Тэтраграматон

Сустракаецца 6828 разоў у Старым Запавеце Бібліі і больш за 200 разоў у старажытных перакладах Новага Запавету на яўрэйскую мову. Дакладнае вымаўленне тэтраграматону невядома. Сярод навукоўцаў папулярны формы «Яхвэ» і «Ягвэ», сярод рэлігійных дзеячаў і пісьменнікаў — «Іегова». Напрыклад у трылогіі «На ростанях» Якуб Колас тройчы выкарыстоўвае форму імя «Іегова». Тэтраграматон таксама шырока выкарыстоўваўся як элемент упрыгожвання сярэднявечнай і рэнесанснай архітэктуры. Сустракаецца на манетах і ў рэлігійных тэкстах.

Звычайна перакладчыкі Бібліі пры перадачы старазапаветных тэкстаў з біблейскага іўрыту замяняюць тэтраграматон з імем Бога на словы «Госпад» ці «Бог» замест «Іегова» ці «Ягвэ». Такая традыцыя адлюстравана і ў беларускіх перакладах Бібліі. Францыск Скарына ў сваім перакладзе «Бібліі рускай» паслядоўна перадаваў тэтраграму словамі «Бог», «Госпад» ці «Усявышні». На сучаснай беларускай мове выдадзена 2 поўных перакладу Бібліі: пераклад Васіля Семухі (2002 г.) і пераклад Уладзіслава Чарняўскага (2012 г.) У перакладзе В. Семухі тэтраграматон 7 раз перадаецца як «Ягова», а у перакладзе У. Чарняўскага 4 разы як «Ягвэ».

Упрыгожванне тэтраграматонам помнікаў архітэктуры было даволі распаўсюджанай тэндэнцыяй Еўропы эпохі Адраджэння. На Беларусі такое упрыгожванне можна знайсці ў Нясвіжскім палацава-паркавым комплексе, некаторых сінагогах, яўрэйскіх магільных помніках. Некаторыя рэлігійныя выданні на польскай і лацінскай мовах Радзівілаўскай бібліятэкі Нясвіжскай ардынацыі таксама маюць ілюстрацыі з такім упрыгожваннем. Таксама тэтраграматон выкарыстоўваў Сімяон Полацкі, рускі асветнік, беларускага паходжання, у адным з сваіх рэлігійных выданняў, дзе на малюнку пра стварэнне сусвету ў цэнтры знаходзяцца гэтыя чатыры зычныя літары іўрыта.