مقوله‌های دستوری

رفتار دستور زبانی مشابهی نمایش می‌دهند، آن‌ها نقش مشابهی در داخل ساختار دستوری جمله‌ها بازی می‌کنند. همچنین گاهی واژه‌های یک رده جزء کلامی نقش تک‌واژشناختی...

زمان دستوری مقوله‌ای دستوری است که موقعیت زمانی را تعیین می‌کند؛ به عبارت دیگر زمان دستوری شکل دستوری‌شدهٔ زمان تقویمی است. زمان دستوری جزو مقولات اساسی...

تصریفی و پیوندی موجود است. حالت دستوری در بسیاری از زبان‌های جهان دیده می‌شود. زبان‌هایی مانند فنلاندی (با ۱۶ حالت دستوری) و مجاری از پرحالت‌ترین زبان‌های...

زبان فارسی از دیدگاه دستورزبانی سه شخص دارد که نمودار یکی (مفرد) یا بیشتر (جمع) است؛ بنابراین، بر روی هم رفته، شخص در زبان فارسی شش ساخت دارد: اول شخص...

مشاهده‌ای برای نمود وجود دارد. نمود به دو گونه است: نمود دستوری: در نمود دستوری یک نقش‌نمای دستوری مفهوم نمود را نشان می‌دهد، مانند تکواژ می+(فعل)+ضمیر فاعلی...

جمع یکی از مقوله‌های دستوری در بسیاری از زبان‌ها است. جمع نشان‌دهندهٔ چند نفر است. برای نمونه، گربه‌ها جمع واژهٔ گربه در فارسی است. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا...

که در جمله فقط جنبهٔ نقشی (functional) دارند و برای فراداد مقوله‌های دستوری نمود، زمان دستوری، وجهیت یا جهت فعل به کار می‌روند را با عنوان فعل‌های کمکی...

مقوله‌های دستوری وابسته به اسم پویایی حالت ساختار برایی تغییر برایی نهاد دمدمی رابط شماری بیان ساخت شمارش‌پذیری اسم شمارا اسم ناشمارا اسم جمع قطعیت جنس...

وَجه دستوری صورتی است از فعل که نظر گوینده را نسبت به قطعی و غیرقطعی بودن یا امری بودن فعل روشن می‌کند. فعل در زبان فارسی امروز سه وجه دارد اخباری، التزامی...

جنسِ دستوری در زبان‌شناسی، یک تمایزِ دستوری است که در برخی از زبان‌ها، تقسیم‌بندی واژه‌ها را برپایهٔ ویژگی‌های تصریفی و مطابقت، به مقوله‌هایی نظیر مذکر،...

به بعد، فارسی بخش قابل توجهی از کل واژه‌های عربی را پذیرفت و ساختارهای دستوری را از زبان عربی باستان و در برخی موارد، از عربی محاوره وام گرفت. در زمان...

این توافق منجر به صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت شد که طی آن و برخلاف لحن دستوری قطعنامه ۱۹۲۹، از ایران درخواست شده بود تا در راستای توقف برنامه موشکی خود،...

معلوم: جهتی که در آن عاملِ عمل و فاعل دستوری یکی هستند: «پرویز نان را می‌برد.» جهت مجهول: جهتی که در آن فاعل دستوری دارای نقش معنایی مفعول در جملهٔ معلوم...

و پیچیدگی این پدیده است. تفاوت وجهیت با مقوله وجه در این است که وجهیت مقوله‌ای معنایی و وجه مقوله‌ای دستوری است. وجه از طریق صرف فعل منعکس می‌شود. وجهیت...

به یکاهای دستوری کوچک‌تر بخش کرد. تکواژها از به‌هم‌پیوستن واج‌ها (کوچکترین بخشهای گفتار) ساخته می‌شوند و تکواژها را نمی‌توان به واحدهای دستوری کوچک‌تر بخش...

یک نقش را در سال ۱۹۵۵ تعریف کرد. پیش از کار او، واژه جنسیت تنها برای جنس دستوری در زبان‌شناسی به کار می‌رفت. با این حال معنای جدید این واژه تا دهه ۱۹۷۰...

گواه‌نمایی مقوله‌ای دستوری است که نقش آن نشان دادن منبع اطلاع است. در زبان‌هایی که چنین مقوله‌ای وجود دارد زمانی که سخنگویی جمله‌ای را بیان می‌کند نشانه...

مقوله‌های دستوری وابسته به اسم پویایی حالت ساختار برایی تغییر برایی نهاد دمدمی رابط شماری بیان ساخت شمارش‌پذیری اسم شمارا اسم ناشمارا اسم جمع قطعیت جنس...

در زبان‌شناسی، کانون‌گذاری (انگلیسی: Focusing) یک مقوله دستوری است که نشان می‌دهد کدام قسمت از جمله اطلاعات جدید، غیرقابل مشتق یا متضادی را ارائه می‌کند...

ظرفیت (به انگلیسی: valency یا valence) در زبان‌شناسی به‌معنی تعداد شناسه (موضوع)هایی است که توسط یک گزاره کنترل می‌شود. معمول‌ترین گزاره‌ها، فعل‌های محتوایی...