Вялі́кі-Прасла́ў (балг.: Велики Преслав, да 1878 — Эскі-Стамбул) — горад у Балгарыі, у Шуменскай вобласці, на левым беразе ракі Галяма-Камчыя.
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Аднайменная сталіца Першага Балгарскага царства з 893 па 971 гады знаходзілася ў 3 км ад сучаснага горада.
У 3 кіламетрах на поўдзень ад Праслава знаходзяцца разваліны аднайменнага старажытнага горада — сталіцы Першага Балгарскага царства.
У 893 годзе пасля звяржэння Уладзіміра Расатэ, новы балгарскі цар Сімяон Вялікі пераносіць сталіцу ў горад Праслаў, якая ў процівагу старой язычніцкай сталіцы Пліска, становіцца цэнтрам хрысціянізацыі Балгарыі.
У 919 годзе на царкоўным саборы ў Праславе была абвешчана аўтакефалія Балгарскай Царквы і ўзвядзенне яе ў ранг патрыярхата.
У 968 годзе горад разам з усёй Балгарыяй, відавочна, акупаваў кіеўскі князь Святаслаў Ігаравіч. Сталіцай Святаслаў зрабіў горад Пераяславец, тоеснасць якога з Праславам не ўсталявана.
У 971 годзе візантыйскія войскі Іаана Цымісхія захопліваюць Праслаў, і Усходняя Балгарыя ўваходзіць у склад імперыі (гл. Руска-візантыйская вайна 970—971 гадоў).
У XI—XII стст., у перыяд візантыйскага валадарства, горад знаходзіўся ў стане заняпаду. Пасля паўстання братоў Пятра і Асеня ўплыў Праслава часткова аднаўляецца. Іван Асень кіраваў краінай з Тырнава, цэнтра паўстання, а яго брат Пётр з Праслава, сімвала аднаўлення Балгарскай дзяржаўнасці. У выніку ў якасці сталіцы канчаткова быў выбраны Тырнава і горад паступова пачаў пусцець. У канцы XIII стагоддзя горад быў канчаткова разбураны татарамі і апошнія жыхары Праслава перасяліліся на новае месца, тэрыторыю сучаснага Праслава.
З канца XIX стагоддзя ў горадзе праводзяцца рэгулярныя археалагічныя раскопкі. Праслаў складаўся з дзвюх частак — знешняга горада, акружанага каменнай сцяной, вышынёй да 10 метраў і таўшчынёй 3,25 метраў з брамай і вежамі, і ўнутранага горада — комплексу царскіх будынкаў, таксама акружанага каменнай сцяной. Ва ўнутраным горадзе даследаваны руіны палацаў, складзеных з буйных камянёў (у тым ліку Вялікага палаца ці так званай Троннай палаты з рэшткамі калон, пліт з разьбяным раслінным арнаментам і пола з мармуру і парфіра). У вакольным горадзе — рэшткі жылых дамоў, майстэрняў, а таксама так званай Залатой (Круглай) царквы (X стагоддзе) з атрыумам і прытворам, багата ўпрыгожанай мармурам, мазаікамі, паліванымі ўзорнымі керамічнымі пліткамі. У наш час на тэрыторыі старажытнага горада знаходзіцца нацыянальны гісторыка-археалагічны музей Вялікі-Праслаў.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Вялікі-Праслаў, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.