El Rubiveye: Ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou Waime

ol Rèbîvèye

El Rubiveye (la-minme ol Rèbîvèye, ol Rubîvèye a Måmdiy, (fr) Robertville, (de) Zur Bievel, (nl) Ter Bievel), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou Waime, e l' province di Lidje.

• Limeros del posse :
  • asteure : 4950
  • davance : 4898
• Limero diyalectolodjike: My 3
• Arondixhmint : Måmdiy

 

 

 

Ces nos la, rilevés pa Jean Haust, sont totavå l' ancyin ptit ban, metans totsubén so Zôrbrôte.

Hamteas

• e-n Ovîfa (è-n-ôvîfa, f. Ovifat)

 Loukîz a : Ovîfa (Li Rbiveye)#No di des plaeces d' Ovîfa

• Zôrbrôte (zoûrbroût´, f. Sourbrodt)
• Bôdrindje
• Outruwåtche (oûtruwâtche, ôtrèwâtche, f. Outre-Warche)

Ôtès plaeces

• A vey avou des åbes et des bwès :
  • sol Tronnoe (sol troneû)
  • al tchinåye (al tchinâ)
  • è Gôneahé (è Gônêhé)
• A vey avou des ôtès plantes et des biesses :
• A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins.
  • l' waerixhea (wèr'hê)
• A vey avou des aiwes :
  • a Bôsfagne
  • li noere aiwe (lu neûre êwe)
  • a pexhérû (a pèhyérû); a maclairû
  • sol cwâreû: pitit ri.
  • ezès tchôdires (èzès tchaudîres)
  • al Maxhurêye Fontinne (a mah'ré fontêne, fr. Machurée Fontaine)
• A vey avou les tienes et les vås :
  • a l' Adrîfosse
• a vey avou l' istwere:
  • èzès tèrmâs: vénreut do latén « terminalia », ki s' aplicreut a des payis d' limotche. Come d' efet, c' est des grands tchamps del Rubiveye ki vnèt a stok conte l' ancyinne frontire inte li dutcheye do Lussimbork (la k' si trovèt asteure les Neûrs tièrs, Zôrbrôte, evnd.) et l' principåté di Ståvleu-Måmdiy..

• Ôtès sacwès et målåjhminces :
  • Les hoteas (lès hotês)
  • e glaire (o glére)

Raiwé pa l' Aiwe di Wåtche, astantchêye a l' astantche del Rubiveye.

El Rubiveye (avou Zôrbrôte Ôvîfa) fijheut pårteye del mwaireye di Waime, k' esteut tere del Principåté di Ståvleu-Måmdiy dispu l' 12inme sieke.

Les troes viyaedjes fourît metous avou l' Prûsse di 1815 a 1920. Dizo l' redjime prûssyin, c' esteut ene comene del mwaireye di Waime, come Ôvîfa. Dabôrd ki Zôrbrôte esteut raloyî al mwaireye di Bûtba.

Sacwants måjhons avou des åvrûles.

Gn a deus campignes.

Mins, e 2023, gn aveut pus nole boledjreye.

On gros motî, li ci da Toussaint et on motlî idêye pa idêye, li ci da Lejoly, ont rashonné les mots walons d' Ovîfa.

Nicolas Pietkin esteut curé a Zôrbrôte.