Аралку́м (Ара́л + цюрс.
Пяшчана-саланчаковая пустэльня ляжыць на тэрыторыі Ўзбэкістану й Казахстану, на паўночна-заходнім краі пустэльняў Каракум і Кызылкум.
Водны балянс Аральскага мора быў парушаны з прычыны буйных ірыгацыйных праектаў, распачатых у часы СССР. Пасьля будаўніцтва Кокаральскае плаціны ў 2005 годзе Паўночны Арал паступова аднаўляецца, але Паўднёвы Арал высыхае, павялічваючы плошчу Аралкуму.
У выніку апустэльваньня біяразнастайнасьць рэгіёну зьменшылася на 200 відаў расьлінаў і жывёлаў. Бягучая флёра высахлага дна возера пачала разьвівацца з 1960 году. Яна складаецца з 34 сямействаў расьлінаў з 134 родамі й 300 відамі. Асноўныя прадстаўнікі: Salicornia europaea, Suaeda crassifolia, Tripolium vulgare на сугліністых глебах, а таксама Suaeda acuminata і Atriplex fominii на пяшчаных глебах.
Аралкум займае плошчу больш за 38 тысячаў км² і зьяўляецца магутнаю крыніцай ветравага вынасу. Пяшчаныя буры выносяць каля 100 млн. тон таксычных соляў і пылу ў год. Дробнадыспэрсны пыл, які выносіцца з былога дна мора, зьмяшчае рэшткі мінэральных угнаеньняў і пэстыцыдаў, якія вымываліся з палёў, што арашаліся. Над пустэльняй праходзіць магутны паветраны паток з захаду на ўсход, які забясьпечвае хуткі распаўсюд аэразолю за межы Цэнтральнае Азіі. Таксычныя рэчавіны з Аралкуму былі знойдзеныя ў крыві пінгвінаў у Антарктыцы, звычайны аральскі пыл — на ледавіках Грэнляндыі, у нарвэскіх лясах і палях Беларусі.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Аралкум, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.