Lý Đăng Huy: Cựu Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc
Lý Đăng Huy (李登輝, pinyin: Lǐ Dēnghuī; 15 tháng 1 năm 1923 – 30 tháng 7 năm 2020) là một chính trị gia của Trung Hoa Dân Quốc (thường được gọi là Đài Loan).
Ông là Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc trong các nhiệm kỳ thứ 7 (thay Tưởng Kinh Quốc qua đời), 8, 9 của Trung Hoa Dân Quốc giai đoạn 1988–2000, trong khi là đảng viên Quốc dân Đảng. Ông chủ trì một số tiến bộ lớn trong cải cách dân chủ bao gồm cả cuộc bầu cử lại chính bản thân vị trí Tổng thống mà ông đang giữ, đánh dấu cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên cho Trung Hoa Dân Quốc, do đó còn được gọi là "cha đẻ của nền dân chủ Đài Loan".
Lý Đăng Huy | |
|---|---|
李登輝 | |
.jpg) | |
| Tổng thống thứ 4 của Trung Hoa Dân quốc | |
| Nhiệm kỳ 13 tháng 1 năm 1988 – 20 tháng 5 năm 2000 12 năm, 128 ngày | |
| Phó Tổng thống | Lý Nguyên Thốc Liên Chiến |
| Tiền nhiệm | Tưởng Kinh Quốc |
| Kế nhiệm | Trần Thủy Biền |
| Phó Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc | |
| Nhiệm kỳ 20 tháng 5 năm 1984 – 13 tháng 1 năm 1988 3 năm, 238 ngày | |
| Tiền nhiệm | Tạ Đông Mẫn |
| Kế nhiệm | Lý Nguyên Thốc |
| Chủ tịch Quốc Dân Đảng | |
| Nhiệm kỳ 1988 – 2000 | |
| Tiền nhiệm | Tưởng Kinh Quốc |
| Kế nhiệm | Liên Chiến |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | 15 tháng 1 năm 1923 Tam Chi, Đài Bắc, Đài Loan (tỉnh Taihoku, Nhật Bản vào lúc đó) |
| Mất | 30 tháng 7 năm 2020 (97 tuổi) Đài Bắc, Đài Loan |
| Quốc tịch | Trung Hoa Dân Quốc |
| Đảng chính trị | Trung Quốc Quốc Dân Đảng (1971 – 2000) |
| Phối ngẫu | Tăng Văn Huệ |
| Alma mater | Đại học quốc lập Đài Loan Iowa State University Đại học Cornell (Ph.D.) |
| Tôn giáo | Kitô giáo (Trưởng lão phái) |
| Lý Đăng Huy | |||||||||||||||
| Phồn thể | 李登輝 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Giản thể | 李登辉 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Ông Lý là lãnh đạo Đài Loan đầu tiên được bầu chọn dân chủ vào năm 1996. Ông đã chiến thắng áp đảo sau 8 tháng tranh đấu căng thẳng, cùng nhiều đợt thử nghiệm phóng tên lửa của Trung Quốc vào vùng nước của Đài Loan. Là người bản địa Đài Loan đầu tiên làm Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc cũng như chủ tịch Quốc dân Đảng, Lý Đăng Huy thúc đẩy phong trào bản địa hóa Đài Loan, dẫn đầu một chính sách ngoại giao tích cực để có các đồng minh. Những người chỉ trích cáo buộc ông phản bội đảng ông mà ông làm chủ tịch, hỗ trợ bí mật cho phong trào độc lập Đài Loan, và liên quan đến tham nhũng (chính trị vàng đen). Vào năm đắc cử, ông Lý đã đề nghị "chuyến thăm hòa bình" tới đại lục. Tuy nhiên, phía Bắc Kinh xem ông là "kẻ đòi chia tách" và muốn nền tự trị của Đài Loan trở thành độc lập hoàn toàn.
Vào năm 2014, ông từng bị truy tố và đưa ra xét xử về tội biển thủ công quỹ trong nhiệm kỳ 1988 - 2000. Tuy nhiên, tòa án Đài Loan đã tha bổng cho ông vì thiếu chứng cứ rõ ràng. Ông Lý là lãnh đạo Đài Loan thứ 2 bị truy tố về tội tham nhũng. Người kế nhiệm ông là ông Trần Thủy Biển bị phạt 20 năm tù vì cùng tội danh.
Tối 8 tháng 2 năm 2020, trong lúc dùng cơm tại nhà, ông Lý do bất cẩn bị sặc, ho, dẫn đến khó thở. Sau đó ông đã được khẩn cấp đưa vào Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc để cấp cứu, kiểm tra phát hiện ông bị viêm phổi hít và suy tim, sau đó bị biến chứng tràn dịch màng phổi và chấn thương thận khẩn cấp, được đội ngũ nhân viên y tế tận tình chăm sóc. Ông được cho là chưa từng xuất viện kể từ đó. Ông qua đời vào ngày 30 tháng 7 năm 2020 tại Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc.
Chú thích
Liên kết ngoài
- Tiểu sử từ Văn phòng Chủ tịch, ROC
- Hiệp hội những người bạn của Lý Đăng Huy Lưu trữ 2009-02-14 tại Wayback Machine
- Học viện Lý Đăng Huy Lưu trữ 2005-12-22 tại Wayback Machine
- Hoa Kì và Đài Loan, 1943-2004 Lưu trữ 2008-11-20 tại Wayback Machine
- Hồ sơ trên tạp chí Đại học Cornell
  | Bài viết tiểu sử liên quan đến nhân vật Đài Loan này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Lý Đăng Huy, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.