Tmogvi Kalesi

"Tmogvi" kelimesi Gürcücede "pagan rahip" anlamına gelen mogvi (მოგვი) veya "magus" kelimesinden türemiştir. Kaleden ilk olarak 9. yüzyıldan kalma kaynaklarda bahsedilmiştir. Cavaheti platosu ve Kura geçidi arasındaki eski ticaret yolunu, Kura Nehri'nin oluşturduğu vadi üzerinden kontrol eden bir savunma sistemi olarak inşa edildi. Cavaheti bölgesindeki çok önemli bir askeri kaleydi. O dönemde, bölgenin feodal beyleri Gürcü Bagrationi Hanedanı'ından geliyordu.

Komşu kasaba ve Tsunda Kalesi, MS 900 civarında yıkıldıktan sonra Tmogvi önem kazanmıştır. 11. yüzyılın başlarında, kale birleşik Gürcistan Krallığı'nın doğrudan kontrolü altına girmişti.

1073 yılında kale, kralın mirası olarak soylu Niania Kuabulisdze'ye verildi; onun soyundan gelenler yüzyıllarca kaleyi ellerinde tuttu, ta ki kale Toreli, Tmogveli, Şalikaşvili veya Cakeli gibi diğer büyük feodal ailelerin eline geçinceye kadar. 1088 yılında kale bir depremde yıkıldı. Orta Çağ'da yaşamış Gürcü yazar Sargis Tmogveli, Tmogvi'dendi. Osmanlı İmparatorluğu 1578 yılında kalenin kontrolünü ele geçirdi. 1829 yılında, Edirne Antlaşmasıyla beraber kale ve çevresindeki bölge Rus İmparatorluğu'na bırakıldı.

 

Tmogvi Kalesi, Kura nehrinin yukarısındaki bir dağın tepesine inşa edilmiştir. Dağdaki uçurumlar tarafından sunulan doğal savunmayı güçlendiren bir duvarla (150 metre uzunluğunda, 3 metre genişliğinde) birleşen ve çevrelenen kale, 3 tepelik alana yayılır. Her tepeye birkaç kule inşa edilmiştir. Gizli bir tünel, kuşatma sırasında bile kaledekilerin suya erişebilmesi için kaleyle nehri birleştirir. Kalenin batı kısmı daha iyi korunmaktadır. Kalenin içinde az sayıda bina vardır. Bazalt bir temel üzerine tüften yapılmış dörtgen yapının kilise olduğu varsayılmıştır. Surların dışında, batı tarafta, Aziz Ephrem kilisesi, 13. yüzyıldan kalma fresk parçalarıyla harap durumdadır.

1902'de Ermenistan'ın ulusal şairi Hovhannes Tumanyan, en ünlü şiirlerinden birini yazdı: Tmkaberd'ın fethedilmesi (Թմկաբերդի առումը).