Ğälämi Apparat

Şulay uq törle kük cisemnäre öslegendä tikşerenü häm bütän törlär eşlären başqara.

Orbitağa yörtüçe-raketalar yäki oçqıç yärdämendä kiterelä.

Yaqın ğälämgä keşelär häm yök kitersen öçen kosmik apparat ğälämi qorab yäki ğälämi oçu apparatı dip yörtelä.

Kosmik oçu apparatı törle ölkälärdä qullanıla:

• suborbital'
• Cir yanındağı orbital'
• planetalar ara
• planetalar östendäge

Cirneñ yasalma iärçennäre häm pilotlı kosmik apparat ayırılıp toralar.

Avtomatik qaytarıluçan häm planetaara ğälämi apparat yasaw texnologiälär tik SSRB-Rusiädä, AQŞ, Qıtay, Yapunstan, Hindstan häm Awrupada bar.

Rusiä, AQŞ, Qıtay ğına Cirneñ yasalma iärçennärne totıp ala alalar.

Eş tärtibe buyınça tübändäge ğälämi apparatlar bar:

• Cirneñ yasalma iärçennäre
• Avtomatik planetaara stantsiälär
• Ğälämi qorablar
• Orbital' stantsiälär
• Töşerelä torğan apparat
• Planetada yörüçe

Qaytaru mömkinlege buyınça:

• Qaytarıluçan
• Qaytarılmawçan

Ğälämi apparat oçışı cibärelü çorı, orbital' oçış häm cirgä töşüdän tora. Ğälämgä cibärelsen öçen apparat kiräkle kosmik tizlekne alırğa tieş.

Ğälämi apparat küpçelek sistemaları qoyaş batareyälärennän yäki ximik akkumulätordan tä'min itelä.

Yörtkeç caylanması yärdämendä apparat üz tizlege häm yünäleşen üzgärtä ala. Ğädättä ximik raketa yörtkeçe qullanıla.

Ğälämi apparatta tereklek tä'min itü, elemtä, idärä itü, temperatura tärtiben tä'min itü, yünälderü, häläkättä qotqaru sistemaları bar.

• Гущин В. Н. Основы устройства космических аппаратов: Учебник для вузов. — М.: Машиностроение, 2003. — 272 с. — 1000 экз. — ISBN 5-217-01301-X.
• Описание космических аппаратов в ежегодниках БСЭ (1957—1990) 2006 елның 27 июнь көнендә архивланган.
• Описание орбит космических аппаратов и их использование
• Оптико-электронные приборы космических аппаратов (1972)
• Космические двигатели третьего тысячелетия
• Зарубежные космические аппараты 2013 елның 17 июнь көнендә архивланган.