Татарстан Җөмһүрияте Мөселманнарының Диния Нәзарәте

1990-елларга кадәр Татарстандагы дини оешмалар Уфадагы дини идарәгә буйсыналар. Казанда Татарстан мөхтәсибәте урнаша. 1992 елда Татарстанның мөстәкыйль диния нәзарәте формалаша. Аның җитәкчесе, мөфти итеп Габдулла Галиуллин сайлана. Шул ук вакытта Уфа нәзарәтенең дә Татарстандагы структур өлеше – икенче нәзарәт барлыкка килә. Аның эше белән Фәрид Сәлман җитәкчелек итә.

Исхакый чоры

1998 елда Татарстан мөселманнарының I корылтае уздырыла. Нәтиҗәдә, бердәм дини оешма барлыкка килә. Ул Габдулла Галиуллин мөфтияте нигезендә төзелә, Уфага буйсынган нәзарәт юкка чыгарыла. 14 февральдә Татарстан Җөмһүрияте мөселманнарының Диния нәзарәте рәисе итеп Госман Исхакый сайлана. Алдагы берничә корылтайда Г. Исхакый янәдән рәис вәкаләтләрен ала. 2010 елгы Норлат вакыйгаларыннан соң, ул вазифасыннан вакытыннан алда китә .

Илдус Фәиз чоры

2011 елның 13 апрелендә узган Бишенче чираттан тыш корылтайда мөфти итеп Илдус Фәиз сайлана . Аның идарәсе чорында мөфтиятнең эшчәнлеге каршылыклы була. Имамнарны, мәдрәсә җитәкчеләрен, мөхтәсибләрне билгеләү өлкәсендә конфликтлар килеп чыга. Икенче яктан, Татарстанда мөселман мәгариф системасында тәртип урнаштыруда һәм аны реформалауда җитди эшчәнлек башлана.

Илдус Фәиз чорының кульминацион мизгеле – 2012 елның 19 июль вакыйгалары. Бу көнне мөфтинең машинасын шартлаталар, ә нәзарәтнең уку-укыту бүлеге мөдире Вәлиулла Якупов атып үтерелә.

Июль вакыйгаларыннан соң мөфтинең эшчәнлеге кими, ә 2013 елның мартында ул вазифасыннан ваз кичә .

Сәмигуллин чоры

2013 елның 17 апрелендә мөфти вазифасына 28 яшьлек Камил Сәмигуллин сайлана .

Диния нәзарәт рәис җитәкли. Аңа мөфти дигән дини дәрәҗә бирелә. Оешманың үз эчендә төрле бүлекләр, аның каршында эшләүче оешмалар бар. Аерым әһәмияткә ия органнар - пленум, голәмәлар шурасы һәм казыят институты.

Голәмәлар шурасы

• Әдһәмов Габдулла - Голәмәләр шурасы рәисе, РИУ мөгаллиме;
• Нургалиев Рөстәм - РИУ мөгаллиме ;
• Вәлиуллин Камил -, "Мөхәммәдия" мәдрәсәсе мөгаллиме;
• Хисамов Илмир - РИУ мөгаллиме;
• Моратов Мөхәммәд-Морат - РИУ мөгаллиме;
• Гыйззәтуллин Рамил - "Әниләр" мәчете имам-хатыйбы;
• Миңнеәхмәтов Рәфыйк – Әлмәт районы имам-мөхтәсибе;
• Хәлилрахманов Җәлил – Әлмәт мәдрәсәсе мөгаллиме;
• Габдуллин Зөлфәт – "Мөхәммәдия" мәдрәсәсе проректоры;
• Мөлеков Булат -"Амал" финанслар йорты белгече;
• Бикбаев Равил - "Өметлеләр" мәчете имам-хатыйбы;
• Нәүмов Абдрахманов - РИУ мөгаллиме;
• Шәһәвиев Сәет-Дамир - ТР Фәннәр академиясенең ислам тикшеренүләр үзәге җитәкчесе;
• Яхин Илшат - "Фәнис" мәдрәсәсе мөгаллиме;
• Акбашев Камил - РИУ мөгаллиме.

Казыятлар

Казыят дини-хокукый мәсьәләләр буенча карарлар кабул итүче оешма. Татарстанның баш казые – Җәлил Фазлыев.

• Төньяк төбәк - Җәлил Фазлыев (Баш казый) (Арча, Әтнә, Балтач, Кукмара, Саба, Теләче районнары керә)
• Башкала төбәге – Мәхмүт Шәрәфетдинов (Казан)
• Төньяк-көнбатыш төбәге – Рөстәм Вәлиуллин (Югары Ослан, Биектау, Яшел Үзән, Лаеш, Питрәч, Балык Бистәсе)
• Көньяк-көнбатыш төбәге - Фәһим Әхмәтҗанов (Апас, Буа, Чүпрәле, Кайбыч, Кама Тамагы, Тәтеш районы)
• Көньяк төбәге - Алмаз Шәрифуллин (Аксубай, Алексеевск, Әлки, Яңа Чишмә, Спасс, Чистай)
• Көньяк-көнчыгыш төбәге - Марат Мәрданшин (Баулы, Бөгелмә, Лениногорск,Норлат, Чирмешән, Ютазы)
• Көнчыгыш төбәге - Рәфыйк Миңнеәхмәтов (Азнакай , Әлмәт, Зәй, Мөслим, Сарман)
• Төньяк-көнчыгыш төбәге - Руслан Мортазин (Әгерҗе, Актаныш, Мамадыш, Менделеевск, Минзәлә)
• Кама буе төбәге – Рөстәм Шәйхивәлиев (Яр-Чаллы, Түбән Кама, Тукай, Алабуга)

Бүлекләр

Буйсынучы оешмалар

• Рәсми сайт