Мікалай Карполь: савецкі і расейскі валейбольны трэнэр

Ачольваў жаночыя зборныя СССР (1978—1982, 1987—1991), СНД (1992), Расеі (1993—2004) і Беларусі (2009—2010). Прэзыдэнт і галоўны трэнэр клюбу «Уралочка-НТМК» (Екацярынбург, з 1969 року).

Мікалай Карполь
Пэрсанальная інфармацыя
Поўнае імя	Мікалай Васільевіч Карполь
Нарадзіўся	1 траўня 1938 (85 гадоў) Бярэзьніца, Палескае ваяводзтва, Другая Рэч Паспалітая
Грамадзянства	Расея
Прафэсійная інфармацыя
Спэцыялізацыя	трэнэр па валейболе
Дзяржаўныя ўзнагароды	Ордэн «За заслугі перад Айчынай» 3 ступені Заслужаны працаўнік фізычнай культуры Расеі Ганаровы грамадзянін Сьвярдлоўскай вобласьці
Узнагароды і мэдалі заслужаны работнік фізычнай культуры РСФСР[d] (1986) заслужаны трэнэр[d] (2006)

Заслужаны трэнэр СССР і Расеі, Заслужаны працаўнік фізычнай культуры Расеі. Чалец валейбольнае Залі славы. Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сьцяга, Сяброўства народаў, «За заслугі перад Айчынай» III ступені і іншымі адзнакамі. Двойчы ўганараваны прэміі «Спартовы Оскар» у намінацыі «Найлепшы трэнэр па валейболе сярод жаночых камандаў». Ганаровы грамадзянін Екацярынбургу і Сьвярдлоўскай вобласьці.

Мікалай Карполь нарадзіўся 1 траўня 1938 року ў вёсцы Бярэзьніцы (цяпер у Пружанскім раёне Берасьцейскай вобласьці). Бацька і двое братоў загінулі на фронце. Выхаваньнем Мікалая і ягонага малодшага брата займалася бабуля. Вучыўся ў Ружанскай сярэдняй школе, дзе пачалося ягонае захапленьне валейболам.

Мікалай Карполь скончыў школу ў 1955 і ў наступным року пераехаў на Ўрал. У Ніжнім Тагіле паступіў у прафтэхвучэльню, дзе засвоіў прафэсію майстра мэханічнага калёнкавага сьвідраваньня і трапіў на працу ў трэст «Уралбурвзрывпром». Адначасна працягнуў навучаньне на фізычна-матэматычным факультэце Ніжнетагільскага дзяржаўнага пэдагагічнага інстытуту — з 1957 року на завочным, а цераз год — на дзённым аддзяленьні.

Упершыню на трэнэрскай ніве Мікалай Карполь паспрабаваў сябе ў студэнцкія гады, стварыўшы ў 1959 року валейбольны клюб на базе Індустрыяльнага пэдагагічнага тэхнікуму. У 1960 перайшоў у Сьвярдлоўскі абласны савет ДСТ «Працоўныя рэзэрвы», дзе працаваў трэнэрам да 1969 року. З 1963 трэніраваў зборную РСФСР «Працоўных рэзэрваў». Па сканчэньні НТДПІ ў сярэдзіне 1960-х цягам 2 рокаў спалучаў трэнэрскую працу з пэдагагічнай дзейнасьцю — выкладаў фізыку і астраномію ў вечаровай школе, тэхнічную мэханіку ў ПТВ.

У 1966 Мікалай Карполь ажаніўся з Галінай Дуванавай, адной зь лепшых гульцоў «Уралачкі», і праз год маладая сям’я пераехала ў Сьвярдлоўск. З 1969 року Мікалай Карполь ачоліў жаночы валейбольны клюб «Уралачка», практычна ўсе дасягненьні якога зьвязаныя зь імем яго галоўнага трэнэра. У кастрычніку 1978 року на базе «Ўралачкі» Карполь стварыў нацыянальную зборную СССР, зь якой перамог на маскоўскай Алімпіяде-1980.

У 1982, пасьля няўдалага выступу на чэмпіянаце сьвету (6-е месца), Мікалай Васільевіч адхілены ад кіраваньня зборнай. У 1987, вярнуўшыся на трэнэрскі масток, заняўся падрыхтоўкай савецкіх валейбалістак да Алімпіяды ў Сэуле-1988. Фінальны матч сэульскай Алімпіяды СССР — Пэру стаў адным з самых драматычных за ўсю алімпійскую гісторыю валейболу. Каманда СССР, якую перад пачаткам турніру адмыслоўцы не залічвалі ў склад фаварытаў, здолела ў пятай вырашальнай партыі вырваць перамогу 17:15.

Нацыянальныя жаночыя зборныя па валейболе пад кіраўніцтвам Карполя яшчэ тройчы атрымоўвалі алімпійскія ўзнагароды: срэбныя мэдалі ў Барсэлёне, Сыднэі і Афінах.

Акрамя посьпехаў у СССР Карполь, па сутнасьці, стварыў жаночы валейбол у Харватыі. З 1990 року ён працаваў галоўным трэнэрам заграбскай «Младасьці», чэмпіёна краіны 1992—1996 рокаў. У 1995—1999 харваткі тройчы запар выйгравалі срэбра чэмпіянатаў Эўропы. Адначасна Мікалай Васільевіч працаваў дараднікам з правамі галоўнага трэнэра ў гішпанскім клюбе «Мурсія» (1993—1996) і тройчы выйграваў чэмпіянаты Гішпаніі.

У чэрвені 2009 року Мікалай Карполь быў прызначаны тэхнічным дырэктарам жаночай зборнай Беларусі, а ў жніўні стаў яе галоўным трэнэрам. У лістападзе 2010 року з прычыны няўдалага выступу зборнай у адборачным цыкле чэмпіянату Эўропы-2011 сышоў у адстаўку.

Мікалай Карполь вылучаецца экспрэсыўнымі і нестандартнымі паводзінамі на пляцоўцы, на мяжы дазволенага. Аднак большасьць ягоных апекуноў выказваюцца пра яго выключна станоўча. Ад валейбалістак Карполь атрымаў мянушку «тата».

Жыве і працуе ў Маскве. Мае брата і сястру, якія жывуць у Беларусі.

• Са зборнай СССР:
  • 2-разовы алімпійскі чэмпіён (1980, 1988);
  • чэмпіён сьвету (1990);
  • срэбны (1989) і бронзавы (1981, 1991) прызэр Кубку сьвету;
  • 3-разовы чэмпіён Эўропы (1979, 1989, 1991), срэбны прызэр (1981).

• Са зборнай СНД:
  • срэбны прызэр Алімпійскіх гульняў-1992.

• Са зборнай Расеі:
  • 2-разовы срэбны прызэр Алімпійскіх гульняў (2000, 2004);
  • 3-разовы бронзавы прызэр чэмпіянатаў сьвету (1994, 1998, 2002);
  • 4-разовы чэмпіён Эўропы (1993, 1997, 1999, 2001), бронзавы прызэр чэмпіянату Эўропы (1995);
  • 3-разовы пераможца Гран-пры (1997, 1999, 2002), 3-разовы срэбны (1998, 2000, 2003) і 3-разовы бронзавы (1993, 1996, 2001) прызэр Гран-пры;
  • уладальнік (1997) і бронзавы прызэр (1993) Сусьветнага Кубку чэмпіёнаў.

• З камандай «Уралочка» (Екацярынбург):
  • 11-разовы чэмпіён СССР (1978—1982, 1986—1991), 2-разовы срэбны (1984, 1985) і 2-разовы бронзавы (1977, 1983) прызэр;
  • 3-разовы уладальнік Кубку СССР (1986, 1987, 1989);
  • 14-разовы чэмпіён Расеі (1992—2005);
  • 8-разовы ўладальнік Кубку эўрапейскіх чэмпіёнаў (1981—1983, 1987, 1989, 1990, 1994, 1995);
  • 2-разовы ўладальнік Кубку ўладальнікаў Кубкаў (1986, 1987).

• трэнэр году-1989 і 1991 паводле Міжнароднай фэдэрацыі валейболу;
• найлепшы трэнэр сусьветнага першынства-1990 паводле Міжнароднай фэдэрацыі валейболу;
• 30 кастрычніка 2009 прыняты ў валейбольную Залю славы ў Холіўаку (ЗША);

• заслужаны трэнэр СССР (1980);
• заслужаны працаўнік фізычнай культуры РСФСР (1986);
• ганаровы грамадзянін Екацярынбургу (1991);
• ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу;
• ордэн Сяброўства народаў;
• мэдаль ордэну «За заслугі перад Айчынай» III ступені;
• знак «За заслугі ў алімпійскім руху Расеі».

  Мікалай Карполь — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Россошик Л. Феномен Карполя // Спорт-Экспресс, 19 апреля 2005 года.
• Столяренко Л. Карполь на линии атаки // Русский репортёр. — 2008. — № 35. — 18—25 сентября. — С. 74—79. — 08.10.2008.
• Мікалай Васільевіч Карполь. Чалавек-канфлікт (рас.)