Грэг Уінтэр

14 красавіка 1951, Лестэр, Англія) — брытанскі малекулярны біёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі, найбольш вядомы сваёй працай па тэрапеўтычным выкарыстанні монакланальных антыцелаў. Яго даследчая кар’ера была амаль цалкам заснавана ў Лабараторыі малекулярнай біялогіі Савета медыцынскіх даследаванняў (СМД) і Цэнтры бялковай інжынерыі у Кембрыджы, Англія.

Грэг Уінтэр
англ.: Greg Winter
Дата нараджэння	14 красавіка 1951(1951-04-14) (73 гады)
Месца нараджэння	Лестэр, бора Лестэр[d], Лестэршыр, Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Вялікабрытанія
Род дзейнасці	малекулярны біёлаг, інжынер, біяхімік, біёлаг, хімік, даследчык
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Кембрыджскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар філасофіі
Альма-матар	Трыніці-каледж Royal Grammar School[d]
Навуковы кіраўнік	Alan Fersht[d]
Член у	Australian Academy of Technology and Engineering[d] Лонданскае каралеўскае таварыства
Узнагароды	Каралеўскі медаль[d] (2011) прэмія прынцэсы Астурыйскай за дасягненні ў навуковых і тэхнічных даследаваннях[d] (2012) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (2013) Emil-von-Behring-Prize[d] (1990) William B. Coley Award[d] (1999) медаль Вільгельма Экснера[d] (2015) прэмія Шэеле[d] (1994) Міжнародная прэмія караля Фейсала ў галіне медыцыны[d] (1995) Colworth Medal[d] (1986) Нобелеўская прэмія па хіміі (2018) Fellow of the Australian Academy of Technology and Engineering[d] член Акадэміі медыцынскіх навук Вялікабрытаніі[d] Baly Medal[d] (2005) прэмія прынца Махідола[d] (2016) honorary doctorate of the University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna[d] (2020) Louis-Jeantet Prize for Medicine[d] (1989) Gabbay Award[d] (2002) Honorary member of the British Biophysical Society[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Яму прыпісваюць як вынайдзеныя метады гуманізацыі (1986), так і, пазней, поўнай гуманізацыі з дапамогай фагавага дысплея, антыцелаў для тэрапеўтычных мэтаў. Раней антыцелы атрымлівалі ад мышэй, што рабіла іх цяжкімі для выкарыстання ў тэрапіі чалавека, таму што імунная сістэма чалавека мела супрацьмышыныя рэакцыі на іх. За гэтыя распрацоўкі Уінтэр быў ганараваны Нобелеўскай прэміяй па хіміі ў 2018 годзе разам з Джорджам Смітам і Фрэнсіс Арнольд.

Ён з’яўляецца членам Трыніці-каледжа ў Кембрыджы і быў прызначаны магістрам Трыніці-каледжа ў Кембрыджы 2 кастрычніка 2012 года. З 2006 па 2011 год ён быў намеснікам дырэктара лабараторыі малекулярнай біялогіі, медыцынскім даследчым саветам, выконваючым абавязкі дырэктара з 2007 па 2008 год і начальнікам аддзела хіміі бялкоў і нуклеінавых кіслот з 1994 па 2006 год. Ён таксама быў намеснікам дырэктара Цэнтра бялковай інжынерыі СМД з 1990 года да яго закрыцця ў 2010 годзе.

Уінтэр атрымаў адукацыю ў Каралеўскай гімназіі ў Ньюкасл-апон-Тайн. Ён працягваў вывучаць прыродазнаўчыя навукі ў Кембрыджскім універсітэце, скончыўшы Трыніці-каледж у Кембрыджы ў 1973 годзе. Ён атрымаў ступень доктара філасофіі ў Лабараторыі малекулярнай біялогіі СМД за даследаванні паслядоўнасці амінакіслот трыптафаніл-тРНК- сінтэтазы бактэрыі Bacillus stearothermophilus у 1977 годзе пад кіраўніцтвам Браяна С. Хартлі. Пазней Уінтэр скончыў аспірантуру ў Імперскім каледжы Лондана і яшчэ ў Інстытуце генетыкі ў Кембрыджскім універсітэце.

Пасля атрымання ступені доктара філасофіі Уінтэр скончыў аспірантуру ў Лабараторыі малекулярнай біялогіі ў Кембрыджы. Ён працягваў спецыялізавацца на секвеніраванні бялкоў і нуклеінавых кіслот і ў 1981 годзе стаў кіраўніком групы ў Лабараторыі малекулярнай біялогіі СМД. Яго зацікавіла ідэя, што ўсе антыцелы маюць аднолькавую асноўную структуру, толькі невялікія змены робяць іх спецыфічнымі для адной мэты. Георг Кёлер і Сезар Мільштэйн атрымалі Нобелеўскую прэмію ў 1984 годзе за адкрыццё метаду вылучэння і размнажэння індывідуальных або монакланальных антыцелаў з мноства розных бялкоў антыцелаў, якія імунная сістэма выпрацоўвае і, якія знішчаюць іншародныя целы, якія атакуюць арганізм. Аднак гэтыя монакланальныя антыцелы мелі абмежаванае прымяненне ў медыцыне чалавека, таму што мышыныя монакланальныя антыцелы хутка інактывууюцца імунным адказам чалавека, што не дазваляе ім аказваць доўгатэрміновую карысць.

Затым Уінтэр адкрыў тэхналогію «ачалавечвання» мышыных монакланальных антыцелаў; метад, які быў выкарыстаны пры распрацоўцы Campath-1H навукоўцамі Лабараторыі малекулярнай біялогіі і Кембрыджскага ўніверсітэта. Цяпер гэтыя антыцелы выглядаюць перспектыўнымі для лячэння рассеянага склерозу. Гуманізаваныя монакланальныя антыцелы складаюць большасць лекаў на аснове антыцелаў, прадстаўленых на рынку сёння, і ўключаюць у сябе некалькі блокбастэр-антыцелаў, такіх як Кітруда, якія працуюць з чалавечай імуннай сістэмай, каб дапамагчы змагацца з некаторымі відамі раку.

Уінтэр заснаваў Cambridge Antibody Technology ў 1989 годзе і Bicycle Therapeutics. Ён працаваў у Навукова-кансультатыўным савеце кампаніі Covagen (цяпер частка Cilag), а таксама з’яўляецца старшынёй Навукова-кансультатыўнага савета кампаніі Biosceptre International Limited.

У 1989 годзе Уінтэр быў заснавальнікам Cambridge Antibody Technology, адной з першых камерцыйных біятэхналагічных кампаній, якія займаліся распрацоўкай антыцелаў. Адным з найбольш паспяховых распрацаваных прэпаратаў для антыцелаў стаў HUMIRA (адалімумаб), які быў адкрыты Cambridge Antibody Technology як D2E7 і распрацаваны і прададзены Abbott Laboratories. HUMIRA, антыцелы да TNF альфа, было першым у свеце цалкам чалавечым антыцелам, якое ў далейшым стала самым прадаваным фармацэўтычным прэпаратам у свеце з аб’ёмам продажаў больш за 18 мільярдаў долараў у 2017 годзе. Cambridge Antibody Technology была набыта AstraZeneca ў 2006 годзе за 702 мільёны фунтаў стэрлінгаў.

У 2000 годзе Уінтэр заснаваў Domantis, каб стаць першапраходцам у выкарыстанні даменных антыцелаў, якія выкарыстоўваюць толькі актыўную частку поўнапамерных антыцелаў. Domantis быў набыты фармацэўтычнай кампаніяй GlaxoSmithKline ў снежні 2006 года за 230 мільёнаў фунтаў стэрлінгаў.

Пасля Уінтэр заснаваў іншую кампанію, Bicycle Therapeutics Limited, як стартавую кампанію, якая распрацоўвае вельмі маленькія імітацыі бялку на аснове кавалентна звязанага гідрафобнага ядра.

Узнагароды

 

• Colworth Medal^[en] Біяхімічнага таварыства (1986)
• Louis-Jeantet Prize for Medicine^[en] (1989)
• Emil-von-Behring-Preis^[de] Марбургскага ўніверсітэта (1990)
• Прэмія Шэеле Шведскай акадэміі фармацэўтычных навук (1994)
• Міжнародная прэмія караля Фейсала (1995)
• Камандор ордэна Брытанскай імперыі (1997)
• Прэмія Вільяма Колі Інстытута даследаванняў раку (1999)
• Gabbay Award^[en] (2002)
• Каралеўскі медаль Лонданскага каралеўскага таварыства (2011)
• Прэмія прынцэсы Астурыйскай (2012)
• Millennium Medal (2013), ўзнагарода Савета па медычных даследаваннях (MRC^[en])
• Міжнародная прэмія Гайрднера (2013)
• Медаль Вільгельма Экснера (2015)
• Prince Mahidol Award^[en] (2016)
• Нобелеўская прэмія па хіміі (2018)