สุทรรศนจักร (สันสกฤต: सुदर्शन चक्र, แปล: จักรแห่งทัศนะที่เป็นมงคลยิ่ง, IAST: Sudarśana Chakra) เป็นจักรมงคล 108 ซี่ ที่มีความเกี่ยวข้องกับพระวิษณุ และ พระกฤษณะ ในเอกสารของฮินดู สุทรรศนจักรมักปรากฏบนหัตถ์ขวาของพระวิษณุ ในขณะที่หัตถ์ที่เหลือ ทรงปัญจชันย์ (สังข์), เกาโมฑกี (คฑา) และปัทม์ (ดอกบัว)
ในฤคเวทเขียนถึงจักรว่าเป็นสัญลักษณ์ของพระวิษณุ และเป็นสัญลักษณ์แทนกงล้อของเวลา เช่นเดียวกับในอิติหาสะกับปุราณะ ส่วนในมหาภารตะ พระกฤษณะ ซึ่งเป็นอวตารของพระวิษณุ ใช้จักรเป็นอาวุธ
รูปมนุษย์ (anthropomorphic form) ของสุทรรศนจักรมีมาตั้งแต่อินเดียยุคกลาง ในฐานะผู้ติดตามผู้ซื่อสัตย์ของเพทเจ้าบางองค์ โดยเฉพาะพระวิษณุ จักรบุรุษ (Chakra-Purusha) สองแขนนี้มีลักษณะคล้ายมนุษย์ นอกจากนี้ยังมีแบบหลายแขน เรียกว่า จักรเปรุมัล (Chakraperumal) ซึ่งพบมาตั้งแต่ยุคกลางเข้าใจกันว่าเป็นภาพแทนพลังการทำลายล้าง ของจักรวาล หรือเมื่อจักรแห่งกาลเวลานี้รวมกับอาวุธไฟแล้ว ยังเป็นสัญลักษณ์แทนการทำลายล้างจักรวาลเช่นกัน
ที่มาของคำว่า สุทรรศน ประกอบขึ้นมาจาก สุ(सु) แปลว่า "ดี, เป็นมงคล" และ ทรรศน (दर्शन) ตรงกับคำว่า "ทัศน์" ส่วน "จักร" มีความหมายถึงกงล้อ อาจหมายถึงแทนล้อของราชรถ หรือเป็นเชิงเปรียบเปรยถึงกงล้อของกาลเวลา และกงล้อของสังสารวัฏ
This article uses material from the Wikipedia ไทย article สุทรรศนจักร, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.