Кастро Фидель: Куба революционеры
Фиде́ль Алеха́ндро Ка́стро Рус (исп.
Дәүләт кимәлендә Премьер-министры (1959—1976) һәм Министрҙар советы рәйесе (1976—2008), Куба Дәүләт советы Рәйесе (1976—2008) вазифаларын биләй. 26 июль хәрәкәте — Куба революцияһының төп көстәре етәксеһе була. Һуңынан улар Куба коммунистар партияһына үҙгәрә (КПП). 2011 йылға тиклем Куба коммунистар партияһының беренсе секретары вазифаһын биләй. Уның етәкселегендә Куба бер партиялы социалистик дәүләткә әйләнә, сәнәғәт һәм шәхси милек дәүләткә бирелә, ҙур реформалар үткәрелә. Халыҡ-ара кимәлдә ул 1979—1983 һәм 2006—2009 йылдарҙа Ҡушылмау хәрәкәтенең Генераль секретары була.
Эре ер биләүсе улы Кастро Гавана университетының юридик факульетында уҡыған сағында империализмға ҡаршы һул ҡарашҡа эйә була. Доминикан Республикаһы һәм Колумбияла уң хөкүмәттәргә ҡаршы фетнәлә ҡатнашҡандан һуң ул президень Фульхенсио Батистаның хәрби хунтаһын бәреп төшөрөргә тырыша, әммә 1953 йылда Монкада хәрби ҡалаһына уңышһыҙ һөжүм итә. Йыл үткәс, иреккә сыҡҡандан һуң, Мексикаға юллана, унда Эрнесто Че Гевара һәм ҡустыһы Рауль менән берлектә революцион 26 июль хәрәкәте ойоштора. Кубаға ҡайтҡасн Батиста режимына ҡаршы Сьерра-Маэстраның яр буйына төшөп, тауҙарға күсенгән партизан һуғышы ойоштора. Батистаның хәл-торошо насарланған һайын Кастро яйлап куба революцияһы юлбашсыһы абруйын яулай. 1959 йылда ул Батистаны урынынан бәреп төшөрә һәм власҡа революционерҙар килә.
АҠШ хакимиәтен Кастроның СССР менән дуҫтарса мөнәсәбәте һағайта, уға бер нисә уңышһыҙ һөжүм яһай һәм Кубаға ҡаршы иҡтисади эмбарго иғлан итә. Ҡаршы тороуҙың иң сикке нөктәһе булып ЦРУ-ның 1961 йыл>да ойошторған уңышһыҙ хәрби операцияһы тора. Был хәүефкә ҡаршы торорға тырышып, Кастро СССР менән хәрби һәм иҡтисади союзға инә, СССР-ға Кубала ядро ракеталарын урынлаштырыға рөхсәт итә. Был 1962 йылда Кариб көрсөгөн тыуҙыра.
1961 йылда Кастро Куба революцияһының социалистик характерын иғлан итә. Куба Көнбайыш ярымшарҙа компартия етәкселегендәге беренсе бер партиялы дәүләт була. Марксистик-ленинсы үҫеш моделе ҡабкл ителә, социалистик реформалар үткәрелә, иҡтисад үҙәкләштерелгән күҙәтеү аҫтына ҡуйыла, мәғарифты һәм һаулыҡ һаҡлауҙы үҫтереү буйынса саралар ҡабул ителә, шул уҡ ваҡытта киң мәғлүмәт саралары дәүләт контроленә алына һәм икенсе төрлө фекер йөрөтөүтыйыла. Донъя капитализмын ҡолатырына ышанып, Кастро Чили, Никарагуа һәм Гренадала сит ил революцион ойошмалары хуплай, Эфиопия-Сомали һәм Анголалағы граждандар һуғышына һул союздаштарға ярҙамға куба ғәскәрҙәрен ебәрә. Был саралар, Ҡушылмау хәрәкәте эшмәкәрлеге менән бергә үҫешкән илдәр араһында Кубаның абруйын арттыра. СЭВ-тың һәм СССР-ҙың тарҡалыуынан һуң Куба иҡтисадында етди көрсөк кисерә һәм «махсус осор» индерелә. Һөҙөмтәлә иҡтисадҡа баҙар механизмдары индереү сикләнә, ә халыҡ-ара аренала Латин Америкаһының һул лидерҙары, мәҫәлән, Уго Чавес менән ныҡлы бәйләнештәр булдырыла. Куба Венесуэла менән бер рәттән, АЛБА ойоштороусы-ил була.
2006 йылдың 31 июлендә Кастро сәләмәтлек торошо буйынса үҙенең барлыҡ мөһим вазифаларын ҡустыһы Раулгә тапшыра. 2008 йылдың 24 февралендә барлыҡ дәүләт вазифаларынан китә, ә 2011 йылдың 19 апрелендә партия һәм үҙгәртеп башлығы вазифаһын да ҡалдыра.
Кастро бәхәсле фигура булып тора. Уның яҡлылар, уның социалистик, антимпериалистик, гуманистик сәйәсәтен, тирә-яҡ мөхитте һаҡлауға бирелгәнлеген һәм Кубаның АҠШ йоғонтоһонан бойондороҡһоҙ булыуын юғары баһалай. Шул уҡ ваҡытта тәнҡитселәр уны диктатор тип баһалай һәм уның режимын кеше хоҡуҡтарын боҙа, ул идара иткән осорҙа илдән миллиондан ашыу кеше ситкә китә, ил фәҡирлеккә төшә, тип ҡарай. Ғәмәлдәре һәм хеҙмәттәре менән ул донъя буйынса төрлө ойошмаларға һәм сәйәсмәндәргә һиҙелерлек йоғонто яһай.
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
Һылтанмалар
 | Фидель Кастро Викиөҙөмтәлә |
|---|---|
 | Кастро Фидель Викикитапханала |
 | Кастро Фидель Викимилектә |
 | Кастро Фидель Викияңылыҡтарҙа |
- Кастро Фидель. «Герои страны» сайты.
- Кастро, Фидель — Лентапедияла мәҡәлә. 2012 йыл.
- Фотографии Фиделя Кастро 2010 йыл 25 апрель архивланған.
- Фидель Кастро был награждён Виктором Януковичем 2017 йыл 28 июль архивланған.
- Речи Фиделя Кастро
- Фидель Кастро. пример, который будет жить Сальвадор Альенде
- Фидель Кастро. Добродетели и пороки
- Сила правды команданте Фиделя [1]
- «Железный Фидель» (к 85-летию Команданте) Елена Сазанович, журнал «Геополитика»
- Фидель Алехандро Кастро Рус Twitter сайтта
- Революция победила — Фидель Кастро на танке вступает в Гавану
- Мгновения XX века — Фидель Кастро
- ФИДЕЛЬ КАСТРО: Родина или смерть!
- СССР ТВ Встреча Ф.Кастро с Л. И. Брежневым (1974) на портале советского телевидения
- Фидель Кастро о вооружённой борьбе (интервью в Сьерра-Маэстра)
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Кастро Фидель, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.