Аркадзь Іосіфавіч Жураўскі: беларускі мовазнавец

Янава Талачынскага р-на Віцебскай вобл. — 9 студзеня 2009) — беларускі мовазнавец. Член-карэспандэнт АН БССР (1980). Доктар філалагічных навук (1968), прафесар (1970).

Аркадзь Іосіфавіч Жураўскі
Дата нараджэння	5 жніўня 1924(1924-08-05)
Месца нараджэння	Янава, Талачынскі раён, Аршанская акруга, БССР, СССР
Дата смерці	9 студзеня 2009(2009-01-09) (84 гады)
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Род дзейнасці	філолаг
Навуковая сфера	мовазнавец
Месца працы	Інстытут мовазнаўства НАНБ
Навуковая ступень	доктар філалагічных навук
Навуковае званне	член-карэспандэнт НАНБ
Альма-матар	філалагічны факультэт БДУ
Вядомы як	мовазнавец
Прэміі
Узнагароды
Цытаты ў Вікіцытатніку

Нарадзіўся ў сялянскай сям'і. Скончыў Янаўскую пачатковую школу, у 1935—1938 г. вучыўся ў Няклюдаўскай няпоўнай сярэдняй школе, у 1938—1941 — у Талачынскай сярэдняй школе № 1. У час Вялікай Айчыннай вайны Аркадзь Жураўскі разам з чатырма братамі Іванам, Васілём, Мікалаем, Казімірам удзельнічаў у партызанскім руху ў атрадзе брыгады Мікалая Гудкова, прымаў удзел ва ўсіх важнейшых баявых аперацыях. Падзеі вайны А. I. Жураўскі апісаў у кнізе «За родныя хаты» (1974).

У верасні 1945 паступіў на філалагічны факультэт БДУ, які скончыў у 1950 г. і паводле рэкамендацыі вучонага савета быў залічаны ў аспірантуру Інстытута мовы, літаратуры і мастацтва АН БССР. У 1953 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю, прысвечаную гісторыі форм загаднага ладу ў беларускай мове. Доктарская дысертацыя на тэму «Гісторыя беларускай літаратурнай мовы» абароненая ў 1968 г.

З 1953 г. працаваў у Інстытуце мовазнаўства імя Я. Коласа АН БССР, займаў пасаду вучонага сакратара Інстытута мовазнаўства, загадчыка сектара тэрміналогіі, старшага навуковага супрацоўніка, а затым у 1960—1992 г. і загадчыка сектара (аддзела) гісторыі беларускай мовы, адначасова з 1974 г. — намеснік дырэктара, у 1983—1988 г. — дырэктар інстытута, у 1992—1996 г. — саветнік пры дырэкцыі інстытута, з 1997 г. — галоўны навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай мовы. У 1985—1990 г. — старшыня Беларускага камітэта славістаў.

Даследаваў гісторыю беларускай мовы і беларускага мовазнаўства. Першым у славянскім мовазнаўстве даказаў існаванне беларускага варыянту царкоўнаславянскай мовы ў старабеларускі перыяд, прааналізаваў мову дзеячаў беларускай культуры мінулага (Ф. Скарыны, С. Буднага, В. Цяпінскага і інш.). Вывучаў пытанні нармалізацыі сучаснай беларускай літаратурнай мовы.

Аўтар болей за 300 навуковых прац, у т.л. 15 манаграфій і слоўнікаў. Адзін са стваральнікаў «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы» (вып. 1—13, 1982—1993).

Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны II ступені (1985), медалём Францыска Скарыны, ганаровым званнем «Заслужаны дзеяч навукі БССР» (1978).

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (1994, у аўтарскім калектыве) — за цыкл прац «Скарына і беларуская культура».

• Гісторыя беларускай літаратурнай мовы. Т. 1. — Мн., 1967.
• Руска-беларускі слоўнік грамадска-палітычнай тэрміналогіі. — Мн., 1970 (у сааўтарстве).
• Гістарычная лексікалогія беларускай мовы. — Мн., 1970 (у сааўтарстве).
• Гістарычная марфалогія беларускай мовы. — Мн., 1979 (у сааўтарстве).
• Мова нашых продкаў. — Мн., 1983.
• Мова выданняў Францыска Скарыны. — Мн., 1990 (у сааўтарстве).