Ulusal Kongre Partisi (UKP; Arapça: المؤتمر الوطني, al-Mu'tamar al-Waṭanī), kuruluşundan Sudan Devrimi'ne kadar Sudan'da iç politikaya egemen olan büyük bir siyasi partiydi.
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
| Ulusal Kongre Partisi المؤتمر الوطني | |
|---|---|
Wiki Türkçe | |
| Kuruluş tarihi | 1998 |
| Kapanış tarihi | 29 Kasım 2019 |
| Önceli | Ulusal İslami Cephe |
| Merkez | Hartum, Sudan |
| İdeoloji | İslamcılık Arap milliyetçiliği Tasavvuf Sosyal muhafazakârlık Otoriteryanizm Militarizm Amerikan karşıtlığı Antisiyonizm Sağ popülizm |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sağ |
| Dini | Sünni İslam |
| Uluslararası üyelik | Müslüman Kardeşler |
| Resmî renkler | Yeşil |
| İnternet sitesi | |
| Sudan | |
Ulusal İslami Cephe'nin (UİC) bölünmesinden sonra parti iki partiye bölündü. Sekreteri Hasan et-Turabi liderliğindeki İslami Hareket ve Ömer el-Beşir komutasındaki ordu, 1989 yılında Başbakan Sadık el-Mehdi ve Devlet Başkanı Ahmed el-Mirghani'ye karşı bir askeri darbe gerçekleştirdi. Ulusal Kongre Partisi ve Sudan'ın da cumhurbaşkanı olan Ömer el-Beşir, iktidarı ele geçirdi ve şeriatı ulusal düzeyde kurumsallaştırmaya başladı.
1969'daki askeri darbenin ardından Sudan Cumhurbaşkanı Cafer Numeyri, diğer tüm siyasi partileri feshetti ve İslami partileri etkin bir şekilde dağıttı. 1985'teki siyasi geçişin ardından Turabi, eski partiyi İslamcı bir anayasa için zorlayan Ulusal İslami Cephe'de (UİC) yeniden örgütledi. UİC nihayetinde İslamcı gündemi alenen destekleyen Ömer el-Beşir'i iktidara getiren başka bir askeri darbeyi destekledi. Parti yapısı; genel konferans, şura konseyi ile liderlik konseyi ve yürütme ofisinin ulusal düzeyinde oluşturuldu.
UKP, 1998 yılında Ulusal İslami Cephe'deki (UİC) önemli siyasi figürler ve diğer politikacılar tarafından kuruldu. UKP'nin yönetimi, bağımsız ve çağdaş Sudan tarihinin en uzun yönetimiydi. Aynı devrimci selefi cihatçılıktan geçerek Müslüman Kardeşlerin İslamcı öğrenci aktivizminden doğdu. Parti; İslamcılık, Pan-Arabizm ve Arap milliyetçiliği ideolojilerini takip etti.
UKP, 29 Kasım 2019'da askeri darbenin ardından Sudan Egemenlik Konseyi tarafından yasaklandı. Partinin tüm mallarına el konuldu ve tüm parti üyelerinin seçimlere katılmaları veya on yıl boyunca görev yapmaları yasaklandı.
Ömer el-Beşir'in Sudan Devlet Başkanı olmasıyla Ulusal Kongre Partisi, selefleri Ulusal İslami Cephe (UİC) ve Beşir'in 1993 yılına kadar başkanlığını yürüttüğü Ulusal Devrim Komuta Konseyi ile aynı ideolojiye sahip ve 1998'de ülkede yasal olarak tanınan tek siyasi parti olarak kuruldu. Ülkedeki tek siyasi parti olarak üyeleri hızla tüm Sudan Parlamentosuna hakim oldular. Ancak, meclis başkanı Hasan et-Turabi'nin devlet başkanının yetkilerini azaltan bir yasa tasarısı sunması ve Beşir'i parlamentoyu feshetmeye ve olağanüstü hal ilan etmeye sevk etmesinin ardından örgüt içinde bir bölünme oluşmaya başladı. Bildirildiğine göre Turabi, Beşir'in yeniden seçim kampanyasına boykot çağrısında bulunduktan sonra Ulusal Kongre Partisi Başkanı olarak askıya alındı. Ardından, Turabi liderliğindeki bölünmüş bir hizip olan Halkçı Kongre Partisi (HKP), en büyük isyancılardan biri olan Sudan Halk Kurtuluş Ordusu (SHKO) ile bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşma sonrası Beşir, kendisini ve hükûmeti devirmeyi planladıklarına inandı. Turabi, daha sonra Ekim 2003'te serbest bırakılmadan önce komplo iddiaları üzerine 2000 yılında hapsedildi.
2000 yılında Sudan hükûmetinin muhalefet tarafından boykot edilen demokratik seçimleri onaylamasının ardından parti, eski Cumhurbaşkanı Cafer Numeyri'nin Emekçi Halkın Güçleri İttifakı Partisi ile birleşti. Bu birleşme daha sonra Sudan Sosyalist Birlik Partisi'nin kurulmasıyla dağıldı. Demokratik Birlik Partisi (DBP) ve Ümmet Partisi tarafından boykot edilmesi nedeniyle seçimlerin işlevselliği sorgulandı. Aralık 2000'deki yasama seçimlerinde parti 360 sandalyeden 355'ini kazandı. Aynı yıl yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde parti adayı Ömer el-Beşir, oyların %86,5'ini alarak yeniden seçildi. Ulusal Kongre Partisi üyeleri, Hukukçular Birliğine ve Sudan'daki tarım ve üniversite öğrenci birliklerinin çoğunun başkanlarına hükmetmeye devam etti. 2005'te SHKH ile yapılan Kapsamlı Barış Anlaşmasının ardından, UKP'nin egemen olduğu Sudan hükûmeti, Güney Sudan'ın altı yıllık özerkliğine izin verdi, ardından 2011'de bağımsızlık referandumu yapıldı ve böylece İkinci Sudan İç Savaşı sona erdi. Güney Sudan ayrılma lehinde oy kullandı.
2004 yılında Ömer el-Beşir hükûmeti ile Sudan Kurtuluş Ordusu (SKO) ve Adalet ve Eşitlik Hareketi (AEH) gibi isyancı gruplar arasında Darfur'da savaşın patlak vermesinden bu yana resmi olarak olmasa da Cancavid gibi Arap milis militanlarını yerel halka karşı uyguladıkları cinayet, tecavüz ve tehcir eylemlerini destekledikleri iddialarıyla UKP neredeyse evrensel olarak eleştirildi. Darfur bölgesindeki gerilla savaşı nedeniyle ile 400.000 arasında insan öldürüldü, ise 2.5 milyondan fazla insan yerinden edildi ve Sudan ile Çad arasındaki diplomatik ilişkiler hiç bu kadar kötü olmamıştı. Bu, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) İnsani İşlerden Sorumlu Devlet Bakanı Ahmed Harun'u ve Müslüman Cancavid milis lideri olduğu iddia edilen Ali Kuşayb olarak da bilinen Ali Muhammed Ali'yi bölgedeki zulümlerle ilgili olarak suçlamasına yol açtı. 14 Temmuz 2008'de, Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir aleyhine on suçlamada bulunuldu ve ardından tutuklama emri çıkarıldı. Haziran 2019 itibarıyla, Ulusal Kongre üyesi olan ve UCM tarafından suçlanan el-Beşir, Harun ve Abdurrahim Muhammed Hüseyin, Askeri Geçiş Konseyi iktidardayken Sudanlı yetkililer tarafından gözaltında tutuldu. Yine UCM tarafından suçlanan Kuşayb ve Abdullah Banda, Haziran 2019 itibarıyla kaçak olarak kaldı.
Uluslararası tutuklama emrine rağmen, Başkan Ömer el-Beşir, on yıl içinde birden fazla siyasi partinin katıldığı ilk seçim olan 2010 Sudan devlet başkanlığı seçimlerinde UKP'nin lideri ve adayı olarak kaldı. Siyasi rakibi, aynı zamanda Sudan Halk Kurtuluş Ordusu'nun da lideri olan ve ardından Güney Sudan Başkanı olan Başkan Yardımcısı Salva Kiir Mayardit'ti.
| Seçim | Aday | Oy | % | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| 2000 | Ömer el-Beşir | %86,5 | Kazandı | |
| 2010 | 6.901.694 | %68,24 | Kazandı | |
| 2015 | 5.252.478 | %94,05 | Kazandı |
| Seçim | Lider | Oy | % | Sandalye | +/– | Pozisyon | Sonuç |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2000 | Ömer el-Beşir | 350 / 360 |  350 | 1. | Hükûmet
| ||
| 2010 | 323 / 450 |  32 |  1. | Hükûmet
| |||
| 2015 | 3.915.590 | %78,32 | 323 / 426 | | 1. | Hükûmet
|
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Ulusal Kongre Partisi (Sudan), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
