သွဟ် မဂၠာဲ သွက်
ခၞံကၠောန် မုက်လိက်ဏအ် "ဍုင်+မတ်မလီု+နိဿဲ" ပ္ဍဲဝဳကဳ! ကျောဝ် သီုကဵု သွဟ် မကလိဂွံ နူကဵု မဂၠာဲသ္ၚေဝ်
ရးနိဂီုဗၟာ (ကလေင်ထ္ၜး နူ ဍုင်ရးဗၟာ) ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဗုကာံ ပ္ဍဲ သၞာံ ၁၀၅၀တအ်တုဲ ဗွဲကြဴဏအ် အရေဝ်ဗၟာ၊ အခိုက်ဗၟာ၊ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ဓလီုဂွံအာ အလုံမွဲ ရးနိဂီုဂှ်ရ။ ဍုင်ဗုကာံဂှ် ဒးဒုင်ပလီုကဵု ပၞာန်မန်ဂိုလဳယျာ၊... |
ပွိုင် (၃) သၞာံရ။ သၞာံ ၁၃၅၈ ဂိတုဇှ်ေ (၆) စွေက် ပ္ဍဲဍုင်မတ်မလီု အရာပ်သေဂျော စပ္တန်ဘာတိုက်လိက် ပရိယတ္တိဝေဒဳတုဲ နဒဒှ်နွံပိုဉ်ကီု နဒဒှ်အ္စာလိက်ကီု ယိုက်ဂၠေင်တာလျိုင်သာသနာရ။... |
ကၠအ်ပ္ကဴရာမည ဍုင်မတ်မလီု (ရာမညပန်းခြံ) ဂှ် ဒှ်ကၠအ်ပ္ကဴ မနွံ ဗဒါဲသၞေဟ်ဒဒန်ရာမည၊ ဇိုင်ၜဳသြင်လောန်၊ ဂၠံင်ဇိုင်ၜဳ၊ အရာပ်ဓမာတ် ဍုင်မတ်မလီု၊ မစပံက်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ်... |
တၠဂုဏ်အ္စာအာနန္ဒ (ကဏ္ဍ မုက်လိက် နကဵုလေန် ဝှာင်မလီုလာ်ဂမၠိုင်) ဘဒ္ဒန္တသုဝဏ္ဏ(ခ)ဘဒ္ဒန္တထေရာ နန္ဒဘာမြာင် ဍုင်မတ်မလီု၊ ဘဒ္ဒန္တဝိသာရဒ၊ ဘဒ္ဒန္တကေလာသ ကအ်ဗိန် ဘာဇၞော်တအ် မဒှ်အိုတ်ရ။ စပ်ကဵုတန်ဝိနယပါဠိပါရဂူတုဲ အ္စာကေင်နိဿဲကၠုၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ဘဒ္ဒန္တဝါရ(မဟာဂန္ထ... |
မဟွံဂွံဒးဒုင်ပလီု ဗွဲမပြဟ်တုဲ တင်ဂၞင် မနိဿဲဂမၠိုင် ဗွဲမခိုင်ကၠိုက် မၞးဗၟံက်ထ္ၜးကဵုညိ။ အရာ မကတဵုဒှ် ပရေင်ကယျာန်ဓဝါတ်တအ်ဂမၠိုင် ပဂုဏ်တုဲ လိက်ပရေင် ပရူမဒှ်... |
ရာမညနိကာယ ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန် တိုက်လိက် ဘာဗ္ဂေါပရိယတ္တိမန်၊ အရာကုန်သီ၊ ဍုင်မတ်မလီုဝွံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တသဳလာစာရ ပတန်လဝ်ရ။ ပရူဒဒှ်မတန်ဘာတုန် ကျာ်ဇၞော်အ္စာ... |
၂၅၀၀၊ ဍုင်မတ်မလီု။ နကဵုဗော်ပရေင်ဍုင်ကွာန်ၜါဂှ် ပ္တိတ်လလောင်တြး ဒဒှ်ရ သွက်ဗော်မန် ဂွံဒှ်မွဲဂှ် ညးတအ် ချပ်ဒၟံင်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောံဓရီုဇၞော် ပရေင်ဍုင်ကွာန်မန်ဂှ်... |
အရာပ်သၟိင်ၚိုန် (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်ဝါ (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်သဳရိမျာင် (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်သဳရိမင်္ဂလာ (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်မုဟ်ပန် (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်ဖျာ (ဍုင်မတ်မလီု) အရာပ်မျာင်သာယာ... |
ကၠောန်ကၠုင်ဗွဲမဂၠိုင်ရ။ ဗီုရေင်တၠုင် ကမၠောန်သဇိုင်ဝန်သာသနာ ဗွဲမဂၠိုင်နွံကီု ဟိုတ်နူမခၞုံချူပကောံ ပြကိုဟ်သ္ကအ်တဲ သွက်ကောန်ပရိယတ်တအ် ဂွံနိဿဲ သီုဖျေဟ်စဳပြးထ္ၜးကဵု... |
ယဲကဝ်ရဝ်နာဝဳရုသ် ၂၀၁၉ (ကဏ္ဍ မုလိက်နွံနိဿဲဗၠေတ်ဂမၠိုင်) ကေုာံ ကအ်လီု (loss of taste) ကေုာံ/ဟွံသေင်မ္ဂး မုဟ်လီု (loss of smell) တအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်လက်သန်ယဲဏအ် နွံကီုရ။ မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင်တအ်ဂှ် လက်သန်ယဲ ဆညိညဟေင်ထ္ၜးတုဲ... |
ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် (ကဏ္ဍ မုလိက်နွံနိဿဲဗၠေတ်ဂမၠိုင်) ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် နကဵုဗော်ဍုင်မန်တၟိ ပံက်ကၠုင် ဒပ် ခရိုင်မတ်မလီု ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ဒမၠုက် ပွိုင်ဍုင်ဂမၠိုင် မပ္တံကဵု လှာဒကှ်၊ ဇြပ်ဗု၊ မုဟ်ဍုင်တအ် မာန်ကၠုင်ရ။ သၞာံ ၁၉၆၅ ညးအုပ်ကာဗော်... |
ရွှေလအၚ်း ကျေးရွာ ) ဝွံ နွံပ္ဍဲပွိုင်ဍုင်လှာဒကှ်၊ ဒေသရးမန်၊ တွဵုးရဍုင်ကရေင်။ တုဲဒှ်ကွာန်မန်မၞုံသၟဝ်အုပ်ဓုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အကြာၜဳၜါ ကော်ဂး ၜဳဇမိ ကေုာံ ၜဳဝၚ်ရော... |
မြဴသာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဗွဲစၟတ် ကျိုက်တိဂုံ ဝွံ ကၠုင်နူအရေဝ်မန် ကျာ်တိဂုင်။ ညံင်ရဴဂှ်ကီု ဍုင်မတ်မလီုဂှ် ဗီုဗၟာ မော်လမြိုင် ဂှ် ပ္ဍဲလိက်တြေံ ပိုယ်ဂွံဆဵုကေတ်... |
ဒှ်ကျာ်စေတဳ မနွံဗမံက် ဍုင်ကၟာဝက်ရးဇြာ လတူဒဵုကျာ်တၟအ် သမၠုင် ၁၈၁၆ ပေတုဲ နူကဵု ပါင်ဂၠံင်ဍုင်ကၟာဝက် ဂွံစိုပ် ဇိုင်ဒဵုဂှ် နွံ ၜါတိုင်ဘာ်၊ နူဇိုင်ဒဵု ဂွံစိုပ်ဇရေင်ကျာ်... |
ဂကူမန် (ကဏ္ဍ မုလိက်နွံနိဿဲဗၠေတ်ဂမၠိုင်) မန်ဗၟာ: မွန်လူမျိုး, ရမ်သာင်: [mʊ̀ɰ̃ lù mjó]; သေံ: มอญ, ရမ်သာင် [mɔ̄ːn] listen (help·info)) ဂှ် ဒှ်ဂကူ ပ္ဍဲပစ္စုပ္ပန်ဏအ် မပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲဍုင်ဗၟာ သကုတ်သၟဝ်... |
အတ္ထုပ္ပတ္တိကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဘဒ္ဒန္တဇဋိလ (ကဏ္ဍ မုက်လိက် နကဵုလေန် ဝှာင်မလီုလာ်ဂမၠိုင်) ဟွံပြေစိုတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေင်အ္စာကျာ်ဇၞော်ဝိမလဗုဒ္ဓိ ဘာ(မြစေတီရဲကျောင်း)ဍုင်မတ်မလီုတုဲ ဆက်ပြာပ်အာဇရေင်ကျာ်ဇၞော်ညာဏိကဘာပဇ္ဇောတာရီုဍုင်မံင်မလပၠန်ရ။... |
သဘင်သၟာန်သွဟ်လိက် ဂကောံသဒ္ဓမ္မပါလ ဍုင်မတ်မလီုဂှ် အံင်ဇၞးကၠုင် ကဆံင်ပထမ၊ ကဆံင်ဒုတိယ၊ တုဲပၠန် ပ္ဍဲသဘင်သၟာန်သွဟ်လိက်အလဵုအသဳဂှ် အံင်ဇၞးကေတ် တန်ဍောတ်၊ တန်ဒေါဝ်ရ၊၊... |
ပါန်လှ၊ နာဲ (ကဏ္ဍ မုက်လိက် နကဵုလေန် ဝှာင်မလီုလာ်ဂမၠိုင်) ဂွံအံင်ကေတ်တန်သတ္တမ ပ္ဍဲသၞာံပရေင်ပညာ ၁၉၃၉-၄၀ ရ။ တုဲဂှ် တိုန်အာ မံင် ပ္ဍဲဍုင်လ္ဂုင် လုပ်ကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲရုင်ကံက်စရင်မၞိဟ် မွဲလစုတ်တုဲ က္လေင်စှ်ေကၠုင် မတ်မလီု... |
ခ္ဍဲသဳ၊ ဂိတု (ကဏ္ဍ ပရေင်ဘာသာ) ဒှ်ဂိတုမရနုက်မသုန် ပ္ဍဲမွဲသၞာံ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်မန်၊ ကြက္ကဒိန်ဟိန္ဒူ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်ဍုင်အိန္ဒိယရ၊၊ ပ္ဍဲကြက္ကဒိန် ဗေင်္ဂလဳ ကေုာံ ကြက္ကဒိန်နိပဝ် (ဝိကြမ သံဝစ္ဆရ်)... |
အရိယ၊တၠဂုဏ် (သကုတ် တရဴကတ်ပညာ ဍုင်သီရိလင်္ကာ) ဌာနက္တဵုဒှ်မၞိဟ် - တွဵုရးဍုင်မန်၊ ပွိုင်ဍုင်ရေဝ်၊ သၠုင်ကျာ၊ ဟံင်ဂါမ်၊ ကွာန် အုံထင်တဵု (အရာပ် -၂) ယၟုမိမ - နာဲဝေန်ဂျဳ၊ မိဂျေန်လှ ယၟုမိမခုတ်ခဴလဝ် - မင်းဇာနည်အောင်... |