ၼူၵ်ႉ

မီးၶူၼ်သေ ပဵၼ်သတ်းတူဝ်ဢုၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼူၵ်ႉၵူႈတူဝ် ဢမ်ႇမိၼ်လႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၼူၵ်ႉမၢင်မဵဝ်းၼႆႉ သမ်ႉလႅၼ်ႈၽၢႆ၊ မၢင်မဵဝ်း သမ်ႉလမ်ၼမ်ႉလုၺ်းၼမ်ႉၵႅင်ႇ၊ ၼူၵ်ႉၼႆႉ...

ၼူၵ်ႉပဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ငဝ်ႈၸိူဝ်ႉ 'ၶူဝ်ႇလမ်ႇပတီႇ' သေ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼူၵ်ႉတူႈလႄႈ ၵႃဢိုဝ်ႈ။ ၼူၵ်ႉပဝ်ႈၼႆႉ မီးၶူၼ်လႄႈပိၵ်ႇ သီၶဵဝ်။ ၼူၵ်ႉပဝ်ႈၼႆႉ မဵဝ်းမၼ်း မီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆလႄႈ...

ယၢမ်းလဵဝ် ၼူၵ်ႉတူႈၼႆႉ ၵူၼ်းတင်းၵမ်ႇၽႃႇ မၢႆပဵၼ်ဝႃႈ ၼူၵ်ႉငမ်းယဵၼ်ၼႆယူႇ။ ၼူၵ်ႉတူႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉ မီးယူႇ လၢႆလၢႆမဵဝ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၼူၵ်ႉတူႈမူၼ်ႇ၊ ၼူၵ်ႉတူႈတွင်း၊...

ပေႃးဢဝ် ပၢႆးသတ်းဝႃႈၸိုင် ၼူၵ်ႉသႅဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸၢဝ်း ၻၢႆႇၵရူးရီႇၻီးသေ တၢင်းယၢဝ်းမၼ်း မီးယူႇ မွၵ်ႈ 12 ႁၵ်းမိုဝ်း၊ ႁၢင်ယၢဝ်းမၼ်းၵူၺ်း ပေႃးမီးယူႇ 5...

ၵႃဢိုဝ်ႈႁူဝ်ယွႆး ၼင်ႇၼၼ် ၼူၵ်ႉတူႈၵေႃႈ တေယၢမ်ႈႁၼ် ၼူၵ်ႉတူႈမူၼ်ႇ ၼူၵ်ႉတူႈတွင်း ၼူၵ်ႉတူႈၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵႃဢိုဝ်ႈၼႆႉ တေတူဝ်ယႂ်ႇသေ ၼူၵ်ႉတူႈဢိတ်းၼိုင်ႈ။ လိူဝ်သေတီႈ...

(ၿၵ = ၼူၵ်ႉယၢင်း) ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းဢမ်ႇလီ ၊ လႆႈၽွၼ်းၶီတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵဵပ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း...

ၵႂၢႆး တႄႇၵွႃႇ) ဢꧣ်ꩨꩡပꩦိသၼ်ꩪေ = လွင်ႈလႆႈယူႇသဝ်း ပဵၼ်မႃးၼႂ်းၶႆႇ။ (မိူၼ်ၼင်ႇ ၼူၵ်ႉ၊ ၵႆႇ၊ ပဵတ်း တႄႇၵွႃႇ) သံသေၻꩡပꩦိသၼ်ꩪေ = လွင်ႈလႆႈပိုင်ႈဢိင် တူၼ်ႈမႆႉ၊ မွၵ်ႇ၊...

ဢၼ်ပဵၼ်လွႆသုင်သုတ်း တီႈၼႂ်း မိူင်းၶျၢင်းသေ ဢၼ်ပဵၼ် သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွႆၼတ်ႉမ ဢၼ် ၼူၵ်ႉမဵဝ်းဢမ်ႇသူႈလႆႈႁၼ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉယဝ်ႉ။...

မႆႉမွၵ်ႇလမ် မႂ်လမ်။ မႆႉလွၼ်ပူၵ်ႇ - ဢွၵ်ႇၼိူဝ်လွၼ်ပူၵ်ႇ။ မႆႉသဵင်ငႅဝ် - မိူဝ်ႈပွမ်ႈ ၼူၵ်ႉလၢင်းတ ႁဵတ်းႁၢင်း။ မႆႉၼၵႃး - ဢၼ်ၶိူဝ်းၶိုၼ်ႈ။ မႆႉလၢၵ်ႈလူမ်ႉ - မိူဝ်ႈတႅပ်းဢမ်ႇပုတ်း...

(သၵုၼ = ၼူၵ်ႉ) ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇယူႇသဝ်း ၊ တီႈတူၵ်းထုၵ်ႇပုၼ်ႈႁဝ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း...

တေလႆႈႁၼ်မီး ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ တူဝ်သတ်းၸိူဝ်းလဵင်ႉၼူမ်း ဂျီ ခွေးအ တောကြောင် ကြောင်ဝံပို ၼူၵ်ႉ စွေ့ နဖားကြူး ကြူး အမြီးဝိုင်းငှက်များ တူဝ်သတ်းၸိူဝ်းၵၢၼ်း ကြယ်လိပ် (Myanmar...

ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးၸိူဝ်းၼႆႉ ၼုင်ႈသိူဝ်ႈၶူဝ်းတႆး၊ ႁူမ်တင်းႁႆႇၵွင်မွင်း ၼူၵ်ႉတူဝ်းသေ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁပ်ႉတွၼ်ႈၵိုၼ်းၶွၼ်ႈ ဢမ်ႇယွမ်းမွၵ်ႈ 400-500 ။ တုင်းၸၢတ်ႈတႆး...

ၼႂ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼူၵ်ႉတင်းမူတ်းမွၵ်ႈ 800 ပၢႆၼႆႉ မီးပႃး ၼူၵ်ႉၶဵဝ်၊ ၵႆႇၶႃ၊ ၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၵႃလမ် လႄႈ ၼူၵ်ႉၸွၵ်ႇထိူၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သတ်းတူဝ်ၵၢၼ်းသမ်ႉ လႆႈႁၼ်...

လၵ်းၵၢင်ႉၽ = ပုံလုံတိုင် ၽၢင်ယၼ် ၶႃမၢၵ်ႇလေႃႉ/ သိၵ်ႈမၢၵ်ႇလေႃႉ ႁိူၼ်းလေႃႉ ၼူၵ်ႉလေႃႉ ပွင်းလေႃႉ ၶွပ်ႇပွင်းလေႃႉ သၢတ်ႇပွင်းလေႃႉ ၵွၼ်ပွင်းလေႃႉ ၶႅင်းႁိူၼ်းလေႃႉ...

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၶဝ်လၢတ်ႈ "ၼႃးၵဝ်ႈတူင်၊ ၵတူဝ်ႉၵဝ်ႈမွဝင်ႇ၊ ၼွင်သွင်ႇၵဝ်ႈလုၵ်ႈ၊ ၽၵ်းသၢမ်ယွတ်ႈ၊ ၼူၵ်ႉသွင်တူဝ်၊ မွၵ်ႇၼိုင်ႈလူင်ႇ၊ ႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်၊ ၼၢင်းႁၢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႉ" ၼႆယဝ်ႉ။...

မေႃႇလမႅင်ႇၵျုၼ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ဢွင်ႈတီႈတႄႇဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၼူၵ်ႉယုင်းၶဝ်ယူႇလႄႈ ၸူးႁွင်ႉၵိုၵ်းဝႃႈ "မေႃးရမျႅင်ႇၵျုၼ်း" (မၢၼ်ႈ: မောရမြိုင်ကျွန်း...

93။ ၼၢင်းၽီ (ၼင်ႇႁိုဝ်မႂ်းၼၢင်း တေမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ) ၵွၼ်ႇ၊ ၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၼူၵ်ႉႁၢင်းသႃႇ ၼူၵ်ႉတွင်ႉလေႃးသဵင်ဝၢၼ် ၸိူဝ်းဢၼ်မီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၽီၶဝ်ၼၼ်ႉ မိၼ်ၵႂႃႇမိၼ်ၶိုၼ်း...

ဢၼ်ၼူၵ်ႉၵွၼ်ႇ၊ ၼူၵ်ႉယုင်း၊ ၼူၵ်ႉၼၢင်းဢီး မိၼ်ၵႂႃႇမိၼ်မႃး၊ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈယူႇတၼ်းႁဵင်း ၸိူဝ်းၼူၵ်ႉလုၺ်းၼမ်ႉ ၼူၵ်ႉႁၢင်းသႃႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ ၼူၵ်ႉသပိတ်ႈ၊ ၼူၵ်ႉတွင်ႉလေႃး...

ၼမ်ႉၼွင်မူဝ် ပေႃးႁႅင်ႈ ၼူၵ်ႉသွင်ၶႃ တႃမၼ်း မီးတီႈဢႅင်ႈ ၼူၵ်ႉသႅဝ်းဢွၼ်ႇ မိူင်းၶႄႇ ပိၵ်ႇမၼ်း မွင်ႉၵွင်ႈငွင်ႈ မႃးသႄႇၵွင်းလင် ၼူၵ်ႉတူႈမူၼ်ႇ သၢမ်သႅၼ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၼွၼ်းၶွမ်ႈ...

မႂ်းၼၢင်းၼႆႉ တူင်ႉၼိုင်ၵွပ်ႈလူမ်းပဝ်ႇယဝ်ႉ။ လူမ်းယဵၼ်ဢွၼ်ႇ ထွင်းထူဝ်းယဝ်ႉ။ ၼူၵ်ႉ တင်းလၢႆ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ယဝ်ႉ။ ဢၢႆသႅဝ်ႁွမ် ထိူၼ်ႇပဝ်းၼႆႉ ႁွမ်ႁူၺ်းၵႂႃႇ ၵူႈပႃႈၵူႈၽၢႆႇ...