Шәйхелислам: исламда югары вазифаи зат
Шәйхелислам, Шәех әл-Ислам (гарәп.
Ул Ислам хокук белемен (фикһ) җентекләп белгән һәм элек аңлатылмаган очракларга карата дини нормаларны куллана алган әйдәп баручы дин әһелләренә бирелгән. Шулай ук шәйхелислам өммәт каршында мораль яктан абруйлы булырга тиеш.
| Шәйхелислам | |
 | |
| Җенес | ир-ат |
|---|---|
| Мәдәният | ислам |
 Шәйхелислам Викиҗыентыкта | |
Кайбер ислам җәмгыятьләрендә шәйхелислам титулы югары судья (югары казый) вазыйфасын билгеләгән.
Тарих
Госман дәүләтендә шәйхелислам ― ислам руханилары башлыгының титулы, Истанбулның баш мөфтие. Ул солтанның баш вәзире дәрәҗәсендә исәпләнгән, солтанның иң мөһим фәрманнарына ризалыгын биргән. Госман империясендә шәйхелисламның сөнни милләт башлыгы булуын грек Константинополь Патриархының рум милләте башлыгы булуы белән тиңләргә мөмкин.
Беренче тапкыр бу вазифа Мөхәммәд II тарафыннан 1453 елда, Константинопольне яулап алгач, кертелә .
Мостафа Кемаль Ататөрек инициативасы белән Төркиянең Бөек Милләт мәҗлесе чакырылганнан соң, 1920 елда, абруйлы шәйхелисламнар институты Дин эшләре буенча комитетка (төр. Diyanet İşleri Başkanlığı) урынын бирә.
1924 елда Төркия Республикасы хөкүмәте шәйхелислам титулын бетергән.
Хәзерге заман
1980 елда Аллаһшүкүр Һүммәт оглы Пашазадә Кавказ арты мөселманнарының Диния нәзарәте рәисе итеп билгеләнә һәм шәйхелислам титулын ала. 2003 елда Кавказ мөселманнарының XI съездында гомерлек шәйхелислам итеп сайлана .
1989 елның декабрендә Мәскәүдә мөфти Тәлгать Таҗетдинга шәйхелислам титулы бирелгән .
Шәйхелисламнар исемлеге
- Борһанетдин әл-Мәргылани
- Гыйзетдин ибн Габдессәлам
- Зәкәрия әл-Әнсари
- Әбу Габдуллаһ әл-Куртуби
- Габдуллаһ әл-Әнсари
- Әбу Исхак әш-Ширази
- Ибн Һаҗәр әл-Хайтами
- Мөхеддин ән-Нәвәви
- Габделкәрим әл-Кушайри
- Таҗеддин әс-Сөбки
- Ибн Хәҗәр әл-Гаскаләни
- Әбу Бәкер әл-Бәйһаки
- Ибн Тәймия
Искәрмәләр
Әдәбият
- Шәйхелислам. // Ислам. Белешмә―сүзлек (төзүчесе Заһид Шәфигый) ― К.: ТКН, 1990, 164нче бит. ISBN 5-298-00949-2
- Шейх-уль-ислам. // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Сылтамалар
Моны да карагыз
Шулай ук карагыз
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Шәйхелислам, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.