Kunyit (Curcuma longa Linn.
Suratan puniki kantun akéh nyaratang catetan kaki anggén pamastikanyané. (Learn how and when to remove this template message) |
syn. Curcuma domestica Val.) inggih punika sarwa entik-entikan rumasuk kulawarga jae (Zingiberaceae). Kunyit wantah tetanduran sané ngranjing tetanduran ubad asli saking Asia Tenggara. Makeh panegara sané nganggén kunyit pinaka sarana makarya ubad, loloh, basa anggén ajeng-ajengan miwah sané lianan. India nganggén serbuk kunyit kaanggén ngubadin sakit empedu, selesma, batuk, diabetes, penyakit hepatik, rematik miwah sinusitis. Punika taler China nganggén kunyit pinaka ubad sakit kulit, infeksi parasit miwah inflamasi.
Kunyit | |
---|---|
Curcuma longa | |
Klasifikasi ilmiah | |
Krajaan | |
(ten wénten takson) | Angiospermae |
(ten wénten takson) | Monocots |
(ten wénten takson) | Commelinids |
Bangsa | Zingiberales |
Familia | Zingiberaceae |
Marga | Curcuma |
Spésiés | C. longa |
Adan Binomial | |
Curcuma longa L. |
Kunyit prasida tumbuh ring dija manten sakadi ring tegalan utawi ring alas. Kunyit kabaos mawit saking India taler kapanggihin ring sajebag Asia. Kruna Curcuma mawit saking basa Arab inggih punika Kurkum miwah Basa Yunani Karkom. Ring taun 77-78 SM, Dioscorides maosang kunyit pinaka Cyperus sané mesib kadi jae, sakewanten pait, miwah pedes akedik, miwah ten nglengehin.
Kunyit madué wastan sané malianan ring Indonésia. Sakadi, ring batak kabaos Hunik, ring Nias kabaos Undre. Kauningin pinaka kunir ring Sunda miwah jawa tengah. Ring kalimantan kabaos kunit. Kabaos Kaungi (Sumba Timur), Kunyi (Sumba Barat), Koneh (Flores), Kuma (Solor), Kumeh (Alor), Alawaha (Gorontalo), Ulin (Tanimbar).
Kunyit madué akah sané mambu khas, miwah rasanyane pedes miwah pait. Yening akah kunyit kagenahang ring toya pacang medal warna kuning sané madaging zat cucumnoid. Katik punyan kunyit mawarna gadang miwah prasida tumbuh tegeh ngantos 70–100 cm sané wangunnyane leser utawi wastan sané lianan geotropisme. Kunyit inggih punika tetanduran sané donnyane elips miwah panjangnyane ngantos 85 cm miwah bawaknyane 25 cm. Pah-pahan muncuk donnyane punika landep sakadi gadang tua, miwah tepi donnyane rata. Bungan kunyit punika ngranjing bunga majemuk madué mahkota mawarna putih kalapisin sisik sané panjangnyane ngantos 10–15 cm miwah madué warna putih kuning.
Kunyit akéh kawigunannyané. Kunyit dados pinaka antioksidan, antitumor, antikanker miwah antimikroba. Kunyit marupa sakadi jaé, nanging dagingnyané mawarna kuning. Kunyit ketahnyané kaanggén bumbu basa genep ring Bali. Kunyit talér kanggén lakar pewarna kuning sané dados kaanggén ri kala ngewarnain ajeng-ajengan apang mawarna kuning. Kunyit ketahnyané ketanem ring natah krama Baliné, tur kaadol ring pasar. Kunyit talér kaanggon tamba yéning ragané sungkan.
This article uses material from the Wikipedia Bali article Kunyit, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Daging kasayagayang ring sor CC BY-SA 4.0 ritatkala nénten wénten uahan. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bali (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.