ประเทศเวียดนามเหนือ

2488 ถึง พ.ศ. 2519 โดยได้รับการยอมรับอย่างสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 2497 เวียดนามเหนือเป็นสมาชิกของกลุ่มตะวันออก ซึ่งต่อต้านรัฐเวียดนามที่ได้รับการสนับสนุนจากฝรั่งเศส และต่อมาคือเวียดนามใต้ เวียดนามเหนือได้รับชัยชนะเหนือเวียดนามใต้ในปี พ.ศ. 2518 และได้สิ้นสุดลงในปีถัดมาเมื่อรวมประเทศเข้ากับเวียดนามใต้จนกลายเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามในปัจจุบัน

สาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (เวียดนาม)
2488–2519
ธงชาติ (พ.ศ. 2498–2519) ตราแผ่นดิน (พ.ศ. 2518–2519)
คำขวัญ: "อิสรภาพ – เสรีภาพ – ความสุข" (เวียดนาม: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc")
เพลงชาติ: "มาร์ชทหารเวียดนาม"
เขตปกครองของสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนามตาม การประชุมเจนีวา แสดงเป็นสีเขียวเข้ม ส่วนดินแดนที่อ้างสิทธิ์จะแสดงเป็นเขียวอ่อน
สถานะ	รัฐที่ไม่ได้รับการรับรอง (2488–2497) รัฐเอกราช (2497–2519)
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	ฮานอย 21°01′42″N 105°51′15″E / 21.02833°N 105.85417°E / 21.02833; 105.85417
ภาษาราชการ	เวียดนาม
ตัวอักษรทางการ	ตัวอักษรเวียดนาม
ศาสนา	รัฐอเทวนิยม
เดมะนิม	ชาวเวียดนามเหนือ ชาวเวียดนาม
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ลัทธิมากซ์–เลนิน รัฐพรรคการเมืองเดียว สาธารณรัฐสังคมนิยม (หลัง พ.ศ. 2497)
หัวหน้าพรรคแรงงาน
• 2488–2499	เจื่อง ชิญ
• 2499–2503	โฮจิมินห์
• 2503–2518	เล ด่วญ
ประธานาธิบดี
• 2488–2512	โฮจิมินห์
• 2512–2518	โตน ดึ๊ก ทัง
นายกรัฐมนตรี
• 1945–1955	โฮจิมินห์
• 1955–1975	พัม วัน ด่ง
สภานิติบัญญัติ	สมัชชาแห่งชาติ
ยุคประวัติศาสตร์	สมัยหลังสงครามโลกครั้งที่สอง/สงครามเย็น
• การปฏิวัติเดือนสิงหาคม	19 สิงหาคม 2488
• การสละราชสมบัติของบ๋าว ดั่ย	25 สิงหาคม 2488
• ก่อตั้งเวียดนามเหนือ	2 กันยายน 2488
• การเลือกตั้งสภานิติบัญญัติ	6 มกราคม 2489
• ข้อตกลงโฮ–เซนต์เทนี	6 มีนาคม 2489
• เริ่มต้น สงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่ง	19 ธันวาคม 2489
• การประชุมเจนีวา	22 กรกฎาคม 2497
• เริ่มต้น สงครามเวียดนาม	1 พฤศจิกายน 2498
• โฮจิมินห์ ถึงแก่อสัญกรรม	2 กันยายน 2515
• ข้อตกลงสันติภาพปารีส	27 กรกฎาคม 2516
• การรวมประเทศ	30 เมษายน 2518
• สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม	2 กรกฎาคม 2519
พื้นที่
1945	331,212 ตารางกิโลเมตร (127,882 ตารางไมล์)
1955	157,880 ตารางกิโลเมตร (60,960 ตารางไมล์)
1968	157,880 ตารางกิโลเมตร (60,960 ตารางไมล์)
ประชากร
• 1945	ป. 20 ล้าน
• 1955	16,100,000
• 1968	18,700,000
• 1974	23,800,000
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	1960 (ประมาณ)
• รวม	4,113 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	$51
สกุลเงิน	đồng cash (until 1948)
ก่อนหน้า ถัดไป 2488: จักรวรรดิเวียดนาม 2497: อินโดจีนของฝรั่งเศส 2489: อินโดจีนของฝรั่งเศส 2519: เวียดนาม

ระหว่างการปฏิวัติเดือนสิงหาคมหลังสงครามโลกครั้งที่สอง นักปฏิวัติคอมมิวนิสต์ โฮจิมินห์ ผู้นำเหวียตมิญ ได้ประกาศเอกราชเวียดนามเหนือเมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2488 และประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม เหวียตมิญก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2484 และออกแบบมาเพื่อเรียกร้องเอกราชในวงกว้าง

ตั้งแต่แรกเริ่ม เหวียตมิญที่นำโดยคอมมิวนิสต์พยายามรวบรวมอำนาจโดยการกวาดล้างกลุ่มชาตินิยมอื่นๆ ขณะเดียวกัน ฝรั่งเศสได้กลับเข้ามาเพื่อปกครองอาณานิคมเวียดนามอีกครั้งหลังสงครามโลกครั้งที่สอง และในที่สุดก็ทำให้เกิดสงครามอินโดจีนครั้งที่หนึ่งในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2489 ระหว่างสงครามกองโจรครั้งนี้ เหวียตมิญยึดครองและควบคุมพื้นที่ชนบทส่วนใหญ่ในเวียดนาม ซึ่งนำไปสู่ความพ่ายแพ้ของฝรั่งเศสในปี พ.ศ. 2497 การเจรจาในการประชุมเจนีวาในปีนั้นยุติสงครามและยอมรับเอกราชของเวียดนาม สนธิสัญญาเจนีวาได้มีผลให้เกิดการแบ่งประเทศออกเป็นสองประเทศคือเวียดนามเหนือและเวียดนามใต้ใต้ชั่วคราวเส้นขนานที่ 17 โดยกำหนดให้มีการเลือกตั้งทั่วไปในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2499 เพื่อ "นำมาซึ่งการรวมเวียดนามเป็นหนึ่งเดียว" ดินแดนทางเหนือถูกควบคุมโดยสาธารณรัฐประชาธิปไตยเวียดนาม และโดยทั่วไปเรียกว่าเวียดนามเหนือ ในขณะที่ทางตอนใต้ใต้ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์คือรัฐเวียดนาม และต่อมาคือสาธารณรัฐเวียดนาม

การกำกับดูแลการดำเนินการตามสนธิสัญญาเจนีวาเป็นความรับผิดชอบของคณะกรรมาธิการระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยอินเดีย แคนาดา และโปแลนด์ ซึ่งเป็นตัวแทนของขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด กลุ่มทุนนิยม และคอมมิวนิสต์ตามลำดับ สหรัฐซึ่งไม่ได้ลงนามในสนธิสัญญาเจนีวา ระบุว่า "จะยังคงแสวงหาความสามัคคีผ่านการเลือกตั้งที่เสรีซึ่งอยู่ภายใต้การดูแลของสหประชาชาติ เพื่อให้แน่ใจว่าการเลือกตั้งเหล่านั้นจะดำเนินการอย่างยุติธรรม" ขณะเดียวกันรัฐเวียดนามก็คัดค้านการแบ่งแยกประเทศอย่างรุนแรงโดยนายกรัฐมนตรี โง ดิ่ญ เสี่ยม ได้ประกาศในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2498 ว่ารัฐเวียดนามจะไม่เข้าร่วมการเลือกตั้ง โดยอ้างว่าไม่ได้ลงนามในสนธิสัญญาเจนีวาและดังนั้นจึงไม่มีความเกี่ยวข้อง และทำให้เกิดความกังวลว่าการเลือกตั้งที่ไม่เสรีจะเกิดขึ้นภายใต้ระบอบการปกครองของเหวียตมิญในเวียดนามเหนือ ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2498 รัฐบาลของนายเสี่ยมจัดการลงประชามติในรัฐเวียดนาม ซึ่งมีความเสียหายอย่างกว้างขวางจากการทุจริตการเลือกตั้ง เพื่อถอดถอนประมุขแห่งรัฐ บ๋าว ดั่ย และสถาปนาสาธารณรัฐเวียดนามโดยมีนายเสี่ยมเป็นประธานาธิบดีคนแรก

ความล้มเหลวในการรวมประเทศโดยการลงประชามติทำให้เกิดสงครามเวียดนามในปี พ.ศ. 2498 กองทัพประชาชนเวียดนามของเวียดนามเหนือและเวียดกงซึ่งตั้งอยู่ในเวียดนามใต้ได้รับการสนับสนุนจากพันธมิตรคอมมิวนิสต์ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นจีนและสหภาพโซเวียต ต่อสู้กับกองกำลังทหารของเวียดนามใต้. ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ประเทศอื่นๆ กลายเป็นคอมมิวนิสต์ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สหรัฐได้เข้าแทรกแซงความขัดแย้งดังกล่าวพร้อมกับกองกำลังกลุ่มตะวันตกจากเกาหลีใต้ ออสเตรเลีย และไทย ซึ่งให้การสนับสนุนทางทหารกับเวียดนามใต้ ความขัดแย้งแพร่กระจายไปยังประเทศเพื่อนบ้าน และเวียดนามเหนือสนับสนุนกลุ่มปะเทดลาวในลาวและเขมรแดงในกัมพูชาเพื่อต่อต้านรัฐบาลที่ได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐฯ ภายในปี พ.ศ. 2516 สหรัฐอเมริกาและพันธมิตรถอนตัวออกจากสงคราม และเวียดนามใต้ที่ไม่ได้รับการสนับสนุนก็ถูกกองทัพเวียดนามเหนือเข้ายึดครองอย่างรวดเร็ว

สงครามเวียดนามสิ้นสุดลงในวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2518 และเวียดนามใต้อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลปฏิวัติชั่วคราวเวียดนามใต้ ซึ่งนำไปสู่การรวมเวียดนามอีกครั้งในวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2519 และการสถาปนาสาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม หลังสงครามเวียดนาม เวียดนามที่รวมเป็นหนึ่งได้ประสบปัญหาทางเศรษฐกิจตกต่ำ วิกฤตผู้ลี้ภัยและความขัดแย้งกับเขมรแดงใน พ.ศ. 2520 และจีนใน พ.ศ. 2522 สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนามยังคงรักษาวัฒนธรรมการเมือง ระบบเศรษฐกิจ ในรูปแบบของโซเวียต และการเป็นสมาชิกในกลุ่มตะวันออก เช่น คอมิคอน จนกระทั่งมีการปฏิรูปเศรษฐกิจใน พ.ศ. 2529 และการล่มสลายของสหภาพโซเวียตใน พ.ศ. 2534

หลังจากที่สงครามโลกครั้งที่สองได้ยุติลงในปี พ.ศ. 2488 เวียดนามได้ประกาศที่จะต่อสู้เพื่อให้เวียดนามหลุดพ้นจากสภาพการเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสอย่างเปิดเผย ด้วยความต้องการที่จะเป็นเอกราช จึงได้มีการสู้รบกันอย่างหนักเป็นเวลานานถึง 8 ปี จนกระทั่งกองกำลังเวียดมินห์ ของพรรคนิยมคอมมิวนิสต์เวียดนามสามารถโจมตีป้อมปราการสำคัญของฝรั่งเศสที่เดียนเบียนฟูแตกลงในวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 วิกฤตการณ์สงครามครั้งนั้นมีทางที่จะรุกรานจนกลายเป็นสงครามระหว่างประเทศ ฝรั่งเศสจึงยอมรับความปราชัยและสงบศึก ด้วยเหตุนี้จึงได้มีการลงนามในอนุสัญญาเจนีวา พ.ศ. 2497 ที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ มีผลให้เวียดนามถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ เวียดนามเหนือ และเวียดนามใต้ โดยมีเส้นขนานที่ 17 องศาเหนือเป็นเส้นแบ่งเขตเวียดนามเหนือ ยึดถือการปกครองแบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ ภายใต้การนำของนายโฮจิมินห์

ต่อมา เมื่อมีความพยายามที่จะรวมเวียดนามทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน เวียดนามเหนือจึงได้ส่งกำลังกองโจรเวียดกงเข้าก่อกวนและแทรกซึมเข้าไปในเวียดนามใต้อย่างต่อเนื่อง โดยแฝงเข้ามาในลักษณะผู้ลี้ภัยและผู้อพยพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 เรื่อยมา จากนั้นได้มีการปฏิบัติรุกรานด้วยอาวุธ และกำลังทหารอย่างรุนแรง ตลอดจนโฆษณาชวนเชื่อชักจูงใจราษฎรเวียดนามใต้ซึ่งได้ผลเป็นอย่างดี ประกอบการดำเนินการนโยบายด้านการบริหารประเทศของรัฐบาลเเวียดนามใต้ประสบความล้มเหลว จึงไม่สามารถต่อต้านได้เพียงลำพังตนเอง และได้ร้องขอความช่วยเหลือจากมิตรประเทศฝ่ายโลกเสรี

เมื่อปี พ.ศ. 2508 เวียดนามใต้ตกอยู่ในจุดล่อแหลมที่สุดจนรัฐบาลสหรัฐอเมริกาต้องส่งกำลังทหารเข้าไปปฏิบัติการในเวียดนามใต้พร้อมด้วยกำลังทหารของพันธมิตรอีก 6 ประเทศ คือ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ สเปน ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ และประเทศไทย ซึ่งผลออกมาก็คือการพ่ายแพ้ของสหรัฐอเมริกา ทำให้เวียดนามเหนือและเวียดนามใต้รวมเข้าด้วยกันในนามของประเทศเวียดนามที่มีการปกครองระบอบสาธารณรัฐสังคมนิยมที่ปกครองด้วยพรรคคอมมิวนิสต์ดั่งเช่นการปกครองของเวียดนามเหนือมาจนถึงปัจจุบัน

• เวียดนามใต้