Họ Diên Vĩ
Họ Diên vĩ, họ Lay ơn, họ La dơn hay họ Dơn (Iridaceae) là một họ thực vật trong bộ Măng tây.
Bài này có liệt kê các nguồn tham khảo và/hoặc liên kết ngoài, nhưng nội dung trong thân bài cần được dẫn nguồn đầy đủ bằng các chú thích trong hàng để người khác có thể kiểm chứng. |
Tên gọi diên vĩ là lấy theo chi Diên vĩ, còn tên gọi lay ơn (lay dơn) là lấy theo chi Lay ơn. Nó bao gồm một số loài cây trồng được nhiều người biết đến như diên vĩ (Iris spp.), nghệ tây (Crocus spp.), sâm đại hành (Eleutherine spp.), rẻ quạt (Belamcanda spp.) v.v.
| Họ Diên vĩ | |
|---|---|
 Diên vĩ hoa tím Iris spuria | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Plantae |
| (không phân hạng) | Angiospermae |
| (không phân hạng) | Monocots |
| Bộ (ordo) | Asparagales |
| Họ (familia) | Iridaceae Juss., 1789 |
| Chi điển hình | |
| Iris L., 1753 | |
| Các phân họ và tông | |
| |
Các loài trong họ này là cây lưu niên, với thân hành, thân củ hay thân rễ. Các loài cây này nói chung có thân mọc thẳng và các lá có hình dáng giống lá cỏ, với nếp gấp trung tâm sắc nhọn.
Các chi Họ Diên Vĩ
Họ này chứa khoảng 80-92 chi và khoảng 1.500-1.800 loài, phân bổ rộng khắp thế giới. Khu vực sinh thái nhiệt đới châu Phi, cụ thể là Nam Phi, có sự đa dạng nhất về số chi. Một loại gia vị là bột nghệ tây được sản xuất từ các núm nhụy của cây nghệ tây (Crocus sativus).
- Ainea
- Alophia
- Anapalina
- Antholyza
- Aristea
- Babiana: cây đuôi chuột
- Barnardiella
- Belamcanda: rẻ quạt (xạ can, lưỡi đòng)
- Bobartia
- Calydorea
- Cardenanthus
- Chasmanthe
- Cipura
- Cobana
- Crocosmia
- Crocus: nghệ tây
- Cypella
- Devia
- Dierama
- Dietes: diên vĩ châu Phi
- Diplarrena
- Duthiastrum
- Eleutherine: sâm đại hành
- Ennealophus
- Eurynotia
- Eustylis
- Ferraria
- Fosteria
- Freesia (đồng nghĩa Anomatheca, Lapeirousia)
- Galaxia
- Geissorhiza
- Gelasine
- Geosiris
- Gladiolus: lay ơn (hoa dơn, la dơn)
- Gynandriris
- Herbertia
- Hermodactylus
- Hesperantha
- Hesperoxiphion
- Hexaglottis
- Homeria
- Homoglossum
- Iris: diên vĩ
- Isophysis
- Ixia
- Kelissa
- Klattia
- Larentia
- Lethia
- Libertia
- Mastigostyla
- Melasphaerula
- Micranthus
- Moraea
- Nemastylis
- Neomarica
- Nivenia
- Olsynium
- Onira
- Orthrosanthus
- Pardanthopsis
- Patersonia
- Pillansia
- Pseudotrimezia
- Radinosiphon
- Rheome
- Roggeveldia
- Romulea
- Salpingostylis
- Savannosiphon
- Schizostylis
- Sessilanthera
- Sessilistigma
- Sisyrinchium
- Solenomelus
- Sparaxis
- Sphenostigma
- Sympa
- Syringodea
- Tapeina
- Thereianthus
- Tigridia
- Trimezia
- Tritonia
- Tritoniopsis
- Tucma
- Watsonia
- Witsenia
- Zygotritonia
Phát sinh chủng loài Họ Diên Vĩ
Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.
| Asparagales |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tham khảo
- Peter Goldblatt, Ph.D - Phylogeny and classification of Iridaceae. Ann. Missouri Bot. Gard. 77: 607–627. 1990.
- Họ Diên vĩ Lưu trữ 2007-10-12 tại Wayback Machine trong Watson, L. và Dallwitz, M.J. (1992 trở đi). Các họ thực vật có hoa: Miêu tả, minh họa, nhận dạng, thông tin tra cứu. Phiên bản: 29 tháng 7 năm 2006. http://delta-intkey.com Lưu trữ 2007-01-03 tại Wayback Machine
Liên kết ngoài
| Wiki Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Họ Diên vĩ. |
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Họ Diên vĩ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.