ชาร์เลอมาญ

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

748 – 28 มกราคม ค.ศ. 814) เป็นพระมหากษัตริย์แห่งชาวแฟรงก์ (ฝรั่งเศสโบราณ) ตั้งแต่ ค.ศ. 768 จนถึงวันสวรรคต เป็นผู้ทำให้ราชอาณาจักรแฟรงก์รวมเป็นหนึ่งเดียวและเรืองอำนาจ กองทัพของชาวแฟรงก์ได้ช่วยคุ้มครองพระสันตปาปาและกรุงโรมจากการรุกรานของประเทศลอมบาร์เดีย ทำให้ศาสนจักรโรมันคาทอลิกกลายเป็นผู้สนับสนุนราชวงศ์การอแล็งเฌียง พระองค์เข้ารับพิธีราชาภิเษกจากสมเด็จพระสันตะปาปาลีโอที่ 3 ในกรุงโรมให้เป็นจักรพรรดิแห่งชาวโรมัน เนื่องจากมีจักรพรรดินีไอรีนแห่งเอเธนส์ แห่งราชวงศ์อิซอเรียน เป็นจักรพรรดินีแห่งโรมัน และเป็นสตรีคนแรกที่ปกครองจักรวรรดิไบแซนไทน์ที่คอนสแตนติโนเปิล โดยที่พระสันตปาปาไม่ยอมรับนาง ชาร์เลอมาญจึงเป็นจักรพรรดิองค์แรก ในนาม "จักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์" ถือเป็นจักรพรรดิที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของยุโรปในสมัยกลาง

ชาร์เลอมาญ
จักรพรรดิแห่งชาวโรมัน
ชาร์เลอมาญที่มีตราเหยี่ยวดำและตราดอกลิลลีเหนือพระเศียร (ภาพโดย อัลเบรชท์ ดือเรอร์)
จักรพรรดิแห่งจักรวรรดิการอแล็งเฌียง
ครองราชย์	25 ธันวาคม 800 – 28 มกราคม 814
ราชาภิเษก	25 ธันวาคม 800 มหาวิหารนักบุญเปโตรเดิม กรุงโรม
ถัดไป	หลุยส์ผู้ศรัทธา
พระมหากษัตริย์แห่งชาวลอมบาร์ด
ครองราชย์	10 กรกฎาคม 774 – 28 มกราคม 814
ราชาภิเษก	10 กรกฎาคม 774
ก่อนหน้า	Desiderius
ถัดไป	พระเจ้าเบอร์นาร์ด
พระมหากษัตริย์แห่งชาวแฟรงก์
ครองราชย์	9 ตุลาคม 768 – 28 มกราคม 814
ราชาภิเษก	9 ตุลาคม 768 นัวอียง
ก่อนหน้า	พระเจ้าเปแป็งพระวรกายเตี้ย
ถัดไป	หลุยส์ผู้ศรัทธา
พระราชสมภพ	2 เมษายน ค.ศ. 747 อาเคิน หรือ ลีแยฌ (แอร์สตาล)
สวรรคต	28 มกราคม ค.ศ. 814 (66 พรรษา) อาเคิน ราชอาณาจักรแฟรงก์
ฝังพระศพ	อาสนวิหารอาเคิน
พระราชบุตร	เปแป็งพระขนองค่อม ชาร์ลส์ผู้เยาว์ เปแป็งแห่งอิตาลี หลุยส์ผู้ศรัทธา
ราชวงศ์	การอแล็งเฌียง
พระราชบิดา	พระเจ้าเปแป็งพระวรกายเตี้ย
พระราชมารดา	เบรทราดแห่งล็อง
ศาสนา	โรมันคาทอลิก
ลายพระอภิไธย

ชาร์เลอมาญได้รับการขนานพระนามว่าเป็น "พระบิดาแห่งยุโรป" จากการที่ทรงรวมรวมดินแดนยุโรปตะวันตกเป็นปึกแผ่นครั้งแรกนับตั้งแต่จักรวรรดิโรมัน ชาร์เลอมาญทรงเป็นผู้ริเริ่มสมัยฟื้นฟูศิลปวิทยาในจักรวรรดิการอแล็งเฌียง ซึ่งเป็นยุคแห่งความเจริญทางวัฒนธรรมและปัญญาของศาสนจักรตะวันตก จักรพรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ทุกพระองค์ในกาลต่อมาต่างอ้างว่าอาณาจักรของพวกเขาเป็นอาณาจักรที่สืบทอดมาจากจักรวรรดิของชาร์เลอมาญ แม้บทเพลงแห่งโรลองด์ (ฝรั่งเศส: La Chanson de Roland) วรรณกรรมภาษาฝรั่งเศสที่เก่าแก่ที่สุด ก็แต่งขึ้นโดยอ้างถึงสงครามขับไล่อาณาจักรมุสลิมของกองทัพของพระองค์

ชาร์เลอมาญเสด็จสวรรคตในค.ศ. 814 หลังจากเป็นจักรพรรดิได้ 13 ปี พระศพถูกฝังไว้ที่อาสนวิหารอาเคิน นครหลวงในขณะนั้น ทรงอภิเษกสมรสอย่างน้อยสี่ครั้งและมีพระโอรสตามกฎหมายอยู่สามองค์

 

ชาร์เลอมาญเป็นพระโอรสของพระเจ้าเปแป็งพระวรกายเตี้ยแห่งราชวงศ์การอแล็งเฌียง ทรงร่วมตามเสด็จในกองทัพของพระบิดาในการสู้รบในดินแดนต่าง ๆ ซึ่งทำให้ราชอาณาจักรแฟรงก์แผ่ไพศาลไปอย่างกว้างไกล

ชาร์เลอมาญขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์แห่งชาวแฟรงก์ใน ค.ศ. 768 หลังจากนั้นทรงประกอบพระกรณียกิจตามธรรมเนียมผู้นำนักรบของชาวแฟรงก์ด้วยการขยายอำนาจของอาณาจักร เริ่มด้วยการผูกมิตรกับชาวลอมบาร์ดทางตะวันออกเฉียงใต้ด้วยการอภิเษกกับธิดากษัตริย์แห่งชาวลอมบาร์ด ซึ่งจะทำให้พระองค์มีสิทธิเหนืออาณาเขตของพวกลอมบาร์ดด้วย แต่ต่อมาก็เกิดความขัดแย้งระหว่างพระองค์กับพวกลอมบาร์ด พระมเหสีถูกขับออกจากราชอาณาจักรแฟรงก์ พวกลอมบาร์ดยังพยายามยึดกรุงโรมและควบคุมพระสันตะปาปา ชาร์เลอมาญจึงส่งกองทัพไปช่วยพระสันตะปาปาและมีชัยชนะเหนือพวกลอมบาร์ด ราชอาณาจักรแฟรงก์จึงทำหน้าที่คุ้มครองศาสนจักรที่กรุงโรมนับแต่นั้น และพระสันตะปาปาก็ให้การรับรองชาร์เลอมาญในฐานะ "จักรพรรดิแห่งชาวโรมัน" ในพิธีราชาภิเษกโดย สมเด็จพระสันตะปาปาลีโอที่ 3 ที่มหาวิหารนักบุญเปโตรในกรุงโรม ในปี ค.ศ. 800 ซึ่งหมายถึงการยอมรับว่าชาร์เลอมาญมีฐานะเทียบเท่าจักรพรรดิแห่งจักรวรรดิโรมันในสมัยโบราณและเป็นประมุขเหนือดินแดนอิตาลี ก่อนหน้านั้นชาร์เลอมาญยังทรงขยายดินแดนไปทางตะวันตกเฉียงใต้และสเปนต่อเนื่องจากสมัยพระบิดาและยึดครองเยอรมันใต้ (รัฐบาวาเรียในปัจจุบัน)

จักรพรรดิชาร์เลอมาญทรงเริ่มสร้างความมั่นคงและทำให้อาณาจักรแฟรงก์กลายเป็นอาณาจักรที่เป็นเอกภาพมากขึ้นกว่ายุคก่อน ทรงตั้งราชสำนักที่เมืองแอกซ์ลาชาแปล เริ่มการสร้างพระราชวังและอาสนวิหารอาเคิน ที่เมืองอาเคิน ในประเทศเยอรมนีปัจจุบัน เป็นสัญลักษณ์ของการอุปถัมภ์ของอาณาจักรและศาสนจักรนับแต่นั้น โบสถ์วิหารได้รับอิทธิพลทางศิลปะจากกรุงโรม เรียกกันว่าสถาปัตยกรรมแบบโรมาแนสก์ (Romanesque) ชาร์เลอมาญทรงส่งเสริมการศึกษาด้วยการสร้างโรงเรียนหลวง นำพระจากวาติกันมาสอนวิทยาการต่าง ๆ ทำให้ฝรั่งเศสเริ่มก้าวขึ้นเป็นศูนย์กลางการศึกษาและอารยธรรมของยุโรปในเวลาต่อมา ชาร์เลอมาญทรงพยายามขยายพระราชอำนาจของราชสำนักไปยังส่วนต่าง ๆ ของอาณาจักรผ่านการส่งข้าหลวง และการเก็บภาษี แต่เมื่อทรงสวรรคต ราชสำนักก็ไม่อาจควบคุมพื้นที่ส่วนต่าง ๆได้อย่างเต็มที่นัก กลายเป็นปัญหาสำคัญต่อการสร้างอาณาจักรที่เป็นเอกภาพในสมัยกลางหลังสวรรคต อาณาจักรของพระองค์แบ่งแยกให้แก่พระโอรส 3 พระองค์ บางส่วนอยู่ในดินแดนเยอรมนีปัจจุบัน