หม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์

2499) เป็นพระธิดาคนเดียวในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ กับหม่อมเอลิสะเบธ จักรพงษ์ ณ อยุธยา และเป็นพระนัดดาในสมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ

หม่อมราชวงศ์ นริศรา จักรพงษ์ ป.ช, ป.ม., ร.ง.ภ.
เกิด	2 สิงหาคม พ.ศ. 2499 (67 ปี) ลอนดอน ประเทศอังกฤษ สหราชอาณาจักร
สัญชาติ	ไทย
อาชีพ	นักเขียน นักสังคมสงเคราะห์ อาจารย์ นักธุรกิจ
คู่สมรส	แอลเลน เลวี (หย่า) กอสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ ทอมสัน
บุตร	จุลจักร จักรพงษ์ ภูวสวัสดิ์ จักรพงษ์
บิดามารดา	พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ (บิดา) หม่อมเอลิสะเบธ จักรพงษ์ ณ อยุธยา (มารดา)

หม่อมราชวงศ์นริศราสมรสครั้งแรกกับแอลเลน เลวี่ มีบุตรชาย 1 คนคือ จุลจักร จักรพงษ์ หรือ "เล็ก" หรือ "ฮิวโก้" และสมรสครั้งที่สองกับกอสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ ทอมสัน (กี้, บุตรชายของแกรี ทอมสัน กับหม่อมราชวงศ์สายสวัสดี สวัสดิวัตน์ ทอมสัน) มีบุตรชายอีก 1 คน คือ ภูวสวัสดิ์ จักรพงษ์ หรือ "กู้"

หม่อมราชวงศ์นริศรา เกิดที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ โดยพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ เป็นผู้ประทานชื่อ ตามพระนามกรมของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ หม่อมราชวงศ์นริศราใช้ชีวิตวัยเด็กส่วนใหญ่ในบ้านหลังใหญ่บนเนินเขา ณ มณฑลคอร์นวอลล์ เขตชนบทของอังกฤษ แต่ก็กลับกรุงเทพมหานครอยู่บ่อยครั้ง เธอเข้าศึกษาชั้นต้นที่โรงเรียนจิตรลดา รุ่นเดียวกับสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ในวัยเด็กเธอได้ติดตามบิดาไปมาระหว่างประเทศไทยกับประเทศอังกฤษ บ่อยครั้ง

เมื่ออายุได้ 7 ปี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ได้สิ้นพระชนม์ด้วยโรคมะเร็ง อีกไม่กี่ปีถัดมา หม่อมเอลิสะเบธ จักรพงษ์ ณ อยุธยา มารดาก็ถึงแก่กรรมด้วยโรคมะเร็งเช่นกัน เธอจึงย้ายไปอยู่กับน้าที่ค่อนข้างเอียงซ้ายและไม่ชอบความเป็น “เจ้า” จึงสบประมาทว่าชีวิตนี้คงไม่เอาไหน ต่อมาเมื่ออายุ 18 ปี เธอจึงออกจากบ้านน้า ขณะนั้นไม่มีอะไรติดตัวมาเลย โดยเธอทำงานเสริฟอาหารเลี้ยงตัวเอง

ต่อมาเข้าศึกษาชั้นมัธยมที่ คอร์นวอลล์ และศึกษาระดับอุดมศึกษา ด้านภาษาจีน และเปลี่ยนเป็นสาขาประวัติศาสตร์ศิลป์วิทยาจนจบปริญญาบัณฑิต เกียรตินิยมอันดับ 1 จาก Courtauld Institute จากนั้นจึงมาเป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ศิลป์วิทยา ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร และสอนภาษาอังกฤษที่โรงเรียนจิตรลดา ได้ทำงานกับทหารในโครงการป้องกันตัวเองตามชายแดน ซึ่งเป็นโครงการที่ได้รับเงินสนับสนุนจากสหรัฐ

หม่อมราชวงศ์นริศราสมรสครั้งแรกกับ แอลเลน เลวี่ ด้วยวัยที่ห่างกัน 20 ปี ต่อมาได้แยกทางกัน โดยมีลูกชายด้วยกัน 1 คน คือ จุลจักร จักรพงษ์ หรือ ฮิวโก้ นักร้องและนักแสดง จากนั้นแต่งงานกับกอสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ บุตรชายของหม่อมราชวงศ์สายสวัสดี สวัสดิวัตน์ ซึ่งต่างเป็นลูกครึ่งที่มีรสนิยมและการใช้ชีวิตคล้ายกัน โดยมีบุตรชาย คือ ภูวสวัสดิ์ จักรพงษ์ เธอและครอบครัวใช้ชีวิตไป-มาระหว่างประเทศไทยและประเทศอังกฤษ

ปัจจุบันเธอใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ที่ประเทศอังกฤษ เป็นประธานมูลนิธิโลกสีเขียว เป็นประธานกรรมการสำนักพิมพ์ริเวอร์บุ๊คส์ ซึ่งเป็นสำนักพิมพ์ที่เน้นพิมพ์หนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรมไทย อีกทั้งในปัจจุบันก็ได้เปิดวังจักรพงษ์เป็นโรงแรมหรูขนาดเล็กชื่อว่า “จักรพงษ์วิลล่าแอนด์ไดน์นิ่ง”

หม่อมราชวงศ์นริศราเป็นผู้ใส่ใจกับปัญหาสิ่งแวดล้อมและสิทธิมนุษยชนมานาน เธอเป็นประธานผู้ก่อตั้งมูลนิธิโลกสีเขียว

หม่อมราชวงศ์นริศรา เป็นหนึ่งในผู้ได้รับเชิญให้เป็นผู้ถือคบเพลิงโอลิมปิก ในพิธีวิ่งคบเพลิงโอลิมปิก 2008 ช่วงเดินทางผ่านประเทศไทย ในวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2551 ในฐานะประธานมูลนิธิโลกสีเขียว ที่มีบทบาทในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม แต่หลังเกิดเหตุการณ์ความไม่สงบในทิเบต ซึ่งมีผู้เสียชีวิตหลายสิบรายในลาซา ทิเบต ในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2551 หม่อมราชวงศ์นริศรา ได้ประกาศถอนตัวจากการเป็นผู้ถือคบเพลงดังกล่าว เพื่อเป็นการประท้วงการละเมิดสิทธิมนุษยชนของรัฐบาลจีน

ผลงานประพันธ์ เช่น หนังสือ “แคทยาและเจ้าฟ้าสยาม” พจนานุกรมอังกฤษ-ไทย ทำร่วมกับสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยอ๊อกฟอร์ด และศูนย์การแปลและการล่ามเฉลิมพระเกียรติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, หนังสือ "ถึงลูกชายเล็ก" ซึ่งเป็นพระราชหัตถเลขาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงสมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ

• ตึกนริศรา จักรพงษ์ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี

• พ.ศ. 2527 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2522 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2551 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 7 เหรียญเงินดิเรกคุณาภรณ์ (ร.ง.ภ.)