El Computus ye'l cálculu de la data de Pascua.
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
A entamos del sieglu IV había na cristiandá un gran tracamundiu sobro cuándo había de celebrase la Pascua cristiana o de Pascua de Resurrección, con motivu del aniversariu de la resurreición de Xesús de Nazaré. Surdieren naquel momentu numberoses enclinos o grupos de prauticantes qu'utilizaben cálculos propios.
Yá nel Conceyu d'Arlés (nel añu 314), obligóse a tola Cristiandá a celebrar la Pascua'l mesmu día, y qu'esta data habría de ser afitada pol papa, qu'unviaría epístoles a toles ilesies del orbe coles instrucciones necesaries. Sicasí, non toles congregaciones siguieron estos preceptos.
Ye nel Conceyu de Nicea (nel añu 325) onde se llega finalmente a una solución pa esti asuntu. Nél establecióse que la Pascua de Resurrección había de ser celebrada cumpliendo unes determinaes normes:
Sicasí, siguió habiendo diferencies ente la Ilesia de Roma y la Ilesia d'Alexandría, magar que'l Conceyu de Nicea dio la razón a los alexandrinos, estableciéndose'l costume de que la data de la Pascua se calculaba n'Alexandría, que lo comunicaba a Roma, qu'espublizaba'l cálculu al restu de la cristiandá.
Pese a esti alcuerdu formal, les discrepancies siguieron por razones astronómiques. La Ilesia romana consideraba que l'equinocciu de primavera yera'l 18 de marzu y pa calcular la edá de la Lluna (epacta) utilizaben un ciclu de 84 años. Los alexandrinos pal cálculu de la edá de la Lluna usaben el famosu ciclu metónico de 19 años. Estes diferencies, y otres menores, faíen que na Ilesia romana nunca cayera con posterioridá al 21 d'abril, mientres que l'alexandrina podía aportar al 25.
Finalmente foi Dionisio l'Exiguu (nel añu 525) el que dende Roma convenció de les bondaes del cálculu alexandrín, unificándose a la fin el cálculu de la pascua cristiana.
Pal cálculu hai qu'establecer unes premises iniciales:
Enantes de siguir ye precisu dexar claro qu'en términos astronómicos, l'equinocciu pue tener llugar el 20 o'l 19 de marzu, magar que nel calendariu gregorianu s'establecen unes dates astronómiques que, entá diferiendo llixeramente de les dates astronómiques reales, son les que s'empleguen pal cálculu.
Coles mesmes, queda claro que la Pascua de Resurrección nun pue ser enantes del 22 de marzu (en casu de que'l 21 y plenilluniu fora sábadu), y tampoco pue ser más tarde del 25 d'abril, (suponiendo que'l 21 de marzu fora otru día al plenilluniu, habría qu'esperar una llunación completa (29 díes) pa llegar al siguiente plenilluniu, que sería'l 18 d'abril, que, si cayera en domingu, movería la Pascua una selmana pa evitar la coincidencia cola pascua xudía, quedando: 18 + 7 el 25 d'abril)
Magar que mientres el Renacimientu s'estraxeron tables de cálculu pa la Pascua en función del númberu áureu y otres más complexes, anguaño la fórmula más cenciella de calcular esta data ye pente medies de la fórmula desenvuelta pol matemáticu Gauss.
Definamos 5 variables, a, b, c, d, y e. Amás de dos constantes M y N, que pa los años comprendíos ente 1900 y 2100 tomarán los valores 24 y 5 respeutivamente. Llamaremos A al añu del que queremos calcular la Pascua.
Si d + e < 10, entós la Pascua caerá nel día (d + e + 22) de marzu. En casu contrariu (d + e > 9), cayerá nel día (d + e − 9) d'abril.
Esisten dos esceiciones a tener en cuenta:
Los valores de M y N pa años anteriores a 1900 o posteriores a 2100 puen algamase de la tabla siguiente:
Años | M | N |
---|---|---|
1583 - 1699 | 22 | 2 |
1700 - 1799 | 23 | 3 |
1800 - 1899 | 23 | 4 |
1900 - 2099 | 24 | 5 |
2100 - 2199 | 24 | 6 |
2200 - 2299 | 25 | 0 |
Pa comprobar la fórmula, calcularemos la data del domingu de Resurreición del añu 2007
Como "d" + "e" = 17 > 9, habremos d'emplegar la segunda de les fórmules (la correspondiente a abril), que da como resultáu 8. El domingu 8 d'abril de 2007 ye domingu de Resurreición.
This article uses material from the Wikipedia Asturianu article Cálculu de la fecha de Pascua, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). El conteníu ta disponible baxo los términos de la CC BY-SA 4.0 si nun s'indica otra cosa. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Asturianu (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.