Фәтих Әмирхан, Әмирханов Мөхәммәтфәтих Зариф улы (татар.
Фәтих Әмирхан | |
татар. Фатыйх Әмирхан татар. فاتح اميرخان | |
Зат | ир-ат |
---|---|
Тыуған көнө | 1 ғинуар 1886 |
Тыуған урыны | Ҡазан, Казанский уезд[d], Ҡазан губернаһы, Рәсәй империяһы |
Вафат булған көнө | 9 март 1926 (40 йәш) |
Вафат булған урыны | Ҡазан, Татар Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы[d], РСФСР, СССР |
Үлем төрө | тәбиғи үлем[d] |
Үлем сәбәбе | туберкулёз |
Ерләнгән урыны | Яңы биҫтә зыяраты (Ҡазан)[d] |
Һөнәр төрө | яҙыусы, публицист |
Сәләмәтлек торошо | туберкулёз |
Фәтих Әмирхан Викимилектә |
Әмирханов Мөхәммәтфәтих Зариф улы (Фәтих Әмирхан) 1886 йылдың 1 ғинуарында Ҡазан ҡалаһында, Яңы-Татар биҫтәһенең «Иҫке-Таш мәсете» имамы ғаиләһендә тыуған. Шул ваҡытта иң популяр булған «Мөхәмәҙиә» мәҙрәсәһендә уҡый.
1905—1907 йылдарҙа «Йәштәрҙе тәрбиәләү» журналының секретары булып эшләй. 1907 йылда Ҡазанда «Әл-Ислами» гәзите ойоштора.
1909 йылда эсперанто теленән татар теленә дәреслек тәржемә итә.
1912 йылдан алып 1917 йылға тиклем «Ҡояш» исемле милли гәзит менән етәкселек итә, «Аң» әҙәби-нәфис һәм «Ялт-йолт» юмористик журналдарында яҙыша. Шағир Ғабдулла Туҡай менән дуҫлаша.
Фәтих Әмирхандың тормошо әхлаҡи эҙләнеүҙәр, шиктәр, борсолоуҙар менән тулы. Рәсәйҙә революцион үҙгәртеп ҡороуҙарға яҙыусы ҙур өмөт итә. Татарҙарҙың мәҙәни яңырыуҙарында Әмирхан инанған көнбайышсы тип иҫәпләнә.
Әмирхан Февраль революцияһын ҡыуанып ҡаршы ала. 1920 йылда Татар АССР-ының ойошторолоуын сәләмләй.
Һуңғы көнгәсә тиклем публицист суд рәйесе урынбаҫары булып эшләгән ағаһының ғаиләһендә, Оло Ҡыҙыл һәм Жуковский урамдары киҫелешендәге йортта (Жуковский урамы, 12/46 һанлы йорт) йәшәй.
1914-1918 йылдарҙағы Беренсе донъя һуғышы һәм Граждандар һуғышынан ҡалған тетрәнеүҙәр, Волга буйындағы аслыҡ, ҡаты ауырыуы (ике аяғын да көҙән һуға), Әмирханды мистицизмға килтерә һәм вафатына тиклем дауам итә. Яҙыусы 1926 йылдың 9 мартында вафат була һәм мосолман зыяратында, олатаһы, атаһы, ағалары ҡәбере эргәһендә ерләнә.
Фәтих Әмирхан хөрмәтенә Ҡазан ҡалаһының Яңы Савин районында урынлашҡан ҡала проспекты атала.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Фәтих Әмирхан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.