25 Ліпеня

25 ліпеня — дзвесце шосты (дзвесце сёмы ў высакосны год) дзень года па Грыгарыянскім календары.

• 306: Канстанцін Вялікі быў абвешчан Аўгустам.
• 1410: Войскі Польшчы і ВКЛ пачалі аблогу сталіцы Тэўтонскага ордэна, горада Марыенбурга.
• 1434: Уладзіслаў III Варненчык каранаваны на польскі сталец.
• 1662: У Маскве пачаўся Медны бунт.
• 1687: Іван Мазепа быў абраны гетманам Украіны
• 1812: Пачатак боя пад Астроўна падчас Айчыннай вайны 1812 года.
• 1826: Выкананне смертнага прысуда пяцёрым дзекабрыстам.
• 1853: У Мінску створана першая прафесійная пажарная каманда.
• 1917: У Мінску скончыўся З’езд беларускіх арганізацый i партый, які ўтварыў Цэнтральную раду беларускіх арганізацый (пач. 21.7.1917).
• 1944: Савецкія войскі вызвалілі Нарву ад нямецкіх захопнікаў.
• 1992: Пачаліся Алімпійскія гульні ў Барселоне.
• 1993: У Лідзе паставілі помнік Францыску Скарыну.
• 2004: Паводка ў Мінску, затопленыя цэнтральныя вуліцы на месцы колішняга рэчышча ракі Няміга.

 

• 975: Цітмар Мерзебургскі, нямецкі храніст
• 1109: Афонсу I Вялікі, першы кароль Партугаліі
• 1734: Уэда Акінары, японскі пісьменнік
• 1840: Юльян Крачкоўскі, беларускі фалькларыст, этнограф, гісторык і педагог (пам. 27.7.1903)
• 1856: Апалінарый Васняцоў, рускі мастак (пам. 23.1.1933)
• 1875: Эдвард Джэймс Корбет, брытанскі паляўнічы на тыграў-людаедаў, пісьменнік і натураліст, арганізатар аховы драпежных жывёлін
• 1894: Уолтэр Брэнан, амерыканскі акцёр (пам. 21.9.1974)
• 1894: Гаўрыла Прынцып, cербскі нацыяналіст, які забіў эрцгерцага Франца Фердынанда і яго жонку, што стала нагодай для развязвання 1-й сусветнай вайны (пам. 28.4.1918)
• 1903: Мікалай Несцяровіч, вучоны ў галіне дэндралогіі, акадэмік Акадэміі навук Беларусі
• 1910: Генадзь Цітовіч, беларускі дзеяч харавога мастацтва, кампазітар, дырыжор, фалькларыст, заснавальнік і кіраўнік Дзяржаўнага Акадэмічнага хору Беларусі (пам. 21.6.1986)
• 1917: Міхаіл Барысенка, вучоны і канструктар у галіне ракетабудавання і касманаўтыкі. Герой Сацыялістычнай Працы (пам. 12.01.1984)
• 1912: Сяргей Астрэйка, беларускі паэт (пам. 14.9.1937)
• 1912: Каміль Лотак, чэшскі мастак
• 1922: Джон Гудэнаф, амерыканскі фізік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі
• 1922: Ісаак Ваксман, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза (загінуў 19.12.1943)
• 1929: Васіль Шукшын, рускі пісьменнік, кінарэжысёр, акцёр, сцэнарыст (пам. 2.10.1974)
• 1932: Пол Джозеф Уайц, амерыканскі лётчык-астранаўт
• 1937: Аляксандр Беразоўскі, архітэктар (пам. у 1994).
• 1937: Дзмітрый Смольскі, беларускі кампазітар і педагог
• 1947: Аляксандр Мілінкевіч, беларускі палітык
• 1949: Леў Яўстаф’евіч Крыштаповіч, беларускі філосаф
• 1952: Эдуарду Соту дэ Мора, партугальскі архітэктар
• 1954: Валянціна Аколава, беларуская паэтэса, перакладчыца
• 1976: Цімур Муцураеў, чачэнскі бард

 

• 306: Канстанцый I Хлор, імператар рымскі
• 1032: Канстанцыя Арльская, каралева Францыі
• 1492: Інакенцій VIII, Папа Рымскі
• 1877: Іван Насовіч, беларускі філолаг, этнограф і фалькларыст, стваральніка «Слоўніка беларускай мовы» (нар. 26.9.1788)
• 1934: Нестар Махно, украінскі анархіст
• 1945: Станіслаў Грынкевіч, беларускі урач, пісьменнік, культурны, грамадскі і палітычны дзеяч (нар. 2.2.1902)
• 1955: Ісак Дунаеўскі, савецкі кампазітар
• 1980: Уладзімір Высоцкі, рускі паэт, артыст і спявак
• 1984: Уладзімір Караткевіч, беларускі пісьменнік (нар. 26.11.1930)
• 1996: Мікаэл Тарывердыеў, расійскі кампазітар (нар. 15.8.1931)
• 1997: Наталля Арсеннева, беларуская паэтэса (нар. 20.9.1903)
• 2001: Дзяніс Хвастоўскі, беларускі паэт
• 2006: Янка Брыль, беларускі пісьменнік (нар. 4.8.1917)
• 2008: Міхаіл Пугаўкін, савецкі акцёр (нар. 13.7.1923)
• 2019: Беджы Каід Эс-Себсі, прэзідэнт Туніса

•   Беларусь: Дзень пажарнай службы
•   Галісія, Іспанія: Дзень Галісіі
•   Туніс: Дзень Рэспублікі
•   Пуэрта-Рыка, ЗША: Дзень Канстытуцыі