หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล

2436 − 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513) มีพระนามลำลองว่า ท่านชายอั๋น เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการกับหม่อมพุก ประสูติเมื่อวันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 2436 ทรงศึกษาที่โรงเรียนราชวิทยาลัย ที่บ้านสมเด็จเจ้าพระยา และจึงเดินทางไปศึกษาต่อที่โรงเรียนนายร้อยทหารบก หลังจากนั้นเสด็จไปทรงศึกษาที่โรงเรียนนายร้อยโกรลิชเตเฟลเดอ ประเทศเยอรมัน ต่อจากนั้นเข้าศึกษาที่โรงเรียนรบ Kriegschule ที่เมืองเมทซ์ เดินทางกลับประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2456

หม่อมเจ้าปรีดิเทพยพงษ์ เทวกุล
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง 15 เมษายน พ.ศ. 2491 – 28 มิถุนายน พ.ศ. 2492
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	อรรถกิจ พนมยงค์
ถัดไป	พจน์ สารสิน
ประสูติ	3 สิงหาคม พ.ศ. 2436
สิ้นชีพิตักษัย	11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 (76 ปี)
ชายา	หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ กฤดากร
หม่อม	หม่อมราชวงศ์สอางค์ ปราโมช แตงไทย เดชผล
บุตร	6 คน
ราชวงศ์	จักรี
ราชสกุล	เทวกุล
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
พระมารดา	หม่อมพุก เทวกุล ณ อยุธยา
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
แผนก/สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2456–2473
ชั้นยศ	พลตรี
บังคับบัญชา	กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์

ทรงรับราชการที่กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ พ.ศ. 2460 ทรงเป็นผู้บังคับการกรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ ทรงเป็นกรรมการร่างแบบฝึกหัดทหารปืนใหญ่ ในปี พ.ศ. 2461 สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถโปรดให้ไปประทับด้วย ณ วังปารุสกวัน จนกระทั่งทิวงคตเมื่อ พ.ศ. 2463

หลังจากนั้นทรงดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตทหารบก ณ กรุงปารีสและกรุงลอนดอน ต่อมาในปี พ.ศ. 2467 ทรงเป็นผู้บังคับการกองโรงเรียนนายร้อยชั้นมัธยม พ.ศ. 2471 ทรงเป็นปลัดเสนาธิการทหารบก พ.ศ. 2473 ย้ายสังกัดจากกระทรวงกลาโหมไปประจำการในกระทรวงต่างประเทศ ทรงเป็นอัครราชทูตพิเศษผู้มีอำนาจเต็มของประเทศไทยประจำประเทศเยอรมนี เดนมาร์ก สวีเดน และ นอร์เวย์

ปี 2491 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ประกอบพิธีสมรสพระราชทานแก่ หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล กับ หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ กฤดากร ณ พระที่นั่งเทวราชสภารมย์ ท้องพระโรงพระราชวังพญาไท และต่อมาทรงมีหม่อมอีก 2 ท่าน คือ หม่อมราชวงศ์สอางค์ ปราโมช (อดีตหม่อมในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์) และหม่อมแตงไทย เทวกุล ณ อยุธยา มีพระโอรส-ธิดารวมทั้งหมด 6 คน

1. หม่อมเจ้าลีลาศหงษ์ เทวกุล (ราชสกุลเดิม กฤดากร; 15 เมษายน พ.ศ. 2442 − 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2464 ปรับศักราชตามแบบสากล) พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ กับหม่อมแช่ม กฤดากร ณ อยุธยา
2. หม่อมราชวงศ์สอางค์ เทวกุล (ราชสกุลเดิม ปราโมช; 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2442 − 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518) พระธิดาในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าคำรบ กับหม่อมนุ่ม ปราโมช ณ อยุธยา มีบุตรธิดา 4 คน คือ
   1. หม่อมราชวงศ์สุปรีดีเสพ เทวกุล (ช.) สมรสกับสมศรี ลางคุลเสน มีบุตร 1 คน
   2. หม่อมราชวงศ์ทิพยางค์ กาญจนดุล (ญ.) สมรสกับประพาส กาญจนดุล มีบุตร 4 คน
   3. ท่านผู้หญิงสำอางวรรณ ล่ำซำ (ญ.) สมรสกับบัญชา ล่ำซำ มีบุตร 3 คน
   4. หม่อมราชวงศ์เทพยพงศ์ เทวกุล (ช.) สมรสกับประเทือง ศิลปรัศมี มีบุตร 4 คน
3. หม่อมแตงไทย เทวกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม เดชผล) มีบุตรชาย 2 คน คือ
   1. หม่อมราชวงศ์วงศ์ปิติ เทวกุล (ช.) สมรสกับหม่อมหลวงอรทัย ลดาวัลย์ มีบุตร 2 คน
   2. หม่อมราชวงศ์ปรีดิยาธร เทวกุล (ช.) สมรสและหย่ากับปอลิน อินทสุกิจ และสมรสครั้งที่สองกับประภาพรรณ เทวกุล ณ อยุธยา มีบุตร 3 คน

หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงศ์ เทวกุล สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 สิริชันษา 76 ปี มีพิธีพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 28 ตุลาคม พ.ศ. 2513 ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

พลตรี หม่อมเจ้าปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งไทยและต่างประเทศ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2511 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2499 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2492 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2471 –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2462 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2469 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)
• พ.ศ. 2497 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2454 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 –   เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•   ฝรั่งเศส :
  • พ.ศ. 2471 –   เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นที่ 3
•   นอร์เวย์ :
  • พ.ศ. 2467 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 2
•   เยอรมนี :
  • พ.ศ. 2505 –   เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ชั้นที่ 1

พระยศและตำแหน่ง

• ผู้บังคับการกรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
• 6 กันยายน พ.ศ. 2463: ประจำกรมเสนาธิการทหารบก
• 30 ธันวาคม พ.ศ. 2463: กราบถวายบังคมลาไปรับตำแหน่งผู้ช่วยทูตฝ่ายทหาร
• 10 มกราคม พ.ศ. 2463: ผู้ช่วยทูตฝ่ายทหารประจำประเทศอังกฤษและฝรั่งเศส
• 25 เมษายน พ.ศ. 2465: นายพันโท
• 27 ตุลาคม พ.ศ. 2473: นายพลตรี