Нацыянальная Меншасць

Да іх звычайна адносяцца групы людзей, што пастаянна жывуць на тэрыторыі пэўнай дзяржавы, маюць яе грамадзянства, але адрозніваюцца сваім этнічным паходжаннем, матэрыяльнай і духоўнай культурай, самасвядомасцю, мовай, рэлігіяй, ментальнасцю. Нацыянальныя меншасці існуюць ва ўсіх шматэтнічных краінах свету. Іх асноўныя правы і свабоды забяспечваюцца адпаведнымі дзяржаўнымі законамі, міжнароднымі канвенцыямі і дэкларацыямі. У прынятай ААН у 1992 «Дэкларацыі правоў асоб, што належаць да нацыянальных ці этнічных, рэлігійных і моўных меншасцей» абвешчаны іх правы на бесперашкоднае развіццё сваёй культуры, мовы і рэлігіі, стварэнне ўласных аб'яднанняў і таварыстваў, а таксама магчымасць карыстацца ўсімі грамадзянскімі свабодамі без ніякай дыскрымінацыі і абмежавання. Закон «Аб нацыянальных меншасцях у Рэспубліцы Беларусь», прыняты ў 1992, гарантуе свабоднае развіццё культур, моў (моўныя правы), традыцый усіх этнічных супольнасцей у Беларусі, садзейнічае гарманізацыі міжнацыянальных адносін, дазваляе ствараць нацыянальныя грамадскія арганізацыі і культурна-асветныя ўстановы.

У Беларусі прадстаўнікі нацыянальных меншасцей упершыню з'явіліся ў сярэднявеччы (пераважна ў 14-16 ст.), што было абумоўлена геапалітычным становішчам беларускіх зямель на скрыжаванні шляхоў паміж Польшчай і Расіяй, Украінай і Літвой, міграцыйнымі працэсамі, войнамі, міжэтнічнымі кантактамі і г.д. Паводле перапісу 1989 у БССР пражывалі прадстаўнікі каля 100 нацыянальных меншасцей, у т.л. 1342 тыс. рускіх (13,2%), 418 тыс. палякаў (4,1%), 291 тыс. украінцаў (2,9%), 111,9 тыс. яўрэяў (1,1%); жывуць таксама татары, літоўцы, латышы, немцы, цыганы і інш. Усе разам яны складаюць звыш 20% насельніцтва Беларусі. У канцы 1980-х г. узніклі першыя культурна-асветніцкія таварыствы нацыянальных меншасцей. Зарэгістраваныя згуртаванні маюць палякі, яўрэі, рускія, украінцы, татары, літоўцы, немцы, армяне, азербайджанцы і карэйцы. У чэрвені 1994 годзе ў Мінску заснаваны Цэнтр нацыянальных культур Беларусі.

• Рэкамендацыі Форума ААН па правах меншасцяў (англ.), 2008
• Заўвага агульнага парадку Камітэта па правах чалавека № 23. «Артыкул 27», ААН
• Рэкамендацыя 1255 (1995) пра абарону мае рацыю нацыянальных меншасцяў, ПАСЕ
• Тэматычныя рэкамендацыі Вярхоўнага камісара па справах нацыянальных меншасцяў Архівавана 20 красавіка 2015. АБСЕ
• Усеагульная дэкларацыя моўных правоў (англ.) ЮНЕСКА

Міждзяржаўныя арганізацыі

• Вярхоўны камісар АБСЕ па нацыянальных меншасцях
• Падкамісія па правах меншасцяў ПАСЕ
• Еўрапейскі цэнтр па правах меншасцяў, Германія—Данія
• Незалежны эксперт па справах меншасцяў і Форум па справах меншасцяў Архівавана 2 ліпеня 2012., ААН
• Правы меншасцяў у сістэме ААН

Міжнародныя НГА

• Арганізацыя еўрапейскіх меншасцяў Архівавана 14 лютага 2008.
• Minority Rights Group International
• CEDIME-SE Архівавана 20 лютага 2008.

Каталогі

• Набор спасылак па тэме нацыянальных меншасцяў на партале Савета Еўропы
• Selection of international instruments Архівавана 14 кастрычніка 2009.
• Правы меншасцяў у постсацыялістычных краінах Еўропы