วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร

วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร ก่อตั้งเมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2498 โดยจอมพล แปลก พิบูลสงคราม โดยเปิดการศึกษาเฉพาะผู้บริหารชั้นสูงของฝ่ายทหารและพลเรือนเท่านั้น

ต่อมาในปี พ.ศ. 2532 จึงเปิดหลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักรภาครัฐร่วมเอกชน หรือ ปรอ. ขึ้นมาอีกหลักสูตรหนึ่ง เพื่อให้นักธุรกิจระดับเจ้าของกิจการหรือผู้บริหารได้เข้ารับการศึกษาร่วมกับผู้บริหารระดับสูงของภาครัฐ ในปี พ.ศ. 2546 เปิด หลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักรภาครัฐ เอกชน และการเมือง หรือ วปม. โดยรับนักการเมืองเพิ่มเข้ามา ปัจจุบันหลักสูตร วปม. ไม่เปิดการศึกษา คงเหลือแต่หลักสูตร วปอ. และ ปรอ. นักศึกษา วปอ. เป็นผู้บริหารระดับสูง โดยมีข้อกำหนดของผู้ที่จะได้รับการพิจารณาให้เข้าศึกษานี้ว่า

• ถ้าเป็นข้าราชการพลเรือน ต้องเป็นระดับอำนวยการระดับสูง หรือเทียบเท่า ขึ้นไป
• ถ้าเป็นข้าราชการทหาร ต้องมีชั้นยศระดับพันเอก, นาวาเอก ,นาวาอากาศเอก รับเงินเดือนอัตราพันเอก (พิเศษ) ,นาวาเอก (พิเศษ) ,นาวาอากาศเอก (พิเศษ) ขึ้นไป
• ถ้าเป็นข้าราชการตำรวจ ต้องมีชั้นยศระดับพันตำรวจเอก รับเงินเดือนอัตราพันตำรวจเอก (พิเศษ) ขึ้นไป

เข็มรัฎฐาภิรักษ์ เป็นเครื่องหมายวิทยฐานะ สำหรับผู้สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร เริ่มใช้ตั้งแต่การศึกษารุ่นแรก (ประจำปี พ.ศ. 2498 – 2499) เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยความหมายของสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ประกอบเป็นเข็มรัฎฐาภิรักษ์มีดังนี้

• รูปทรงของเข็มที่เป็นรูปโล่ หมายถึง สิ่งที่ใช้ป้องกันภัยและอันตรายเมื่อนำมาใช้ร่วมกับภาพธงชาติ จึงมีความหมายถึงการป้องกันประเทศชาติให้อยู่รอดปลอดภัย
• แถบธงชาติไทย หมายถึง ราชอาณาจักรไทย
• สีฟ้าอ่อน ซึ่งเป็นสีของพื้นโล่ หมายถึง สถาบันการศึกษาชั้นสูงของประเทศเป็นสีท้องฟ้าอันเป็นสิ่งที่สูงส่ง
• พระมหามงกุฎพร้อมรัศมี หมายถึง สถาบันพระมหากษัตริย์
• อุณาโลม หมายถึง ศาสนาประจำชาติ เนื่องจากเป็นเครื่องหมายที่ใช้ในพิธีทางศาสนาโดยทั่วไป
• จักร หมายถึง กองทัพบก
• สมอเรือ หมายถึง กองทัพเรือ
• ปีกนก หมายถึง กองทัพอากาศ
• ราชสีห์และคชสีห์ หมายถึง กระทรวง ทบวงต่าง ๆ เนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของ ตราประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีและสำนักนายกรัฐมนตรี
• ดาวห้าแฉกสีทอง หมายถึง การผนึกกำลังทั้ง 5 ฝ่าย ได้แก่ ทหารบก ทหารเรือ ทหารอากาศ ตำรวจ พลเรือน ให้เป็นหนึ่งเดียว
• ช่อชัยพฤกษ์ หมายถึง ชัยชนะอันเกิดจากความสามัคคี ความพร้อมเพรียงกันของบุคคลทุกฝ่ายในชาติ

 

ผลงานวิจัย “เครือข่ายผู้บริหารระดับสูงผ่านเครือข่ายทางการศึกษา” ของนวลน้อย ตรีรัตน์ ใน พ.ศ. 2555 รายงานว่าหลักสูตร วปอ. และหลักสูตรอื่นที่คล้ายกันเป็นที่แบ่งอำนาจระหว่างชนชั้นนำภายใต้ความสัมพันธ์แบบ “พรรคพวกเพื่อนฝูง” และเป็นช่องทางลัดให้คนกลุ่มใหม่เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชนชั้นนำ