Čielgeađa (láhtengillii: medulla spinalis) gullá guovddášnearvafierbmái (CNS).
Čielgeađa. Govat: Gray's Anatomy, 1918. (PD) |
Čielgeađa, čielgeskoađit ja nearvaruohttasat leat čielgekánala siste. Čielgekanála lea dego guovdnji man čielgedávttit birastahttet. Čielgeađa lea refleavssaid guovddáš. Čielgeađa jođiha ovdamearkka dihte čibberefleaksa sáddekeahttá signála vuoigŋašiidda. Čielgeađa álgá oaiveskálžžus čohkaluvvá sullii alimiid ráje.
Čielgeađa lea sylinderhámat struktuvra mii lea veahá duolbbas ovddal ja maŋil. Čielgedávttit leat dego rieggát mat birastahttet čielgeađđama, ja dasa lassin ligameantat, deahkit, čielgeskoađit ja cerebrospinalgolggus (CSF) suodjalit čielgeađđama.
Čielgeađa lea bures suodjaluvvon, muhto go olmmoš bážáhallá dahje go garrasit beaškkiha biillain muora vuostá de čielgedávttit sáhttet doddjot dahje eaškálit. Dalle čielgeađa sáhttá gáržohallat. Čeabetčielgedávttit leat unnimusat ja rašimusat.
Čielgeađa laktása bajil čielgeađajoatkagii (medulla oblongata) mii lea oaiveskálžžu vuolit ráiggi foramen magnus buohta. Njuoratmánáin čielgeađa nohká sullii nubbi ja goalmmát alinčielgedávtti (L2 ja L3) buohta. Buot čilgedávttiin leat nummirat. Ollesolbmuid čielgeađa nohká veahá badjeleappus sullii vuosttaš ja nubbi alinčielgedávtti (L1-L2) buohta. Dieinna lágiin čielgeađa dušše gávdno čielgekánala bajit guovtti goalmmádasas. Go váldá iskosa cerebrospinalgolgosis dát boahtá ávkin. Čugget nálu čielgeađđamii ii buvtte buriid muhto nubbi alinčielgedávtti vuolil eai jođe go ovdalis máinnašuvvon nearvagihppu. Nállu ii lábme maidege ja doaktárat leat viššalat čukkodit dákko.
Čielgeađđamis leat 31 segmeanttat. 8 čeabeha buohta, 12 ratti buohta, 5 alimiid buohta, 5 gátnása buohta ja 1 seaibedávtti buohta. Juohke segmeanttas vuolgiba guokte čielgeađanearvva.
Čielgeađa assu guovtti sajis. Dákko vulget nearvvat gieđaide ja julggiide:
Čielgeađđama váldodoaibma lea jođihit nearvaimpulssaid vuoigŋašiid ja rupmaša orgánaid gaskkas. Muhtimin čielgeađa iešalddes sádde mohtorsignalaid dehkiide "jearakeahttá" vuoigŋašiin. Dát leat nu gohčoduvvon refleavssat.
Moore, K., Agur, A. and Dalley, A. (2011). Essential clinical anatomy. Baltimore, MD: Lippincott Williams & Wilkins.
This article uses material from the Wikipedia Sámegiella article Čielgeađa, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Sisdoalu sáhttá geavahit liseanssain CC BY-SA 4.0, jus ii boađe eará diehtu. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sámegiella (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.