Mol

Dat artikel goat over de bêeste. Vo d' êenheid vor hoeveelheid materie, kykt noa Mol (êenheid).

Europeeschn mol
Nen zwortn mol
Taxonomische indêlienge
Ryk: Animalia (Beestn) Stamme: Chordata (Chordabeestn) Klasse: Mammalia (Zoogbêestn) Orde: Eulipotyphla (Insecteneters) Familie: Talpidae (Mols) Geslacht: Talpa (Mol)
Sorte
Talpa europaea Linnaeus, 1758
Ofbeeldiengn Mol

Oel ier vien je 'n geweunn Europeeschn mol, mo 't bestoan vele sôortn.

 

Mols zyn ossan zwort en ze kommn toet 16 cm lank. Z'en e kort stirtje en me nunder vorpôotn die no buutn stoan, kunn ze stief goed groavn.

Nunder oar stoat nie in e bepoalde richtienge en doadeure kunn ze eevn goed voruut of achteruut kruupn. Dat is nôdig, want nunder gangn zyn te nauwe voe te kunn droain.

Z'en e scherpe, roaze neuze woa dan der e masse snoroarn en zenuwn inzittn. 't Is ezô dan ze nunder teetn zoekn. E mol e styve klêne ogsjes woamei dat 'n nie goed ku zien, mor en is nie blend (d'uutdrukkienge e blendn mol klopt dus eigentlik nie).

Leevn en teetn

Mols leevn bikan ossan ollêne, ze zoekn mo contact me makoar an ze wulln poarn.

Ze leevn bikan hêel nunder leevn in gangn, mor an ze e plekke voen e territorium moetn zoekn of olle sôortn plantn moetn oaln voe nunder nest (woa dan ze joungn krygn, mor oek sloapn), duvn ze wel eki boovn komn. Ze groavn gangn die oltemets e langde en van 200 meiters. E dêel van d'eirde gebruukn ze voe de meurn an te duuwn en 'n overschot duwn ze no buutn en ezô ountstoan der moloopn.

Mols eetn verre olles dan ze teegn komn in nunder gangn (lyk tettienks en slekkn). Ze moetn oungeveer 50 gram doags eetn (a peu près 'n elft van nunder gewicht).

Vôortplantienge

At poartyd is, groavn de vintjes gangn die buutn nunder territorium liggn en an ze e wuvetje viendn, poarn ze. 't Vintje goat toune were weg en dus is ol 't werk voun 't wuvetje. Ze krygt toet 7 joungn, die kletse en blend zyn. Achter vêertn doagn krygn z'oar en achter drie weekn goan nunder oogn oopn.

Achter 2 moandn goan de joungsjes weg van't nest en zoekn ze en eign territorium.

De mêeste menschn en nie geirn dan der mols zittn omdan ze nogol dikkers ekir eirde upsteekn in peloezn en ovenierieng. Vele menschn steekn toune molletroapn in de ground. En aar, oude methode, is e yzern bartje in de ground steekn met doarup e lege flossche. Deur 't leevn en de viebroasches, zoudn mols wegbluuvn uut bepoalde stikkn land.

• 't Rint mollejoengn: 't rint e masse.
• En e mollepôotn: en is e bitje loemp.
• Blend lyk e mol: stief blend zyn.
• En is zo zwart lik moljes gat: en is stief vuul