Fridrix Ebert (alm.
Almaniyada Noyabr inqilabından sonra ilk reyxskansleri, ilk Almaniya prezidenti (Veymar Respublikası, 1919–1925) və həmçinin Almaniyanın ilk demokratik olaraq seçilmiş dövlət başçısı.
Fridrix Ebert | |
---|---|
alm. Friedrich Ebert | |
Almaniya Prezidenti[d] | |
11 fevral 1919 – 28 fevral 1925 | |
Sonrakı | Paul fon Hindenburq |
Almaniyanın kansleri[d] | |
9 noyabr 1918 – 13 fevral 1919 | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 4 fevral 1871[…] |
Doğum yeri |
|
Vəfat tarixi | 28 fevral 1925[…] (54 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Vəfat səbəbi | peritonit |
Milliyyəti | alman |
Vətəndaşlığı | Almaniya |
Partiya | |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Dini | Roma-Katolik kilsəsi, dinsizlik |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Fridrix Ebert 1871-ci ildə Heydelberq şəhərində dərzi ailəsində doğulub. Həmkarlar ittifaqı hərəkatında iştirak edən Ebert, Sosial Demokrat Partiyasında siyasi yüksəkliklərə nail olmuş, 1905-ci ildə Baş katib, 1913-cü ildə partiya sədri olmuşdur və 1914-cü ilin avqustunda Ebert, Birinci Dünya müharibəsinin başlanğıcının lazımlı "müdafiə" bir tədbiri olduğunu iddia edərək, SDP'nin əlavə hərbi vəsaitlər üçün demək olar ki, yekdil dəstək əldə etmişdir. Ebert və Şeydeman tərəfindən idarə olunan partiya rəhbərliyinin bu mövqeyi partiya içində bölünməyə gətirib çıxardı, nəticədə sol və mərkəz sol qanad 1917-ci ilin əvvəlində Almaniyanın Müstəqil Sosial Demokrat Partiyasını formalaşdıraraq partiyanı tərk etdi.
SDP liderlərinin qalan hissələrinə nisbətən, Fridrix Ebert kayzer fikirləri ilə fərqlənirdi. Noyabrın inqilabı ərəfəsində Rexkansleri Baden Şahzadəsi ilə söhbətində, monarxiyanın qorunub saxlanılmasına ümid etdiyini və respublikanı onun yoldaşı Philip Scheidemann "özbaşına" hesab etdiyini elan etdi.
Ebertin reyxprezidentliyi zamanı müharibə və siyasi qeyri-sabitliyin itirilməsi Almaniyada ağır iqtisadi böhrana səbəb oldu. 1923-cü ilin noyabrında Ebert Hustav Stresemannın koalisiya hökumətini tərk edən öz partiyasına qarşı çıxdı. Tarixi ədəbiyyatda Ebertin fəaliyyətinin son dərəcə ziddiyyətli qiymətləndirmələri var. Ebert özünü demokratiyanın tərəfdarı hesab etsə də, kommunistlər və partiya yoldaşlarının əksəriyyəti onu radikal anti-əmək tədbirləri tətbiq etməkdə və dolayısı ilə yeni doğulmuş nasizmə dəstək verməkdə ittiham edirdilər.
Ebert 1925-ci ildə appendisitində xəstəlik olması səbəbindən vəfat etmişdir.
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Fridrix Ebert, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.