Метаболизм
Метаболизм (грек.
μεταβολή metabolē, "хиси" рагӀудаса) буго организмазда ралъи кколел химикиял реакциябазул гӀаммлъи. Метаболизмалъул лъабго кьуччӀаб функция ккола: кванил энергия жиндица целлулариял процессал риччалеб энергиялде буссинаби; квен протеиназул, липидазул, нуклеикиял цӀекӀразул ва цо-цо карбонгьидратазул хетулал блоказде буссинаби; ва метаболикиял хутӀалаби тӀагӀинари. Гьел энзим-каталулел реакцияз рес кьола организмалъе гӀезе ва репродукция гьабизе, жиндирго структураби цӀунизе ва сверухъ бугелде реактизе. Метаболизм абураб рагӀи гьединго гӀахьал гьабула чӀагоял организмазулӀ лӀугьунел химикиял реакциязул суммалде, энирго гъорлӀ квен бихӀинаби ва гьоркьор ругел батӀи-батӀиял лъамалабазде субстанцияби раччи, эдинлъуда тӀадегӀан рехсараб лъамалабазда жанир рукӀунел реакциябазул гӀаммлъуде абула интермедиатаб (гьоркьосеб) метаболизм–илан.
КӀулиял биохемикалал
Жидедаса рухӀчӀаголъабиги, гъветӀ-херги микробалги гӀуцӀарал структурабазул цӀиккӀанисел рукӀуна гӀуцӀун молекулазул ункъго аслияб классалдаса: амино цӀекӀрал, карбонгьидратал, нукликияб цӀекӀур ва липидал. Гьел молекулаби цӀакъго къваригӀунелъул ралъуе, метаболикиял реакцияби руссун рукӀуна яги лъамалаби яги ххамал ххетулелъул гьел молекулаби гьижиялде яги эл рикьа-къотӀиялде ва энергия щвезе хӀалтӀизариялъе эл рихӀинариялдалъун. Гьел биохемикалал цоцалӀазе бегьула полимерал гьариязе,ДНЦӀги протеиналги, ралъуе цӀакъ къваригӀунел макромолекулаби гӀадӀинал.
| Молекулалъул тип | Мономерияб формадул цӀар | Полимерияб формадул цӀар | Полимерияб формадул мисал |
|---|---|---|---|
| Амино цӀекӀрал | Амино цӀекӀрал | Протинал (полипептидаз гӀуцӀарал) | Фибриллариял протеинал, глобулариял протеинал |
| Карбонгьидратал | Моносахаридал | Полисахаридал | Амилум, гликоген, целлулоза |
| Нуклеикиял цӀекӀрал | Нуклеотидал | Полинуклеотидал | ДНЦӀ ва РНЦӀ |
МугчӀвай
This article uses material from the Wikipedia Авар article Метаболизм, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент рагьараб буго CC BY-SA 4.0 лицензиялда гъоркь, цогидаб бихьизабун гьечӀони. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Авар (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.