི། ། བུད་མེད་མངལ་ནི་ལྷུང་བར་བྱེད། །ཅེས་པ་དང་ཁོག་འདྲ།

འདོད་འཇོར། འཇིགས་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་བདག་ཉིད་ནི་འཇིགས་རུང་སྟེ། གསང་མཐོ་འཇིགས་པའི་སྒྲ་སྒྲོགས་སྲིན་པོ་ཡི་དྭགས་སོགས་མཐོང་དང༌། །ཁྱིམ་དང་འདུན་ཁང་སྟོང་པ་འབྲོག་དགོན་གསོད་དང་འཆིང་བ་མཐོང༌། །ལན་ཅིག་མིན་པར་འཇིགས་སྐྱོ་ལྕེ་སྤྱང་འུག་པ་སྒྲ་འབྱིན་སོགས། །རྣམ་སྐྱེད་ཀྱིས་བསྐྱེད་དམན་དང་བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་འཇིགས་བདག་ཉིད། །ཅེས་འབྱུང་བ་ལྟར། གནོད་སྦྱིན་དང་སྲིན་པོའི་ཆ་ལུགས་དང༌། སེངྒེ་གླང་ཆེན་སྟག་ལ་སོགས་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དང༌། གཡང་ས་དང་འབྲོག་སྟོང་དང་ནགས་འཐིབས་པོ་དང་ཆུ་རླུང་མེ་ཆེན་འཇིགས་པའི་དུས་ཀྱི་རླུང་ལ་སོགས་པ་འཇིགས་ཤིང་སྐྱི་གཡའ་བ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་གྱིས་བུ་དང་བུ་མོ་དང༌། ཤི་པི་བའི་རྒྱལ་པོས་མིག་དང༌། བྱམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ཟླ་འོད་ཀྱིས་མགོ་དང༌། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ལུས་སྲོག་དང་། གསེར་མདོག་གིས་ལུས་ཀྱི་སྟོད་སྨད་བཅད་ནས་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་ལྟ་བུ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་བས་མཐོང་བ་ལྟ་ཅི་བསམ་པའང་མི་ཕོད་པའི་འཇིགས་རུང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་གཞན་གྱིས་སྤྱད་པར་དཀའ་བ་བློའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ། སྐྱི་བུང་ཞེས་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་འཇིགས་སུ་རུང་བ་སྟེ། མདོར་ན་སྐྲག་ཅིང་བག་འཁུམ་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་གཙོ་བོར་ལུས་ངག་གི་རྣམ་འགྱུར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཉིད་ཡིན་ཅིང༌། །དེའི་ཤེས་བྱེད་ནི། ལག་པ་རྐང་པ་བཞིན་འདར་ཅིང༌། །ལུས་རེངས་སྙིང་ནི་རབ་གཡོ་དང༌། །མཆུ་དང་རྐན་དང་མགྲིན་པ་སྐམ། །རྟག་ཏུ་འཇིགས་རུང་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་རྣམས་སོ། །འདི་ལྟ་བུ་ཡང་ནོར་བཟང་གི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་ཡལ་འདབ་ཏུ།  

ཁྲོ་བོ་སྨ་ར་སྨིན་མ་སེར། ། ལྟ་བྱེད་སེར་སྐྱ་གློག་ལྟ་བུ། ། དུས་མིན་དུས་དང་མཚུངས་པ་ཡི། ། སྡུག་པ་འདི་ནི་ག་ལས་འོངས། །ཞེས་པ་ལྟ་བུས་ཀྱང་མཚོན་ནོ། །

རྒྱན་གྱི་དཔེ་མཚོན། རབ་དཀར་འཁྱོག་པོ་གཡོ་ཞིང་བསྐྱོད་པ་ལྦུ་བ་ལྡན་པའི་ཆུ་དང་མཚུངས་པ་འཛིན། ། ན་ཚོད་མཚུངས་ཤིང་བསོད་ནམས་ཆེ་ལྡན་ལྷ་མོས་རྣམ་མཛེས་ཛཧྣུའི་བུ་མོ་བཞིན། ། ཇི་ལྟར་རླབས་ཀྱིས་མཛེས་བཞིན་གང་གི་དྲུང་ན་མ་ལ་ཡ་ཅན་ཉེ་བར་གནས། ། སྤྲིན་གྱི་ཏོག་འདི་ཉིད་ནི་ཆུ་གཏེར་དག་དང་རབ་ཏུ་མཚུངས་པའི་དཔལ་འདི་འཛིན། ། ལྟ་བུ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མས་རང་གི་མཛའ་བོ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱི་གམ་དུ་ཞབས་ཞུ་ཞུས་ནས་བསྡད་པའི་རྣམ་པ་དེ་ཉིད་དཔེ་རྒྱན་ཁོ་ནའི་ལམ་ནས་གསལ་བར་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་སྐུ་མདོག་དཀར་ཞིང་འཁྱོགས་པའི་འགྲོས་ཀྱིས་རྒྱུ་བ་དེ་ལྦུ་བ་ལྡན་པའི་ཆུ་དང་མཚུངས་པར་བྱས། རང་གི་མཛའ་བོ་དང་ལོ་ན་མཉམ་ཞིང་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་དེ་གངྒཱའི་ལྷ་མོའི་དཔེར་བྱས། ཡབ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཉིད་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་དཔེར་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་དེའི་རྦ་རླབས་ལྟར་དྲུང་དུ་གཡོ་བའི་རྣམ་པར་བཅས་པ་སྟེ། མཚུངས་དཔེ་དམིགས་བསལ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་མཚོན་ཐབས་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། འཕགས་ཡུལ་སྙན་ངག་གི་རྒྱན་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་བྷ་མ་ཧ་མ་བྱོན་པའི་སྔོན་གྱི་སྙན་ཚིག་ཁྲོད་ནས་ཚིགས་བཅད་ཧྲིལ་པོ་དཔེ་རྒྱན་གྱིས་བཅིངས་པར་མ་ཟད་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ལྡན་པའི་ངག་དོན་གྱི་དཔེ་རྒྱན་དམིགས་བསལ་བ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་ན་འགྲིགས། ཚིག་རྒྱན་གྱི་དཔེ་མཚོན། དུང་གི་གཙུག་འདི་འདབ་ཆགས་བདག་པོའི་ཁ་ལས་བསྐྱབས་ཤིང་བི་ན་ཏ་ལས་སྐྱེས་པ་བཏུལ། ། དེ་ཡིས་སྔར་ཟོས་དུག་འཛིན་བདག་པོ་གང་ཡིན་དེ་དག་རྣམས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་སོས་པར་བྱས། ། བདག་སྲོག་རྙེད་པས་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་མ་བཏང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ཉིད་དག་ཐོབ། ། ཁྱོད་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་འདི་ལས་དགའ་བ་གཞན་གང་བདག་ནི་ཅི་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར། ། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ལུས་སྲོག་བློས་བཏང་གིས་བྱ་དཀའ་སྤྱོད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་བསྐྱངས་པའི་མཐའ་མའི་མཇུག་འབྲས་སམ། ཡང་ན་མཐའ་མའི་རྒྱལ་ཁ་གང་ཞིག་ཐོབ་པ་དེ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན། གཏམ་དང་བརྗོད་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་དང་པོ་ལྷིང་འཇགས་ནས་མགོ་བཙུགས། བར་དུ་དཀའ་སྤྱད་དང་རྙོག་འཛིང་གི་རླུང་གཡོས། མཐའ་མ་རྒྱལ་ཁ་དང་འཛུམ་མདངས་ཀྱིས་མཇུག་བསྡུ་བ་ནི་སྤྱིའི་འཆིངས་རྒྱ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན། ཀླུ་དུང་གི་ཐོ་གཙུག་མཁའ་ལྡིང་གི་ཁ་ནས་སྲོག་སྐྱབས་ཐུབ་པ་དང་གཅིགདེས་སྔར་ཟོས་ཟིན་པའི་ཀླུ་རིགས་ཀུན་སླར་སོས་པ་དང་གཉིས། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་རང་ཉིད་ཚེ་སྲོག་སླར་སོས་ནས་རྙེད་པ་དང་གསུམ། ཕ་མ་གཉིས་སེམས་སྡུག་གིས་མནར་ནས་རང་སྲོག་བཏང་དགོས་མ་བྱུང་བ་དང་བཞི། ལྷའི་དངོས་གྲུབ་ལས་རང་ཉིད་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་དང་ལྔ། རང་གི་སྙིང་ནས་བརྩེ་བའི་དགའ་མ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་སླར་ཡང་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་སྐལ་བཟང་ཐོབ་པ་དང་དྲུག་སྟེ། ཧ་ཅང་དགའ་འོས་པའི་ཆ་རྐྱེན་དྲུག་པོ་དེ་དག་རེ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་ཙམ་མ་ཡིན་པར་མངོན་སུམ་དུ་ཐོབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྨྲ་བསམ་བརྗོད་ལས་འདས་པའི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་འདི་འདྲ་ཐོབ་ན། དེ་ལས་གཞན་པའི་དགའ་བ་གཞན་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་དོ༎ ཞེས་ཤིན་ཏུ་དགའ་འོས་པའི་རེ་བ་དག་དངོས་སུ་ཐོབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དགའ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པས་དངོས་ཐོབ་ཀྱི་དགའ་བའི་རྒྱན་ཏེ། མེ་ལོང་མར། གོ་བིནྡ་ཁྱོད་ཁྱིམ་འོངས་པ། ། དེང་བདག་དགའ་བ་སྐྱེས་པ་གང༌། ། དགའ་བ་འདི་ནི་སླར་ཡང་ཁྱོད། ། དུས་ཀྱིས་འོངས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར། ། དེ་འདྲའི་དགའ་བ་བི་དུ་རས། ། གཞན་ལས་མིན་ཞེས་རིགས་པར་སྨྲས། ། དེ་ལ་གུས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། ། རབ་བསྟེན་འཕྲོག་བྱེད་ཤིན་ཏུ་དགེས། །ཞེས་པ་ཁོག་འདྲ། གཞན་ཡང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དུ། ཇི་ལྟར་མངོན་པར་འདོད་དོན་འགྲུབ་པའི་སླད། ། གསོད་པའི་རྡོ་འདི་ལ་འཛེགས་དགའ་བ་ལྟར། ། མ་ལ་ཡ་ཡི་ཙནྡན་རོས་བརླན་པའི། ། མ་ལ་ཡ་ཅན་མས་ཀྱང་དགའ་མི་བྱེད། ། ཅེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་ལ་ཞོན་གྱིས་ཀླུ་དུང་གི་གཙུག་གི་གླུད་དུ་རང་གི་སྐུ་ལུས་བཏང་བ་ན་གསུངས་པར་སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་བཀོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྗེ་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་གྱིས་གསུང་རྒྱུན་བཞིན་སྙན་ངག་ཁམས་འགྲེལ་དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ་དུའང་བཀོད་སྣང་ངོ་།། གཞན་ཡང་། ཁྱོད་ཀྱི་གྲགས་པ་འདི་དག་ཙན་དན་ནགས་ཚལ་འདིར་ནི་ཀླུ་ཡི་ན་ཆུང་རྣམས། ། ལི་ཁྲིས་བྱུགས་བཞིན་རབ་རྣོ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་རེག་པས་འགྲམ་པ་དམར་བ་དང་ལྡན་ཞིང། ། སྐྲ་ཡི་ཚོགས་པ་རབ་འཛིན་དགོད་པའི་ངལ་དུ་བདག་གིས་ལུས་དམན་གདུང་བ་མི་རྩི་བར། ། ཏིང་ཏིང་ཤག་ལྷུང་བླངས་ནས་ཁུ་བྱུག་བཞིན་དུ་ཤིན་ཏུ་རབ་སྙན་ཆགས་ལས་སྒྲོགས་གྱུར་ཅིག། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ལུས་སྲོག་བློས་བཏང་གིས་གཞན་སྲོག་སྐྱོབ་པའི་གྲགས་པ་སྙན་པོ་དེ། ལི་ཁྲིའི་མདོག་ལྟར་དམར་པོའི་ཉི་འོད་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བྱས་ནས་དེས་རེག་པས་མ་ལ་ཡ་ཅན་གྱི་ནགས་ཁྲོད་ན་གནས་པའི་ཀླུའི་བུ་མོ་ཚོའི་ཁུར་ཚོས་དམར་རྐྱང་བྱས་ཞིང་། ཧ་ལས་ནས་མགོ་བོ་འཕྲེད་དུ་གཡུག་གཡུགས་བྱས་པའི་སྐྲའི་ལན་བུ་གང་སར་བསྐྱོད་ཅིང་དགོད་པའི་ངལ་བ་ནང་དུ་བླངས་པ་དེ་དག་གིས། དཀའ་གདུང་ལ་མི་འཛེམས་པར་ཏིང་ཏིང་གི་སྒྲ་སྙན་ལྡན་པའི་ཏིང་ཤག་གི་རོལ་ཆས་འཁྲོལ་བ་ལྷུན་བླངས་པ་དང་མཉམ་དུ། ཁུ་བྱུག་གི་གླུ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་སྙན་པའི་བསྟོད་པའི་གླུ་དབྱངས་ནམ་ཡང་སྒྲོགས་པར་གྱུར་ཅིག། ཅེས་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་རྨད་དུ་བྱུང་བ་འདི་ཉིད་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་མིག་ཡིད་རྣ་བའི་དགའ་སྟོན་ཀྱི་དཔྱོད་དུ་འཇོ་བཞིན་ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་ནམ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ཀུན་ཀྱི་ཡིད་དབང་འགུག་པའི་དཔལ་དུ་གནས་པའི་སྨོན་འདུན་གྱིས་མཇུག་བསྡུས་པ་སྟེ། མེ་ལོང་མར། མངོན་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་ལ། །སྨོན་པ་ཤིས་བརྗོད་ཞེས་བྱ་དཔེར། །ངག་ཡིད་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི། །སྣང་བ་དམ་པས་ཁྱོད་ལ་སྲུངས། །ཞེས་འབྱུང་བ་དང་ཁོག་འདྲ་བར་ཤིས་བརྗོད་ཀྱི་རྒྱན་དུ་བཀོད་པ་ཡིན། འདིའི་མཚན་མ་དང་པོ་ལས་གཞན་ལྷག་མ་རྣམས་ཚིགས་བཅད་རེ་རེ་བཞིན་ཚིག་འགྲེལ་ཞིབ་འབྲི་བྱེད་ལོང་མ་བྱུང་ཡང་། མེལོང་མ་ལེའུ་གསུམ་ཀ་སྦྱངས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་སློབ་མ་ཚོས།་རང་ངོས་ནས་འགྲེལ་བརྗོད་གནང་ཤེས་པ་བྱེད་དགོས།

  བདུན། ཟློས་གར་འདིའི་ཚིག་གི་ཉམས་འགྱུར་གཙོ་བོར་གང་ལ་བལྟོས་པ། ༡ དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་སྐུལ་སློང་གི་ཤུགས་རྐྱེན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་རྩོམ་པའི་བརྗོད་གཞིའི་སྐུལ་སློང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ནི།སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལས་ཐེབས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་གཞིའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཀློག་པ་པོ་ཚོ་སངས་རྒྱས་ལ་མི་ཕྱེད་པའི་དད་པ་དང་། དེའི་སྤྱོད་པ་དང་འགྲོགས་ནས་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལ་རང་དབང་མེད་པར་དད་པ་དད་སྣང་འདྲེན་ཐབས་བྱས་ཡོད། རྒྱ་གར་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལས།གཞུང་འདི་གསུམ་(དང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ།གཉིས་པ་མཛེས་དགའ་མ། གསུམ་པ་ཤརིའི་བུའི་རབ་བྱེད) པོ་མཛད་པའི་དགོངས་པ་ཡང་གཅིག་རང་ཡིན། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་པས་འཚོ་བའི་རྣམ་ཐར་དང་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་དེ་དག་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ལ་ལས་སླ་པོའི་སྒོ་ནས་འཚོ་བཞིན་གནས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་རྣ་ལུང་དུ་གྲགས་ཤིང་སྙིང་ཁམས་ཀྱི་གཉལ་ལམ་ན་བསིམ་ཏེ་བསད་པའི་འཚོ་འདུའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བརྗིད་ཆགས་པའི་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན།ཞེས་དང་།ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སྙན་ངག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་ལ་མི་རྣམས་ཡིད་བཀུག་པར་བྱེད་པའི་གསང་བ་ཡང་དེ་རང་ཡིན།གཞོན་ནུ་མ་མཛེས་དགའ་མའི་ཟློས་གར་གྱི་མཇུག་ཏུ་ཡང་ཁས་ལེན་གྱི་བརྗོད་པས་གསང་བ་འདི་གྲོལ་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན།ཇི་ལྟར་སྙིང་གསོ་བའི་སྨན་སྐ་བ་དག་བརྩིས་མངར་བར་བྱས་པ་དེ་བཞིན་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཆོས་ལ་གཞུག་ཞིང་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ས་ཆོས་ཀྱི་སྙན་རྩོམ་སྒོ་ནས་སྟོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། इत्येषाव्युपशान्तयेनरतयेमोक्षार्थगर्भाकृतिः श्रोतृणांग्रहणार्थमन्यमनसांकाव्योपचारात्कृता। यन्मोक्षात्कृतमन्यदत्रहिमयातत्काव्यधर्मात् कृतंपातुंतित्कमिवौषधंमधुयुतंहृद्यंकथंस्यादिति॥१८.६३॥ ཐར་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་འདི་ནི་ཉེར་ཞིའི་ཕྱིར་ཡིན་དགའ་མགུའི་ཕྱིར་མ་ཡིན༎ གཞན་དུ་ཡིད་ཅན་ཉན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དུ་སྙན་དངགས་ཉེ་བར་སྤྱད་པས་བརྩམས་པ་ཡིན༎ ཐར་པ་ལས་གཞན་འདི་ན་བདག་གིས་གང་ཞིག་སྙན་དངགས་ཆོས་ལས་བྱས་པ་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡིན༎ སྨན་ནི་ཁ་བ་བཏུང་བར་བྱ་ཕྱིར་སྦྲང་རྩི་བསྲེས་པ་ཇི་ལྟར་བྲོ་བ་ཞིམ་པོར་འགྱུར་བ་བཞིན༎༦༣ ཞེས་པའི་ཚིགས་བཅད་འདི་ནི་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སྙན་ངག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁ་ཕྱོགས་སུ་འཇུག་པའི་ཚོར་འདུ་གྲུང་པོ་ཞིག་གི་ངོ་སྤྲོད་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁོང་གི་རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་གཞིའི་ནུས་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་དེ་ཡིན། ཁོང་གིས་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་ཤཱ་རིའི་བུའི་རབ་བྱེད། མཛེས་དགའ་བའི་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་བྱུང་རིམ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐབས་དེའི་རྒྱ་གར་བའི་སྤྱིཚོགས་ཁྲོད་མཁན་བླུན་མང་པོ་ཞིག་སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ངང་གིས་འདུས་ཤིང་འདུན་པ་དང་། ཕྱིས་ནས་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་ཁོང་གི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ནུས་པ་དང་སྙན་གྲགས་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་པ་བཞིན་ཕྱི་གླིང་པའི་སྐད་ཡིག་འདྲ་མིན་ཐོག་ཏུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་མགོ་ཚུགས། བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་ཕྱི་གླིང་པ་ཚོ་ཡང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་རྒྱུ་སྒོ་འཕར་ཐོག་མ་དེས་ཕྱེས་པ་ཡིན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱིས་ཀྱང་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་བློའི་གཞུང་ཤིང་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལས་འབྱུང་བའི་སྦྱིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་དང་། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་བསམ་བློའི་སྙིང་སྟོབས་འབུར་དུ་བཏོན་པའི་བརྩམས་ཆོས་འདི་ཉིད་བློས་སློང་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུད་སྐུལ་ཐེབས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱང་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་དང་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྩོམ་ཆོས་བར་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ནི། རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་ཁ་ཕྱོགས་ནི།ཁོང་གིས་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལས། སློབ་དཔོན་ཉིད་དུ་བྲམ་ཟེའི་རྣལ་འབྱོར་ཆོ་ག་ལ། ། གཞན་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཐོབ་པ་སྐྱེད་བྱེད་གཤེགས་པར་གྱུར། ། ཁྱབ་འཇུག་གི་ནི་གྲགས་པའི་ལས་རྣམས་གང་ཡིན་པ། ། དེ་རྣམས་ལ་ནི་དཔའ་བོ་ལ་སོགས་སྟོབས་མེད་གྱུར། ། ཞེས་གསུངས་པས་མཚོན་ཏེ།མཐའ་གཅིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱོགས་ཁོ་ནའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་དེ་ཡིན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ནི་སངས་རྒྱས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འབུར་དུ་བཏོན་པའི་ཟུར་ནས་བྲམ་ཟེ་དང་རིག་པ་འཛིན་པའི་ལུགས་ལའང་བསྔགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཟུར་འདོན་བྱས་པ་དེ་ཡིན། དེའི་རྒྱུ་མཚན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་དུས་རབས་སྐབས། རང་ཉིད་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས། ཆོས་ལུགས་ལྟ་གྲུབ་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་མི་འཁྲུག་པ་བཟོ་རྒྱུ་དེ་ཆེས་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་དང་གཅིག སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་ནང་པའི་ཆོས་ལ་ཧ་ཅང་དད་པ་དང་དོ་སྣང་ཆེ་བ་མ་གཏོགས། རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་ཁྲོད་དེ་སྔོན་གུཔྟའི་རྒྱལ་རབས་བཅུ དང་དེ་ནས་ཤུཾ་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་སྨན་ཆེན་པོ་སྦྱིན་མཁན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་བའི་བཤེས་གཉེན་ ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གིས་མི་ལོ་བརྒྱ་ལྷག་འཛིན་སྐྱོང་གནང་བའི་རྒྱུད་རིམ་ནང་བྲམ་ཟེ་ཆོས་ལུགས་རྩ་འཛིན་བྱས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ལས། རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་མང་ཆེ་བ་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ལྡན་པས་དེ་དག་ཀྱང་རྗེས་སུ་འཛིན་ཐབས་བྱས་པ་དང་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་མཐའ་གཅིག་འཛིན་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཁོ་ནར་བསྟོད་པའི་ཕྱོགས་མ་བཟུང་བ་ཡིན། དཔེར་ན་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདིར་མ་ལ་ཡ་ཅན་མས་ལྷག་པའི་ལྷ་གཙོ་བོ་ལྷ་མོ་ཨུ་མ་སྟོན་ཚུལ་དང་། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་མཁའ་ལྡིང་གྱིས་ཟོས་ནས་ཤི་བའི་རྗེས་ཨུ་མའི་བྱིན་རླབས་ལ་བརྟེན་ནས་སོས་པར་མ་ཟད། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཀྱང་ལྷ་མོ་ཨུ་མས་གནང་ཚུལ་བཀོད་པ་དེ་དག་གིས་མཚོན་ནུས། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས། ད་ལྟ་བར་དུ་སློབ་དཔོན་གྱི་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་གཙང་མ་ཞིག་ཐོབ་ཡག་མེད་པ་ཡིན། རྒྱ་ནག་ནས་ཐོན་པའི་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ད་ལྟ་ཡང་དོགས་པ་ཆགས་བསྡད་ཡོད། མཛེས་དགའ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དེའི་མཇུག་བྱང་ཀྱི་སྐབས་(आर्य-सुवर्णाक्षीपुत्रस्यसाकेतकस्यभिक्षोराचार्य-भदन्ताश्वघोषस्यमहाकवेर्महावादिनःकृतिरियम्। ) ཞེས་ཁོང་གི་ངོ་སྤྲོད་དུམ་བུ་ཞིག་གསལ་གྱི་ཡོད། ཁོང་ནི་སཀེཏཀ་སྟེ་(अयोध्या ) ད་ཆ་ཨཡོདྡྷྱཱ་ཞེས་བྱ་བའི་ཡུལ་དང་གསེར་མིག་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་བུ་ཡིན་ལ་སྙན་ངག་ལ་ཤིན་ཏུ་ནས་མཁས་ཤིང་མིང་ཆེ་བ་རྟོག་གེའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གི་སྙན་ངག་གི་འབྲི་རྩོམ་ནས་ཁོང་བྲམ་ཟེའི་རིགས་ཡིན་པ། རིག་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་གནས་ལ་བྱང་ཆུབ་པ། རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆེན་པོ་དང་དམིགས་བསལ་གྱིས་དྲང་སྲོང་གྲོག་མཁར་བའི་དགོངས་པ་ལོན་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ། ཁོང་སཀེཏཀ་ནས་ཡིན་པས་དགའ་བྱེད་རྟོགས་བརྗོད་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ནས་སློབ་སྦྱོང་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་ཡོང་བའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་ཡིན། རྒྱ་ནག་གི་བཤད་བགྲོས་གཞི་བཟུང་བྱས་ན་སློབ་དཔོན་དང་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཀནིཥྐ་གཉིས་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པ་བཤད། རྒྱལ་པོ་ཀནིཥྐས་རྒྱ་གར་པཱཊལཱི་བུའི་གྲོང་ཁྱེར་ལ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་སྐབས་སུ་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དབང་དང་དཔལ་ཡོན་ཡོད་དོ་ཅོག་མེད་པར་བྱས་པ་དང་དོན་ཚན་གཉིས་ཀྱི་འོག་ནས་ཚེ་སྲོག་ཐར་བར་བྱ་རྒྱུའི་དམ་བཅའ་བྱས། དོན་ཚན་གཉིས་ནས་དང་པོ་ནི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་དགེ་སློང་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་དགོས་པ་དང་། གཉིས་པ་ནི་ཁོ་བོའི་སྙན་ངག་མཁས་པ་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་སྐྱེས་བུའི་གྲོང་དུ་གནས་པའི་དམ་བཅའ་བཅས་ཡིན། དེ་ལྟར་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྟོབས་འབྱོར་ཅན་གྱི་དགྲ་བོ་ལ་དོན་དང་འཐུན་པའི་བསྟུན་མཁས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དོན་ཚན་གཉིས་ཁས་ལེན་བྱས་པ་བཞིན་རང་གི་གྲོང་དང་གྲོང་མིའི་ཚེ་སྲོག་ཐར་བར་བྱས། རྒྱལ་པོ་ཀནིཥྐས་བཀའ་བསྡུ་བཞི་པའི་སྦྱིན་བདག་བྱས་པ་དང་།དེའི་སྐབས་སུ་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་མཛད་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱ་ནག་པ་དག་གིས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། ཡིན་ཡང་ད་ལྟ་བར་དུ་དེའི་སྐབས་སུ་གནས་བརྟེན་ཆེན་པོ་རྩིབས་ལོགས་(पार्श्व)སམ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རྟ་དབྱངས་སུས་བཀའ་བསྡུ་བཞི་པའི་གཙོ་སྐྱོང་མཛད་པ་གསལ་བཤད་བྱེད་དཀའ་བ་ཡིན། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ཚད་འཛིན་གྱི་གཞུང་བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོའི་འགྲེལ་གཞུང་འདི་མཛད་པས་བཀའ་བསྡུ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་དུ་ཡུན་རིང་གནས་ཐུབ་པ་ཆགས་ཡོད། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་འདི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་སྨྲ་བའི་སྡེ་པ་ཡིན། འདི་བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོའི་ལག་རྗེས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བཤད་ཐུབ་པ་ཡིན། རྒྱལ་པོ་ཀནིཥྐདང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྙན་ངག་མཁན་མ་ཁོལ(मातृचेट)ཞེས་བྱ་བ་ལ་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སྙན་ངག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་རྒྱལ་པོ་ཀནིཥྐ་དང་དུས་རབས་གཅིག་པ་འམ་ཡང་ན་ཕྲན་བུའི་ཡར་མར་རྩིས་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་པར་འགྲོ་བ་ཡིན། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཚོ་ལ་རྟེན་ནས་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ནི་དུས་རབས་དང་པོའི་དཀྱིལ་ཙམ་ལ་ཁས་ལེན་པར་ཡིན། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་སྙན་ངག་བརྩམས་ཆོས། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་རྩོམ་ཆོས་རྩོད་མེད་ཡོངས་གྲགས་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་དག་ནི། དང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ།(बुद्धचिरित) གཉིས་པ་མཛེས་དགའ་མ། (सौन्दरनन्द) གསུམ་པ་ཤརིའི་བུའི་བཤད་པ།(शारिपुत्रप्रकरण)ཡིན།གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་དང་པོ་གཉིས་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དང་། མཐའ་མ་འདི་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་ཞིག་ཡིན། དང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ།(बुद्धचिरित) སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་པ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་པའི་གནས་ལུགས་ལས་སླ་པོ་དང་སྙིང་པོ་བསྡུས་ནས་བཤད་པ་ཡིན། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་སྙན་ངག་ལ་སྐད་གྲགས་ཆེ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་མཛད་པས་ཡིན། ཕམ་པ་གཅིག་ལ་ད་ཆ་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཆ་ཚང་བ་གཅིག་རགས་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན། བོད་དང་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ཐོག་བསྒྱུར་བ་དེ་དག་ནང་དུ་ཁྱོན་བསྡོམས་པའི་ལེའུ་༢༨ཡོད། འོན་ཀྱང་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་ལེའུ་གཉིས་པ་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་དུ་མ་གཏོགས་ད་ཆ་ཐོབ་ཡག་མེད། ཐོག་མའི་དུམ་བགོས་པའི་བཞི་ཆ་གསུམ་དང་ལེའུ་བཅུ་བཞི་པའི་དུམ་བུ་བགོས་པའི་བཞི་ཆ་གཅིག་ཕྱིས་སུ་ཐོབ་པས་དེ་ནས་གཞུང་ཆ་ཚང་རྫོགས་པ་ཡིན། སྙན་ངག་ཆེན་པོ་འདིའི་མགོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལྷུམ་དུ་བཞུགས་པའི་མཛད་པ་ནས་མཐའ་མ་བཀའ་བསྡུ་དང་པོ་དང་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་སྐབས་སུ་རིང་སྲེལ་དོན་དུ་འཐབ་མོ་བྱུང་བར་ཡིན། རྒྱ་ནག་གི་སྐད་ཡིག་ཐོག་དུས་རབས་ལྔ་པ་ཏེ་༼༤༡༤ནས་༤༢༡༽སྐབས་སུ་སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོང་(धर्मरक्ष)སློབ་དཔོན་ཆོས་གནས་(धर्मक्षेत्र)སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་(धर्माक्षर)བཅས་ཀྱི་བསྒྱུར་གནང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་དུས་རབས་དགུ་པའི་དུས་མགོ་ཙམ་ལ་བསྒྱུར་བ་ཡིན།སྙན་ངག་གི་རབ་ཏུ་སྦྱར་བའི་གཞུང་འདི་ལེའུ་དང་པོ་གཞོན་ནུ་སྐུ་བལྟམས་པ་ནས་བཙུན་མོའི་འཁོར་ན་གནས་པ། ཐུགས་སྐྱོ་བ་སྐྱེས་པ། བུད་མེད་ཀྱིས་གེགས་བྱས་པ། ཕྱི་རོལ་དུ་མངོན་པར་བྱུང་བ། བསྔགས་ལྡན་ཕྱིར་ལ་བཟློག་པ། དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་སུ་ཞུགས་པ། བཙུན་མོའི་འཁོར་སྨྲེ་སྔགས་བཏོན་པ་ལ་སོགས་པའི་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱི་ཁ་ནས་སྙན་ངག་མཁན་གྱིས་ང་ཚོ་སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སར་བཀྲི་ཐབས་བྱས་ཡོད། དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་འདས་ཟིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་སྤྱོད་པའི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡི་གེའི་རི་མོར་བཀོད་བཞིན་མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ན་གསོན་པོ་ཐུབ་པའི་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་ཡོད། གཉིས་པ་མཛེས་དགའ་བོ། (सौन्दरनन्द) མཛེས་དགའ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་པ་འདི་ནི་གཅུང་དགའ་བོ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྣམ་བསྒྱུར་བཤད་པ་གཅིག་ཡིན།མཛེས་དགའ་མ་ཞེས་པའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་པའི་གཞུང་འདི་ནི་ལེའུ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞིག་དང་ལང་ཚོ་དར་ལ་བབས་ཤིང་འདོད་པའི་དུས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་གཞོན་ནུ་གཅིག་ཆོས་ལ་དད་བཞིན་དགེ་བར་འབད་པའི་ཚོར་འདུའི་ངོ་སྤྲོད་གང་ཞིག་སུག་བྲིས་སུ་བཏབ་པའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྙན་ངག་ཞིག་ཡིན། དེ་འདྲའི་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཆེས་འོད་སྟོང་ལྡན་པ་ལས་སེམས་ཁམས་སྣུམ་ཞིང་། ཀློག་བདེ་ལ་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན། གཏམ་རྒྱུད་འདི་ནི་ལང་ཚོ་དར་ལ་བབས་པའི་གཅུང་དགའ་བོ་ཁྱིམ་སྤངས་མོད། འོན་ཀྱང་རང་གི་དགའ་བོ་མཛེས་དགའ་མར་ཆགས་པས་བརླམས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བཞིན་དུ་དགའ་མ་དང་འབྲེལ་བར་གནས། གཅུང་དགའ་བོ་ནི་འདོད་པས་རབ་ཏུ་མྱོས་པའི་རྒྱལ་སྲས་གཅིག་དང་ཁོ་བོའི་མཛའ་བོ་མཛེས་དགའ་མ་ནི་ཟླ་བོ་ལ་བརྩེ་དུང་ཟབ་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གཉིས་པོ་ཟས་གཙང་མའི་ཕོ་བྲང་ན་ལང་ཚོའི་དུས་ལ་གདའ་བཞིན་གནས་པའི་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཟིགས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཅུང་དགའ་བོ་དཀར་པོའི་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་འདོམ་པའི་དོན་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ལམ་དུ་སྐུལ་མ་བྱེད་པ་ཡིན། འདོད་པས་རབ་ཏུ་སྣུམ་པའི་དགའ་བོ་ནི་ནམ་ཡང་ཁྱོ་ཤུག་གི་འཚོ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་རོལ་འདོད་མོད། འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་མཁས་བྱུས་སྟོང་གི་སྒོ་ནས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གནས་སུ་བཙུག་པ་ཡིན། ཁོ་བོའི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་དང་འདོད་ཆགས་ཀྱི་འཁྱེར་བཟོ་ལ་རྩོད་ལེན་ཆེན་པོ་བྱེད་པའི་བརྗོད་པ་ལས་སླ་པོ་མཛེས་དགའ་མའི་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དེ་ནང་མཐོང་ཐུབ་པ་ཡིན། མཛེས་དགའ་མ་དང་དགའ་བོ་གཉིས་ཀྱི་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཚོར་བ་དེ་དག་རི་མོ་ལམ་ནས་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་ཇི་ཙམ་བཀོད་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཁོ་བོས་མི་རྣམས་ཆོས་ལ་སྐུལ་བའི་འཕྲིན་པ་ཡང་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ལ་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་མཚོན་ཐུབ་པ་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ཆེ་ལ་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ནང་གི་ཚོར་བ་འགྲེལ་བརྗོད་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དར་སྤེལ་གྱི་བསླབ་བྱ་དག་སྙན་ངག་འདི་དང་བྱས་ན་འདོད་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབར་གྱི་རྩོད་ལེན་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་མི་སེམས་འགུལ་བའི་འགྲེལ་བརྗོད་གདོན་གྱི་མི་གཟའ་བར་ཉུང་ཉུང་ཡིན། གསུམ་པ་ཤཱརིའི་བུའི་རབ་བྱེད།(शारिपुत्रप्रकरण) ཤཱརིའི་བུའི་བཤད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་འདི་ནི་ཤཱརིའི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་ཤིང་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་གྱི་འཁྲབ་གཞུང་ཞིག་ཡིན།ཤཱརིའི་བུའི་རྟོགས་བརྗོད་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ལེའུ་དགུ་དང་རྗེས་སུ་ཡིད་རང་བའི་རྣམ་བཤད་གང་ཞིག་ཤཱརིའི་བུ་ཆོས་ལ་བཞུགས་པའི་ལེའུ་ཟློས་གར་གྱི་ནང་བཞིན་དུ་བཅིངས་པ་ཞིག་ཡིན། གཞུང་འདི་གསུམ་གྱི་གཞི་རྩའི་བརྗོད་བྱ་དཔྱད་པ་གཅིག་ཐོག་ཆགས་ཡོད། དེ་དག་ནི་ནང་ཚོར་བ་དང་། བསམ་པའི་འཁྱེར་བཟོ། ཚིག་གི་སྤྱོད་སྟངས་གཅིག་ཕན་ཚུན་གསལ་པོ་མཚོན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད། དཔེར་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་པའི་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་གི་ཚིག་བཅད་རྐང་པ་བཅུ་གཅིག་པ་དང་མཛེས་དགའ་མའི་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚིག་བཅད་རྐང་པ་སོ་གཉིས་དང་སོ་བདུན་པོ་གཉིས་དོན་དང་ཚིག་གི་ཐོག་ནས་གསལ་པོ་མཚོན་ཡོད། མཚོན་བྱེད་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཟློས་ཀར་གཉིས་པོའི་ཆ་ཤས་རབ་འབྱེད་འདི་ནང་གི་དཔེ་མ་སོ་སོའི་ཆ་དང་བཅས་པ་ཐོབ་ཏུ་རུང་བ་ཡིན། དེ་དག་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་ཡིན་མིན་འདོད་པ་མ་འཐུན་པ་མང་པོ་ཡིན། ཌོཀྚར་ཀིཐ་ ཡི་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་ཡོད་ཟེར། ཡིན་ནའི་ཌོཀྚར་ཇཱནསྚན་ཡིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དབྱིན་སྐད་ཐོག་བསྒྱུར་བ་དེའི་ནང་དུ་ཀུན་ཟློས་གར་ཡིན་མོད་ཀྱང་གཞན་དག་རྩོམ་པ་པོ་གཞན་ཡིན་པར་བཤད་ཡོད་ཟེར། གཞུང་འདི་གསུམ་པོ་མཛད་པའི་དགོངས་པ་ཡང་གཅིག་རང་ཡིན། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པའི་སྤྱོད་པས་འཚོ་བའི་རྣམ་ཐར་དང་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་དེ་དག་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ལ་ལས་སླ་པོའི་སྒོ་ནས་འཚོ་བཞིན་གནས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱི་རྣ་ལུང་དུ་གྲགས་ཤིང་སྙིང་ཁམས་ཀྱི་གཉལ་ལམ་ན་སིམ་ཏེ་བསད་པའི་འཚོ་འདུའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་བརྗིད་ཆགས་པའི་དུམ་བུ་ཞིག་ཡིན། ༢ ཟློས་གར་འདིའི་ཚིག་སྦྱོར་དང་ཉམས་འགྱུར་གཙོ་བོར་གང་ལ་ལྟོས་པ།

ཟློས་གར་འདིའི་ཚིག་གི་ཉམས་འགྱུར་གཙོ་བོར་སྙན་ངག་མཁན་ཆེན་པོ་ཀཱ་ལི་དཱས་སྟེ་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས།ཤཀུནྟལཱ་སྟེ་གཞོན་ནུ་བྱ་ལེན་མ་དང་། མཱལཧིཀཱགྣིམིཏྲ་སྟེ་མེ་ཡི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ཕྲེང་བ།ཝིཀརྨོརྺཤིཡ་སྟེ་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་གསུམ་དང་། སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་དང་། རྀ་ཏུ་སཾ་ཧཱར་སྟེ་ནམ་དུས་ཡོངས་སུ་བསྡུ་བ་སྟེ་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་གཉིས་དང་། ཀུམཱརསཾབྷབ། རགྷུཝཾཤ་སྟེ་རགྷུའི་རིགས་རྒྱུད་དེ་བརྩམས་སྒྲུང་ཆེན་པོ་གཉིས་བཅས་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེ་བའི་བརྩམས་སྒྲུང་དང་སྙན་ངག་བཅས་ཁྱོན་བསྡོམས་བདུན་ཡོད་པ་དེ་དག་ཡིན། ཞེས་བརྗོད་ན་ཆོག་སྙམ། དེ་དག་ལས། ཀུམཱརསཾབྷབ། རགྷུཝཾཤ གཉིས་པོ་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་ཆེན་པོ་ཡིན། མཱལཧིཀཱགྣིམིཏྲ། ཝིཀརྨོརྺཤིཡ། གཞོན་ནུ་མ་བྱ་ལེན་མོ་གསུམ་ནི་ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་རྩོམ་ཡིན། སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་དང་། ནམ་དུས་ཡངས་བསྡུས་གཉིས་ནི་སྙན་རྩོམ་ཡིན། རྒྱ་གར་བས་ནག་མོ་ཁོལ་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་རིན་ཐང་ལ་ལྟ་ཚུལ།ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལས།དྲང་སྲོང་གྲོག་མཁར་བ་དང་། རྒྱས་པ། ནག་མོ་འཁོལ། སྲིད་པ་རབ་འབྱོར། བཱ་ཎ།དབྱུག་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྙན་ངག་གི་རྩོམ་ཆོས་ལ།ཀློག་པ་པོ་ཚོས་ཇི་ཙམ་གུས་པ་ཐོབ་པ་དེ་ཙམ་ཀྱིས་རྩོམ་པ་པོ་དེ་དག་རྒྱ་གར་གྱི་རིགས་གཞུང་ལ་ལྷད་མེད་དྭངས་གཙང་གི་རང་གཤིས་ལྡན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་དང་ཉམས་འགྱུར་གྱི་རྩལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མཚོན་ནུས་པས།དེ་དག་ལ་ད་ལྟའི་བར་དུ་གུས་པ་ཞུ་འོས་པ་ཡིན།ཞེས་གསུངས། ཁོང་གིས་རྩོམ་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དེ་དག་ཀུན་ཧ་ཅང་གྲགས་ཆེ། དེའི་ནང་ནས་བོད་དུ་བསྒྱུར་ཡོད་པ་ནི་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་གཅིག་པོ་ཡིན། དེ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་(1315-1392)དང་དེའི་སློབ་མ་ལོ་ཆེན་ནམ་མཁའ་བཟང་པོས་བསྒྱུར་བ་ཡིན། སྙན་ངག་དེའི་ནང་དོན་ནི། གནོད་སྦྱིན་ཞིག་བག་མེད་སྤྱད་པའི་དབང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་རྗེ་བོ་ཁྲོས་ནས་ཤིན་ཏུ་ལྕི་བའི་བཀའ་ལུང་ནན་པོས་ས་ཆུ་ཁོར་ཡུག་གོམ་པའི་རང་ས་རང་ཡུལ་དང་བློ་སྙིང་བྲང་གསུམ་གཏད་པའི་ཡིད་དུ་འོང་བའི་མཛེས་མ་བཅས་བསྐྱུར་ནས་ལེ་དབར་སྟོང་ཕྲག་གིས་ཆད་པའི་རཱ་མའི་རི་བོར་རྒྱངས་འབུད་བྱས་པ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ། གནོད་སྦྱིན་དེའི་རང་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་པོ་རཱ་མའི་རི་བོར་གནས་ཀྱང་སེམས་པ་མཛའ་མོའི་ཕྱོགས་སུ་གྱར་བས།ལུས་སེམས་ཡ་བྲལ་གི་གདུང་པ་ཆེན་པོ་དེས་ཡང་ཡང་གནར་ཞིང་ཡང་ཡང་བཙེས་པའི་སྐྱོ་གདུང་གི་ཚོར་རླབས་དྲག་པོ་བསྟུད་མར་འཕྱུར་བ་དེའི་རྐྱེན་བྱས། སྐབས་དེ་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བ་སྟེ་ཟླ་བ་དྲུག་པའི་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་པ་རི་ཀླུང་གང་སར་བབ་པ་ནི་གླང་ཆེན་ཁྱུ་གཅིག་དལ་བུར་སྐྱོད་པའི་བཟོ་འདྲ་ཞིང་། མཐོང་སྣང་དེས་དྲངས་ནས་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་བྱེད་ལས་སོགས་རེ་རེ་བཞིན་བློ་ལ་ཁད་ཀྱིས་འཁོར་རྗེས།རང་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁོང་ན་ཡོད་པའི་དྲན་གདུང་གི་སྨྲེང་སེམས་ཡོངས་རྫོགས་སྤྲིན་པར་འཕྲིན་དུ་བསྐུར་རྒྱུའི་བསམ་བློ་འཁོར་ཏེ།ཀ་ཡེ་ཆུ་ལྡན་ཞེས་པ་དེ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་སྤྲིན་པ་ཁྱོད་རང་རང་དབང་སྤྲོ་བའི་ངང་ནས་གནམ་ལ་འགྲོ་དུས།གལ་ཏེ་ལེ་དབར་སྟོང་གིས་ཆོད་པའི་ངའི་མཛའ་མོ་གང་དུ་བསྡད་པའི་གནས་དེར་འགྲོ་ན།ཁྱོད་ཀྱིས་ངས་ཕུལ་བའི་འཕྲིན་འདི་ཁྱེར་རོགས་གྱིས། ཁྱོད་རང་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ནས་ཕྱོགས་དེར་བགྲོད་པའི་སྐབས་བར་སྣང་ནས་མར་གཟིགས་ན། ང་དང་ངའི་མཛའ་མོའི་བར་དུ་ཆོད་པའི་རི་ཆུ་ཀླུང་གསུམ་དང་། རྩྭ་ཤིང་ནགས་ཚལ། ཞིང་འབྲོག་ཚོང་གསུམ། ཡུལ་དགོན་སྡེ་གསུམ་སོགས་རེ་རེ་ནས་མཐོང་ཡོང་བའི་ཚུལ་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་སྙན་ངག་གི་རིས་སུ་ཕབ་ཡོད། རྩོམ་པ་པོས་ཁོར་ཡུག་མཛེས་བཀོད་ཀྱི་བརྗོད་གཞིའི་ཐབས་ལམ་སྐྲུན་སྟངས་དེ་རྟོག་པ་འཆར་ཡན་དང་འབྲེལ་བའི་བཟོ་བཀོད་གནང་སྟངས་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་བར་རྩོམ་གཤིས་ཉེ་བའི་མཚོན་གཞི་རེ་གཉིས་བགྲངས་ན། ལྷག་མ་ཅན་གཟུགས་འཇིགས་པས་ཟླུམ་པོར་བྱས་པ་དྲན་ཞིང་བསིལ་ཟེར་ཅན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་འཕངས། ། ཤིང་རྟའི་རྟ་ནི་སྐྲག་ནས་ཉི་མ་བསྐྱོད་ཚེ་སྔོན་ལ་སྐྱེས་པས་ཀུན་དགའ་ལྡན་པར་མཐོང། ། མཐའ་ནས་ཆུ་འཛིན་ཚོགས་པ་དག་ནི་ངེས་པར་འབབ་པས་གཤོག་པ་རིང་པོ་ཉིད་གྱུར་པ། ། སྦྲུལ་ཟས་ལ་དགའ་བདག་ནི་མགྱོགས་པས་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་རི་བོ་མ་ལ་ཡར་ཕྱིན་ཏོ། ། ཞེས་པ་དང་། ལྷག་མའི་ཀླུ་རྣམས་བསྲུང་ཕྱིར་གསོད་པའི་རྡོ་འདི་དག་ལ་ངེས་པར་ལྷུང་གྱུར་པའི། ། སྙིང་ཁ་ལ་ནི་རྡོ་རྗེའི་དབྱུག་པ་རབ་དྲག་མཆུ་ཡིས་རབ་ཏུ་བཅོམ་བྱས་ནས། ། བདག་ལ་འཇིགས་པས་སྙིང་དག་དྲལ་ཞིང་ཟག་པའི་ཁྲག་གིས་རབ་ཏུ་བྱུགས་པ་བཞིན། ། གོས་དམར་གྱིས་གཡོགས་གདེངས་ཅན་དག་ནི་བཟའ་བར་བྱ་ཕྱིར་མྱུར་བར་བླང་བར་བྱ། ། ལྟ་བུས་མཚོན་ནུས།

༣ ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་འཕགས་ཡུལ་དུ་རྩོམ་རིག་གི་ཤུགས་རྐྱེན། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཆེ་བ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་བྷཱ་མ་ཧས་ སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་། སློབ་དཔོན་དབྱུག་པ་ཅན། དུས་རབས་བདུན་པ། སྙན་ངག་མེ་ལོང་མ། སློབ་དཔོན་ཤིན་མཛེས་ཀྱིས་སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས། སློབ་དཔོན་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་བགེགས་[825ནས་875]ཀྱི་སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས། དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྗེས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཆེ་བ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་བྷཱ་མ་ཧཱས་ ［600-700］སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང་། སློབ་དཔོན་ཤིན་མཛེས་ཀྱིས་སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས། སློབ་དཔོན་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་བགེགས་ཀྱི་ [825－875] སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས། སློབ་དཔོན་དགའ་སྐྱེས་ [850ནས་875] ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བའི་སྙན་ངག་རྒྱན ། ཟླ་འོད་གཟུགས་ཀྱི། चन्द्रिकाकार [900-950] མཐོ་བཙུན་གྱི། उद्भट [925-950] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ། འདྲེན་པའི་ཞབས་འབྲིང་གི། भट्टनायक [935-985] སྙིང་གི་མེ་ལོང་། हृदयदर्पण ཀུནྟཀ་ཡི།कुन्तक [950-1000] འཁྱོག་བརྗོད་ཀྱི་ལུས། वक्रोक्तिजीवित ནོར་ལས་རྒྱལ་བའི། धनञ्जय¬ [974-996] གཟུགས་བཅུ་པ། དགེ་བའི་དབང་པོའི། क्षेमेन्द्र [990-1066] མཚམས་ན་དར། མེ་ཏོག་གི་ཞབས་འབྲིང་གི། मुकुलभट्ट [C 9　]　མངོན་པར་འཇུག་པའི་ཡུམ། अभिधवृत्तमातृका ལྷ་ཟ་བའམ་རྒྱལ་པོ་ཟ་བའི། भोजदेवअथवाभोजराज [1005- 1054] མམྨཊའིमम्मट [1050-1100] སྙན་ངག་རབ་སྣང་། काव्यप्रकाश འོད་ཀྱི་སྦྲང་ཆར་གྱི། प्रकाशवर्ष [1050 - ] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཉམས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ། रसार्णवालङ्कार འཇིགས་སུ་རུང་བའི་བགེགས་ ཀྱི་हेमचन्द्र [1088-1172 ] སྙན་ངག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ། काव्यानुशासन དགའ་བྱེད་ཟླ་བའམ་ཡོན་ཏན་ཟླ་བའི། रामचन्द्रअथवागुणचन्द्र [1093-1172] ཟློས་གར་གྱི་མེ་ལོང་། नाटकदर्पण བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་གྱི།　जयमङ्गल [1094-1143 ] སྙན་ངག་པའི་བསླབ་པ། ཨཇིཏསེན་ དེབཡཏཱིཤྺར། [དུས་རབས་བཅུ་པ།] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ། དང་ སྒེག་གི་སྙེ་མ། རྒྱལ་པོའི་གཙུག་རྒྱན་གྱི།राजशेखर [1300- ] སྙན་ངག་རྟོག་དཔྱོད། काव्यमीमांसा པདྨའི་དཔལ་གྱི། पद्मश्री [800-1100] གྲོང་སྐྱེས་ཐམས་ཅད། नागरसर्वस्व སློབ་དཔོན་ཐིག་ལེའི། तिलक [1100-1125] མཐོ་བཙུན་གྱི་རྣམ་དཔྱོད་ उद्भटविवेक རྒྱལ་བ་དགའ་བྱེད་མཁས་ཀྱི། जिनवल्लभसूरि [1110 ] དྲི་བའི་ལན། प्रश्नोत्तर རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ཀྱི། मङख [1125-1150] སྙན་ངག་ལ་འཇུག་པ། वृत्ति ནོར་བུ་ཟླ་བའི། माणिक्यचन्द्र [1159-1160] སྙན་ངག་གི་བརྡ་སྤྲོད་པ། संकेत སྟོན་རྒྱས་ཀྱི། शारदातनय [1175- 1250] དགོངས་པ་རབ་གསལ། भावप्रकाशवाप्रकाशिकावाप्रकाशन ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་གྱི། चन्द्रालोक [1200-1250] རྒྱལ་བ་ལྷ་བདུད་བརྩིའི་སྦྲང་ཆར། जयदेवपीयूषवर्ष དུང་འཆང་པའི། शङ्खधर [དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་མགོ་སྟོད།] སྙན་ངག་པ་སློང་མོ་བ། कविकर्पटी གྲོགས་མཛེས་བྱེད་ཀྱི།शोभाकरमित्र [1200 1550] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་རིན་ཆེན་བྱེད། ङ्काररत्नाकर དོན་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ། अर्थालङ्कारवर्णन [1225 1226] མི་ཡི་འཕྲོག་བྱེད་མཚོ་བྱུང་གནས་ཀྱི། नरहरिसरस्वतीतीर्थ [1241- ] སྙན་ངག་བྱིས་བློ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ། बालचित्तानुरञ्जनी སློབ་དཔོན་རྣམ་འདུལ་ཟླ་བའི། आचार्यविनयचन्द्र [1250] སྙན་ངག་པའི་བསླབ་པ། कविशिक्षा རུཡྱཀའི། रुय्यक [1290-] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་མཐའ་དག་པ།अलङ्कारसर्वस्व དགྲའི་སེངྒེའི། (अरिसिंह) [1300] [C.12 ] སྙན་ངག་རྟོགས་བརྗོད་འཁྲི་ཤིང་། (काव्यकल्पलता) སེངྒེའི་དགྲ་དང་འཆི་མེད་ཟླ་བའི། अरिसिंहतथाअमरचन्द्र[C. 13 ]སྙན་ངག་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ངམ་སྙན་ངག་ཉིད་ཀྱི་གསང་བ། काव्यकल्पलताअथवाकवितारहस्य མཆི་མེད་ཟླ་བའི། [ C. 13 ] སྙན་ངག་རྟོགས་བརྗོད་འཁྲི་ཤིང་། རྒྱལ་འོད་དཔའ་བོའི། जिनप्रभसूरि [1370-1440] མཁས་པའི་ཞལ་གྱི་རྒྱན་ཆ། विदग्धमुखमण्डन ས་སྐྱོང་གཡོ་ཡི། शिङ्गभूपाल[ C. 13 ] གཟུགས་ཅན་བཅུའི་འགྲེལ་པ། दशरूपकपरिभाषा སློབ་དཔོན་རྣམ་བཤད་བྱེད་ཀྱི། भाष्टकाराचार्य[ C. 14 ] རྩོམ་རིག་ཀྱི་དབའ་རླབས་ཅན། साहित्यकल्लोलिनी བགེགས་ཀྱི་ཞབས་འབྲིང་གི།त्रिमल्लभट्ट [1383-1499 ] རྒྱན་གྱི་སྙེ་མ་དང་དོན་རྒྱན་གྱི་སྙེ་མ། अलङ्कारमञ्जरीअर्थालङ्कारमञ्जरी པྲདྷཱནི་ཝེངྐཔྤྱཱམཱཏྱའི། प्रधानिवेङ्कप्पय्यामात्य [1400-1450] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ནོར་བུའི་མེ་ལོང་། अलङ्कारमणिदर्पण དཔལ་གྱི་བྱམས་པའི། श्रीवत्स [1400-1600] བར།སྙན་ངག་འཆི་མེད་བདུད་བརྩི། काव्यामृत्त རྒྱལ་སྐྱོང་མཁས་པའི། जिनवर्धनसूरि [1405-1419] ཕ་ཁོལ་གྱི་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་वाग्भटालङ्करཀྱི་འགྲེལ་པ། གངྒའི་འཁོར་གྱི། गङ्गादास [1425] སྙན་ངག་བསླབ་པ། काव्यशिक्षा ཉི་མས་སྦྱིན། भानुदत्त [1450-1500] ཉམས་ཀྱི་རླབས། रसतरङ्गिणी མཐའ་ཡས། अनन्त [1457] ལོར་བརྩམས། འདོད་པའི་ཚོགས། कामसमूह འགྲོ་བ་འཆང་། जगद्धर [-1460] དབྱངས་ཅན་མགུལ་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པ། རིན་པོ་ཆེ་ཕྲ་མོའི་རྒྱན་ནམ་རིན་ཆེན་རྒྱན་གྱི་ཚོགས། अणुरत्नमण्डन्तथारत्ममण्डनगणि [1460-61 ] བརྗོད་པ་རྟོག་པའི་འཁྲི་ཤིང་། जल्पकल्पलता རིན་པོ་ཆེ་ཕྲ་མོའི་རྒྱན་གྱི་ཚོགས། अणुरत्नमण्डन्गणि [1461- ] བླུན་པོའི་བློ་བྱེད། मुग्धमेधाकारབ་ཡི་བདག་པོའི་གཟུགས། रूपगोस्वामी [1470-1554 ] ཟློས་གར་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར།नाटकचन्द्रिका སྙན་ངག་པ་རྣ་རྒྱན་ནམ་བདེ་མཆོག་དམག་གི་འཁོར། कविकर्णपूर, परमानन्ददाससेन [1524- ] རྒྱན་གྱི་ནོར་བུ། अलङ्कारकौस्तुभ གཞོན་ནུ་སྙན་ངག་མཁན། बालकवि [1535-1545] ཉམས་ཀྱི་སྙེར་མ། रसमञ्जरी ཉི་མའི་གཉེན། सूर्यकवि [1540- ] བྱིས་པའི་ཤེས་བྱེད། बालबोधिका དཔལ་བྱམས་པ་གསལ་བྱེད། श्रीवत्सलाञ्छन [1550 ] སྙན་ངག་བརྟག་པ། काव्यपरीक्षा དཔལ་མོ་འཆང་། लक्ष्मीधर [1550 1572 ] བྷ་ར་ཏ་ཡི་གཞུང་གི་བསྟན་བཅོས། भरतशास्त्रग्रन्थ ཆུ་སྐྱེས་དགའ་བ། कुवलयानन्द [1550-1620] ཨཔྤཡྱདིཀྵིཏ། अप्पय्यदीक्षित འཕྲོག་བྱེད་གྲོགས། हरिदास [1557] ལོར་མཛད། རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས། प्रस्तावरत्नाकर པདྨ་མཛེས། [1569 ] ཨཀབརསཱཧིཤྲྀངྒཱརདརྤཎ། སློབ་དཔོན་གསལ་བའི་ཞབས་འབྲིང་། प्रद्योतनभट्टाचार्य[1583ལོར་མཛད་པ]　སྟོན་འབྱུང་།शरदागम རབ་ཏུ་སྣང་བྱེད།[ ] ཉམས་གསལ་བྱེད། གྲུབ་ཐོབ་ཟླ་བ། सिद्धिचन्द्र [1587-1666] སྙན་ངག་རབ་སྣང་ལ་དགག་པ། काव्यप्रकाशखण्डन འགྲོགས་བདེ་ནག་པོ། कृष्णशर्मन् [1600རྗེས ]མན྄དཱར་མརན྄ད་ཅམྤཱུ་དང་ཉམས་ཀྱི་གསལ་བྱེད། मन्दारमरन्दचम्पूतथारसप्रकाश དབུ་ལོའི་འཁོལ་པོ། केशवदास [1601] ལོར་བརྩམས།སྙན་ངག་པའི་ཟླ་བོ། कविप्रिया སྐྲ་ཅན་གྱི་འཁོར། केशवदास [1601] ལོར་བརྩམས།སྙན་ངག་པའི་མཛའ་བོ། कविप्रिया རྣམ་རྒྱལ་བཟང་པོའི་ཚོགས། शुभविजयगणि [1608 1609 ] མེ་ཏོག་གི་བཅུད། मकरन्द ཨཽཇཱ་གརི། མཛེས་མའི་མཆོག सुन्दरमिश्रऔजागरि [1613] ནང་མཛད། གར་གྱི་སྒྲོན་མེ། नाट्यप्रदीप བྱིས་པ་ནག་པོའི་ཞབས་འབྲིང་། बल्लकृष्णभट्ट [1625- 1700] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཉིང་ཁུ། अलङ्कारसार ཉི་མ་དགའ་བྱེད། पण्डितराजअथवारघुनन्दन [1637] སྙན་ངག་རབ་སྣང་काव्यप्रकाशགི་འགྲེལ་པ། བསམ་པ་འཆང་བ། आशाधर [1650-1700] མཁས་བདེ། कोविदानन्द ཨཏིརཱཏྲཡཇྺན྄། [1661-1670 ] སྐྱོན་ལ་སྨད་པའི་དཔྱོད་པའི་རི་མོ།(चित्रमीमांसादोषधिक्कार) འཇིགས་སྡེ་བསླབ་ལྡན། भीमसेनदीक्षित [1680- 1725] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་སྙིང་པོ་གནས་སམ་ཆུ་སྐྱེས་དགའ་བའི་ཉམས་བྱེད། अलङ्कारसारस्थितिकुवलयानन्दखण्डन् རིག་བྱེད་མགོན་པོ། वैद्यनाथ [1683 ] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར། अलङ्कारचन्द्रिका མི་ཡི་སེངྒེ། नरसिंह [1684-1710 ] ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས། गुणरत्नाकर བསལ་ལྡན་མཚན་ཅན། काशीलक्षणकवि [1684-1711 ] རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་བསྟན་པའི་གཞུང་། अलङ्कारग्रन्थ གངྒཱ་འཆང་ཝཱཇཔེཡིན྄། गङ्गाधरवाजपेयिन् [1684-1711] གྷཱསཱིའི་དགའ་བྱེད། घासीराम [1696] ལོར་བརྩམས།ཉམས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཟླ་བ། रसचन्द्र འདོད་རྒྱལ་བསླབ་ལྡན། कामराजदीक्षित [1700] སྙན་ངག་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར། काव्येन्दुप्रकाश སྙན་ངག་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར།काव्येन्दुप्रकाशབར་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཙམ་མིན་པར་སྙན་ང་གི་གཞུང་ལུགས་རྩོམ་པ་པོ་བརྒྱ་ཕྲག་མ་ཟིན་ཙམ་བྱུང་བ་དེ་དག་གི་ལེགས་བཤད་སྙན་ངག་གི་རྒྱན་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་གཞུང་ལུགས་ཁྲོད།ཚིག་རྒྱན་དང་ཉམས་འགྱུར་གྱི་ཁུངས་བཅོལ་ས་གཙོ་བོ་བྷ་ར་ཏའི་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དང་།་གྲོགས་མཁར་བའི་རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་། དྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་སྐྱ་སེང་གི་བུ་ལྔའི་སྐོར་སོགས་སྨྲས་མ་དགོས་པའི་ཐོག།སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་དང་ནག་མོ་ཁོལ་གྱི་སྙན་ངག་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་དང་ཟློས་གར་སོགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་དང་།དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྩོམ་གཞུང་དག་ལའང་བརྟེན་ནས་སྙན་ངག་རྒྱན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཡོད་པ་ཚོད་དཔག་བཟོ་ཐུབ་སྙམ།དཔེར་ན། དུས་རབས་བདུན་པ་ནང་བྷཱ་མ་ཧའི་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་སུ་དཔེ་གཟུགས་ཀྱི་རྒྱན་གྱི་གྲངས་ཀ་བརྒྱ་མ་ཟིན་ཙམ་ལས་ཕྱེས་མེད་མོད། དུས་རབས་དེའི་སྨད་རང་ལ་དབྱུག་པ་ཅན་གྱི་རྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས་མེ་ལོང་མའི་ནང་དུ་དོན་རྒྱན་ལ་སོ་ལྔ་ལ་ནང་གསེས་དབྱེ་བ་༢༠༠ལྷག་ཙམ་ཕྱེས་པ་དང་། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པ་ནས་རྒྱལ་པོ་ལྷ་ཟ་བའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་མགུལ་རྒྱན་དུ་ཚིག་རྒྱན་ལ་དབྱེ་བ་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཕྱེས་པས་མཚོན།དུས་རབས་བདུན་པ་ནས་ལོ་རབས་བཞི་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་རྒྱན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དེ་ཙམ་མང་དུ་འཕེལ་བ་ནི། གོང་གསལ་སྙན་ངག་དང་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་དེ་དག་གི་ཚིག་སྦྱོར་ལ་དཔྱད་ཅིང་།དེ་ནས་མཚན་ཉིད་དུ་བཅས་ཏེ་གཞུང་ལུགས་བཟོས་པ་བཤད་མ་དགོས་པ་མ་རེད། བྷ་མ་ཧ་ནས་དགའ་བྱེད་རྣ་རྒྱན་བར་[６００－１９００]བར་འཕགས་ཡུལ་སྙན་གཞུང་༦༠༠ལྷག་གི་ཐོ་གཞུང་ཟུར་དུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་བཀོད་ཡོད་པས་དེ་ལ་གཟིགས་དགོས། གོང་གསལ་སྙན་གཞུང་དེ་དག་ལས་དཎྜིའི་མེ་ལོང་མ་གཏོགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་ཡོད་པས་ཁོ་བོས་གོ་བ་ཇི་ལྟར་བཞིན་ལེན་པའི་སྐལ་པ་མི་ལྡན་པས་འདི་དང་འདི་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་བརྟེན་ནས་བཞག་པའི་རྒྱན་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བཅོས་པ་རེད་ཅེས་ཞུ་ནུས་བྲལ། དེ་བཞིན་དུ་སློབ་དཔོན་དཎྚིའི་གཞོན་ནུ་བཅུའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་། ཧེ་མ་ཙནྡྲ་[༡༠༣༨ནས་༡༡༧༢]པའི་གཞོན་ནུ་སྐྱོང་གི་རྟོགས་བརྗོད་དང་། གཞན་སྦྱོར་དང་གཞན་སྦྱོར་མ་ཡིན་པར་ཕྱེ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་རྒྱལ་པོ་གཙུག་[༩༠༡ནས་༩༠༩] བྱིས་པའི་རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་དྲག་ཏུ་ལྡང་པའི་སྐྱ་སེར་གྱི་བུ་ལྔ། ཙནྡྲ་གོ་མའི་སྙན་ངག དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་། སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད། དེ་བས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཡལ་འདབ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་པ། སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་སོགས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་གི་ཆ་ཤས་མང་པོ་ཞིག་ཚིག་དོན་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་དུས་རབས་ཀྱི་དབྱེ་མཚམས་ལ་བལྟོས་ནས་དགའ་བ་འཕེལ་གྱི་རྩོམ་རིག་ལ་དཔེ་བལྟ་ཡོད་པ་ཡི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་སྙམ་མོད། དེ་དག་ཕལ་ཆེ་བ་བོད་ཡིག་ཏུ་མེད་པ་དང་ཁོ་བོ་ལེགས་སྦྱར་དང་ཧིན་ཡིག་ལ་རང་རྐྱ་མི་འཕེར་བས་རེ་རེ་བཞིན་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ནས་བརྗོད་པའི་ནུས་པ་མི་ལྡན། དེ་དག་གི་ཁྲོད་ནས་དགེ་བའི་དབང་པོའི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་གཅིག་དང་དེའི་སྲས་ཀྱི་སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་བཅས་ནི་སྤོབས་པ་ཆེན་པོའི་ཐོག་ནས་དགེ་བ་འཕེལ་གྱི་བརྩམས་པ་ལ་དཔེར་བལྟས་ནས་བྲིས་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ་པ་ཡིན།

༤ དགེ་བའི་དབང་པོའི་རྩོམ་ཆོས་དང་བསྡུར་བ། སློབ་དཔོན་དགེ་བའི་དབང་པོས་སློབ་དཔོན་ཨབྷིནཝ་སྦས་པའི་ས་ནས་རྩོམ་རིག་གི་ཤེས་བྱ་ལ་བསླབས། ཨབྷིནཝ་སྦས་པ་ནི་རྒྱ་གར་ཁ་ཆེའི་ཡུལ་ལྷ་དབང་ཕྱུག་གནས་བཞུགས་མོད། འོན་ཀྱང་ཁྱབ་འཇུག་གི་མཆོད་པ་ཡིན། ཁྱབ་འཇུག་སྔགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་བྷཱགཝཏ་སོམཔཱད་སྟོན་པ་ཡིན། སློབ་དཔོན་དགེ་བའི་དབང་པོས་མཛད་པའི་ཕྱག་དཔེ་ཁག སློབ་དཔོན་མཛད་པའི་ཕྱག་དཔེ་ཁག་བཞིར་བགོ་བ་ཡིན། महाकाव्य སྙན་ངག་ཆེན་པོ། रामायणमंजरीརཱམཱཡཎི་རྟོགས་བརྗོད་ཆུན་པོ། भारतमंजरीརྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་དོག་པ། बृहत्कथामंजरीསྒྲུང་གི་ཕོན་པོ། दशावतारचरित འཇུག་པ་བཅུ། बोधिसत्त्वावदानकल्पलताརྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་། उपदेशपरककाव्य བསླབ་བྱ། कलाविलासཀལཱཝིལཱས། चारुचर्याཅཱརུཅརྱཱཤཏཀ दर्पदलनདརྤདལན། सेव्यसेवकोपदेशསེཝྱསེཝཀོམདེཤ देशोपदेशདེཤོམདེཤ नर्ममालाནརྨཱལཱ། समयमातृकाསམཡམཱཏྲྀཀཱ चतुर्वर्गसंग्रहཅཏུརྺརྒསཾིགྲཧཿ། अलङ्कारग्रन्थརྒྱན་གྱི་བསྟན་བཅོས། औचित्य-विचार-चर्चाཨཽཅིཏྱཱཝིཅཱརཅརྕཱ། कविकण्ठाभरणསྙན་ངག་མཁན་གྱི་མགྲིན་པའི་རྒྱན། सुवृत्ततिलकསུབྲྀཏྟཏིལཀ प्रकीर्ण ཐོར་བུ། लोकप्रकाशརབ་ཏུ་གསལ་བའི་མཛོད། नीतिकल्पतरुལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་དཔག་བསམ་ཤིང་། व्यासाष्टकདྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་བསྟོད་པ་རྐང་བརྒྱད་མ། སློབ་དཔོན་དགེ་བའི་དབང་པོས་གཞུང་འདི་དག་མཛད་པའི་དགོས་པ་གཙོ་བོ་ནི་མི་གཅིག་གི་མི་ཚེའི་འཕེལ་རིམ་དང་སྤྱོད་པའི་ཁྱེར་ཟོལ། ཡང་ཨ་རཱུ་ཎ་པཱ་ཋཀ་ཡི་རྩོམ་སྒྲིག་བྱས་པའི་འཇུག་པ་བཅུའི་ནང་དུ་སློབ་དཔོན་དགེ་བའི་དབང་པོའི་བརྩམས་ཆོས་ཁྱོན་བསྡོམས་སུམ་ཅུ་སོ་དགུ་ཡོད་པར་བཤད་པ་གཤམ་གསལ། काव्यास्त्रསྙན་ངག་གི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་གཞུང་། औचित्य-विचार-चर्चा ཨཽཅིཏྱཱཝིཅཱརཅརྕཱ། कविकण्ठाभरण སྙན་ངག་མཁན་གྱི་མགྲིན་པའི་རྒྱན། कसुवृत्ततिलकསུབྲྀཏྟཏིལཀ कविकर्णिकाཀཝིཀརྞིཀཱ काव्यग्रन्थ སྙན་ངག रामायणमंजरी རཱམཱཡཎི་རྟོགས་བརྗོད་ཆུན་པོ། भारतमंजरी རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་དོག་པ། बृहत्कथामंजरीསྒྲུང་གི་ཕོན་པོ། बोधिसत्त्वावदानकल्पलता རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་། जीमूतवाहनावदानསྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་རྟོགས་བརྗོད། दशावतारचरित འཇུག་པ་བཅུ། कादम्बरीकथासङ्क्षेपཀདམྦ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲུང་གི་ཚོམ་བུ། पद्यकादम्बरीཀདམྦ་ཞེས་བྱ་བའི་ཚིག་ལྷུག་མ། उपदेशकाव्यབསླབ་བྱ། कलाविलासཀལཱཝིལཱས། चतुर्वर्गसंग्रहཅཏུརྺརྒསཾིགྲཧཿ། चारुचर्याཅཱརུཅརྱཱ दर्पदलनདརྤདལན། सेव्यसेवकोपदेशསེཝྱསེཝཀོམདེཤ देशोपदेश དེཤོཔདེཤ नर्ममाला ནརྨཱལཱ། समयमातृकाསམཡམཱཏྲྀཀཱ लोकप्रकाशའཇིག་རྟེན་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་མཛོད། वात्स्यायनसूत्रसार ཝཱཏྶྱཱཡན་ཡི་མདོའི་སྙིང་པོ། नीतिविषयककाव्य ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས། नीतिकल्पतरुལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་དཔག་བསམ་ཤིང་། नीतिलताལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་འཁྲི་ཤིང་ཞེས་བྱ་བ། स्तुतिविषयककाव्य བསྟོད་ཚོགས། व्यासाष्टकདྲང་སྲོང་རྒྱས་པའི་བསྟོད་པ་རྐང་བརྒྱད་མ། ऐतिहासिककाव्य བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་སྙན་ངག नृपावतीམི་དབང་འཁྲི་ཤིང་། नटक ཟློས་གར་གྱི་གཞུང་། चित्रभारतनाटकཅིཏྲབྷཱརཏ་ཞེས་བྱ་བའི་ཟློས་གར། कनकजानकीनाटकཀནཀའི་ཡུམ་ཞེས་བྱ་བའི་ཟློས་གར། अन्यग्रन्थཐོན་བུ། अमृततरङ्गकाव्यཨམྲྀཏ་ཏརངྒ་ཀཝྱ། अवसरसारཨཝསརསཱར། क्षेमेन्द्रप्रकाशཀྵེམེནྡྲ་པྲཀཱཤ पवनपञ्चाशिकाཔཝན་པཉྕཱཤིཀཱ मुक्तावलीམུཀྟཱཝལཱི། मुनिमतमीमांसाམུནི་མཏ་མཱིམཱཾསཱ། ललीतरत्नमालाལལིཏ་རཏྣ་མཱལཱ། लावण्यवतीकाव्यལཱཝཎྱཔཏཱིཀཱཝྱ། विनयवल्लीཝིནཡཝལླཱི། शशिवंशमहाकाव्यཤཤིཝཾཤ་མཧཱཀཱཝྱ། दानपारिजातདཱནཔཱརིཇཱཏ། སློབ་དཔོན་གྱིས་རཱམཱཡཎའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་རྒྱ་གར་གཏམ་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་རིམ་པས་སྤྱི་ལོ་༡༠༣༧ ཙམ་ལ་མཛད་པར་བཤད། སྙན་ངག་འདི་གཉིས་པོ་མདོར་བསྟན་དང་རིམ་པ་འགྲིག་པོ་ཡོད་པས་རྒྱུན་དུ་ནས་རང་རེར་གཞུང་དངོས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཡག་ཕན་ཐོག་ཆེན་པོ་ཡོད། སྙན་ངག་དག་གི་ཚིག་སྦྱོར་སྙན་ལ་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་སྒྲིག་ཚུགས་ལྡན་པའི་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། དོན་གྱི་བརྗིད་ཆགས་པ་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། དེ་དག་སྦྱང་ཡག་དང་སྦྱང་ཡག་ལ་སྤྲོ་བ་འཕེལ་བ་ཡོད། ད་དུང་སློབ་དཔོན་དགེ་བའི་དབང་པོའི་སྙན་ངག་གི་གཞུང་ཆེ་ཤོས་གཅིག་ནི།བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དེ་ཡིན། འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐྱེས་རབས་ཀྱི་རིམ་པ་དག་ཚིག་སྦྱོར་སྒྲིག་པོའི་སྒོ་ནས་གཏམ་གྱི་བརྗོད་པ་ཞིག་ཡིན། ཐེག་པ་དམན་པའི་སྐྱེས་རབས་བཤད་པ་ནང་བཞིན་ཐེག་ཆེན་བརྒྱུད་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་བཤད་པ་ཡོད་པ་ཡིན། རྟོགས་བརྗོད་ཞེས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་སྤྱོད་པའི་རིམ་པ་ཞིག་ལ་བྱ་བའོ༎ རྟོགས་བརྗོད་དེ་དག་གི་ནང་དུ་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་བཞག་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་ས་ཐོབ་ལ་རག་ལུས་པ་ཡོད།གོང་གསལ་དགེ་བའི་དབང་པོའི་རྩོམ་ཆོས་ལེགས་བཤད་ཕལ་ཆེ་བ་ལེགས་སྦྱར་ཐོག་ཏུ་ཡོད་ཀྱང་།བོད་སྐད་ཐོག་མེད་པས།དེ་དག་རེ་རེ་ནས་དགའ་བའི་ལྷའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཤན་ཤུགས་ཇི་ལྟར་ཐེབས་མིན་གསལ་བཤད་ཞིབ་པ་མི་ནུས་ཀྱང་།བོད་ཡིག་ཐོག་མཇལ་ཏུ་ཡོད་པའི་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་རྟོགས་བརཇོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ལ་དགའ་བ་ལྷའི་རྩོམ་རིག་གིས་ཤུག་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཐེབས་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ་པ་དེས་ཚོད་དཔག་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་ན་མི་རུང་པ་མེད་སྙམ། དགེ་བའི་དབང་པོའི་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་གི་ནང་ནས་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་བརྗོད་བྱའི་ཐོག་ནས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལ་དཔེ་བལྟས་ནས་བསྒྲིགས་པ་གསལ་བཤད་ཐུབ་སྟེ། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གི་འདྲེན་པ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་བློས་བཏང་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རང་ལུས་གསོན་པོ་ཀླུ་དུང་གྱི་ཐོར་ཚུག་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་མཁའ་ལྡིང་ལ་སྦྱིན་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཏོང་སེམས་ཀྱི་དཔའ་བོའི་ཉམས་གཙོ་བོར་འབུར་དུ་བཏོན་ནས་བསྒྲིགས་པ་བཞིན། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ཡང་འདྲེན་པས་རང་གི་གཙུག་གི་ནོར་བུ་ཚུན་ཆད་གཞན་དོན་དུ་བཏང་བའི་སྙིང་སྟོབས་རྒྱ་ཆེ་བ་དེ་ཉིད་རྩ་འཛིན་བྱས་ནས་བསྒྲིགས་ཤིང་། མཐར་གཉིས་ཀས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གྲུབ་དོན་གཉིས་ཚུད་དང་བཅས་པ་ཁུག་ནང་ཁུག་རྒྱབ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ཆ་ནས་བཤད་ནའང་། ཟོལ་གྱིས་བསྟོད་སྨད་དང་རབ་རྟོག་ཕུལ་བྱུང་བཅས་ཀྱི་འཁྱོགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཚིག་རྒྱན་སྤྲས་ཚུལ་ཡང་གཉིས་ཀ་ཞིབ་ཏུ་ཀློག་ན་གསལ་གསལ་ཐིག་ཐིག་ཏུ་ཤེས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན། འདིར་དཔེ་མཚོན་གཅིག་ཙམ་བགྲངས་ན། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཤིས་པ་བརྗོད་པའི་སྒོ་དང་པོར། བུང་བའི་ཕྲེང་བ་མི་གསལ་སྒྲ་སྒྲོགས་རྐང་པ་འདབ་མ་རྣམ་བསྐྱོད་པས། ། གེ་སར་ཁ་འབུས་རོ་བཅུད་དང་བཅས་རྡུལ་ཕྲན་ཚོགས་པས་ཁྱབ་གྱུར་ཅིང༌། ། སྦྲང་རྩི་རྒྱ་ཆེན་ཐིག་ལེས་རྣམ་ཁེངས་མེ་ཏོག་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་འདིས། ། བདག་གིས་རྒྱལ་བའི་ཞབས་ལ་མཆོད་པས་ཁྱེད་རྣམས་ལ་ནི་ཞི་བར་མཛོད། ། གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་ཐུགས་ནི་རྒྱ་ཆེན་དགའ་བས་མགུལ་ནས་ཡང་དག་འཁྱུད་གྱུར་པ། ། ཁྱེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེས་བདག་ཅག་ཀྱང་ནི་དེ་བཞིན་བཏང་སྙོམས་མཚུངས་མཛད་རིགས། ། ལེགས་པའི་ལྷ་མོ་གྲགས་འཛིན་མཛད་བཞིན་བདག་ཅག་གིས་ནི་རྗེས་མི་འགྲོ། ། བདུད་ཀྱི་བུ་མོས་ཕྲག་དོག་གིས་སྨྲས་ཁྱེད་རྣམས་སངས་རྒྱས་རྟོགས་པར་ཤོག ། ཞེས་བུང་བའི་ཚོགས་ཀྱི་རྐང་པའི་འདབ་གཤོག་བསྐྱོད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཟིལ་ཟིལ་སྙན་པའི་སྒྲ་དབྱངས་དང་བཅས་པས་ཟེའུ་འབྲུས་ཡོངས་སུ་གཏམས་པའི་སྦྲང་རྩིའི་ཕོན་པོ་ཅན་གྱི་མེ་ཏོག་པདྨའི་གཟུགས་ཀྱི་ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་འདིས།ཙནྡྲ་གོ་མིན་བདག་གིས་རྒྱལ་བ་ཁྱོད་ལ་མཆོད་པའི་ཟོལ་གྱིས་བཏེགས་ན་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་ལ་ཞི་བའི་གོ་འཕང་སྩོལ་བར་མཛོད།ཅེས་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་ཤིས་ཚིག་དང་།གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་ཐུགས་ལ་བརྩེ་བས་འཁྱུད་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་བརྗེ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་རྒྱལ་སྲས་དོན་གྲུབ་ཀྱི་བཙུན་མོ་བཞིན་ཟས་གཙས་སྲས་པོ་ཁྱོད་ཁོ་ནས་རྗེས་སུ་འབྲངས་པ་ལས་གཞན་གྱི་རྗེས་སུ་མི་འབྲངས་ཞེས་བདུད་ཀྱི་བུ་མོས་ཕྲག་གིས་སྨྲས་པ་ལྟར།བདག་ཅག་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་རྣམས་ལ་ཁྱོད་ལྟ་བུའི་བརྩེ་བ་སྙིང་བརྗེ་མཛེས་མས་རྗེས་སུ་མི་བཟུང་བའི་གནས་ལུགས་ཤེས་ནས།སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་བདག་ཅག་གིས་ཁྱོད་རྣམས་སྤངས་རྟོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་ཤོག།ཅེས་སྙིང་བརྗེས་སེམས་ལ་ཡོངས་སུ་དབང་བསྒྱུར་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་བསྔགས་པར་བརྗོད་ནས་དེའི་ཡོན་ཏན་རྟོགས་པའི་ཤིས་སྨོན་བརྗོད་པའོ།། ཞེས་པ་འདི་དང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བོད་འགྱུར་ཤིས་བར་བརྗོད་པའི་སྒོ་གཉིས་པར། བསམ་གཏན་ཟོལ་དག་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་སྐད་ཅིག་མིག་ཕྱེ་སུ་ལ་སེམས་པར་བྱེད། ། སྐྱོབ་པ་ཡིན་ཡང་ལུས་མེད་འདས་གཟིར་སྐྱེ་བོ་འདི་དག་སྲུང་བ་མིན་ལ་ལྟོས། ། སྙིང་རྗེར་ལྡན་པར་བརྫུས་ཏེ་ཁྱོད་ལས་གཞན་པའི་བརྩེ་མེད་སྐྱེས་བུ་ག་ལ་ཡོད། ། བདུད་མོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ལ་འདི་ཕྲག་དོག་གིས་བརྗོད་རྒྱལ་བས་ཁྱེད་ལ་སྲུངས། ། ཞེས་གསལ་བ་གཉིས་ཀ་མཆོད་པའི་ཡུལ་དང་བསྟོད་ཚུལ་ཚིག་སྦྱོར་འཁྱོགས་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གསུམ་ཀ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་ལྟ་བུའི་གཅིག་པ་གཅིག་རྐྱང་ཡིན་པར་མ་ཟད། དེ་གཉིས་རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད་མ་བྱུང་སྔོན་ཚིག་རྒྱན་གྱི་བྲོ་བ་ཤེས་མཁན་ཞིག་གིས་ཀློག་ན་རྩོམ་པ་པོ་གཅིག་རང་ཡིན་པའི་ཚོར་སྣང་མི་སླེབས་པ་དཔེ་མི་སྲིད། གོང་གསལ་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་མཆོད་བརྗོད་དེའི་འགྲེལ་པ་ནི།གོང་དུ་བཀོད་པའི་ཚིག་འགྲེལ་ལྟར་ཡིན། ཚིག་སྦྱོར་གཞན་རྣམས་ཀྱང་རེ་རེ་བཞིན་ཕན་ཚུན་བསྡུར་ནས་ཇི་ཙམ་བཀླག་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་ཉེ་པོ་ཡོད་པ་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ། དེ་བཞིན་ཁོང་གིས་སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་ཚིག་ལྷུག་མ་དང་།གཏམ་གྱི་སྙེ་མ་གཞི་འཛིན་ས་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཡང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལའང་ཅིས་ཀྱང་དཔེ་ལྟ་གནང་ཡོད་ངེས་མོད། དེ་དག་ཀློག་པའི་སྐལ་བ་མི་ལྡན་པས་ཐག་གཅོད་ནས་བཤད་ཐབས་བྲལ། དགེ་བའི་དབང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ཚིག་སྦྱོར་དང་ཉམས་འགྱུར་གང་ཐད་ནས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་ཧ་ཅང་ཕྱོགས་འདྲ་བ་ནི་གཉིས་ཀ་ཞིབ་བསྡུར་གྱིས་བཀླག་ན་གསལ་པོ་ཤེས་ནུས། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གཅིག་ནི་གཉིས་ཀའི་རྩོམ་གཤིས་རྒྱ་གར་ཤར་ལུགས་སུ་གཅིག་པས་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི་ཕྱི་མས་སྔ་མར་ཕྱོགས་གང་ནས་ཐད་ནས་དཔེ་བལྟས་ཞུས་པའི་རྣམ་པ་མཚོན་ཐུབ། གསུམ་པ་ནི་དེ་གཉིས་ཀ་བོད་བསྒྱུར་གནང་མཁན་ལོ་ཙཱ་བ་གཅིག་ཡིན་པས་བསྒྱུར་གཤིས་གཅིག་པས་ཀྱང་ཡིན། འདིར་དཔེ་མཚོན་ཞིག་བཀོད་ན་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ཡབ་འདབ་སོ་བདུན་པ་མཛེས་དགའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལས། བླ་མ་རྣམས་མདུན་མིག་གི་འགྲོས་ནི་དྲང་ཞིང་རབ་ཏུ་གཡོ་བ་དག། ཡངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཟུར་མིག་རབ་མཛེས་ཅུང་ཟད་བྱེ་བས་མཛེས་པའི་མཆོག། བལྟ་བྱ་བ་བལྟས་ནས་གང་ཞིག་སྐད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་དེ་ཕྱིར་ལྷག་པར་ནི།། འགྲོ་བར་མི་བྱ་མགོན་པོ་ཞེས་ནི་ཐུབ་པ་ཚིག་མེད་གསུངས་པ་བཞིན།། མཛའ་མོ་ཤུགས་རིངས་ལྡན་པ་ལ།། དགའ་བོ་བཞིན་ནི་ཕྱིར་ཕྱོགས་ནས།། བདག་ནི་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར།། འོང་བ་འདི་ཉིད་ཅེས་རབ་སྨྲས།། ལྟ་བུས་མཚོན་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན།དེ་ནི་མཛེས་དགའ་མོས་རང་གི་སྙིང་ནས་བརྩེ་བའི་མཛའ་བོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བཞིན་པ་མིག་གིས་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་སྐབས་ཀྱི་བློས་མི་ཐོངས་བའི་ཚོར་སྣར་སྐྱུར་མོ་དེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་འདུན་ས་ནས་རང་གི་མཛའ་བོ་ལ་རང་ཉིད་བསྐྱུར་ནས་འགྲོ་བར་མི་བྱའོ༎ ཞེས་དངོས་སུ་ཞུ་བའི་སྤོབས་པ་དང་བློ་ཁོག་མེད་པར། མིག་ཕྱེ་མ་འཛུམ་གྱིས་རང་གི་མཛའ་བོ་ལ་ལྟ་བཞིན་ལྟ་བཞིན་མ་འགྲོ་ཞེས་སེམས་ངོགས་ནས་བཤད་པའི་ཚིག་སྒྲ་མེད་པའི་སྐད་ཆ་དེ་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་གྱི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་དང་། ཀུན་དགའ་བོ་ཡང་སྐབས་དེར་རང་གི་མཛའ་མོ་ལ་ཞེན་ཆགས་ཀྱི་མདུད་པ་དམ་པོ་དེ་ད་དུང་བཀྲོལ་ཐུབ་མེད་པས་རང་གི་མཛའ་མོའི་ཤུགས་རིང་དང་འགྲོགས་པའི་རང་ཉིད་བློས་མི་ཐོངས་པའི་སྐྱོ་ཉམས་དེ་མཐོང་ནས། རང་ཉིད་མགྱོགས་པར་ཕྱིར་མཛའ་མོའི་དྲུང་དུ་འོང་ངེས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པའི་སྙན་ཚིག་ཤོ་ལོ་ཀ་འདི་གསུམ་དང་།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་གི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་བཞོན་དང་མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་བར་དུ་བརྩེ་དུང་མཚོན་ཚུལ་ཕྱོགས་འདྲ་བའི་ཐོག་ཚིག་སྦྱོར་འཁྱོགས་པའི་འགྱུར་བགྲོས་ནི་དེ་བས་ཧ་ཅང་འདྲ། འདིར་དཔེ་མཚོན་ཙམ་བགྲངས་པ་ལགས། ད་དུང་ཚིག་སྦྱོར་འཁྱོགས་པོའི་ཉམས་དམིགས་བསལ་གྱིས་འབུར་དུ་ཐོན་པ་ཙམ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་སྤྲས་པ་མང་པོ་མེད་པས་ནག་མོ་ཁོལ་དང་ཧརྵའི་དུས་རབས་སྐབས་ཀྱི་རྩོམ་གཤིས་དང་ཧ་ཅང་མཐུན། རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་མཆོད་བརྗོད་དུ། གང་ཐུགས་དྲི་བྲལ་ཤེལ་ལ་ཆགས་མཚོན་འཛིན་པ་མིན་པ་ཉིད།། ཡིད་ནི་སྙིང་རྗེས་བྲླན་ལ་གང་གིས་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་བསྐམས།། གང་གིས་ཁྲོ་བ་མེད་ལ་རང་གིས་འཁོར་བའི་དགྲ་མངོན་བཅོམ།། ཀུན་མཁྱེན་དེ་ཡིས་ཁྱེད་ལ་དགེ་ལེགས་གཡོ་བ་མེད་གྱུར་ཅིག། ཞེས་པ་ནི།གང་གི་ཐུགས་དྲི་མ་དང་བྲལ་རཱ་ལ་ཞེས་བ་ཤེལ་ལ་སྦྱར་ལ།ཆགས་པའི་དམར་བའི་ཚོན་འཛིན་པ་མིན་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ཅིགདེའི་ཡིད་ནི་སྙིང་རྗེས་བརླན་ལ་ཐུབ་པ་གང་གིས་རང་གི་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་སྐམས་པར་བྱས་ཤིང་།།ཐུབ་པ་གང་གིས་ཁྲོ་བ་མེད་ལ་རང་གི་འཁོར་བའི་དགྲ་མངོན་བཅོམ་པ་དེ་འདྲ་བའི་ཡ་མཚན་ཅན།།ཡ་མཚན་ཀུན་མཁྱེན་དེ་ཡིས་ཁྱེད་ལ་ཤིས་བརྗོད་དགེ་ལེགས་གཡོ་བ་མེད་གྱུར་ཅིག།ཤིས་པ་བརྗོད་པའི་རྒྱན་དང་འགྲོགས་པའི་མཐའ་དག་གི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྒྱན་ཡིན། འདི་ལྟ་བུ་ནི་ཚིག་སྦྱོར་འཁྱོགས་པའི་ཉམས་འགྱུར་འབུར་དུ་ཐོན་པས། ཧརྵའི་རྩོམ་གཤིས་དང་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་མཐུན་ཡང་མི་འདྲ་ས་ནི་ཚིགས་བཅད་ཧྲིལ་པོར་གཟུགས་སུ་བཀོད་པའི་ཨུ་ཚུགས་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་གྱི་རྒྱན་སྤྲས་མང་དྲགས་པ་ནི་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་འཕགས་ཡུལ་གྱི་དུས་རབས་བདུན་པ་ནས་མགོ་བཙུགས་ཏེ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་བཞག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་ཞིབ་ཚ་ཕྱེས་ནས་བྷ་མ་ཧའི་སྐབས་སུ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བརྒྱ་ཕྲག་ཟིན་མིན་ཙམ་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དང་། དཎྜིའི་སྐབས་སུ་དོན་རྒྱན་དང་སྒྲ་རྒྱན་བསྡོམས་པའི་ཚིག་རྒྱན་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་ལྷག་ཕྱེས་པ། བཊྚིའི་སྐབས་སུ་སྙན་ངག་རབ་སྣང་ལས་དེ་ལས་མང་པ་ཕྱེས་ཏེ།ཧརྵ་ནས་དགེ་དབང་བར་ལོ་རབས་བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་ཙམ་སོང་བའི་རིང་། འཕགས་ཡུལ་གྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ལ་ཚིག་རྒྱན་གྱི་སྤྲོས་པའི་འཕེལ་རིམ་ཆེས་ཆེར་དར་ཏེ། རྩོམ་གཤིས་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐེབས་པའི་རྣམ་པ་དེ་ཡང་མཚོན་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་གར་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ལས།སྔོན་གྱི་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་སྙན་རྩོམ་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཤུགས་ཆེ་པོ་ཡོད། སྙན་ངག་མཁན་འདི་དག་མིའི་སྙིང་ཁམས་ཀྱི་བདེན་པ་བརྡར་བ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་དྲང་བདེན་གྱི་མྱོང་བ་དག་གསལ་བའི་སླད་དུ་ཁོང་ཚོས་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་ཚིག་སྦྱོར་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན། རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པའི་ཀློག་པ་པོ་ཚོས་གྲོག་མཁར་བ་དང་རྒྱས་བ། ནག་མོ་ཁོལ་དང་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་ཐོག་ལ་རྟོག་བཟོའི་སྙན་རྩོམ་འབྲི་བའི་ཉེས་དམིགས་བཀལ་བ་མི་སྲིད། རྒྱན་གྱིས་བཅིངས་པའི་ངོ་མཚར་བའི་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་འགོ་འཛུགས་ས་ནི་དུས་རབས་བདུན་པ་དང་བརྒྱད་པའི་ནང་ཁུལ་གྱི་བྱུང་བ་གཅིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་གཅིག་ཡོད།ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན། བརྗོད་གཞིའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དཔྱད་ན།རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ཡལ་འདབ་གཉིས་པ་དཔལ་སྡེ། གསུམ་པ་གཙུག་ནོར། བཞི་པ་ང་ལས་ནུ། ལྔ་པ་ཟླ་འོད། ཉེར་བཞི་པ་ཐམས་ཅད་སྒྲོལ། ཞེ་གསུམ་པ་གསེར་མདོག།ང་གཅིག་པ་གསེར་ལྡན། ང་གཉིས་པ་བསོད་ནམས་མི་དམན། ང་ལྔ་པ་ཐམས་ཅད་སྟེར། ང་བརྒྱད་པ་བསོད་ནམས་སྟོབས། རེ་བཞི་པ་ནོར་བཟང་། དོན་དགུ་པ་དབང་ཆེན་སྡེ། གྱ་ལྔ་པ་ཕན་པ་ཚོལ། གོ་ལྔ་པ་སྟག་མོ་ལུས་བྱིན། གོ་དྲུག་པ་གླང་པོ། གོ་བདུན་པ་རུས་སྦལ། གོ་དགུ་པ་པདྨ་ཅན། བརྒྱ་དང་གསུམ་དགའ་བའི་གོང་བུ། བརྒྱ་དང་བཞི་རི་བོང་། བརྒྱ་དང་བརྒྱད་སྤྲིན་བཞོན་རྣམས་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྦྱར་ཡོད།དེར་བརྟེན་བརྗོད་གཞིའི་སྒོ་ནས་འདི་དག་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པ་ཡིན། དགེ་བའི་དབང་པོའི་སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་ཚིགས་ལྷུག་མ་ཟུར་འདོན་གནང་བའི་གཞི་འཛིན་གནང་ས་ཡང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ཡིན།ཁོང་གིས་བྱས་པའི་གཏམ་གྱི་སྙེར་མ་ནི་གཏམ་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པས། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྐོར་ནི་དེའི་ནང་གི་ཆ་ཤས་གཅིག་ཡིན། ཆ་ཤས་དེ་ཉིད་དམིགས་བསལ་ཟུར་འདོན་གནང་རྒྱུའི་དྲན་སྐུལ་གྱི་དྲིལ་བརྡ་གཏོང་མཁན་ནི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་འདི་རང་ཡིན། དེའི་བརྗོད་གཞིའི་སྐོར་ནི་གོང་དུ་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་བསྡུར་ནས་ཞུས་ཟིན་པ་ལྟར་ཡིན། དེ་ནི་གཙོ་བོ་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ནས་དཔེ་ལྟ་གནང་སའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་གོང་གི་རྩོམ་བསྡུར་བྱས་པའི་གདོང་རིས་ནས་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ་པས་འདིར་བསྐྱར་བཤད་མི་ཞུ།

༥ ཟླ་བའི་དབང་པོའི་རྩོམ་ཆོས་དང་བསྡུར་བ། ཟླ་བའི་དབང་པོའི་དཔག་བསམ་ཁྲི་ཤིང་ལེའུ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་གཞི་འཛིན་ས་གཙོ་བོ་ནི། རང་གིས་ཡབ་དགེ་དབང་གིས་བྱས་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་གཏམ་ཆེན་པོ་ལེགས་སྦྱར་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བའི་གཏམ་གྱི་སྙེ་མ་དང་། དེའི་ནང་ཚན་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྐོར་དེ་སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་ཚིག་ལྷུག་མ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲིག་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ད་ལྟ་ནའང་འདིའི་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་དང་ཉམས་ཀྱི་བྲོ་བ་འདོན་སྟངས་གང་ས་ཅི་ཐད་ནས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལ་བལྟས་པ་གསལ་པོ་ཤེས་ཐུབ། དཔེ་མཚོན་འགའ་ཞིག་བགྲངས་ན།དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཡལ་འདབ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པའི་དབུ་ནས་རང་གི་ཡབ་ཀྱི་མཁྱེན་རབ་དང་རྣམ་དཔྱོད་ལྷག་དོན་རྩོམ་རིག་དང་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་རྒྱ་ཆེར་གནང་ནས། རང་ཉིད་དེའི་རྗེས་སུ་འཇུག་ནས་རྟོགས་བརྗོད་ལེའུ་མཐའ་མ་འདི་འབྲི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་འཁོད་ཅིང་། དངོས་གཞི་མགོ་འཛུགས་སྐབས། དཔལ་ལྡན་རིག་པ་འཛིན་པའི་དབང་།། སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ནི་སྤྲིན་བཞིན་དུ།། སློང་བའི་གདུང་བ་འཕྲོག་པ་དག། གྲོང་ཁྱེར་གསེར་དུ་བྱུང་བར་གྱུར།། གང་གི་དཔག་བསམ་ཤིང་ལས་འཁྲུངས།། རྟག་ཏུ་གསར་པ་གསར་བའི་དཔལ།། གྲགས་པའི་མེ་ཏོག་བསོད་ནམས་ཀྱི།། དྲི་བཟང་རྒྱས་པ་རྣམ་པར་མཛེས།། ཆུ་གཏེར་ལ་ནི་ཟླ་བ་བཞིན།། སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་དེ་ཡི་སྲས།། ཤིན་ཏུ་ལྷག་པའི་བསོད་ནམས་རྣམས།། གསར་དུ་ཚོགས་པ་བཞིན་དུ་གྱུར།། དམ་པའི་སྐྱེ་བོ་ལེགས་བྱས་དང་།། ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་དུལ་བས་དང་།། འབྱོར་པ་ལྡན་པ་གཏོང་བས་བཞིན།། དེ་ནི་སྲས་པོ་དེ་ཡིས་མཛེས།། དེ་ཡིས་བུ་ལ་དཔག་བསམ་ཤིང་།། རྒྱལ་སྲིད་ཆེ་དང་བཅས་བཏང་ནས།། དཀའ་ཐུབ་སླད་དུ་ཞི་བའི་གནས།། མ་ལ་ཡར་ནི་དབེན་པས་སོང་།། ཞེས་རྒྱལ་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་ཕ་རྩ་མེས་པའི་རྒྱུད་ཁུངས་དང་བཅས་པ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། དེ་ནི་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་འདིའི་མགོར་སྟོང་ཆ་བསྐང་རྒྱུའི་བརྗོད་གཞིའི་ཆ་ལག་ཅིག་ཡིན། དེ་ལས་གཞན་ཕལ་ཆེ་བ་ཚིག་སྦྱོར་བཅད་ལྷུག་གི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་བརྗོད་གཞི་ཕལ་ཆེ་བ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། འདིར་རྩོམ་ལུས་ཆ་ཚང་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ལུས་སུ་གྲུབ་ཅིང་། ཚིག་སྦྱོར་གྱི་འགྲོས་ནི་རང་གི་ཡབ་དམ་པའི་རྟོགས་བརྗོད་ལེའུ་སྔ་མ་ཚོ་དང་འདྲ་བའི་ཐོག་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ཚིགས་བཅད་རྣམས་དང་ཡང་ཧ་ཅང་འདྲ། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས། འབངས་མོས།མཛའ་བ་དང་བཅས་པར་ཀྱེ་བྲམ་ཟེ་བདག་སྨྲའོ།།བརྩེ་མེད་མ་འདིའི་མདུན་དུ་རྒྱུད་མངས་བསྒྲགས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་ཏེ་རྒྱུད་མངས་འཕང་སོ།།ཞེས་འབངས་མོས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མའི་ཕང་ནས་པི་ཝང་འཕྲོགས་ཏེ་ཁོང་ཁྲོ་དང་བཅས་ས་ལ་འཕངས་པ་དེ་ཉིད་རྟོགས་བརྗོད་འདིར། དེ་ནས་རི་དྭགས་མིག་ཡངས་ངོ་ཚ་ཡིས།། དུད་པས་གླུ་མཐར་རྒྱུད་མང་ཕང་པ་ནས།། དལ་གྱིས་ཕབ་པས་རིག་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་བུ།། མདའ་བཞག་འདོད་པ་དག་དང་མཚུངས་པ་མཐོང་།། ཞེས་བཅོས་ནས་ཚིགས་བཅད་དུ་སྡེབ་པ་ལྟ་བུ་རེ་གཉིས་ཕུད།ཚིག་སྦྱོར་འདྲ་བའི་དཔེ་མཚོན་ཙམ་བཀོད་ན་རྟོགས་བརྗོད་འདིའི་མཐའ་མའི་མཇུག་རྩོམ་སྨོན་ཚིག་ཏུ། འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་ཇི་སྲིད་སྒྲོལ་མ་སྙིང་རྗེ་དར་བབ་ཀྱིས་གཟིགས་ཤིང་།། གྲུབ་སླད་གུས་ལྡན་དགེ་བ་རྣམས་ལ་མ་ཚང་མེད་པའི་འབྲས་བུ་སྒྲུབ།། ཇི་སྲིད་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་དྲི་མེད་དགེ་བའི་བསམ་གཏན་བློ་ལྡན་པ།། དེ་སྲིད་མཁས་པའི་ཞལ་གྱི་དགའ་སྐྱེད་སངས་རྒྱས་གཏམ་འདི་གནས་གྱུར་ཅིག། ཇི་སྲིད་སངས་རྒྱས་སྲིད་པ་མཐའ་དག་བསྒྲལ་སླད་རབ་ཏུ་རྒྱས་གྱུར་ཅིང་།། ཇི་སྲིད་ཆོས་ནི་ལེགས་བྱས་ལམ་དག་རབ་གསལ་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མར་གྱུར།། ཇི་སྲིད་དགེ་འདུན་ཆགས་ལྡན་ཡིད་ལ་དགེ་བའི་ཚོགས་སྦྱིན་དེ་སྲིད་དུ།། དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གསར་པ་རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་གཏམ་འདི་གནས་གྱུར་ཅིག། ཇི་སྲིད་ས་གཞི་རབ་མང་ས་འཛིན་ལས་འབབ་གཡོ་བའི་ཆུ་ཡི་ཕྲེང་ལྡན་ལྷག་མ་ཡི།། མགོ་ལ་གདེངས་ཀ་རིན་ཆེན་འོད་ཟེར་རྒྱས་པས་རྨ་བྱའི་གདུགས་ཀྱིས་མཛེས་པའི་རྗེས་སུ་སྤྱོད།། ཇི་སྲིད་ས་གཞི་པདྨ་དག་ལ་ལྷུན་པོ་ཟེ་འབྲུའི་རྣམ་པའི་མཛེས་པ་འཛིན་བྱེད་པ།། དེ་སྲིད་སྟོན་པའི་གཏམ་འདི་འགྲོ་བའི་རྣ་རྒྱན་དག་ཏུ་རབ་ཏུ་གནས་པ་བསྟེན་གྱུར་ཅིག། ཞེས་ཇི་སྲིད་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་གནས་ཤིང་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་འཛིན་མ་ཞིག་པ་དེ་སྲིད་དུ་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་འདི་ཉིད་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་ཀྱང་མི་ནུབ་ཅིང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་སྨོན་ལམ་རྒྱས་པར་བཏབ་སྟེ་བསྟན་བཅོས་རྫོགས་པར་བྱས་པ་སྟེ།འདི་དག་ཞིབ་ཏུ་ཀློག་ན་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཚིག་སྦྱོར་དང་ཉམས་འགྱུར་གང་ས་ནས་ཧ་ཅང་འདྲ། འདི་གཉིས་ཀ་བོད་བསྒྱུར་གནང་མཁན་ལོ་ཙཱ་བ་གཅིག་ཡིན་པས་ཀྱང་ཡིན་སྲིད། སྤྲིན་བཞོན་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་ནང་དོན་སྙིང་བསྡུས། སྔོན་གྲོང་ཁྱེར་སེར་སྐྱ་ཞེས་བྱ་བར་ས་སྐྱོང་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཅེས་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ལས་གསེར་གྱི་ལྗོན་པ་དགོས་འདོད་འབྱུང་བ་དང་བཅས་པ་ཞིག་བྱུང་ལ།དེའི་སྲས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཞེས་པ་ལ་རྒྱལ་སྲིད་གསེར་གྱི་ལྗོན་པ་དང་བཅས་པ་གཏད་དོ།།སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཡུམ་དང་བཅས་པ་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་སུ་བྱོན་ནོ།།དེ་ནས་ནམ་ཞིག་གི་ཚེ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་བསམས་པ།ཀྱེ་མ་ཡབ་རྗེ་བླ་མ་དང་བྲལ་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་འབྱོར་པས་ཅི་ཞིག་བྱ།ཡབ་རྗེའི་ཞབས་པད་སྤྱི་བོར་བསྟེན་པའི་བདེ་བ་ནི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ལའང་མེད་པ་དེ་དག་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་འགྲོ་སྙམ།གསེར་གྱི་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་གསེར་གྱི་ཆར་པ་འབེབས་བཞིན་པར་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་ནགས་སུ་ཡབ་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བྱས་སོ།།རེ་ཞིག་ན་ནགས་ཚལ་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་ལས།མཚམས་ཤིག་ན་རིན་པོ་ཆེའི་ཁང་བཟང་གི་དབུས་ན་ལྷ་མོ་གཽ་རཱིའི་གཟུགས་བཅས་ཤིང་།དེའི་མདུན་ན་ལྷ་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་རྒྱུད་མངས་ཐོགས་ཤིང་གླུ་དང་བཅས་པས་གཽ་རཱི་མཆོད་པ་དག་མཐོང་བས།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཞིང་།སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཡིད་ཤིན་ཏུ་ཆགས་པར་གྱུར་ཏོ།།མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཡང་དེའི་གཟུགས་མཛེས་མཐོང་བས་མྱོས་ཤིང་།ངོ་ཚས་རྒྱུད་མངས་ཕང་པ་ནས་དལ་གྱིས་ཕབས་ཏེ།ཕན་ཚུན་མིག་བལྟ་རེས་ཀྱི་ཕོ་ཉས་ཡིད་མཛའ་བའི་མཚམས་སྦྱོར་བྱས་པར་གྱུར་ཅིང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པས་ཅི་མཛེས་མ་དགངེད་ལ་ཕེབས་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མི་བྱེད་ན།ཉིད་ཀྱི་བྱུང་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་བརྗོད་པས།མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ངོ་ཚས་ཞུམ་པར་གྱུར་པའི་ཚེ།འབངས་མོས་འདི་དག་ནི་གྲུབ་རིགས་སྣ་ཚོགས་ནོར་ཞེས་པའི་སྲས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་ཡིན་ནོ།།ཞེས་གཅིག་ལ་གཅིག་མཛའ་བའི་གཏམ་གླེང་བཞིན་པའི་ངང་དུ་ཡོད་པ་ལ།ཉུག་རུམ་རྒན་པོ་འོངས་ཏེ།ཁྱོད་ཀྱི་ཡབ་དང་མིང་པོ་ནོར་གྱི་བཤེས་གཉེན་གཉིས་བག་མའི་ཆས་ལ་བརྩོན་པར་མཆིས་ཤིང་།ཡབ་ཁྱེད་གཉིས་བལྟ་བར་འདོད་པས་མྱུར་དུ་ཤོག་ཅེས་ཁྲིད་པ་ན།ལེ་ལོའི་གོམ་པས་ཡིད་སྤྲིན་བཞོན་ལ་ཆགས་ཏེ།འཁོར་ལ་བལྟ་ཞིང་ཟོལ་གྱི་མིག་ཕྱིར་ལ་ཕྱོགས་པས་ཤུགས་རིང་དང་བཅས་ཤིང་སོང་བ་ན།སྤྲིན་བཞོན་ཡང་མཛེས་མ་ཡིད་ལ་བཅགས་པས་ཀུན་རྟོག་པིར་གྱིས་མཛེས་མའི་གཟུགས་བརྙན་རྣམ་པར་བཀོད་ཞིང་།ངལ་བའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་ན།དེར་གྲོགས་པོ་གཉེན་བཟང་འོངས་ཏེ་འདི་ལྟ་བུའི་སྤྱོད་ཚུལ་གྱི་རྒྱུ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་དྲིས་པས་སྔར་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་རྣམས་རྒྱས་པར་བཤད་ཅིང་།སླར་ཡང་དེ་དག་དྲན་པས་ཤུགས་རིང་ཕྱུང་བར་གྱུར་པ་ན།གྲོགས་པོས་སྨྲས་པ།དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པའི་དོན་ནི་རིང་བར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཏེ།ཁྱོད་ཀྱི་ཡབ་ཀྱིས་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་བག་མར་ལེན་པའི་དགའ་སྟོན་གྱི་སྟ་གོན་ལ་གནས་པས་དབུགས་ཕྱུང་ཞིག་ཅེས་བརྗོད་པས།རྙེད་པའི་མེ་ཏོག་ཆར་གྱིས་བྲན་པ་བཞིན་དུ་གྱུར་ཏེ།དགའ་སྟོན་ལ་ཤིན་ཏུ་རིང་པས་ཉིན་མོའི་ཐ་མ་ལ་ཡང་ཐུན་དུ་མའི་སྣང་བ་ཤར་བ་ལས་མི་རིང་བར་བག་མའི་དགའ་སྟོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྒྲུབས་པ་ལས་རྩེ་ཞིང་དགའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་ཅིང་།དེ་ནས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ནགས་ཀྱི་སྐྱེད་ཚལ་དུ་སོང་བ་ལས་ནགས་མཐའ་ཞིག་ན་ཀླུ་གཞོན་ནུ་པང་དུ་བླངས་པའི་ཀླུ་མོ་དེ་སྨྲེ་སྔགས་སྣ་ཚོགས་འདོན་ཞིང་།བུའི་གདོང་ལ་བལྟས་ནས་མཆི་མའི་རྒྱུན་འབབ་པ་མཐོང་བས།རྒྱལ་པོས་འདི་ལྟ་བུའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་དྲིས་པས།མ་དེས་ཀྱེ་རྒྱལ་པོ་འདི་ན་མཁའ་ལྡིང་གིས་རྒྱ་མཚོའི་ཀླུ་ཐམས་ཅད་ལ་འཚེ་བ་མི་བྱེད་ཅིང་།ཀླུ་རེ་རེ་གོས་དམར་པོ་གོན་ཏེ་ཉིན་རེ་བཞིན་རྡོ་འདིའི་སྟེང་དུ་བཀོད་དེ་མཁའ་ལྡིང་ལ་སྟེར་བ་ཆད་བྱས་པ་ལས།དེ་དག་གི་རུས་པ་བསགས་པའི་ཕུང་པོ་ཡང་ཁད་ཉེ་བར་གནས་ཏེ་ས་འཛིན་ལྟ་བུ་འདི་ཡིན་ཞིང་།དེ་རིང་ངེད་ཀྱི་བུ་འདི་ལ་བཟའ་རེས་བབས་པས་འབྲལ་བའི་ཟུག་རྔུ་སྐྱེས་པ་ལགས་ཞེས་ལྡབ་ལྡིབ་ཆོ་ངེ་འདོན་པ་ཐོས་པས།དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཟུག་རྔུ་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་ལ་འཕོས་པ་ལྟར་གྱུར་ནས།རྒན་མོ་དེ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་མ་བྱེད་ཅིགཐབས་ཡོད་དོ་ཞེས་རང་གི་ལུས་གཏོང་བར་བཞེད་པ་ན།རྒན་མོས་སྨྲས་པ།བདག་ལ་བུ་གཅིག་གཅེས་པར་འཛིན་ན་ཡང་རྩྭ་དང་མཚུངས་མོད།ཁྱོད་ལྟ་བུ་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རེ་བའི་གནས་ཏེ་གཏོང་བར་མི་རིགས་ཞེས་གསོལ།བུ་དུང་གཙུག་གིས་ཀྱང་བདག་ཅག་གི་ལས་འདི་ལྟ་བུ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་སྤྲོས་པས་བདག་ཉིད་རང་འཆིའོ།།ཞེས་ཀླུའི་ལྷ་གོ་ཀརྞ་ལ་ཕྱི་མ་མེད་པའི་ཕྱག་འཚལ་དུ་སོང་པ་ན།རྒྱལ་པོས་བསམས་པ།དེང་ཕན་ཆད་ལུས་ཇི་ལྟར་བླངས་ཀྱང་དོན་མེད་ལྟ་བུར་སོང་།ད་ལྟ་འདིའི་སྲོག་བསྐྱབས་ན་ལུས་ཀྱི་རྙེད་པའི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་།མ་བུ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་འདུག་སྙམ་པའི་དུས།ཉུག་རུམ་རྒན་པོས་གསང་བའི་བརྡར་གོས་དམར་ཐོགས་ཏེ་འོངས་པ་མཐོང་སྟེ།གོས་བླངས་ནས་རྡོ་ལེབ་ལ་འཁོད་དོ།།འཁོད་པའི་ཚེ་མཁའ་ལྡིང་བབས་ཏེ་སྡེར་མོས་བསྣུན་ཞིང་བཟའ་བར་བརྩམས་པ་ན།སྤྲིན་བཞོན་གཡོ་བ་མེད་ཅིང་གནས་པས།མཁའ་ལྡིང་ངོ་མཚར་ཞིང་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་ནས་རེ་ཞིག་གནས་ལ།དེ་ནས་ཅུང་ཞིག་མཁའ་ལ་བཏེག་ཅིང་གཙུག་རྒྱན་ནོར་བུ་ཤ་ཡི་ཆ་ཤས་དང་བཅས་པ་བཅད་དེ་འཕངས་པ།དེའི་ཚེ་སྤྲིན་གྱི་ཏོག་ཡབ་ཡུམ་མནའ་མ་དང་བཅས་པས་རྒྱལ་བུ་འཚོལ་དུ་འོངས་པའི་མདུན་དུ་བབས་པས་ཐམས་ཅད་མྱ་ངན་གྱིས་རེ་ཞིག་བརྒྱལ་བར་གྱུར།དེ་ནས་སངས་པ་དང་བས་མཐར་ཕྱིན་དུས་མཁའ་ལྡིང་གིས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ས་ལ་བཞག་སྟེ་གནས་པ་ན་ཀླུ་དུང་གཙུག་གིས་ཀྱང་མཐོང་བས་རིང་པར་འོངས་ཤིང་།ཀྱེ་ཧུད་མཁའ་ལྡིང་བཟའ་བར་འོས་པ་བདག་ཉིད་ཡིན་པ་ལ།དེ་ལྟ་བུའི་ཐུབ་སྤྱོད་མ་ལེགས་སོ་ཞེས་ཆོ་ངེ་འདོན་ཞིང་ལྷགས་སོ།།དེར་ཡབ་ཡུམ་རྣམས་ཀྱང་བྱོན་ཏེ་སྤྱོད་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུ་མཐོང་བས་བཟོད་པའི་སྐབས་དང་བྲལ་ཞིང་།ཕན་ཚུན་གཅིག་ལས་གཅིག་གཏམ་གྱི་མཐའ་ཉུང་ཟད་གླེང་བཞིན་པའི་ངང་།སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལུས་ཀྱི་མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་ནས་སྲེག་ཁང་དུ་བཅུག་པའི་ཚེ།སྔོན་མ་ལ་ཡ་ཅན་མས་གཽ་རཱི་མཆོད་པའི་དུས་ལྷ་མོས་ཁྱོད་ལ་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་ལག་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ།།ཞེས་ལུང་བསྟན་བྱུང་བ་ལ།མ་ལ་ཡ་ཅན་མས་ལྷ་མོ་ལ་ཡིད་ཆད་དང་བཅས་ཏེ་དམོད་བཙུགས་ནས་མེ་ཏོག་བསྲེག་ཁང་དུ་དོར་བས།དེའི་ཚེ་ལྷ་མོ་གཽ་རཱི་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་བླུགས་པས་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པ་ལུས་རྣལ་དུ་གྱུར་པས་ཐམས་ཅད་དགའ་མགུ་ཡི་རང་ཞིང་དགའ་སྟོན་ལ་སྤྱོད་དོ།།མཁའ་ལྡིང་ཡང་སྔར་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་ཡིད་སྐྱོ་བས་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་བླངས་ཏེ་རུས་པའི་ཕུང་པོ་ལ་བྲན་པས་གསོས་པར་བྱས།སླར་མི་བགྱིད་པའི་དམ་བཅའ་ཡང་བླངས་སོ།།དེའི་ཚེ་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་འཁོར་དང་བཅས་པ་འོངས་ཏེ་ངོ་མཚར་བས་མེ་ཏོག་དོར་ཞིང་།འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་དབང་བསྐུར་ནས་རྟགས་ཀྱི་མཚན་མ་ཡང་ཐོབ་ནས་རྒྱལ་སྲིད་ཡུན་རིང་དུ་བསྐྱངས་སོ།། ཞེས་པ་དེ་ཡིན། འདི་ལ་ས་སྐྱ་བདག་ཆེན་ཨ་མེས་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་ཀྱིས་སྡོམ་ཚིག་ཏུ་བཀོད་པ། གྲུབ་པའི་བུ་མོ་མ་ལ་ཡ་ཅན་མ་དེའི་འདོད་པའི་རྩེ་དགའི་སྙིང་པོའི་གཟུགས【་ཡིད་འཕྲོག་པ】།། ཀླུ་རྣམས་སྲུང་བར་བྱེད་ཕྱིར་ལྟོས་མེད་དུ་(ནི)སྙིང་སྟོབས་འཛུམ་དཀར་གྱིས།། ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་རྒྱལ་པོ་མགྲོན་དུ་གཉེར་ནས་ཤ་ཁྲག་སྲོག་གི་མཆོད་སྦྱིན་མཐར།། སྤྲིན་བཞོན་ལུས་(ནི་)གཽ་རཱིའི་བདུད་རྩིས་གསོས་ནས་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་སྲིད་ཐོབ།། ཅེས་བྱ་བ་ནི་དོན་བསྡུས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ།།ཞེས་གསུང་པ་ནི་(པར་སྐྱོན་ནམ་ཡིག་སྐྱོན་ཙམ་མ་གཏོགས)གནད་ཀྱི་དོན་བསྡུས་རང་ཆགས་འདུག།

བརྒྱད། བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན། ༡ བོད་སྐད་དུ་སྒྱུར་མཁན་ཤོང་སྟོན། ཤོང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་གྲགས་པ་ནི།ལ་སྟོད་ལྷོའི་དཔྱལ་ལུང་ཤར་ཁའི་བོང་ར་ཞེས་བྱ་བར་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་།བླ་མ་གོ་ལུང་པ་རྡོ་རྗེ་(མདོ་སྡེ་)་རྒྱལ་མཚན་གྱི་དྲུང་དུ་བསྙེན་ཏེ་རྒྱུད་སྡེ་དུ་མ་དང་།ཕྲེང་བ་སྐོར་གསུམ་ལ་སོགས་པ་སྦྱངས་ཏེ།གར་ཐིག་དང་ལྔ་བསྡུས་དང་གཟའ་ལྔ་དང་གཡུལ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ནས་གཟའ་རྣམས་གསལ་བར་གྱུར་པའི་སྒྲོན་མ་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་བཅོས་དུ་མའང་མཛད་ནས།ལ་སྟོད་བྱང་གི་ཕ་རི་ལུང་ཞེས་པར་འཁྲུངས་པ་སྔོན་གྲྭ་པ་རིན་ཆེན་རྩེ་མོའི་བུ་ཆེན་སྟག་སྡེ་སེང་རྒྱལ་གྱི་དྲུང་དུ་མདོག་གི་ཚ་སྣར་བྱོན་ནས་ཕར་ཚད་མངོན་གསུམ་དང་།སྤྱོད་བསྡུས་ལ་མཁས་པར་སྦྱངས་ཤིང་།དུས་འཁོར་འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་དབང་བཤད་མན་ངག་གི་བཀའ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གསན་ནོ།།དེ་ནས་འགྲོ་འགོན་འཕགས་པ་རྒྱ་ཡུལ་ནས་ས་སྐྱར་ཕེབས་པའི་དྲུང་དུ་བྱོན་ཏེ།བསྟོད་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྤེལ་ལེགས་པ་ཕུལ་ནས།ལོཙྪ་སློབ་ཏུ་འགྲོ་བས་རྫོང་བར་ཞུ་ཞུས་པ་ལ།དེ་ལྟ་བུའི་བློ་སྐྱེ་བ་བཟང་།གཞུང་ལུགས་གསར་པ་འགྱུར་བའི་ནུས་པ་འོང་བ་དཀའ་སྟེ།པཎྜི་ཏ་ལ་དྲི་གཏུགས་དང་སློབ་གཉེར་ལེགས་པོ་གྱིས་ཤིགཁོ་བོས་ཀྱང་ཆོས་རྗེ་བསྟེན་ཡུན་ཐུངས་པས་སྡེབ་སྦྱོར་མེ་ཏོག་གི་ཆུན་པོ་དང་ཚིག་གི་གཏེར་ལ་སོགས་པའང་མི་ཤེད་པར་སྣང་བས།འདི་རྣམས་ཅི་ནས་ཀྱང་ཤེས་པ་ཞིག་གྱིས་ལ་ཤོག་ཅིག་གསུངས་ནས།དེ་དག་གི་དཔེ་དང་གསེར་སྲང་ལྔ།དར་ཡུག་བཅུ་གནང་སྟེ།རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་པས་དོ་ནུབ་རྗེ་བཙུན་གོང་མའི་གཟིམས་ཁང་དཔེ་ཁང་དུ་ཉོལ་ལ་སོངས་ཤིག་ཅེས་གསུངས།ཁོང་གི་ཐུགས་ལ་སྐྱེ་བས་ཐོབ་པའི་བློ་གྲོས་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས།སྦྱོར་བྱུང་གི་ནན་ཏན་ནི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ན་ལེགས་བཤད་གསར་བ་མང་དུ་ཅིའི་ཕྱིར་བསྒྱུར་བར་མི་ནུས་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ།བླ་མ་འཕགས་པའི་གཟིམས་གཡོག་པ་མདོ་སྨད་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དང་འགྲོགས་ནས་བལ་ཡུལ་དུ་བྱོན་ཏེ།པཎྜི་ཏ་མ་ཧཱེན་བྷ་དྲའི་དྲུང་དུ་སྒྲ་སྙན་དངགས་སྡེབ་སྦྱོར་ཟློས་གར་མངོན་བརྗོད་དེ་རིག་པའི་གནས་ཆུང་པ་ལྔ་ལ་སྦྱངས་ཤིང་།ཁྱད་པར་དུ་སྒྲ་རིག་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པར་གྱུར་ཏེ།ས་སྐྱར་བྱོན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་འགྱུར་བཅོས་མཛད་ཅིང་།སླར་ཡང་མཧཱ་བོདྷི་མཆོད་པ་སོགས་ལ་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་བྱོན་ཏེ།པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་ལཀྵཱི་ཀ་ར་སྤྱན་དྲངས་ཏེ།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་དང་།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་།སྙན་དངགས་མེ་ལོང་དང་།འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་བསྟོད་པ་བརྒྱ་པ་དང་།འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་བསྟོད་པ་བྲིཏྟ་མཱ་ལའི་སྟོད་དང་།ཙན་དྲ་པའི་མདོ་ལ་སོགས་པ་སྔོན་གངས་ཅན་དུ་མ་འགྱུར་བ་རྣམས་བསྒྱུར་ཞིང་།ཨ་མ་ར་ཀོ་ཥ་ལ་སོགས་པའང་མཆན་བུས་གསལ་བར་མཛད་དེ།རིག་པའི་གནས་འདི་དག་ཤིན་ཏུ་དར་བར་མཛད་དོ།། ”ཞེས་དང་། [8] ༢ ཤོང་ལོས་བོད་སྐད་དུ་ཇི་ལྟར་བསྒྱུར་ཚུལ། འགྲོ་མགོན་རྒྱ་ནག་ཏུ་བཞུགས་སྐབས་ཀྱི་ལྕགས་རྟ་(ཕྱི་ལོ་༡༢༧༠)ལོའི་ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་༢༥ཉིན་ཅོང་ཏོ་ཞེས་པའི་ས་གནས་(དེང་གི་པེ་ཅིང་[21])ནས་པཎྜིཏ་ལཀྵིམཱི་ཀཱ་ར་ལ་ཕྱག་བྲིས་ཤིག་ཕུལ་འདུག[22] ཡི་གེ་འདིས་ཕྱི་ལོ་༡༢༧༠ལོར་ཤོང་སྟོན་དང་པཎྜི་ཏ་ཟུང་ས་སྐྱར་ཕེབས་གྲུབ་ནས་ལོ་ཙཱའི་ལས་བྱེད་བཞིན་པ་དེ་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད།ད་དུང་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་བསིལ་བ་དང་ཁ་ཟས་གྱ་ནོམ་པ་མེད་པ་དེ་པཎྜི་ཏ་བཞུགས་འདོད་མེད་པའི་རྐྱེན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་གསོལ་འདེབས་ཆེད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་པ་བགྲངས་ནས་བོད་དུའམ་ཡང་ན་བལ་ཡུལ་དུ་བཞུགས་ནས་བསྟན་པའི་བྱ་བ་མཛད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་མཛད་འདུག གོང་དུ་ལུང་དྲངས་པའི་ཡིག་ཆ་ཁག་གཞི་འཛིན་བྱས་པ་ཡིན་ན།ཤོང་སྟོན་གྱིས་ལོ་ཙཱའི་ཕྱག་ལས་གནང་བའི་སྐོར་གྱི་ལོ་ཚིགས་ཐད་གཤམ་གསལ་གྱི་རི་མོ་འདི་འབབ་པ་ཡིན། •ཕྱི་ལོ་༡༢༦༥ལོར་ཤོང་སྟོན་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ལ་མཇལ་རྗེས་བལ་ཡུལ་དུ་ཕེབས། •༡༢༦༧ཙམ་ལ་ཤོང་སྟོན་སླར་ས་སྐྱར་འབྱོར་ཏེ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་ལ་འགྱུར་བཅོས་བྱས། •༡༢༦༨ཙམ་ལ་ཤོང་སྟོན་བལ་ཡུལ་དང་ཡང་ན་བལ་ཡུལ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་དུ་ཕེབས། •༡༢༦༩ཙམ་ལ་པཎྜི་ཏ་ལཀྵིམཱི་ཀཱ་ར་དང་ལྷན་མང་ཡུལ་སྐྱིད་གྲོང་དུ་འབྱོར་ནས་རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་བསྒྱུར། •༡༢༧༠ལོར་ལོ་པཎ་སྟོན་འཁོར་ས་སྐྱ་ན་བཞུགས་ཏེ་སྔར་བསྒྱུར་ཟིན་པ་རྣམས་ལ་བསྐྱར་ཞུས་མཛད་ཅིང་སྙན་ངག་མེ་ལོང་དང་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་སོགས་གསར་དུ་བསྒྱུར་འདུག བུ་སྟོན་རིན་ཆེན་གྲུབ་(1290-1364)ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་དུ།“ཤོང་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཀྱང་བལ་པོར་བྱོན།པཎྜི་ཏ་ལཀྵིམཱི་ཀཱ་ར་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་སྙན་དངགས་མེ་ལོང་དང་།དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་དང་།ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་དང་།བསྟོད་པ་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་བསྒྱུར་རོ།”[28]ཞེས་པཎྜི་ཏ་བལ་ཡུལ་ནས་སྤྱན་དྲངས་ཚུལ་བཀོད་པ་འདིར་ད་དུང་དཔྱད་འཚལ། ཤོང་སྟོན་གྱིས་བསྒྱུར་ཞེས་བཀོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་གི་མཚན་ཐོ། བུ་སྟོན་གྱིས་“ཤོང་སྟོན་”གྱི་འགྱུར་གྱི་ཁོངས་སུ་བཏབ་པའི་དཔེ་ཆའི་མཚན་ཐོ་༡༠ཡོད་པ་དང་།དེ་དག་གི་མཚན་བྱང་དང་འགྱུར་བྱང་སྐོར་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཡིན། 1.སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོས་མཛད་པའི་རྣམ་དབྱེའི་ལེའུར་བྱས་བ་ཤོང་སྟོན་གྱི་འགྱུར།[29] (འདིའི་ཤོང་སྟོན་ནི་ཤོང་བློ་གྲོས་བརྟན་པ་ཡིན་པ་འགྱུར་བྱང་དུ་གསལ།) 2.སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་པཎྜི་ཏ་དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས་མཛད་པ་སྙན་ངག་གི་མེ་ལོང་ཤོང་སྟོན་གྱི་འགྱུར། 3.སློབ་དཔོན་སྙན་ངག་མཁན་དགེ་བའི་དབང་པོས་མཛད་པའི་སྐྱེས་རབས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཤོང་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འགྱུར། 4.དཔལ་དགའ་བའི་ལྷས་མཛད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་གྱི་བཞོན་པའི་སྐྱེས་རབས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ཤོང་རྡོ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འགྱུར།[30] 5.འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་བསྟོད་པ་བརྒྱ་པ་སྙན་ངག་མཁན་ཤྲཱི་བཛྲ་དེ་བས་མཛད་པ་རྣམས་ཤོང་རྡོར་རྒྱལ་གྱི་འགྱུར།[31] 6.འཇམ་དཔལ་རྣོན་པོ་ལ་བསྟོད་པ། (སྡེ་དགེའི་པར་མར་འགྱུར་བྱང་མ་འཁོད།ལྷ་ས་བཀའ་འགྱུར་ནའང་མི་འདུག) 7.ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ་བུ་མོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྟོད་པ། (འདི་ལའང་འགྱུར་བྱང་མ་འཁོད།) 8.འཇམ་དཔལ་ལ་ཁྱེའུ་བཅུ་དྲུག་གིས་བསྟོད་པ། (འདི་ལའང་འགྱུར་བྱང་མ་འཁོད།) 9.ཐིག་ལེ་བུམ་པས་མཛད་པའི་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གཙོ་འཁོར་ལྔ་པའི་བསྟོད་པ། (འདི་ལའང་འགྱུར་བྱང་མ་འཁོད།) 10.རྩོད་པའི་རིགས་པ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་དང་ཤོང་གི་འགྱུར། (སྡེ་དགེ་པར་མར་འདིའི་འགྱུར་བྱང་དུ་ལོ་ཙཱ་བའི་གྲས་སུ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་དང་ཕྱིས་སུ་དགེ་སློང་དར་མ་གྲགས་ཞེས་འཁོད་པ་ལས་ཤོང་སྟོན་མ་འཁོད།) བོད་ཀྱི་ནང་བསྟན་དཔེ་ཚོགས་ལྟེ་གནས་ (www.tbrc.org)གྱི་དཀར་ཆག་ཁོངས་སུ་གོང་གསལ་གྱི་ཐོ་ལས་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར། 1.བླ་མ་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་བསྟོད་པ།རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་སྙན་ངག་མཁན་ཆེན་པོ་ལཀྵྨཱི་ཀ་རས་སྦྱར་བའོ།པཎྜི་དེ་ཉིད་དང་།ལོ་ཙཱ་བ་ཤོང་སྟོན་གྱིས་དཔལ་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བསྒྱུར་བ། 2.ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་བསྡུས་པའི་དོན་གྱིས་འགྲེལ་པ།[32] (འདི་ནི་ཤོང་སྟོན་གྱིས་འཆད་པ་གནང་བ་ལས་བསྒྱུར་མེད་པ་དེ་འགྱུར་བྱང་ལ་གཟིགས་དང་གསལ།) 3.འཕགས་པ་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པའི་འགྲེལ་པ་བདུད་རྩིའི་ཐིགས་པ་སྒྲོན་མ་གསལ་བ་ཞི་བ་མོ་རྣམ་པར་འཐག་པ་ཞེས་བྱ་བ།[33] (འདི་ནི་འགྱུར་བྱང་གསལ་བ་ལྟར།དགེ་སློང་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་བཀོད་སྟབས།ཤོང་གི་འགྱུར་ཡིན་མིན་བརྟག་འཚལ།) 4.སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་ཕྲེང་བའི་བསྟོད་པ།[34] (འདི་ནི་ཤོང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འགྱུར་ཡིན་ཞེས་གསལ་བོར་བཀོད་འདུག) 5.ལུང་སྟོན་པ་ཙནྡྲ་པའི་མདོ།[35] (འདི་ཡང་ཤོང་སྟོན་གྱི་འགྱུར་ཡིན་པ་འགྱུར་བྱང་དུ་གསལ་བོར་འཁོད་འདུག) “གངས་ལྗོངས་སྐད་གཉིས་སྨྲ་བ་དུ་མའི་འགྱུར་བྱང་བློ་གསལ་དགའ་སྐྱེད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།”[36]ཞེས་པའི་འགྱུར་བྱང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ཀྱི་དེབ་དེ་ན་ཤོང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འགྱུར་དུ་བཤད་པའི་དཔེ་མཚན་༨འཁོད་འདུག་གོ། གོང་གསལ་དཔེ་ཐོའི་ཁོངས་སུ་ཤོང་སྟོན་གྱིས་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་པཎྜི་ཏ་ལ་ཀྵྨཱི་ཀ་ར་དང་ལྷན་དུ་བསྒྱུར་ཅེས་པའི་གསལ་ཁ་བཏོན་བའི་བསྟན་བཅོས་ནི། 1.སྙན་ངག་མེ་ལོང་། (སྡེ་དགེ་པར་མར་ཤོག་ལྡེབ་༢༢ ) 2.སློབ་དཔོན་སྙན་ངག་མཁན་དགེ་བའི་དབང་པོས་མཛད་པའི་སྐྱེས་རབས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་། (སྡེ་དགེ་པར་མར་ཤོག་ལྡེབ་༦༩༠ ) 3.ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར། (སྡེ་དགེ་པར་མར་ཤོག་ལྡེབ་༢༧ ) 4.འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་བསྟོད་པ་བརྒྱ་པ། (སྡེ་དགེ་པར་མར་ཤོག་ལྡེབ་༡༡ ) 5.བླ་མ་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་བསྟོད་པ། (སྡེ་དགེ་པར་མར་ཤོག་ལྡེབ་༡ ) བཅས་དཔེ་ཆ་ལྔའི་མཚན་ཐོ་བྱུང་།དེ་དག་བསྡོམས་པས་དཔེ་རིང་ཤོག་ལྡེབ་༧༥༡ཙམ་འདུགའདི་དག་བསྒྱུར་བའི་དུས་སྐབས་ནི།༡༢༦༩ཙམ་ནས་བརྩི་དགོས་ཤིང་།འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་བོད་དུ་ཐེངས་རྗེས་མར་ཕེབས་པའི་ལོ་སྟེ་༡༢༧༦ལོར་མཇུག་གྲུབ་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན།ལོ་༧ཙམ་གྱི་རིང་ལ་གྲུབ་ཡོད།འཕགས་པ་བོད་དུ་ཕེབས་སྐབས་མཇུག་གྲུབ་པའི་དབང་དུ་གཏོང་དགོས་དོན་ནི།འཕགས་པའི་རྣམ་ཐར་དག་ན་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་ཐེངས་གཉིས་པར་བོད་དུ་ཕེབས་སྐབས་སུ་པཎྜི་ཏ་ལཀྵྨཱི་ཀ་ར་དང་ཤོང་སྟོན་ལ་མཇལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མ་འཁོད་པ་དེ་ཡིན་ནོ།།

༣ བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་རྗེས་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན། རྒྱལ་བའི་རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ནི།རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་པ་དང་།ལྷོ་ཕྱོགས་པའི་སྙན་ངག་གི་ཟླས་ཕྱེ་ན།ཤར་ཕྱོགས་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པར་མཁས་པ་རྣམས་བཞེད་ཅིང་ཚིགས་བརླིང་ལ་རྒྱན་གྱི་སྦྱོར་བ་སྙན་ངག་མཁན་བྱིངས་ལ་མ་གྲགས་པའི་ཚིག་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མྱང་ཞེ་ཆེ་བ་ཁོ་ནར་སྣང་བས།བོད་དུ་འདི་མ་འགྱུར་བའི་གོང་རོལ་ཏུ་མེ་ལོང་རྩ་འགྲེལ་ལ་བསླབ་སྦྱང་ལེགས་པར་བྱས་པའི་སྤྱིར་སྙན་ངག་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཀྱང་།སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་མཛད་པ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་སོགས་རྩོམ་པའི་ཚེ།སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་མཛད་པའི་སྐྱེས་རབས་དཔེ་བྱས་པའི་སྙན་ངག་མ་གཏོགས།གཞོན་ཤ་ཆགས་པའི་ཉམས་སུ་འགྱུར་ཆེར་ཐོན་པ་མ་བྱུང་ལ།བསྟན་བཅོས་འདི་འགྱུར་ནས་གངས་རིའི་ཁྲོད་ཀྱི་སྙན་ངག་ལ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟོད་བཀུར་བསྔགས་པའི་སྒོ་ནས་ཐོས་བསམ་གྱི་ཡུལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་།སྙན་ངག་རྩོམ་པའི་ཚིག་དཔེ་རྣམས་ཀྱང་འདི་ཉིད་ལ་གཙོ་བོར་མཛད་པའི་དུས་དེ་ཙམ་ནས་བཟུང་སྟེ་བོད་གངས་ཅན་འདིར་སྙན་ངག་ངོ་མཚར་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟན་པའི་རྒྱུན་རྨ་མེད་པ་ཞིག་ད་ལྟའི་བར་དུ་དར་རྒྱས་སུ་བྱུང་བར་མངོན་ལ།དེ་ལྟ་བུའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་ལས་བྱུང་བའི་སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ངོ་མཚར་བའི་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་མཛད་པ་རྣམས་དཔྱོད་ལྡན་མཁས་མང་འདུས་པའི་དབུས་སུ་འབེལ་བའི་གཏམ་གླེང་བ་དང་།དེའི་བཀོད་པ་མཐའ་དག་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་བཞུགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ་རྣམས་དང་།དགེ་འདུན་འདུ་བའི་ཀུན་དགའ་ར་བ་སོགས་ཀྱི་ལོགས་བྲིས་སུ་བྱ་བའམ།གཞན་ཡང་བྲིས་ཐང་དུ་བགྱི་བ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྤེལ་བར་འདོད་པའི་སྐལ་པ་བཟང་པོ་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པར་བསམ་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ།བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ལ་བློ་བརྟན་གྱིས་བཏབ་པའི་དམར་མཆན་ངོ་མཚར་ཅན་དང་།སོ་སྟོན་འཇིགས་མེད་གྲགས་ཀྱིས་ནག་མཆན་ཤིན་ཏུ་ཞིབ་མོ།གཞན་ཡང་མཁས་པ་སྔ་མའི་གསུང་རབ་མང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་ཡལ་འདབ་སོ་སོའི་ཚིག་བཅད་སྙན་ངག་གིས་བཅིངས་པའི་གོ་དཀའ་བ་རྣམས་ཚིག་ལྷུག་པར་བཀྲལ་ཏེ་མཁས་བླུན་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་རྟོགས་སླ་བར་བཤད་པ་འདི་ལ་དོན་གསུམ་སྟེ།