Sardisli Melito (Yunanca: Μελίτων Σάρδεων Melítōn Sárdeōn; ölümü 180), apolojet (İman savuncusu), teolog, Kutsal Kitap uzmanı idi.
İzmir yakınlarındaki Sardis’in piskoposu ve erken Hristiyanlıktaki büyük otoritelerden birisi. Yortusu 1 Nisandır.
Sardisli Melito | |
---|---|
Ölüm | c. 180 muhtemelen Sardis |
Kutsayanlar | Doğu Ortodoks Kilisesi - Katolik Kilisesi - Anglikanizm |
Aziz ilanı | Cemaat öncesi |
Yortu | 1 Nisan |
Simge | Filozof ve Hristiyan (kendinden menkul) |
Yahudi olarak doğmuş, Havari Pavlus gibi Yunan kültürünü benimsemiştir. Efesli piskopos Polikrates (130-196) ondan ‘hadım’ diye bahsederek, Melito’nun keşiş hayatını ve muhtemelen bekar kalmasını ifade etmiştir. Retorik tartışma sanatında eğitim görmüş olan Melito’nun özellikle iki stoik filozofun etkisi altında kaldığı düşünülmektedir; Cleanthes ve Poseidonius. Melito aynı zamanda Nasıralı İsa’nın dünyada yaşadığı yerlere ve Yerusalem’e hac yolculuğu yaptığı bilinen ilk Kilise Babasıdır, yaklaşık 170 yılında yaptığı yolculukta Yahudi Kutsal kitapları üzerinde de araştırmalar yapmıştır.
Hristyanlığın başlangıcında Hristiyanlar arasında Mesih’in yeniden doğuşunun ne zaman kutlanacağı üzerinde bir anlaşmazlık vardı. Ireneus ve birçok Anadolulu piskopos gibi Melito da Paskalya'yı Yahudilerin Fısıh bayramı ile aynı zamanda kutlamayı tercih ediyordu, Roma’daki gibi Fısıh bayramından sonraki Pazar günü yerine. Muhtemelen Yahudi geçmişinden ötürü fısıh bayramı ile aynı günde kutlanılması gerektiğini düşünüyordu.
Melito'nun teolojik düşüncesinde Kristoloji merkezi bir rol oynar. Mesih’in tanrısallığı ve herşeyden önce varoluşu Melito’nun teolojisini şekillendirmektedir. Mesih’in enkarne oluşunun sebebi insanı günah, ölüm ve şeytandan kurtarmaktı.
Edebi eserlerinin büyük çoğunluğu kayıptır. Melito'nun eserlerinin listesi Eusebius, Hieronymus ve Rufinus tarafından sağlanmaktadır. Ancak çalışmalarının çoğu bize ulaşmadı.
Bunlara ek olarak Melito Yahudilerin Mısır’dan Çıkışını Mesih’in kurtarıcı işinin bir türü olarak okumaktadır. Musa Mesih’in bir tür önfigürüdür. Oldukça anlamlı bir kıyaslamayla Melito, Yahudilerin güvenli kaçışını sağlayan kuzunun kesilmesi ile Mesih’in çilesi ve ölümünün Hristiyanların günahtan ve ölümden kaçışını sağlaması arasında bağ kurmaktadır. Mesih’in ölümü ve dirilişini bu bağlamda görerek Melito bağışlamayı vaaz eder. Mesih kendisinden, bağışlanmanın kendisiymiş gibi bahseder.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Sardisli Melito, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.