ประเสริฐ รุจิรวงศ์

พล.ต.อ. ประเสริฐ เกิดเมื่อวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2454 เข้าศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาที่ โรงเรียนวัดสุทธิวราราม สำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนนายร้อยทหารบก ในปี พ.ศ. 2470 และได้รับปริญญาจากวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร ในปี พ.ศ. 2504 เริ่มต้นรับราชการในปี พ.ศ. 2491 ในตำแหน่ง ราชองครักษ์เวร และได้ดำรงตำแหน่งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2 ในปี พ.ศ. 2494

ในปี พ.ศ. 2495 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น ผู้บังคับกองพลน้อยทหารปืนใหญ่ต่อสู้อากาศยาน และเป็นรองอธิบดีกรมตำรวจเมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2500 และได้รับพระราชทานยศ พลตำรวจโท เมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2500 ต่อมาได้รับแต่งตั้งให้รักษาการอธิบดีกรมตำรวจ ในปี พ.ศ. 2502 โดยได้รับพระราชทานยศ พลตำรวจเอก เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2503 และได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมตำรวจ เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2506

ต่อมาในปี พ.ศ. 2511 ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นอธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นอธิการบดีลำดับที่ 3

ในการรัฐประหารรัฐบาลตนเองของจอมพล ถนอม กิตติขจร ได้มีการแต่งตั้งสภาบริหารคณะปฏิวัติเพื่อปกครองประเทศซึ่งมีจอมพลถนอม เป็นประธานสภาบริหารคณะปฏิวัติ พล.ต.อ. ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้อำนวยการฝ่ายศึกษาและสาธารณสุขด้วย ซึ่งการแต่งตั้งสภาบริหารคณะปฏิวัติในครั้งนี้ เป็นอีกหนึ่งชนวนเหตุของเหตุการณ์ 14 ตุลา

พลตำรวจเอก ประเสริฐ เคยดำรงตำแหน่งสำคัญในหน้าที่ราชการ การเมือง อาทิ

• รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พ.ศ. 2506 - พ.ศ. 2512)
• อธิบดีกรมตำรวจ (พ.ศ. 2506 - พ.ศ. 2515)
• อธิการบดีมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (พ.ศ. 2511 - พ.ศ. 2512)
• รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (11 มีนาคม พ.ศ. 2512 - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514) และ (19 ธันวาคม พ.ศ. 2515 - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2516)

พลตำรวจเอก ประเสริฐ รุจิรวงศ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2511 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2504 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2503 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2505 –   เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2477 –   เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2513 –   เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 2 ประเภทที่ 2 (ส.ช.)
• พ.ศ. 2502 –   เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2487 –   เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2506 –   เหรียญลูกเสือสดุดี ชั้นที่ 1
• พ.ศ. 2511 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2508 –   เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 9 (ร.จ.ท.9)
• พ.ศ. 2468 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 –   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 –   เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)
• พ.ศ. 2502 –   เหรียญกาชาดสมนาคุณ ชั้นที่ 1 (เหรียญทอง)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•   ไต้หวัน :
  • พ.ศ. 2503 –   เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราอันสุกสกาว ชั้นที่ 1
•   เยอรมนี :
  • พ.ศ. 2506 –   เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ชั้นที่ 1
•   กรีซ :
  • พ.ศ. 2506 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จอร์จที่ 1 ชั้นที่ 1
•   เวียดนามใต้ :
  • พ.ศ. 2506 –   เครื่องอิสริยาภรณ์กิม กานท์ ชั้นที่ 2
•   เนเธอร์แลนด์ :
  • พ.ศ. 2507 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์ออเรนจ์-นัสเซา ชั้นที่ 1
•   เบลเยียม :
  • พ.ศ. 2507 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎเบลเยียม ชั้นที่ 1
•   มาเลเซีย :
  • พ.ศ. 2507 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์ปัง กวน เนการา ชั้นที่ 2
  • พ.ศ. 2515 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์หยาง มูเลีย เซเตีย มาห์โกตา มาเลเซีย ชั้นที่ 1
•   นอร์เวย์ :
  • พ.ศ. 2509 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นที่ 1
•   สวีเดน :
  • พ.ศ. 2509 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวขั้วโลก ชั้นที่ 1
•   เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. 2509 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์กิตติคุณทางการทูต ชั้นที่ 1
•   ลาว :
  • พ.ศ. 2510 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์ล้านช้างร่มขาว ชั้นที่ 1
•   ออสเตรีย :
  • พ.ศ. 2510 –   เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งสาธารณรัฐออสเตรีย ชั้นที่ 1 (เงิน)
•   สหราชอาณาจักร :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จักรวรรดิบริติช ชั้นประถมาภรณ์ (ฝ่ายพลเรือน)
•   อินโดนีเซีย :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราแห่งสาธารณรัฐอินโดนีเซีย ชั้นอธิประธานา